فرمت فایل : word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:110
عنوان : بررسی عوامل مؤثر در کسب مهارت های اجتماعی دانش آموزان دختر مقطع متوسطه در شهر اصفهان(با تأکید بر خانواده ،مدرسه،گروه دوستان و تلویزیون)
پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد (M.A)
گرایش: جامعه شناسی
فهرست مطالب:
عنوان............................................................................................................................. صفحه
چکیده Error! Bookmark not defined.
مقدمه Error! Bookmark not defined.
فصل اول
کلیات تحقیق
1-1 .طرح مسئله : Error! Bookmark not defined.
1-2 . اهمیت و ضرورت تحقیق : 5
1-3.سئوالات تحقیق : 5
.4-1 فرضیه های تحقیق : 5
1-5 . اهداف تحقیق : 6
1-5-1 .اهداف کلی 6
1-5-2.اهداف جزئی 6
1-6. موانع و مشکلات تحقیق 6
1-7. روش تحقیق: 7
1-8.تعاریف مفاهیم و اصطلاحات: 7
1-9.کاربرد تحقیق : 8
فصل دوم :ادبیات تحقیق
گفتار اول
الف: مفاهیم تحقیق
2-1 -1.مفهوم رشد اجتماعی : 10
2-1-2. اهمیت و ضرورت رشد اجتماعی 11
2-1-3.ویژگی افرادی که از لحاظ اجتماعی رشد نیافته اند: 11
2-1-4. تربیت اجتماعی 12
2-1-5. اهداف تربیت اجتماعی در جامعه اسلامی 13
2-1-6. رشد اجتماعی در دوره نوجوانی 13
2-1-7. خصوصیات رشد اجتماعی در دوره نوجوانی 14
2-1-8. نشانه های رشد اجتماعی در دوره نوجوانی 14
الف) انس و الفت 15
ب)نفرت: 15
2-1-9. تغییر رفتار اجتماعی در دختران نو جوان 16
2-1-10. نشانه های فرد رشد یافته اجتماعی 16
2-1-11جامعه پذیری 17
2-1-11-1. مفهوم جامعه پذیری 17
2-1-11-2.هدف های جامعه پذیری 18
2-1-11-3. عوامل مؤثر بر جامعه پذیری 19
2-1-11-4.رابطه اجتماعی شدن و مهارت اجتماعی 19
2-1-12. تعریف مهارت های اجتماعی 20
2-1-13. مهارت های اجتماعی از نگاه صاحب نظران.......................................................................................................21
2-1-14. انواع مهارت های اجتماعی 24
2-1-14-1. مهارت ارتباط 25
2-1-14-2. مهارت ارتباط میان فردی 25
2-1-14-3. مهارت ارتباط غیر کلامی 26
2-1-14-4. مهارت تقویت وپاداش 27
2-1-14-5. مهارت پرسش 27
2-1-14-6. مهارت آماده سازی 28
2-1-14-7- مهارت خاتمه دادن: 28
2-1-14-8. مهارت توضیح دادن 29
2-1-14-9. مهارت گوش دادن 30
2-1-14-10.مهارت نفوذ 31
2-1-14-11. مهارت ابراز وجود 31
2-1-14-12 مهارت تعامل در گروه ها ورهبری: 32
2-1-14-13. مهارت همکاری 33
2-1-14-14. مهارت همدلی 33
2-1-14-14-1. اثرات همدلی 33
2-1-14-14-2. زمینه های بروز رفتار همدلانه 34
2-1-14-15. مهارت تصمیم گیری 35
2-1-16. آموزش مهارت های اجتماعی 35
2-1-17. فواید وآثار آموزش مهارت های اجتماعی 36
2-1-18. روش های آموزش مهارت های اجتماعی 39
2-1-19. روش های ارزیابی مهارت های اجتماعی 41
2-1-20. عوامل مؤثر بر آموزش مهارت های اجتماعی 41
2-1-20-1. خانواده 41
1- نوع رابطه 41
2- اهمیّت سالهای اولیه زندگش 42
3- تکوین شخصیت فرد 42
4- نقش تربیتی والدین 42
5- نقش پدر 42
6- نقش مادر 42
