فرمت فایل : WORD (قابل ویرایش)
تعداد صفحات:158
پایان نامه جهت دریافت درجه کارشناسی ارشد در رشته زبان و ادبیات عرب ( M.A )
فهرست مطالب:
عنوان صفحه
چکیده ............................................................................................................................................... 1
مقدمه ............................................................................................................................................... 2
فصل اول : کلیات تحقیق
1-01 بیان مسئله .................................................................................................................................. 5
1-02 سوالات تحقیق .......................................................................................................................... 5
1-3 0 فرضیه های تحقیق ....................................................................................................................... 6
1-04 اهداف تحقیق ............................................................................................................................ 6
1-05 پیشینه تحقیق .............................................................................................................................. 7
1-06 روش کار تحقیق ........................................................................................................................ 7
فصل دوم : اوضاع سیاسی ، اجتماعی ، اقتصادی و ادبی مصر در قرن نوزدهم و بیستم میلادی
2-01اوضاع سیاسی مصر و تحولات حکومتی آن در قرن نوزدهم و بیستم ................................................ 9
2-02اوضاع اجتماعی مصر در عصر عبدالصبور و عائشه تیموریه................................................................ 12
2-03اوضاع اقتصادی مصرو تحولات صنعتی در عصر دو شاعر ................................................................. 14
2-04 اوضاع ادبی مصر در عصر دو شاعر ............................................................................................... 15
2-4-1 0 ادبیات و شعر معاصر عربی در قرن نوزدهم و بیستم ................................................................. 16
2-4-2 0 شعر مصر در قرن های نوزدهم و بیستم میلادی ....................................................................... 17
2-4-3 0 نهضت نوگرایی در شعر........................................................................................................... 18
فصل سوم : شرح حال صلاح عبدالصبور و عائشه تیموریه
3-01 صلاح عبدالصبور ........................................................................................................................ 21
3-1-1 0 گذری بر زندگی صلاح عبدالصبور ......................................................................................... 21
3-1-2 0 اعتقادات صلاح عبدالصبور ..................................................................................................... 23
3-1-3 0 جایگاه ادبی صلاح عبدالصبور .............................................................................................. 27
3-1-4 0 آثار شعری صلاح عبدالصبور................................................................................................ 27
3-1-5 0 مرگ صلاح عبدالصبور ........................................................................................................ 30
3-2 0 عائشه تیموریه.............................................................................................................................. 31
3-2-01 گذری بر زندگی عائشه تیموریه ............................................................................................... 31
3-2-02 افکار و عقاید عائشه تیموریه..................................................................................................... 33
3-2-3 0 جایگاه ادبی عائشه تیموریه ................................................................................................... 37
3-2-4 0 آثار شعری عائشه تیموریه .................................................................................................... 37
3-2-5 0 خصائص نثری عائشه تیموریه در خلال آثارش ....................................................................... 39
3-2-6 0 مرگ عائشه تیموریه ............................................................................................................. 42
فصل چهارم : بررسی معنا و مفهوم اومانیسم و سیر تاریخی آن
مقدمه ................................... ................................................................................................................. 44
4-1 0 اومانیسم...................................... ............................................................................................... 45
4-02 دو نظریه درباره اومانیسم............................................................................................................... 46
4-3 0 اومانیسم و سیر تاریخی آن........................................................................................................... 47
4-4 0 اومانیسم و انسان گرایی در ادبیات عرب ...................................................................................... 50
4-5 0 انسان گرایی در شعر .................................................................................................................. 51
فصل پنجم : مقایسه و بررسی وجوه اشتراک و افتراق مضامین اومانیسم در اشعار عبدالصبور و عائشه تیموریه
