دانلود تحقیق عوامل اتلاف محصولات کشاورزی در مراحل گوناگون و راهکارهای مقابله با آن

اختصاصی از کوشا فایل دانلود تحقیق عوامل اتلاف محصولات کشاورزی در مراحل گوناگون و راهکارهای مقابله با آن دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

فرمت فایل : word(قابل ویرایش)

تعداد صفحات:12

چکیده:

چکیده
اتلاف محصولات کشاورزی موجب خارج شدن بخش قابل توجهی از تولیدات کشاورزی از چرخه تولید تا مصرف می‌شود، به طوری که بر پایة آمارهای موجود به طور متوسط 35 درصد از محصولات کشاروزی در ایران و در مراحل گوناگون ضایع می‌شود که این خود غذای 15 تا 20 میلیون نفر از جمعیت کشور است. ضایعات کشاورزی در سه مرحله پیش از برداشت، برداشت و پس از آن روی می‌دهد ولی قسمت عمده ضایعات مربوط به مراحل برداشت و پس از آن (تا مرحله مصرف) می‌باشد. ضایعات پس از برداشت محصولات غیر دانه‌ای در مرحله جابه‌جایی،‌ حمل و نقل، انبارداری و فرآوری و محصولات دانه‌ای در مرحله خشک کردن و ذخیره سازی رخ می‌دهد. جابه‌جایی نامناسب در زمان رساندن محصول به بازار موجب زخمی شدن محصول و آسیبهای مکانیکی می‌شود و امکان فعالیت و رشد ریززنده‌ها را فراهم می‌کند. در مرحله نگهداری در انبار نیز عدم کنترل شرایط محیطی سبب افت کمی و کیفی قابل ملاحظه‌ای‌ می‌گردد. به طور کلی نگهداری مناسب و فرآوری پس از برداشت با گسترش صنایع تبدیلی کشاورزی افزون بر رعایت مراقبتهای قبل از برداشت، بروز فساد به وسیله عوامل خارجی یا داخلی را به تعویق انداخته یا ممانعت به عمل می‌آورد که در نتیجه آن مواد غذایی می‌تواند برای مدت طولانی‌تری قابل مصرف باقی بماند، بنابراین کاهش ضایعات محصولات کشاورزی، اصلاح سیستم غذایی و متعادل کردن مصرف نیاز به برنامه‌ریزی منسجم و هماهنگ با جمیع عوامل مؤثر دارد.  

مقدمه
با افزایش مداوم جمعیت دنیا نیاز به مواد غذایی روز به روز با سرعتی شگرف افزایش می‌یابد. سازمان خواروبار جهانی  اعلام کرده است که جمعیت جهان تا سال 2030 به بیش از 8 میلیارد نفر خواهد رسید که تأمین مواد غذایی این جمعیت نیاز به کوشش پیگیری در زمینه کشاورزی و علوم وابسته دارد. با وجود پیشرفتهای قابل توجه در سه دهه اخیر مصرف سالیانه مواد غذایی فقط در حدود 20 درصد افزایش یافته است. بر اساس برآوردهای موجود تا سال 2030 باید مقدار تولید محصولات غذایی در کشورهای در حال توسعه 70 درصد بیشتر از تولید فعلی آن باشد تا بتواند همگام با جمعیت رو به رشد حرکت نماید و بدرستی جوابگوی نیازهای آنها باشد.
مقدار تولید جهانی میوه‌ها و سبزی‌ها در سالهای 1993 تا 1995 به ترتیب 489 و 448 میلیون تن بوده است. در سال 1996 مقدار تولید سبزیها 2/3 درصد و میوه‌ها 6/1 درصد در سال افزایش نشان داده است، ولی این افزایش برای همه کشورها بویژه کشورهای در حال توسعه که به دلیل ضعف تکنولوژی توانایی رقابت با کشورهای توسعه یافته را ندارند،‌ یکنواخت نبوده است (12). از سوی دیگر افزایش تولید محصولات کشاورزی با توجه به شرایط آب و هوایی، محدودیت منابع آبی و نیز محدودیت زمینهای دارای پتانسیل تولید کشت‌های دیم در بسیاری از نقاط جهان امکان پذیر نیست بنابراین برای تأمین مواد غذایی باید بهره‌وری از عوامل تولید بویژه آب و خاک افزایش و ضایعات مواد غذایی تا حد امکان کاهش یابد (1). هر ساله مقدار بسیار زیادی از محصولات زراعی و باغی در مراحل گوناگون بویژه پس از برداشت دچار افت کیفیت می‌گردد به طوری که مقدار این ضایعات درکشورهای جهان سوم به دلیل کم توجهی به اصول نگهداری فرآورده‌های کشاورزی و عدم توسعه و تکامل روشهای علمی انبارداری و خسارت ناشی از آفتهای انباری بیش از کشورهای صنعتی است، اگر آسیب‌های وارده به محصولات کشاورزی در مزرعه‌ها و باغها نیز به آن افزوده شود موجب تولید مقدار زیادی ضایعات در محصولات کشاورزی خواهد شد به طوری که بر اساس آمار سازمان خواروبار جهانی مقدار این ضایعات در کشورهای آمریکای لاتین به 33 درصد و در آفریقا به 40 درصد بالغ می‌شود   (3 و 6). در کشور ما نیز به دلیل نارسایی‌های موجود در سیستم نگهداری، تبدیل و توزیع مقداری از محصولات کشاورزی ضایع می‌شود که مقدار آن به نسبت بالا است. بر پایة آمارهای موجود به طور متوسط 35 درصد از محصولات کشاورزی در ایران ضایع می‌شود که این خود غذای 15 تا 20 میلیون نفر از جمعیت کشور است (7).