7- مادران شاغل 42
8- فرزندان 42
9- شکل و روش تربتی خانواده 42
10- میزان تحصیلا والدین و اجتماعی بودن آن ها 42
2-1-20-2. مدرسه 43
2-1-20-3. هم سالان 45
2-1-20-4. تلویزیون 47
ب- پیشینه تحقیق
2-1-21- پژوهش های داخلی 48
2-1-22. پژوهش های خارجی 49
2-1-23. جمع بندی مطالعات پیشین 51
گفتار دوم
مباحث نظری تحقیق
2-2-1 مقدمه 51
2-2-2. نظریه خود آئینه ای چارلز هورتن کولی 51
2-2-3 نظریه دیگری تعمیم یافته مید 52
2-2-4.نظریه نقش های اجتماعی جرج هربرت مید 53
2-2-5. نظریه یادگیری اجتماعی آلبرت بندورا 54
1- فرایندهای توجّه 55
2- فرایند به یادسپاری یا نگه داری 55
3- فرایند باز تولید حرکتی 56
4- فرایند انگیزشی و تقویتی 56
2-2-6 نظریه تاریخی- فرهنگی ویگوتسکی 56
2-2-7 رهیافت نظری تحقیق 58
2-2-8 مدل تحلیلی تحقیق 59
فصل سوم
روش شناسی
3-1. مقدمه 61
3-2. روش تحقیق: 61
3-3.گردآوری داده ها و ابزار اندازه گیری 61
3-4. روایی و پایایی ابزارهای اندازه گیری 62
3-5. روش نمونه گیری ، جامعه آماری 62
3-6. روش تجزیه تحلیل اطلاعات: 64
3-7.متغییرهای تحقیق : 64
3-8. شاخص سازی: 65
3-9 محاسبه نمرات متغیرهای مستقل و وابسته 69
فصل چهارم
تجزیه وتحلیل اطلاعات
4-1مقدمه 71
4-2 (توصیف ویژگی های پاسخگویان) 71
4-2-1 بررسی و توصیف ویژگی های دموگرافیک نمونه آماری 71
4-2-2.بررسی وضعیت پاسخگویان مورد مطالعه از لحاظ سن 71
4-2-3 . بررسی وضعیت پاسخگویان مورد مطالعه از لحاظ پایه تحصیلی 72
4-2-4. بررسی وضعیت پاسخگویان مورد مطالعه از لحاظ رشته تحصیلی 72
4-2-5. بررسی وضعیت پاسخگویان مورد مطالعه از لحاظ نوع آموزشگاه 73
4-2-6. بررسی وضعیت پاسخگویان مورد مطالعه از لحاظ محل و موقعیّت آموزشگاه 74
4-2-7. بررسی وضعیت پاسخگویان مورد مطالعه از لحاظ ناحیه محل آموزشگاه 74
4-2-8. بررسی وضعیت پاسخگویان مورد مطالعه از لحاظ وضعیت فعالیّت و اشتغال پدر 75
4-2-9. بررسی وضعیت پاسخگویان مورد مطالعه از لحاظ وضعیت تحصیلات پدر 76
4-2-10. بررسی وضعیت پاسخگویان مورد مطالعه از لحاظ وضعیت فعلیّت و اشتغال مادر 77
4-2-11. بررسی وضعیت پاسخگویان مورد مطالعه از لحاظ وضعیت تحصیلا مادر 78
4-2-12. بررسی وضعیت پاسخگویان مورد مطالعه از لحاظ محل زندگی 79
4-2-13. بررسی وضعیت پاسخگویان مورد مطالعه از لحاظ درآمد ماهیانه خانوار 80
4-3- متغیرهای مستقل و وابسته ی اصلی تحقیق 81
4-3-1. توصیف متغیرهای مستقل تحقیق 81
4-3-1-1. توصیف متغیر مستقل خانواده 81
4-3-1-2. توصیف متغیر مستقل گروه دوستان 81
4-3-1-3. توصیف متغیر مستقل مدرسه 82
4-3-2.توصیف متغیر وابسته تحقیق 83
4-3-2-1. مؤلفه مهارت های ارتباطی 83
4-3-2-2.مهارت های احترام به دیگران 84
4-3-2-4. مهارت های همکاری 84
4-3-2-5. مهارت های مسئولیت پذیری 85
4-3-2-6. مهارت های قانونمندی 86
4-3-2-7. مهارت های اجتماعی 86
4-4. آزمون فرضیات پژوهش 87
4-4-1.آزمون فرضیه اول پژوهش(به نظر می رسد خانواده بر کسب مهارت های اجتماعی دختران تاثیر دارد) 87
4-4-2.آزمون فرضیه دوم پژوهش(به نظر می رسد ، مدرسه بر کسب مهارت های اجتماعی دختران تاثیر دارد) 87
