شهرستان سبزوار ، با بارش اندک و تبخیر زیاد، مسئله تأمین آب و نگهداری و حفاظت از آن خیلی مهم است، لذا نکاتی طرح و پیشنهاد میگردد. 1- طرح آبخوانداری در سطح دشتهای – سبزوا، جوین و داورزن 2- طرحهای تغذیه مصنوعی توسط رودخانههای فصلی و موقتی، اگر در سطح شهرستان سبزوار انجام پذیرد کمک بسیار فراوانی به سفرههای آب زیرزمینی خواهد شد. شهرستان سبزوار بویژه دشت جوین فاقد امکانات تفریحی و ورزشی است با ساختن سد بر روی رودخانه های جنوبی دشت جوین. به مواد مثبت زیر خواهیم رسید. 1- تغذیه و تقویت سفرههای زیرزمینی دشت جوین 2- جلوگیری از به هدر رفتن آبهای اضافی در فصلهای بارانی که به آب نیاز کمتری میباشد. 3- ذخیره آب و استفاده برای کشاورزی در فصول کم آب بویژه تابستان 4- خود سد بعنوان یک مرکز تفریحی و ورزشی میتوان مورد استفاده قرار گیرد. 5- مخزن سد همیشه دارای آب است و لذا میتوان به پرورش و تکثیر آبزیان بویژه ماهی پرداخت، که یکی از مقرون به صرفهترین تأمین پروتئین میباشد. در پایان به نظر نگارنده منطقه جوین بر اثر آفت زیاد آبهای زیرزمینی (به دلیل استفاده بیرویه از منابع آب زیرزمینی به جهت بالا بردن آبدهی غیرمجاز چاههای عمیق) تمدید ممنوعیت حفر چاههای عمیق الزامیاست.
4-1- مطالب مورد مطالعه:
مطالبی که در این مدت مورد مطالعه قرار گرفت، اکثراً رابطه تنگاتنگ با مسائل آب شهرستان سبزوار وارد، و در بحثهای ژئومرفولوژی و زمین شناسی منطقه و تأثیر آب و هوا بر روی این عوامل، موضوع آب هیچگاه فراموش نشد. چون خود این مسائل تأثیر مستقیم بر منابع آب سطحی و زر زمینی خواهند داشت. بدون مطالعه ژئومرفولوژی و زمین شناسی یک منطقه نمیتوان به لایههای آبدار و نفوذ پذیر و غیر قابل نفوذ پی برد، و نتایجی بدست آورد. حوضههای آبریز دشت سبزوار- جوین، داروزن از نظر آبهای زیرزمینی کاملاً مورد مطالعه قرار گرفت، مطالعه در زمینه سرچشمه رودها آبدهی و آبریز آنها، تعداد چاههای عمیق و علت افزایش آنها ، تعداد قناتها و چشمهها و علت کاهش آنها و دلیل افت آب در سطح شهرستان مورد عنایت خاص قرار گرفت، و از سوئی مطالعه، کیفت آب (آب شرب، کشاورزی، صنعتی ) در دشتها فوق بررسی گردید. حداکثر ظرفیت مجاز بهرهبرداری از منابع آب زیرزمینی در سطح شهرستان سبزوار، علل شوری آب مسئله تهاجم آبهای شور زیرزمینی به سفره آب شیرین و ارزیابی منابع آب در سطح سه دشت مذکور مورد مداقه قرار گرفت، طرحهای عمرانی، تغذیه مصنوعی، و ساختن سدها از جمله موارد دیگری است که مورد توجه نگارنده بود. در نهایت نتایج قابل قبول از آنها اخذ در پایان هر فصل قید گردید.
5-1- روش تحقیق:
در این مقوله تحقیق به سه صورت انجام گرفت 1- روش تحقیق کتابخانهای و با استفاده از نقشه و تفسیر آن 2- مطالعه و تحقیق میدانی 3- روش تحقیق به صورت پرسش و پاسخ مستقیم از اهالی اهل فن که این خود نیز یک نوع مطالعه میدانی محسوب میشود.
