چکیده:
احداث سد با اهداف مختلفی از دیر زمان مورد نیاز بشر بوده و ساخت سیستم تخلیه سیلاب در سدها نیز اجتناب ناپذیر است . با عنایت به اینکه هزینه های سیستم تخلیه سیلاب یا سرریزها در کارهای سد سازی قابل توجه می باشد، لذا صرفه جویی در هزینه های سرریزها مورد توجه طراحان اینگونه سازه هاست. جهت صرفه جویی در هزینه ها و ابعاد سرریزها روشهای متفاوتی وجود دارد که از جمله روشهای موثر استفاده از سرریزهای با آستانه غیر خطی در پلان که معمولا” به سرریزهای کنگره ای معروفند، می باشند. یکی دیگر از آستانه های غیر خطی، آستانه های نیم دایره ای در پلان می باشد . در رساله حاضر تاثیر پارامترهای موثر بر ضریب تخلیه سرریزهای نیم دایره ای در پلان بصورت آزمایشگاهی بررسی شده است . برای این منظور با توجه به نتایج آزمایشات آزمایشگاهی انجام شده روابط بدون بعد جهت برآورد ضریب تخلیه سرریز ، بر حسب پارامترهایی از قبیل ابعاد هندسی آستانه سرریز، کانال تقرب و شرایط هیدرولیکی جریان در کانال تقرب برآورد شده است . روابط بدون بعد بدست آمده هم خوانی بسیار خوبی با مشاهدات آزمایشگاهی دارد. از روابط مذکور می توان در طراحی و تعیین ابعاد بهینه سرریزهای غیر خطی با آستانه نیم دایره ای در پلان استفاده کرد.