4-4-3.آزمون فرضیه سوم پژوهش(به نظر می رسد گروه دوستان بر کسب مهارت های اجتماعی دختران تاثیر دارد) 88
4-4-4.آزمون فرضیه چهارم پژوهش(به نظر می رسد تلویزیون بر کسب مهارت های اجتماعی دختران تاثیر دارد) 88
4-4-5.آزمون فرضیه پنجم پژوهش(به نظر می رسد، میزان تأثیر گذاری هر کدام از عوامل خانواده، مدرسه، گروه دوستان89 و تلویزیون در کسب مهارت های اجتماعی دختران متفاوت می باشد)..................................................................89
فصل پنجم
نتیجه گیری و پیشنهادات
5-1. مقدمه 94
5-2. خلاصه بحث و نتیجه گیری ....................................................................................................................................94
5-3. پیشنهادات 96
5-3-1. پیشنهادات کلی 96
5-3-2. پیشنهادات موردی حاصل از تحقیق 97
5-3-3.پیشنهاد موضوع های پژوهشی 97
منابع و مآخد 98
ضمائم 103
پرسشنامه
فهرست جداول
عنوان..................................................................................................................صفحه
جدول3-1.توزیع تعداد دانش آموزان و تعداد آموزشگاه های دخترانه سال تحصیلی90-1389 در شهر اصفهان 63
جدول 3-2.توزیع تعداد دانش آموزان در نواحی و مناطق در سال تحصیلی 90-1389 در شهر اصفهان 63
جدول3-3. تعداد نواحی، مدارس و تعداد پرسشنامه توزیع شده در هر ناحیه 64
جدول3-4. شاخص سازی متغیر مستقل 65
جدول3-5. شاخص سازی متغیر وابسته 67
جدول3-6. محاسبه نمره دهی سئوالات طیف لیکرت 69
جدول3-7. محاسبه نمره دهی سئوالاتطیف لیکرت 69
جدول4 -1. توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب سن آنها.............................................................................................. 72
جدول 4-2 توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب پایه تحصیلی آنها 72
جدول 4-3. توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب رشته تحصیلی آنها 73
جدول 4-4. توزیع فراوانی پاسخگویان برحسبنوع آموزشگاه آنها 73
جدول4-5 . توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب محل آموزشگاه آنها 74
جدول4-6. توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب ناحیه محل آموزشگاه آنها 74
جدول4- 7. توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب وضعیت فعالیّت و اشتغال پدران آنها 75
جدول4-8 . توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب میزان تحصیلات پدران آنها 76
جدول4-9. توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب وضعیت فعالیّت و اشتغال مادران آنها 77
جدول4-10. توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب میزان تحصیلات مادران آنها 78
جدول4-11. توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب محل زندگی آنها 79
جدول4-12. توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب در آمد ماهیانه خانوار آنها 80
جدول 4-13. توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب تأثیر پذیری آنها از خانواده 81