1-5-1- در روش تحقیق کتابخانهای مراجعه مستقیم به کتابخانههای وزارت برنامه و بودجه، کتابخانه وزارت نیرو که مرجعهای بزرگی در تهران محسوب میشوند، سروآب، سازمان هواشناسی و گیتاشناسی و سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، ادارة منابع طبیعی استان، جهاد سازندگی ادارة آبیاری و هواشناسی سبزوار داشتم، مطالبی فیش برداری شد و به اضافه یکسری تب و نقشههای که در کتابخانه شخصی خودم موجود بود و یا کتبی که از دیگر ان به امانت گرفتم به جمعبندی مطالب و تفسیر آنها پرداختم.
2-5-1- در روش تحقیق و مطالعه میدانی، شخصاً بطور مستقیم وارد عمل شده و مطالب و مواردی که نیاز داشتم و در منابع از آنها ذکری نشده بود به تحقیق و تفحص پرداختم . نکات مهم را یادداشت و در پایان نام گنجاندیم. در این روش خیلی چیزها که برایم زلال و شفاف نبود حل شد و به نتایج خوبی رسیدم، که یک آنها قید شده است.
3-5-1- و در روش تحقیق به صورت پرسش و پاسخ از اهالی محل و اهل فن و سازمانها و ارگانهای وابسته به آب مراجعه و اطلاعات خواسته شده را اخذ و فیش برداری کرده و در پایان نامه از آنها استفاده نمودم.
پیشگفتار1
فصل اول: نکاتی چند راجع به تحقیق
1-1- انگیزه و انتخاب موضوع 5
2-1- طرح مسئله6
3-1- فرضیه ها7
4-1- مطالب مورد مطالعه8
5-1- روش تحقیق 9
فصل دوم: تشریح خصوصیات منطقة مورد مطالعه
1-2- موقعیت و وسعت 14
2-2- آب و هوا 17
3-2- هیدرولوژی19
4-2- زمینشناسی 22
5-2- منابع اراضی و خاک24
1-5-2- تیپ کوهستان ها28
2-5-2- تیپتپهها28
3-5-2- تیپ فلاتها و تراسهای فوقانی 28
4-5-2- تیپ دشتهای دامنه29
5-5-2- تیپ دشتهای روخانهای 29
6-5-2- تیپ دشتهای سیلابی 30
8-5-2- تیپ واریزههای بادبرنی سنگریزهدار30
9-5-2- تیپ آبروفتهای بادبزنی شکل سنگریزهدار31
10-5-2- تیپ اراضی متفرقه31
6-2- کشاورزی 33
7-2- تیپ گیاهی 34
فصل سوم: موقعیت و زمین شناسی سبزوار و دشتهای آن
1-3- موقعیت سبزوار41
1-1-3- موقع ریاضی 41
2-1-3- موقع نسبی41
2-3- موقعیت دشت جوین42
1-2-3- موقع ریاضی 42
2-2-3- موقع نسبی 42
3-2-3- ائوسن 43
4-2-3- اتولیکوسن44
5-2- میوسن 44
فصل چهارم: آب و هوا
1-4- تودههای هوا مؤثر در منطقه: 47
1-1-4- توده هوای مدیترانه47
2-1-4- توده هوای پر فشار سیبری 47
3-1-4- تودههای شمالی و غربی 48
4-1-4- توده های خزری 48
2-4- تیپ اقلیم مو رد مطالعه49
1-2-4- روش دمارتن49
3-4- عناصر اقلیمی52
1-3-4- شمار روزهای یخبندان53
2-3-4- تعداد ساعات آفتابی 53
3-3-4- رطوبت نسبی 54
4-3-4- باد55
