مقدمه:
رویدادهای مهم دهه های اخیر جهان از نظر سیاسی . اقتصادی . اجتماعی و انسانی نشان میدهد که جوامع بشری پیوسته دستخوش حوادث طبیعی یا تمایلات مخرب انسنها که باعث بروز بحرانهای گوناگون میشود بوده است روزی نیست که اخبار مربوط به بحرانهای کوچک وبزرگی که در گوشه وکنار دنیا رخ میدهد در وسایل ارتباط جمعی منعکس نشود این بحرانها ممکن است تا انجا پیش برود که منافع داختی و خارجی جوامع ویا اعتبار یک سازمان بزرگ را مورد تهدید قرار دهد از انجا که هر سازمانی در طول حیات خود بارها با بحران های گوناگون روبرو میشود مدیران و تصمیم گیرندگان اصلی سازمان باید تمهیداتی بیاند شند تا سازمان خود را همواره اماده مقابله با بحرنهای احتمالی کنند بهترین اقدام بکارگیری موثر مدیریت بحران است مدیریت بحران شامل تمامی اقداماتی است که برای مقابله سریع و موثر با بحرانهای احتمالی و کنترل اثرات مخرب انها مورد نیاز میباشد است وازه مدیریت بحران از سال 1982 وپس از مواجه شدن شرکت جانسون و جانسون با بحران عظیمی که حیات ان را به مخاطره انداخت مورد توجه قرار گرفت اقداماتی که این شرکت جهت مقابله با بحران بکار گرفت سراغازی برای انجام تحقیقاتی در زمینه مدیریت بحران بود این تحقیق قصد داریم موضوع مدیریت بحران را در یکی از صنایع کلیدی کشور صنعت نفت و در یکی از مهمترین و تاثیر کذارترین شرکت این صنعت یعنی شرکت ملی فراورده های نفتی ایران مورد بررسی قرار دهیم در این پژوهش در تعریف بحران سازمانی بین بحران و واقعه ناگوار تفاوت قائل میشویم برنت اعتقاد دارد بحران توصیف کننده شرایطی است که در ان ریشه های پدیده میتواند مسائل و مشکلاتی مانند ساختارها و عملیاتی مدیریتی نامناسب و یا شکست در تطابق با یک تغییر باشد در حالی که منظور در این پزوهش منظور از بحران CRISIS میباشد و واقعه ناگوار یا DISASTER مورد نظر نمیباشد
کلیات تحقیق
از واقعه ناگوار این است که شرکت با تغییرات مصیبت بار پیش بینی نشده یا ناگهانی مواجه شده که کنترل کمی بر روی انها دارد. مدیریت بحران دارای جنبه های زیادی است و مسائلی از قبیل فرهنگ سازمانی . ساختار . اموزش . تکنولوژی . را در بر میگیرد در این پزوهش به بررسی یکی از عناصر اصلی مدیریت بحران یعنی ارتباطات سازمانی میپردازیم مروری بر ادبیات تحقیق بحران مقوله است که همه سازمانها و جوامع کم و بیش با توجه به ماهیت و فعالیتشان به گونه ای با ان روبرو هستند بروز خطرات سوانح و بحرانها مختلف اقتصادی اجتماعی سیاسی و نظامی به همراه حوادث غیر قابل پیش بینی واقعیتی است که بشر در طول تاریخ همواره با ان اشنا بوده است صنعتی شدن جوامع و گسترش ارتباطات ماهواره ای و نقل انتقالات همچنین بزرگتر شدن سازمانهای اجتماعی که همراه موفقیتهای فراوان تکنولوزیکی و اجتماعی بوده است نه تنها میزان بروز خطرات غیر منتظره را کاهش نداده است بلکه در بسیاری موارد این خطرات را نیز افزایش داده است امروزه بحرانها در سازمان نهادی شده اند و واقعیتی جداناپذیر از ماهیت درونی سازمانها شدهاند از این رو سازمانها مجبورند همراه با افزایش