جدول4-14. توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب تأثیر پذیری آنها از گروه دوستان 82
جدول4-15. توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب تأثیر پذیری آنها از مدرسه 82
جدول4-16. توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب تأثیر پذیری آن ها از تلویزیون 83
جدول4-17. توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب مهارت های ارتباطی آنها 83
جدول4-18. توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب مهارت های احترام به دیگران آنها 84
جدول4-19. توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب مهارت های همدلی آنها 84
جدول4-20. توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب مهارت های همکاری آنها 85
جدول4-21. توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب مهارت های مسئولیت پذیری آنها 85
جدول4-22. توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب مهارت های قانونمندی آنها 86
جدول4-23. توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب مهارت های اجتماعی آنها 86
جدول4-24. نتایج آزمون تحلیل واریانس متغیرهای خانواده و مهارت های اجتماعی 87
جدول4-25. نتایج آزمون تحلیل واریانس متغیرهای مدرسه و مهارت های اجتماعی 88
جدول4-26. نتایج آزمون تحلیل واریانس متغیرهای گروه دوستان و مهارت های اجتماعی 88
جدول4-27. نتایج آزمون تحلیل واریانس متغیرهای تماشای تلویزیون و مهارت های اجتماعی دختران 89
جدول4-28. تحلیل واریانس رگرسیون چند متغیره مهارت های اجتماعی 89
جدول4-29. نتایج آماره های تحلیل رگرسیون چند متغیره مهارت های اجتماعی 90
جدول4-30. نتایج معنی داری رابطه ی همبستگی ضرایب متغیرهای(خانواده،گروه دوستان،مدرسه با مهارت اجتماعی 91
فهرست نمودارها
عنوان.............................................................................................................................. صفحه
نمودار2-1 .اثر گذاری مهارت های اجتماعی و رابطه آن ها با مهارت های شناختی، عاطفی ، رفتاری 38
نمودار 2-2. مدل تحلیلی تحقیق عوامل مؤثر بر کسب مهارت های اجتماعی دختران 59
نمودار 4-1.مدل مسیر 92
چکیده :
مهارت های اجتماعی یکی از عوامل و اجزاء اصلی اجتماعی شدن افراد درهمه ی جوامع انسانی و فرهنگ ها ست. مهارت های اجتماعی مجموعه رفتارهای آموخته شده و مورد پذیرشی است که فرد را توانا می سازد با دیگران رابطه مؤثر و مفید داشته باشد و از رفتار های نامعقول اجتماعی خودداری کند. به طور کلی عوامل مختلفی مانند خانواده، مدرسه، گروه دوستان، رسانه های جمعی و جامعه در یادگیری مهارت های اجتماعی نقش دارند ؛که میزان تآثیر هر کدام از این عوامل متفاوت و از جامعه ای تا جامعه ی دیگر نیز یکسان نمی باشد.
در این پژوهش به بررسی عوامل مؤثر بر کسب مهارت های اجتماعی دانش آموزان دختر مقطع متوسطه در شهر اصفهان (با تأکید بر خانواده، مدرسه، گروه دوستان و تلویزیون) از طریق یک مطالعه ی توصیفی با استفاده از روش پیمایشی پرداخته شده است .
