دانلود پایان نامه بررسی روش تفسیری احسن الحدیث

اختصاصی از کوشا فایل دانلود پایان نامه بررسی روش تفسیری احسن الحدیث دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

فرمت فایل اصلی: .doc

تعداد صفحات:132

مقدمه

سنت الهی در همه زمان ها ، بر آن بوده که هر پیامبری را به زبان قومش مبعوث کند . لذا زبان قرآن ، همان زبان پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله یعنی زبان عربی است که مردم هم ، به همان زبان با یکدیگر سخن می گفته اند . خداوند متعال پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله را مفسر قرآن معرفی کرد . اصحاب پیامبر صلی الله علیه و آله که زبانشان عربی بود ، قرآن را می فهمیدند ، چرا که قرآن به زبان آنها نازل شده بود . اما با وجود این هم زبانی ، اختلاف نظرهای بسیاری داشتند که پس از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به مرور ظهور پیدا کرد . گاهی نیز اصحاب به برخی معانی دست نمی یافتند و به خود پیامبر صلی الله علیه و آله که اولین مفسر بود ، رجوع می کردند و پس از او نیز به اصحاب برجسته ای چون حضرت علی علیه السلام ، ابن عباس ، ابن مسعود و . . . مراجعه می کردند به همین دلیل ، از همان زمان به پیدایش ‹‹ علم تفسیر ›› منجر شد . از این رو علم تفسیر قرآن یکی از مهم ترین علومی است که دچار تحولات گوناگون شده است . تا جایی که پس از خود تفسیر ، مفسرین به بررسی مبانی و روش های تفسیری ، مفسرین پرداخته اند ، زیرا در میان مباحث علوم قرآنی ، بحث از روش های تفسیری جایگاه خاصی به خود اختصاص داده است و پیدایش شیوه های مختلف تفسیری و به کار گیری مبانی گوناگون در تفسیر قرآن کریم ، زمینه طرح این بحث ضروری را در علوم قرآنی به وجود آورده است . با توجه به اهمیت موضوع روش های مفسران و جایگاه ویژه ای که در میان مباحث علوم قرآنی به خود اختصاص داده است ، در این رساله به تبیین روش تفسیری ‹‹ تفسیر احسن الحدیث › از مؤلف معاصر ‹‹ سید علی اکبر قریشی ›› پرداخته ایم . با مراجعه ای که به پایگاه های اطلاع رسانی و منابع مختلف شد ، در مورد این تفسیر کار جدی صورت نگرفته است . تنها در برخی از کتاب ها و مجلة حوزه به معرفی این تفسیر پرداخته شده است و به عنوان نمونه به مواردی از آن اشاره می شود :

المفسرون و حیاتهم و منهجهم محمد علی ایازی ، نگاهی به قرآن قریشی ، سیر تطور تفاسیر شیعه محمد علی ایازی ، دانشنامه قرآن بهاء الدین خرمشاهی ، آشنایی با قرآن پژوهان ایران حسن پیری . روش تحقیق در این پژوهش به شیوه کتابخانه ای است و در قم بیشترین بهره را از کتابخانه تخصصی مرکز فرهنگ و معارف قرآن بردم اما با کمال تأسف و با این همه اهمیت ، تلاش های در خور توجهی در جهت معرفی و بازشناسی این روشها به چشم نمی خورد . این تفسیر گران سنگ را به هدف تبیین مبانی ، روش و گرایش های تفسیری مفسر ، و نیز بررسی مباحث علوم قرآنی آن برگزیدیم . امید است خداوند منان ، این بنده حقیر را مورد هدایت و رحمت قرار دهد .

            و الله المستعان

تفسیر احسن الحدیث

کتابی است ساده و روان با جهت گیری هدایتی و تربیتی که مخاطب آن توده مردم می باشد و نگارش آن در سطح قرار گرفته تا قرآن در سطح عموم مردم مورد فهم قرار گیرد و مردم با آگاهی از تعالیم انسان ساز قرآن به سوی عمل گام پیش نهند این تفسیر کل قرآن را به ترتیب از سوره حمد تا ناس را در بر دارد . 2

2 . قاموس قرآن

این کتاب به شرح واژه ها و لغات قرآن کریم پرداخته و در نوع خود از بهترین آثار در لغت پژوهی الفاظ قرآن است . مؤلف آن را در سال 1349 ش شروع و در سال 1354 به اتمام رسانده است .

