پایان نامه کارشناسی ارشد ادبیات
211 صفحه
چکیده:
منابع زیادی برای تحقیقات مردم شناسانانه در مورد اقوام مختلف وجود دارد که در این میان، ادبیّات از منابعی است که همواره از جایگاه خاصّی برخوردار بوده است؛ ادبیّات هر کشور دربر دارندهی فرهنگ، تاریخ و جنبههای اجتماعی مردم آن کشور است و متون ادبی هر دوره فارغ از اینکه با چه سبک و در چه موضوعی به رشتهی تحریر درآمدهاند حاوی نکات بسیاری از شیوهی زندگی مردم آن عصر و در بردارندهی بسیاری از آداب و رسوم رایج بین مردم آن دوره می باشند، شیوهی زندگی و آداب و رسومی که با گذشت زمان و جاری شدن سیل اتّفاقات گوناگونی از قبیل جنگ، دست به دست شدن قدرت سیاسی و نظامی و روی کار آمدن سردمداران مختلف - که هرکدام آراء و عقاید متفاوتی نسبت به حاکم قبلی داشتند - همواره در معرض تحول، دگرگونی و بعضا نابودی قرار داشته و دارند.
بی شک در میان اقوام مختلفی که تا کنون پا به عرصهی وجود نهادهاند، ایرانیان از نظر داشتن تمّدنی دیرپای و ادبیّاتی غنی از جایگاه ممتازی برخوردارند؛ ادبیّات ایران، ادبیّاتی است که از دل اجتماع برآمده است و مختصّ گروه یا طبقهی خاصّی نیست؛ و به همین دلیل است که در دل اجتماع رسوخ می کند و هر طبقهی اجتماعی به فراخور حال خود از آن بهرمند می گردد. و همین اجتماعی بودن این ادبیّات است که باعث می شود تا همانند آینهای، ویژگی های گوناگون زندگی مردم روزگار خود را انعکاس داده و میراثی گرانقدر را برای آیندگان باقی گذارد.
هرچند گاهی زور و زر حکمرانان، بر آثار تاریخ نگاران و بعضاً گویندگان همان عصر تأثیر داشته است، امّا از لابهلای حجم انبوه آثار مختلف بر جای مانده از نویسندگان و گویندگان اعصار گذشته میتوان چهرهای هرچند کم رنگ، از زندگی مردمانی که روزگاری در این سرزمین می زیستهاند و عاقبت به آن بازگشتند ترسیم کرد؛ سعی ما در این رساله نیز ترسیم چهرهای هرچند کم رنگ از زندگانی مردمی که در عصر سعدی - این بزرگ سخنور پارسی - میزیستهاند، با توجّه به آثار ارزشمند او است.
از آنجایی که سعدی خود واعظ بوده و نیز، سالهای زیادی از عمر خود را در سفر سپری نموده و به کشورهای مهمّ دنیای آن روزگار رفته و با قشرهای مختلف جامعه، از پادشاهان و وزیران گرفته تا مردم کوچه و بازار به گفتگو نشسته است؛ در سفرها با کاروانیان از هر گروه، به سر برده و از شهری به شهر دیگر رفته و همه جا به روان شناسی اجتماعی و جامعه نگاری مردم و گروهها پرداخته و از راه تجربهی مستقیم و «مشاهدهی همراه با مشارکت» به شناخت آنان همّت گماشته است، آثارش را میتوان منبعی غنی برای مطالعات مردم شناسانه قلمداد کرد.