تهیه شیر دام از حدود 6000 سال قبل بوسیلة انسان شروع شده است حیوانات شیرده امروزی انواع تکامل یافته اجداد وحشی خود می باشند که در طی هزاران سال در پستی و بلندی های دشت ها و به طور طبیعی زندگی می کردند .
نگه داری دام برای بهره وری از شیر و گوشت آن منشاء تحول عظیمی در تاریخ زندگی بشر بوده است . به طور طبیعی برای این کار حیوانات چند منظوره انتخاب شده اند بدان معنی که بتوانند علاوه بر تهیه شیر دیگر نیازمندی های انسان مانند گوشت و تهیه لباس و استفاده از قدرت کار آنها تهیه فرآورده های دیگر حیوانی را نیز برآورده سازد .
مشخصه مهم این انتخاب ، گیاهخواری دام بوده است زیرا آنها در مقایسه با حیوانات گوشتخوار خطر کمتری داشتند و نیز از نظر نوع تغذیه در رقابت با مواد غذایی مصرفی انسان نبوده و می توانستند از گیاهانی که به طور معمول مورد استفاده انسان قرار نمی گرفت مصرف کرده و تولید شیر و گوشت نمایند . حیوانات گیاهخوار ، جملگی بجز مادیان و الاغ جزء نشخوار کنندگان می باشد . این ویژگی باعث می شود که آنها بتوانند در زمان کوتاه به سرعت تعلیف شده و سپس در زمان استراحت مجدداً غذا را به دهان آورده و نشخوار نمایند . امروزه همان حیواناتی که اجداد ما آنها را برای تولید شیر به کار می گرفتند . برای تولید شیر استفاده می شوند . البته نباید نقش حیوانات شیرده دیگر را از یاد برد .
مقداری شیر از نوک پستان به بیرون فوران می کند و معمولاً حاوی مقدار زیادی باکتری می باشد . یک شیر دوش با تجربه با دقت در شیر ابتدای دوشش می تواند از وضعیت سلامتی دام مطلع شود برای دوشیدن دستی ، دو نوک پستان راکه از دو ربع مخالف هم می باشند با هم می دوشند . فشار کاسته ملایم و مناسب دست شیر دوش مجرب ، باعث خروج شیر به بیرون می گردد و وقتی فشار کاسته می شود . اجازه میدهد شیر از مخزن پستانی به مخزن نوک پستانی ریزش می نماید . در همین زمان دو نوک پستان دیگر با فشار دست شیر دوش مورد دوشش قرار می گیرد این عمل به طور تناوبی با تخلیه کامل شیر از پستان به وسیله شیر دوش ادامه می یابد .
شیر دوشیده شده در داخل سطل ، ابتدا بوسیلة صافی از ذرات درشت جدا شده و سپس به داخل ظرفهای مخصوص به نام بیرون با ظرفیت 40-50 لیتر ، منتقل می شود . این ظرف ها باید همراه با شیر داخل خود خنک شده و تا زمان انتقال به کارخانه نگه داشته شوند . برای خنک نمودن آنها غوطه وری در داخل مواد سرما زا و یا با پاشیدن مایعات سرد مثل آب نمک سرد بر روی آنها استفاده می شود .
مقدمه ای بر تولید شیر :
شیر دوشی با ماشین شیر دوشی :
خصوصیات شیری مصرفی
خصوصیات فیزیکی شیر :
خصوصیات شیمیایی شیر :
شامل 18 صفحه فایل word