قاموس قرآن در واقع دایره المعارفی است برای قرآن مجید که تمام کلمات قرآن را به ترتیب الفباء توضیح داده و به اقوال لغت شناسان و روایات معصومین (ع) توجه نموده و بیش از ده بار به چاپ رسیده است . قرآن کریم با حذف مکررات و مشتقات حدود 1860 کلمه است ، در این کتاب هم کلمات فوق یکی یکی بررسی شده ، آیات آنها و مقداری از روایات و اقوال دانشمندان در تفسیر آیات بیان شده است . مثلا شما اگر کلمه وحی را در نظر بگیرید خواهید دید که دربارة ‹‹ وحی ›› چند صفحه سخن گفته : وحی انبیاء ، وحی برای بشر ، وحی موجودات زنده و وحی موجودات مادی ... ذکر شده است . و تألیف این کتاب حدود 5 سال طول کشیده است . 1

3- نگاهی به قرآن

مؤلف در این کتاب به بررسی پاره ای از مباحث علوم قرآنی پرداخته و در آن اطلاعات سودمندی دربارة قرآن شناسی ارائه داده است و در این کتاب از قبیل واژه قرآن به چه معناست ؟ قرآن چند آیه دارد ؟ سوره های مکی و مدنی قرآن کدامند ؟ در این کتاب 7 موضوع از موضوعات قرآنی نظیر وحی در قرآن ، تثلیث در قرآن ، محکمات و متشابهات سحر و معجزه ، خلقت در شش روز ، حروف مقطعه و نظایر آن توضیح داده شده است . برخی مباحث آن جنبة کلامی دارد مثل بحث پیرامون بلاء ، مراد از امامت چیست ؟ شبهة اکل و مأکول و برخی جنبة علمی دارد مثل زنبور عسل ، هدهد ، و مورچگان و برخی جواب شبهات آیات مشکل است مثل بحث پیرامون آیه لیس بظلام للعبید لاخوف علیهم و لا هم یحزنون و برخی دیگر دربارة اعلام و کلمات و حقایق و معارف دیگر قرآنی است 2 .

چکیده

در این پژوهش روش تفسیری استاد سید علی اکبر قریشی ‹‹ احسن الحدیث ›› مورد بررسی قرار گرفته و مطالب آن در مقدمه و سه فصل تنظیم گردیده است .

در مقدمه مطالبی در مورد تعریف موضوع ، بیان اهمیت موضوع ، پیشینة موضوع ، بیان روش تحقیق و . . . بیان شده است .

فصل اول :‌ کلیات

که شامل دو بخش است ، ابتدا زندگی نامه مؤلف براساس منابع موجود گزارش شده و در بخش دوم منابع مورد استناد مفسر و سپس توصیف از روش ‹‹ احسن الحدیث ›› ارائه گردیده است .

فصل دوم :

از مبانی ، روش و گرایش های تفسیری سخن گفته ایم که اصلی ترین و محوری ترین فصل تحقیق است و شامل سه بخش می شود :‌

بخش اول مربوط به مبانی تفسیری احسن الحدیث است و ابتدا دو واژة ‹‹ تفسیر ›› و ‹‹تأویل ›› و مباحث پیرامون آن ، مورد بررسی قرار گرفته و به دیدگاه مفسر در این زمینه پرداخته شده است و سپس مبانی تفسیری احسن الحدیث نظیر حجیت ظواهر قرآن ، بواطن و وحیانی بودن الفاظ قرآن مطرح شده است .

در بخش دوم به روش تفسیری احسن الحدیث پرداخته شده است و با توجه به عمده ترین مستندات مورد تفسیر یعنی قرآن ، سنت و قواعد ادبی و زبانی و نحوه کار گیری این مستندات مورد ارزیابی قرار گرفته است .

در بخش سوم به گرایش تفسیری احسن الحدیث اختصاص دارد و مهمترین گرایش های مفسر همچون هدایتی و تربیتی ، علمی و اجتماعی به پژوهش نهاده شده است و بالاخره در فصل سوم عمده ترین مباحث علوم قرآنی در تفسیر احسن الحدیث مورد بررسی قرار گرفته که عبارتند از : اعجاز قرآن ، تحریف نا پذیری قرآن کریم ، محکم و متشابه و نسخ در قرآن .