5-01 وجوه اشتراک مضامین اومانیسم در اشعار عبدالصبور و عائشه تیموریه.............................................. 56
5-1-1 0 تجرد و خانواده....................................................................................................................... 57
5-1-2 0 عشق..................................................................................................................................... 60
5-1-3 0 مرگ یا زندگی............... ....................................................................................................... 63
5-1-4 0 صبر یا شکوه از مصائب روزگار ............................................................................................ 69
5-1-5 0 اجتماع یا فردیت.................................................................................................................... 73
5-2 0 وجوه افتراق مضامین اومانیسم در اشعار عبدالصبور و عائشه تیموریه ............................................. 78
5-2-1 0 ایمان یا انکار........................................................................................................................ 78
5-2-2 0 انسانیت یا شرارت....................................................................................................................84
5-2-3 0 در پی رسیدن به سعادت یا رسیدن به پوچی ........................................................................... 87
5-2-4 0 فقر یا رفاه اجتماعی............................................................................................................... 91
5-2-5 0 حزن یا نشاط باطنی ................................................................................................................ 94
5-2-6 0 ظلم یا عدالت اجتماعی .......................................................................................................... 98
فصل ششم : بررسی صناعات ادبی در اشعار عبدالصبور و عائشه تیموریه
مقدمه ................................................................................................................................................... 106
6-1 0 بلاغت تشبیه ............................................................................................................................. 106
6-2 0 بلاغت استعاره ......................................................................................................................... 108
6-3 0 تشبیه در اشعار اومانیسمی عبدالصبور و عائشه تیموریه ................................................................ 110
6-3-1 0 تشبیه در اشعار اومانیسمی صلاح عبدالصبور ........................................................................ 110
6-3-2 0 تشبیه در اشعار اومانیسمی عائشه تیموریه ............................................................................. 114
6-4 0 استعاره در اشعار اومانیسمی عبدالصبور و عائشه تیموریه ............................................................. 121
6-4-1 0 استعاره در اشعار اومانیسمی صلاح عبدالصبور ....................................................................... 121
6-4-2 0 استعاره در اشعار اومانیسمی عائشه تیموریه ............................................................................ 129
نتیجه گیری و پیشنهادات ...................................................................................................................... 136
ملخص البحث ...................................................................................................................................... 140
منابع و مآخذ ...................................................................................................................................... 143
فهرست اعلام ........................................................................................................................................149
چکیده انگلیسی .........................................................................................................................................II
چکیده
اومانیسم یکی از بارزترین موضوعات شعری در عصر معاصر است که توجه شاعران و نویسندگان بسیاری را به خود جلب نموده است . در میان شاعران معاصر صلاح عبدالصبور و عائشه تیموریه در این زمینه از شهرت بسزایی برخوردارند . صلاح عبدالصبور درسال 1931 م در زقازیق مصر دیده به جهان گشود. وی تقریباً در باب تمامی اغراض شعری هنرورزی کرده است ؛ اما در خصوص دغدغه های بشری و تمایل به انسان گرایی ، دقت نظر ویژه دارد . او در اشعار اومانیسمی خویش از سختی ها و درد و رنج های زندگی سخن می گوید و در پایان دچار یأس و اندوه می شود ؛ زیرا امید و سعادت را نمی یابد . اما عائشه تیموریه ، از پیشوای نهضت ادبیات بانوان مصر بود که درسال 1840 م در قاهره متولد شد . وی در زمینه ی اشعار اومانیسمی ابیات فراوان ؛ اما پراکنده ای دارد که در دیوان و مجموعه اشعار وی به چشم می خورد و در نوع خود کم نظیر است . عائشه معتقد است که سعادت انسان در گرو حسن اخلاق و نگهداری و صیانت از نفس است و از سوی دیگر برترین عامل سعادت انسان را پناه بردن به خداوند می داند . اومانیسم در ابیات هر دو شاعر ، گاه در یک مضمون مشترک چون خانواده ، عشق ، مرگ و زندگی ، شکوه از مصائب روزگار همراه می شوند و گاه یکی از دو شاعر مضامینی را بر می گزیند که دیگری کمتر بدان پرداخته است یا در آن اختلاف نظر دارد . از این رو عبدالصبور نسبت به عائشه بیشتر به مسأله ی درد و رنج انسان ، مشکلات عصر حاضر ، فقر اجتماعی و ... پرداخته است حال آن که تیموریه توجه کمتری به این مسائل داشته است و درد و رنج و دغدغه ی او بیشتر ناشی از مشکلات و دردهای شخصی اوست .
