چکیده
وسایل کنترل ترافیک عبارتند از تابلوها، چراغ های راهنمایی و موانع متحرک. تابلوهای اطلاع رسانی جاده ها وظیفه ی تعیین جهت و آدرس دهی بموقع به رانندگان را به عهده دارند که این کار باید در کوتاه ترین زمان ممکن انجام شود. بدین منظور اندازه و فونت نوشتار روی تابلو باید متناسب با محل نصب تابلو و سرعت حرکت خودروها در مکان نصب تابلو، باشد. پژوهش های زیادی در مورد نوشتار لاتین صورت گرفته اما مدل خوانایی تابلوهایی که نوشتارشان با زبان فارسی است، موجود نیست. یکی از مشکلات بر سر راه سنجیدن تناسب فونت تابلو با سرعت رانندگان عبور کننده از کنار آن، کیفی بودن فرآیند خوانایی (شامل به چشم آمدن تابلو، خواندن اطلاعات مندرج و تثبیت آن بر ذهن راننده) می باشد. این پژوهش مدلی ارائه می نماید که فرآیند خواندن نوشتار فارسی را از یک کیفیت به کمیتی تبدیل کند که قابل اندازه گیری باشد. اساس کار قدرت خوانایی چشم یک انسان با قدرت دید عادی است که در فرآیند شبیه سازی بجای آن، از یک دوربین عکس برداری که با مشخصات چشم انسان سازگار است، استفاده گردیده است. با اندازه گیری یکی از معیارهای تابلو (ارتفاع حرف الف) در فواصل مختلف، مدلی ارائه شده، سپس این مدل برای چندین تابلو بسط داده شده و بگونه ای اصلاح گردیده که برای سایر تابلوها نیز قابل تعمیم باشد. در این تحقیق کلیهی مراحلی که یک راننده طی میکند تا یک تابلو در ذهن وی خوانده شود و مدت زمانی که هر مرحله زمان نیاز دارد، به تفضیل آورده شده است.
فهرست مطالب:
چکیده .................................................................................................................................. 13
مقدمه...................................................................................................................................... 14
فصل اول: کلیات .................................................................................................................. 15
-1-1 مقدمه .......................................................................................................... 16
-2-1 تاریخچه ...................................................................................................... 18
-3-1 تعریف موضوع ............................................................................................ 19
-4-1 ایده و هدف ................................................................................................ 19
-5-1 محدودهی تحقیق ..................................................................................... 22
-6-1 محدودیت ها و موانع ................................................................................. 23
-7-1 دلیل انجام تحقیق .................................................................................... 24
-8-1 شروع کار .................................................................................................... 25
-1-8-1 تقسیمات حروف ....................................................................... 25
-2-8-1 تعاریف کلی واژه ها .................................................................. 25
فصل دوم : پیشینه ی تحقیق ............................................................................................ 28
-1-2 مقدمه .......................................................................................................... 29
-2-2 فاصلهی آستانهی تشخیص و فاصلهی آستانهی خوانایی .................. 29
-1-2-2 تاثیرات درخشندگی و بازتابش ............................................. 30
-2-2-2 تاثیرات اختلاف روشنایی ...................................................... 31
-3-2-2 نیازهای بچشم آمدن در برابر خوانایی ............................... 31
-4-2-2 پیچیدگی دیداری ................................................................... 32
-5-2-2 میزان روشنایی تابلو و تاثیر آن روی بچشم آمدن .......... 33
-6-2-2 نوع و اندازهی نوشتار .............................................................. 34
-7-2-2 اندازهی تابلو ............................................................................. 36
-3-2 طبقه بندی تابلوها بر اساس نوع راه ....................................................... 36
-4-2 طبقه بندی بر اساس جانمایی ................................................................. 39
-1-4-2 تابلوهای نصب شده سمت راست ........................................ 39
-2-4-2 تابلوهای بالاسری .................................................................... 41
-3-4-2 تابلوهای نصب شده سمت چپ ........................................... 42
-5-2 نکات مهم در طراحی نوشتار ................................................................... 44
-1-5-2 رانندگان مسن ......................................................................... 44
-2-5-2 تاثیر پهنای قلم ....................................................................... 44
-3-5-2 فضای میان کلمه .................................................................... 45
-6-2 مطالعات انجام شده .................................................................................... 45
-1-6-2 ضوابط راهنمای وسایل کنترل ترافیک یکنواخت ............ 46
-2-6-2 ضوابط راهنمای مهندسی انسان ........................................... 46
-3-6-2 مهندسین مشاور ترافیک ایران دبلیو .اس.اتکینزاینترنشنال .................. 47
-4-6-2 شرکت عرف ایران ................................................................. 47
-7-2 رسم الخط مناسب ..................................................................................... 50