پیچید گی و توان تولیدی خود توان رویارویی و مواجهه با بحرانهای مختلف را در خود افزایش دهند امری که تنها با برنامه ریزی های میان مدت ممکن میشود بررسی بحرانهای گذشته نشان میدهد ااچفراد در اینگونه موارد دچار سردرگمی میشوند ساده ترین و در عین حال اساسی ترین اشتباهات در لحظات بحرانی رخ میدهد معمولا سخن و عملکرد مسئولان خلاف جهت منافع خود و سازمان است دسپاچگی و عکس العمل های غیر منطقی در چنین شرایطی بسیار دیده میشود جلوگیری از ازدحام خبرنگاران کنجکاو . حفظ اعتبار . کاهش عوارض و بازتا بهای منفی ان بر اینده و افکار عمومی . مسائلی هستند گاه از کنترل خود بحران برای مسولان مشکلتر میشود تضادی که بین کنترل بحران و تسلط بر شایعات ایجاد می گردد دقیقا نمایانگر عدم امادگی است تعجب و غافلگیری اولین عامل مخرب در بحرانهاست در حقیقت دوباره به دست گرفتن اوضاع یا شکست در همان ساعات اول مشخص میشود برای نمونه در بحبوحه نشان داد زمانی که افراد ناگهان با بحران مواجه میشوند چه اشتباهاتی ممکن است سر بزند ناباوری مسولان ناسا که ناشی از عدم پیش بینی این سانحه که بسیار محتمل بود مانع از ان شد که مقامات ناسا واکنش بهینه ای از خود نشان دهند و در پی ان سو مدیریت در توضیح دلایل وقوع سانحه و مقصر دانستن افراد و بخشهای مختلف اعتبار این سازمان را نزد مردم به شدت تحت تاثیر قرار داد با توجه به شرایط هر سازمان بحرانها اثار و تبعات خاصی دارند از این اثار منفی عبارتند از : - از دست دادن اعتماد خدمت گیرندگان یا مشتریان - ورشکستگی یا اختلال سازمان - از دست دادن زمان - هدر رفتن هزینه ها - عدم دستیابی به اهداف سازمان یا شرکت مدیریت بحران از سه فاز کاملا محزا تشکیل میشود نخست پیش بینی / پیشگیری . دوم برنامه ریزی / اموزش و سوم هدایت / کنترل . همان طور که میبینید مواقعی که بحران رخ داده است کار زیادی جز هدایت و کنترل نمیتوانیم انجام دهیم و مهمترین اقدامات در این زمان پردازش و تحلیل نیاز داریم اما متاسفانه منابع اصلی همه این موارد تنها قبل از بروز بحران در اختیار ما میباشد و اگر دو مرحله قبلی یعنی پیش بینی / پیشگیری. برنامه ریزی / اموزش را انجام نداده باشیم شاهد بروز بحران جدیدی در دل بحران رخ داده خواهیم بود که مرتبا با تصمیم های عجولانه و نسجیده نه تنها بر وخامت اوضاع می افزاییم بلکه بحرانهای جدیدی می افزاییم که حتی قابل شناسایی نیستند و فقط عوارض ناشی از انها مرتبا در کنترل بحران اصلی خلل ایجاد میکند اثار منفی بروز بحران در سازمانها زمانی حاد میشود که هیچ اقدامی از بروز بحران انجام نشده باشد به این ترتیب که هرج و مرج به حداعلای خود میرسد و کنترل همه کارها از دست میرود برنامه ریزی بحران کمک بزرگی به جلوگیری از گسترش دامنه بحران و کنترل سریع ان میکند به طور کلی باید پذیرفت که ارائه یک تعریف مشخصی از بحران کار بسیار دشواری است و تعاریف ارائه شده نیز همگی نسبی هستند چرا که ممکن است موضوعی برای یک فرد سازمان یا جامعه دیگر بحران محسوب نشود اما این نکته که در شرایط بحرانی باید اقدامات عاجل و