جامعه آماری، کلیه دانش آموزان دختر مقطع متوسطه در شهر اصفهان در نظر گرفته شده که تعداد آن ها بر اساس اعلام واحد آمار و بودجه اداره کل آموزش و پرورش استان اصفهان در سال تحصیلی 90- 1389 برابر با 46270 نفر می باشد . با استفاده از فرمول کوکران حجم نمونه 384 نفر انتخاب گردید . دانش آموزان با روش نمونهگیری تصادفی و با توجّه به نواحی و مناطق شش گانه آموزش و پرورش شهر اصفهان ، انتخاب شدند. ابزار پژوهش، پرسشنامه ی محقق ساخته در زمینه ی مهارت های اجتماعی می باشد که از روایی صوری و محتوایی برخوردار بوده و پایایی آن با استفاده از روش ضریب آلفای کرانباخ برابر با 75/0 محاسبه گردیده که در سطح بالایی می باشد. براین اساس پنج فرضیه تدوین شده، که از طریق آزمون تحلیل واریانس (آنوا) و آزمون تحلیل رگرسیون مورد بررسی و آزمون قرارگرفته است. نتایج حاصل از تحقیق نشان دهنده این است که بر اساس آزمون تحلیل واریانس متغیرهای خانواده، مدرسه، گروه دوستان و مهارت های اجتماعی ؛ می توان نتیجه گرفت بین این متغیر ها و متغیر مهارت های اجتماعی رابطه ی معنی داری وجود دارد و هر سه متغیر بر کسب مهارت های اجتماعی دختران تأثیر دارد. اما بر اساس آزمون تحلیل واریانس متغیر تلویزیون و مهارت های اجتماعی به این نتیجه می رسیم که بین تماشای تلویزیون و مهارت های اجتماعی دختران رابطه ی معنی داری وجود ندارد و لذا تلویزیون بر کسب مهارت های اجتماعی دختران تأثیر ندارد.
واژگان کلیدی : مهارت های اجتماعی، رشد اجتماعی، تربیت اجتماعی، خانواده، مدرسه، گروه دوستان، رسانه های جمعی، تلویزیون.
مقدمه:
اجتماعی کردن صحیح افراد و کسب مهارت های اجتماعی لازم ، برای زندگی همواره یکی از اهداف اساسی هرجامعه می باشد. چـرا که رشد اجتماعی درجریان اجتمــاعی شدن به وجود می آید، باعث سازگاری و برقــراری ارتباط صحیح افراد با دیگران می شود و آن ها را از این طریق قادر به شکوفایی استعدادهای بالقوه شان می سازد . جریان اجتماعی شدن که در آن مهارت ها، انگیزه ها ، ارزش ها ، هنجارها و رفتارهای فرد شکل می گیرد تا به شکل مطلوب در جامعه رفتار کند ؛ازکودکی آغاز و درطول عمر ادامه می یابد.
بروز برخی از مشکلات درجامعه ناشی از عدم رشد افراد در زمینه ی تربیت اجتماعی است. پرورش بعد اجتماعیِ افراد در توسعه و رشد سایر ابعاد زندگی فرد نیز مؤثر است. نوجوانان وجوانان جهت رسیدن به ارزش ها و به دنبال آن زندگی سالم و لذّت بخش ، سعی درکسب مهارت های اجتماعی دارند. برخی از افراد ، سازمان ها و نهادها در اجتماعی کردن افراد نقش اساسی دارند که خانواده ابتدا به شکل غیر رسمی به این امر می پردازد وسپس مدرسه، گروه دوستان و رسانه های جمعی می توانند در کسب مهارت های اجتماعی کودکان و نوجوانان نقش تعیین کننده ای داشته باشند.
بنابراین بدیهی است که هرگونه تلاشی در جهت پرورش مهارت های اجتماعی افراد بایستی از خانواده شروع و سپس در برنامه رسمی و غیر رسمی مدارس بر اساس رشد دانش آموزان ادامه یافته و در ارتباط با گروه دوستان (به ویژه در دوره ی نوجوانی و جوانی که گرایش به مستقل شدن دارند) ، وسپس رسانه های جمعی زمینه ی کسب مهارت های اجتماعی به شکل مطلوب فراهم آید.
با توجــّه به مطالب فوق این پژوهش ، سعی برآن دارد تا تأثیری که خانواده ، مدرسه ،گروه دوستان و رسانه های جمعی به ویژه تلویزیون درکسب مهارت های اجتماعی ایجاد می کنند را مورد بررسی قرار دهد.