-1-7-2 اندازهی رسم الخط ................................................................. 52
-2-7-2 فواصل میان کلمات و خطوط. ............................................. 55
-3-7-2 منتظره بودن و به چشم آمدن ............................................. 55
-8-2 قابلیت خوانایی .......................................................................................... 57
-1-8-2 هزینهی ساخت تابلو .............................................................. 58
-2-8-2 نصب و نگهداری .................................................................... 58
-3-8-2 شرایط پشت تابلو و خطر خیرگی چشم .......................... 63
-4-8-2 مزاحمت درختان و گیاهان ................................................. 64
-9-2 نورپردازی تابلوها ....................................................................................... 64
-1-9-2 تابش نور از پایین به تابلو .................................................... 65
-2-9-2 تابش نور از بالا ...................................................................... 65
-3-9-2 نورپردازی درون تابلوها ........................................................ 67
-10-2 سرعت های مختلف حرکت وسایل نقلیه .......................................... 67
-11-2 رنگ تابلو ................................................................................................. 68
-12-2 طراحی خط مخصوص تابلو و علائم راهنمایی رانندگی ................. 71
-1-12-2 ابعاد تابلو .............................................................................. 71
-13-2 خلاصه ....................................................................................................... 73
فصل سوم: فرآیند خواندن تابلوها از نظر فیزیکی و روانشناختی .............................. 75
-1-3 فرآیند دیدن ........................................................................................................ 76
-2-3 میدان دید معمولی ............................................................................................. 77
-3-3 تراز دید ................................................................................................................. 80
-4-3 کسب اطلاعات از تابلو ........................................................................................ 80
-5-3 ویژگیهای انسانی ................................................................................................. 82
-1-5-3 مخروط دید ..................................................................................... 82
-2-5-3 زمان واکنش .................................................................................... 84
-3-5-3 زمان تصمیم گیری ........................................................................ 84
-4-5-3 زمان آزمون ...................................................................................... 84
-5-5-3 زمان قرائت ...................................................................................... 85
-6-5-3 اندازه ی حروف ................................................................................. 85
-7-5-3 فاصلهی خوانایی ............................................................................. 88
-8-5-3 زمان تغییر خط .............................................................................. 89
6-3 خلاصه .................................................................................................................... 92
فصل چهارم: متدلوژی تحقیق ........................................................................................ 94
-1-4 مقدمه ................................................................................................................... 96
-2-4 روش انجام کار ................................................................................................... 97
-3-4 محدودیت های خواندن تابلو ......................................................................... 100
-1-3-4 محدودی ت زاویهی دید ................................................................ 101
-2-3-4 محدودیت حاصل از زمان لازم برای کامل شدن خواندن تابلو ... 103
-4-4 روند مدلسازی ................................................................................................. 104
-5-4 خلاصه ............................................................................................................... 114
فصل پنجم: جمع بندی، نتیجه گیری و پیشنهادها .................................................. 116
-1-5 مقدمه .................................................................................................... 117
-2-5 جمع بندی ............................................................................................. 118
-3-5 نتیجه گیری ........................................................................................... 121
-4-5 پیشنهادها ............................................................................................... 124
مراجع و منابع ................................................................................................................... 127
پیوستها ............................................................................................................................... 131
چکیده انگلیسی.................................................................................................................. 170