جدی انجام شود تا شرایط در تعریفی دیگر بحران به عنوان موقعیتی که فرد گروه با ان روبرو میشود که توانایی برخورد با انرا با استفاده از رویکردهای معمولی ندارد در نظر گرفته شده است در حقیقت بحران موقعیتی غیر عادی است که ریسک فوق العاده ای را به شرکت تحمیل میکند و در صورتی که به درستی مدیریت نشود اثار زیانبار ان تمامی سازمان را فرا میگیرد در زمینه مدیریت بحران با توجه به تعاریف متفاوتی که از بحران شده است انچه که در میان بسیاری از اندیشمندان روی ان اجماع وجود دارد این است که وظیفه مدیریت بحران کنترل بحران در زمان کوتاه با استفاده از بهترین اصول . رو شها است مدیریت علمی بحران برای بهره گیری گسترده از کلیه عوامل موثر در بهینه سازی کاهش خسارات ناشی از بحران و مقابله با بحران پدید امده است مدیریت بحران در گزر زمان به طور دینامیکی عمل میکند و عامل زمان را با فرمولهای خاص خود مورد استفاده قرار میدهد مدیران بحران باید با روش های صحیح و موثر مدیریت بحران یک وضعیت بحرانی را با حدقل خسارات به سوی وضعیت عادی هدایت کنند مدیریت بحران دارای چهار رکن اصلی کاهش خسارات . امادگی . واکنش اضطراریو بازسازی است سیستم جامع مدیریت بحران مخاطرات بالقوه و منابع موجود بتوان بحران را کنترل کرد با انکه بر وظایف مدیران بحران در طراحی محیط بیرونی سازمانی و هم در محیط درونی و بخشهای گوناگون ان به رهبری امور بپردازد در بحران به پردازش سریع و دقیق اطلاعات نیاز است بدین منظور یکی از عوامل بسیار مهم استقرار یک نظام جامع اطلاع رسانی است یک سیستم اطلاع رسانی کارامد و اثر بخش باید دارای ویژیگیهایی باشد که در ذیل به برخی از انها اشاره میشود . قابل اعتماد بودن : منظور از قابل اعتماد بودن این است که تا چه اندازه منابع یک سازمان وظایف خود را به نحوی قابل اعتماد انجام می دهند و در فرایند های متوالی نتایج یکسانی به دست میدهند کابران میتوانند این اطمینان را داشته که منبع مورد بحث چنان که انتظار میرود عمل خواهند کرد در دسترس بودن: در دسترس بودن به معنی ان است که کاربران به سیستمهای به خوبی دسترسی دارند سیستم میتواند قابل اعتماد باشد اما هنگامی که مثلا تست میشود و یا که جزئی به ان افزوده می گردد در دسترس نباشد یا اینکه سیستم میتواند در دسترس باشد اما فایل اعتماد نباشد قابل انعطاف بودن: این ویزگی به توانایی سیستم در دگرگون شدن یا در وفق دادن خود به منظور بر اوردن نیازهای متغیر کاربران اشاره دارد داشتن برنامه زمانی استقرار : فاصله زمانی میان تشخیص نیازی توسط سازمان و زمان اجرای راه حل . برنامه زمانی استقرار نامیده میشود ظاهرا هر قدر وقت بیشتری صرف طراحی سیستم ها شود این طراحی بهتر خواهد بود داشتن عمر مورد انتظار و امکان رشد:بعضی سیستمها عمر مورد انتظاری ندارد زیرا تا زمان پیاده شدن شان کهنه و منس.خ می گردند سیستم باید به گونه ای طراحی گردد که خوب کار کند و طی زمانی معقول نیازهای اطلاعاتی را براورده سازد و نیز قادر باشد که در صورت ایجاد دگرگونی های عمده در نیاز ها رشد کند
فرمت ورد تعدداد صفحات 40