5-3-4- بارندگی 55
فصل پنجم: ژومرفولوژی شهرستان
1-5- تأثیر فرایندهای درونی و بیرونی در مرفولوژی منطقه 66
1-1-5- فرایندهای دروزنی (تکتونیک و ساخمان زمین) 66
2-1-5- فرایندهای بیرونی 67
2-5- واحدهای ژئومرفولوژی منطقه 68
1-2-5- واحد کوهستان 68
1-1-2-5- قلل فرسایش یافته 71
2-1-2-5- واحد تپه ماهوری 71
2-2-5- واحدهای مخروطه افکنهای 72
3-2-5- واحد دشت 72
فصل ششم: هیدرولوژی آبهای سطحی شهرستان
مقدمه: 74
1-6- حوضة آبریز دشت سبزوار 81
1-1- 6- کال انجمنه81
2-1-6- کال ششتمد 82
3-1-6- رودخانه کیذور 83
4-1-6- رودخانه رودآب سبزوار84
5-1-6- رودخانه سلیمانیه85
6-1-6- رودخانه شمس آباد87
7-1-6- رودخانه گزوا86
8-1-6- رودخانه بالش آباد87
9-1-6- رودخانه دلبر88
10-1-6 رودخانه ریوند89
11-1-6- رودخانه کراب 90
12-1-6- رودخانه بفره 90
13-1-6- روخانه مهر 91
14-1-6- رودخانه استر بدر 92
15-1-6- رودخانه کال شور سبزوار 93
16-1-6- رودخانه سنگرد94
2-6- حوضة آبریز دشت جوین و سلطان آباد 95
مقدمه96
1-2-6- رودخانه جوین (کالشور جوین) 99
2-2-6- رودخانه مشکان99
3-2-6- رودخانه سرولایت (نشیب) 101
4-2-6- رودخانه کایستان 103
5-2-6- رودخانه ترسک 107
6-2-6- رودخانه ارگ 108
فصل هفتم: هیدرولوژی آبهای زیرزمین شهرستان
مقدمه: 110
1-7- دشت سبزوار 112
1-1-7- چاهها (عمیق و نیم عمیق) 115
2-1-7- قنوات 116
3-1-7- چشمهها 118
4-1-7- نتیجه 119
2-7- دشت جوین121
1-2-7- چاهها- (عمیق – نیم عمیق) 122
فصل هشتم: چگونگی بهرهبرداری و کیفیت منابع آن شهرستان
1-8- تأثیر سازندهها در منابع آب دشت جوین- داورزن- سبزوار124
2-8- خصوصیات لایههای آبدار در سه دشت125
3-8- مطالعات ژئوفیزیک و چاههای اکتشافی 127
4-8- ضرائب هیدرودینامیکی 128
5-8- بررسی نقشههای کم عمق و تراز آب زیر زمینی 129
6-8- بهرهبرداری از منابع آب زیر زمینی 133
7-8- حداکثر ظرفیت مجاز بهرهبرداری از منابع آب زیرزمینی در دشت سبزوار 137
8-8- کیفیت آب در سطح شهرستان 138
1-8-8- طبقه بندی آب از نظر کشاورزی 139
2-8-8- طبقهبندی آبهای منطقهای از نظر شرب 140
1-2-8-8- دشت جوین140
1-1-2-8-8- آبهای شرب حد فاصل ایستگاه سبزوار تا ایستگاه راه آهن بیهق 140
2-1-2-8-8- آبهای شرب حد فاصل ایستگاه بیهق تا نقاب 141
3-1-2-8-8- آبهای شرب حد فاصل ایستگاه نقاب تا سنخواست 141
4-1-2-8-8- دشت سبزوار 142
1-2-2-8-8- آبهای نواحی جنوب سبزوار 142
2-2-2-8-8- آبهای نواحی شمالی غرب سبزوار 142
3-2-2-8-8- آبهای سبزوار و شرق سبزوار 143
3-2-8-8- دشت داورزن 143