فهرست مطالب

مقدمه 

فصل اول :‌ کلیات

بخش اول

1- 1- 1 زندگی نامة مؤلف

1- 1- 2  اساتید              

1- 1- 3   آثار قرآن پژوهی قریشی   

1- 1- 4  توصیف مختصر برخی آثار  

1 .  الاخلاق و الآداب        

2 . المعجم المهروس لا لفاظ الصحیفه الکاملیه         

3 . خاندان  وحی در زندگانی چهارده معصوم علیه السلام

بخش دوم

1- 2- 1  منابع تفسیر احسن الحدیث

1- 2- 1- 1  منابع تفسیری                        

1- 2- 1- 2   منابع حدیثی و روایی  

1- 2- 1- 3   منابع لغوی    

1- 2- 2  توصیف مختصری از تفسیر احسن الحدیث

فصل دوم :  مبانی ، روش و گرایش تفسیری احسن الحدیث

بخش اول :  مبانی تفسیر

الف .  تفسیر

1 . معنای لغوی تفسیر     

2 . معنای اصطلاحی تفسیر          

3 . ضرورت تفسیر                        

4 . تفسیر به رأی                                    

ب .  تأویل                                                                                                         

1 . معنای لغوی و اصطلاحی تأویل                          

2 . کاربرد و معنای تأویل                            

3. آیات تاویل و نظر مفسر احسن الحدیث                             

4 . تفاوت تفسیر و تأویل                                                   

2- 1  مبانی تفسیری احسن الحدیث          

2- 1- 1 مجیت ظواهر قرآن                         

2- 1- 2  بواطن قرآن                                             

2- 1- 3 وحیانی بودن الفاظ قرآن                             

بخش دوم

2- 2- روش تفسیری احسن الحدیث                                   

2- 2- 1- استنادات به قرآن                                    

الف . سیاق                                                       

ب .  سیاق متشابه                                             

2- 2- 2استناد به روایات    

1 . روایات مورد استفاده در مصداق آیه     

2 . روایات مورد استفاده در استنباط حکم فقهی آیه   

3 . روایات مورد استفاده در تاویل آیات      

4 . روایات مورد استفاده در تفصیل و تبیین آیه  

2- 2- 3  قواعد ادبی- زبانی  

2- 2- 3- 1   لغت 

2- 2- 3- 2 صرف و نحو  

2- 3 گرایش تفسیری احسن الحدیث 

2- 3- 1  جهت گیری هدایتی- تربیتی   

2- 3- 2  جهت گیری علمی  

2- 3- 3 جهت گیری اجتماعی

فصل سوم :  مباحث علوم قرآنی در احسن الحدیث

3-1 حروف مقطعه در قرآن 

3-1-1 تفسیرهای مختلف راجع به حروف مقطعه در قرآن

3-1-2 دیدگاه صاحب تفسیر احسن الحدیث راجع به حروف مقطعه در قرآن

3- 2  اعجاز قرآن  

3- 2- 1  اعجاز در لغت و اصطلاح

3- 2- 2 آیات تحدی          

3- 2- 3 صرفه در اعجاز قرآن                       

3- 2- 4  وجوه اعجاز قرآن

3- 2- 5  فصاحت و بلاغت

3- 2- 6   اخبار از غیب 

3- 2- 7  اعجاز در عدم اختلاف و هماهنگی در آیات قرآن   

3- 3  تحریف نا پذیری قرآن کریم

3- 3- 1 مفهوم تحریف از دیدگاه لغویان 

3- 3- 2 تحریف در اصطلاح

3- 3- 3 تحریف دارای اقسامی است که ذیلا به آن اشاره می شود

3- 3- 4 دلایل و شواهد تحریف ناپذیری قرآن

3- 3- 5 بررسی دیدگاه مفسر احسن الحدیث درباره تحریف ناپذیری قرآن در ذیل برخی آیات

3- 4 محکم و متشابه

3-4-1 معنای لغوی احکام و تشابه  

3- 4- 2 تعریف محکم و متشابه

3- 4-3 دیدگاه صاحب تفسیر احسن الحدیث راجع محکم و متشابه  

3- 4- 4 بررسی تفسیر چند نمونه از متشابهات در تفسیر احسن الحدیث

3- 5 نسخ در قرآن 

3- 5- 1 معنای لغوی و اصطلاحی نسخ 

3- 5- 2 انواع نسخ  

3- 5- 2- 1 نسخ تلاوت بدون حکم 

3- 5- 2- 2 نسخ حکم و تلاوت

3- 5- 2- 3 نسخ حکم بدون تلاوت 

3- 5- 3 ابعاد نسخ از دیدگاه مفسر احسن الحدیث و ذکر نمونه هایی از آن    

3- 5- 4 برخی از آیاتی که قریشی نسخ آنها را نپذیرفته است .

3-6 جمع در قران  

3-6-1 موارد استعمال واژه جمع    

3-6-2 ادله معتقدان به جمع آوری قرآن پس از رحلت پیامبر صلی اله علیه و آله

3-6-3 ادله معتقدان به جمع آوری قرآن قبل از رحلت پیامبر صلی اله علیه و آله   

3-6-4 جمع آوری قرآن توسط حضرت علی علیه السلام 

3-6-5 دیدگاه صاحب احسن الحدیث راجع به جمع قرآن 

3-6-6 جمع آوری قرآن در زمان ابوبکر به دست زید بن ثابت

3-6-7 جمع آوری در زمان خلیفه سوم عثمان   

منابع عربی 

منابع فارسی   

چکیده انگلیسی