کلید واژه : صلاح عبدالصبور ، عائشه تیموریه ، اومنیسم ، یأس و امید
مقدمه
سپاس خدایی که خورشید درخشان بلاغت را از مطلع روشن عبارات آشکار ساخت و شاخه ی فصاحت پر بار را با محسنات نیکو بهره مند ساخت . او را می ستایم که جادوی بیان را بر قلب ها مستولی ساخت و به واسطه ی ادبیات ، عقل را مسحور کرد .
آدمی و اموری که حول دغدغه و مشکلات وی می گردد همواره در طول تاریخ ذهن بشری را به سمت و سوهایی رهنمون می سازد که در پی راهی برای رهایی از آن متوسل به نیرویی ماوراء تصور انسان می گردد و آن نیرو چیزی جز قادر مطلق نمی باشد .
در این باب با واژه اومانیسم برخورد می کنیم که به معنای انسان گرایی یا انسان مداری است ؛ اما در باب معنای اصطلاحی آن ، چنان تنوعی وجود دارد که برخی از اندیشمندان گفته اند : واژه ی فلسفی اومانیسم ، همانند سایر اصطلاحات فلسفی که دوره های موازی ، تاریخی عقلی و کاربردی عمومی دارند ، از تنوع فراوانی تعاریف رنج می برد ، تعاریفی که وقتی آن ها را یک جا و در کنار هم لحاظ می کنیم ، به نظر می آید که هیچ فردی را نمی توان یافت که اومانیست نباشد . واژه ی اومانیسم ، ناظر به مجموعه ای از مفاهیم در باب طبیعت ، ویژگی های معرِّف ، نیروها ، تعلیم و تربیت و ارزش های افراد بشری است .
اما اومانیسم معنای عام و متداول نیز دارد که فراتر از یک جنبش ادبی – هنری بود ، بلکه عبارت است از ، یک شیوه ی فکری و حالت روحی که شخصیت انسان و شکوفایی کامل وی را بر همه چیز مقدم می شمارد ، و عمل موافق با این حالت و شیوه ی فکر . این معنا از اومانیسم ، یکی از مبانی و زیر ساخت های دنیای جدید به شمار می آید .
اومانیسم در عصر معاصر در میان شاعران گسترش یافت . در این عصر که دوره ی مهم و طلایی در ادبیات عرب محسوب می شود شاعران در باب مضامین اومانیسمی هنرنمایی کردند که از جمله آن ها می توان به صلاح عبدالصبور و عائشه تیموریه اشاره کرد . مضامینی که این دو شاعر بیشتر بدان پرداخته اند حزن و اندوه ، سختی ها و مصائب روزگار ، فقر اجتماعی ، تنهایی و غربت ، ظلم و ستم حکومت حاکم ، رهایی از پوچی و رسیدن به سعادت می باشد .
نوشتار حاضر مقایسه ای است میان صلاح عبدالصبور و عائشه تیموریه در خصوص مضامین اومانیسم که از پنج فصل تشکیل شده است . فصل اول در برگیرنده ی کلیّات تحقیق است ، و فصل دوم به بررسی اوضاع سیاسی ، اجتماعی ، اقتصادی و ادبی عصرشان پرداخته شده است ، و فصل سوم زندگی نامه و احوال شعری دو شاعر بیان گردیده است ، و فصل چهارم به بررسی معنا و مفهوم اومانیسم و سیر تاریخی آن پرداخته است ، و فصل پنجم به بررسی و مقایسه ی اشتراک و افتراق مضامین اومانیسم در اشعار هر دو شاعر مذکور پرداخته است ، و فصل ششم که فصل پایانی می باشد به بررسی برجسته ترین صناعات ادبی در اشعار اومانیسمی عبدالصبور و تیموریه اختصاص یاقته ایت تا بدین وسیله میزان مهارت شاعران را در این زمینه به نمایش بگذارد . این فصل نیز از دو بخش تشکیل شده است ، در بخش اول تشبیه و در بخش دوم استعاره در اشعار آن دو مورد بررسی قرار گرفته است .