9-8- علل شوری آب شهرستان سبزوار 144
10-8- مسئلة تهاجم آبهای شور زیرزمینی به سفره آب شیرین 145
11-8 تغییرات سطح آب در شهرستان سبزوار 146
12-8- نتیجهگیری 150
فصل نهم: ارزیابی منابع و مسائل آب شهرستان
1-9- ارزیابی منابع آب زیرزمینی دشت سبزوار 151
1-1-9- جریان آب زیرزمینی ورودی از سفره 155
2-1-9- جریان آب زیرزمینی خروجی از سفره155
3-1-9- برداشت از سفرة آب زیرزمینی 156
4-1-9- تبخیر از سطح سفره 156
5-1-9- تغذیة سفره ناشی از سیلابهای ورودی 156
6-1-9- تغذیه از آب برگشتی کشاورزی 156
7-1-9- زهکشی از سفره آب زیرزمینی 157
2-9- ارزیابی منابع آب زیرزمینی دشت جوین159
1-2-9- نفوذ در ارتفاعات 167
2-2-9- نفوذ در دشت توسط باران 168
3-2-9- نفوذ جریانهای سطحی و سیلابی 168
4-2-9- نفوذ آب آبیاری 168
5-2-9- نفوذ فاضلاب169
6-2-9- تخلیةاز منابع آب زیرزمینی 169
3-9- ارزیابی منابع آب زیرزمینی دشت داورزن169
1-3-9- نفوذ آب در ارتفاعات 169
2-3-9- نفوذ باران در دشت 170
3-3-9- نفوذ جریانهای سطحی 170
4-3-9- مقداری آب نفوذی از طریق آبیاری 170
5-3-9- نفوذ فاضلاب 170
6-3-9- وضعیت جریان خروجی دشت 172
7-3-9- نتیجه و پیشنهاد170
فصل دهم: طرحهای عمرانی (طرحهای تغذیه مصنوعی و سدها)
1-10- کاربرد تغذیة مصنوعی 172
2-10- روشهای تغذیة مصنوعی برای منطقه 172
1-2-10- روش مستقیم یا تزریق 4172
2-2-10- روش غیرمستقیم یا نفوذ و اداری173
3-2-10- پخش سیلاب 173
2-3-2-10- روش تغذیه حوضچهای173
3-3-2-10- بهسازی و اصلاح بستر رودخانهای 173
4-3-2-10- گودالهای طبیعی و مصنوعی174
5-3-2-10- سدهای تغذیه: 174
6-3-2-10- خاکریزهای هلالی 174
7-3-2-10- ایجاد بانکت (چالههای کوچک)174
3-10- ویژگیهای تغذیه مصنوعی در مناطق خشک و نیمه خشک174
4-10- خصوصیات طرحهای پیشنهادی تغذیة مصنوعی 176
5-10- طرحهای تغذیة مصنوعی 177
1-5-10- محل تغذیه179
2-5-10- روش تغذیه179
6-10- طرح تغذیه مسیل خسروجرد180
7-10- طرحهای عمرانی کوچک تغذیه در شمال دشت181
8-10- طرح عمرانی مسیل رودخانة سنگرد183
9-10- طرح تغذیه رودخانة جوین183
1-9-10- ظرفیت طرح185
2-9-10- روش تغذیه185
3-9-10- محل تغذیه185
فصل یازدهم: نتیجهگیری و پیشنهادات 187
1-11- نتیجهگیری مطالعات 190
1-1-11- دشت سبزوار 190
2-1-11- دشت جوین190
2-11- پیشنهادات192
1-2-11- دشت سبزوار 192
2-2-11- دشت جوین192
3-2-11- دشت داورزن192
فصل دوازدهم: پیوستها
1-12- منابع مورد استفاده 195
2-12- جداول و نمودارها200
3-12- نقشه 199
شامل 215 صفحه فایل word