عوامل ایجاد کننده ضایعات
پیش‌بینی مقدار ضایعات محصولات کشاورزی مشکل است زیرا عوامل اصلی تولید ضایعات مربوط به آسیبهای فیزیکی و حمله ریززنده‌ها می‌شود که در عمل در سه مرحله پیش از برداشت، برداشت و پس از آن رخ می‌دهد ولی بخش عمده ضایعات مربوط به مراحل برداشت و پس از آن ( تا مرحله مصرف) می باشد که دلایل اصلی تولید این ضایعات در محصولات کشاورزی بویژه میوه‌ها، سبزی‌ها و محصولات غده‌ای در زیر شرح داده می‌شود (12).
الف) ضایعاتی که منشأ فیزیکی دارند و بر اثر آب و هوای نامطلوب مانند گرما یا سرمای بیش از حد یا ناکافی به وجود می‌آیند. در بسیاری موارد شرایط محیطی نامناسب سبب ضایع شدن محصول ذخیره شده می‌گردد.
ب) عوامل فیزیولوژیکی که موجب پیری محصول در طول مدت نگهداری در انبار می‌شود و به علت واکنشهای طبیعی یعنی بیوشیمیایی یا شیمیایی به وجود می‌آید، در بسیاری موارد فرآورده‌های نهایی و حد واسط این واکنشها نا مطلوب بوده، موجب افزایش قابل توجه در افت ارزش غذایی محصولات کشاورزی می‌شود.
ج) آسیبهایی که منشأ‌ بیولوژیکی یا میکروبیولوژیکی دارند و بوسیله حشرات، باکتری‌ها،‌ کپکها، مخمرها، ویروسها، جوندگان و دیگر حیوانات به وجود می‌آیند.
د) آسیبهای مکانیکی که به علت نبود روشهای مناسب در طول دوره برداشت، بسته‌بندی و حمل و نقل منجر به زخمهای پوستی، خراش، شکستگی، فشردگی و لهیدگی میوه و سبزی‌ها می‌گردند به طوری که مستعد فعالیت و رشد ریززنده‌ها می‌شوند، جابه‌جایی نامناسب در زمان رساندن محصول به بازار موجب زخمی شدن و آسیبهای مکانیکی شده مزایای سرد کردن پس از برداشت را کاهش می‌دهد از طرف دیگر بر اثر صدمه دیدن بافت سلولی فعالیت آنزیمها تا حد زیادی افزایش یافته و محصول آسیب می‌بیند. به طور کلی ضایعات پس از برداشت محصولات غیر دانه‌ای در کشورهای در حال توسعه در مرحله جابه‌جایی،‌ حمل و نقل، انبارداری و فرآوری و در محصولات دانه‌ای در مرحله خشک کردن و ذخیره سازی رخ می‌دهد.
ه) ضایعات ناشی از عوامل اجتماعی و اقتصادی که بر اثر عوامل زیر به وجود می‌آیند.
1- سیاست‌گذاری‌‌ها: شامل شرایط سیاسی خاصی می‌شود که در آن یک راه حل تکنولوژیکی کافی نیست یا برای به مرحله اجرا گذاشتن آن با مشکلاتی روبرو است. برای مثال نبود اطلاعات و برنامه‌ریزی ضعیف در رابطه با مدیریت منابع انسانی، اقتصادی و علمی از جمله این موارد است که سبب ضایعات غذایی می‌گردد.
2- منابع: کمبود منابع انسانی، اقتصادی و فن‌آوری جهت گسترش برنامه‌های مورد نیاز برای جلوگیری یا کاهش ضایعات پس از برداشت مواد غذایی.
3- آموزشی: نبود اطلاعات کافی از اصول علمی مربوط به نگهداری، فرآیند، بسته‌بندی، حمل و نقل و توزیع محصولات غذایی.