کوچه هایی تنگ و باریک اما مملو از جمعیت، کودک، نوجوان، جوان، سالخورده، از پاافتاده، انبوه بچه های قدو نیم قد، تصویر زنگ تفریح مدرسه را به ذهن متبادر می کند. اما نه» این همه بچه در میان این گردوخاک بخشی از زندگی حاشیه نشینی است. به ساختمان ها نگاه می کنم، هر کدام ترکیبی متفاوت و اندازه ای دلخواه دارند. یکی چند متر از حریم کوچه را اشغال کرده، دیگری چند متر عقب نشینی کرده، آنهم با در و پنجره هایی کاملا غیراستاندارد و ناهمگون، حتی یک خانه وجود ندارد که اصول معماری در ساخت و ساز آن رعایت شده باشد، بعضی ها بخشی از اتاق پذیرایی یا آشپزخانه را به مغازه ای کوچک تبدیل کرده و بدون رعایت هرگونه ترکیب و معیار مغازه های معمول، انواع و اقسام اجناس مختلف خوراکی و میوه های جورواجور را در آن قرار داده و می فروشند.
این فایل شامل دو پاور پوینت بوده که به طریق مختلف به بحث و مشکلات حاشه نشینی پرداخته اند .
فهرست یکی ازین پاورپوینت ها به شرح زیر است :
•تعریف حاشیه نشینی
•دلایل بروز حاشیه نشینی
•طبقه بندی و تشخیص زاغه ها
•مشکلات حاشیه نشینان
•پیامد های حاشیه نشینی
•حاشیه نشینی در جهان
•تاریخچه حاشیه نشینی در ایران
•راهکار هایی که باید از سوی دولت ارائه شود
نویسنده: زهرا اهری
مقدمه:
در دو دهه ی گذشته نگرش به مکان زیست انسان ها تغییرات چشمگیری یافته است. مسکن به عنوان یک نیاز بشر دیگر تنها یک سرپناه نیست، بلکه مکانی برای رشد و تعالی فرد و خانواده و مامنی برای ارضای نیاز های مختلف مادی و معنوی وی شمره می شود. مسکن هم در درون چهاردیواری یک خانه و هم در گسترده ی وسیع تر محیط پیرامونش باید بتواند سلامت و بهداشت جسمی و روانی افراد ساکن در آن را ...
حاشیه نشینی
15 صفحه در قالب word
طرح مسأله
حاشیه نشین به مفهوم کلی به کسی گفته می شود که در اکثر سکونت دارد ولی به علل گوناگون نتوانسته است جذب نظام ا قتصادی شهر شود و از خدماتی شهری استفاده کند . حاشیه نشینی در پی وجود یک اقتصاد ناسالم و بسیار و در کنار سایر عوامل بر مشکلات شهری افزوده است .
حاشیه نشینی از آنجا که بر حاصل زندگی جمعی انسان هاست ، پدیده ای اجتماعی می باشد . این مسأله تنها مختص کشورهای جهان سوم نیست ، بلکه در کشورهای پیشرفته نیز می توان نمونه هایی از حاشیه نشین را البته با اختلافاتی از نظر کمی و کیفی مشاهده کرد . لیکن آمارنشان می دهد که این مسأله به صورت حاد تری دامنگیر کشورهای در حال توسعه ا ست . بنابرگزارش سازمان ملل متحد در سال 1981 ، از هر 5 شهر نشین کشورهای در حال توسعه ، دو تن زاغه نشین بوده اند که این مقدار 40% جامعه آنان را شامل می شده است . در سال 1990 این رقم به 50% رسیده است و در آن زمان پیش بینی شده که تا سال 2000 به 62% خواهد رسید .
البته باید گفت در شهرهای ایران حاشیه نیسن به آن شکل که در بسیاری از شهرهای کشورهای در حال توسعه مثل مکزیکوسیتی یا قاهره قابل مشاهده است وجود ندارد . اما به هر حال این مسأله در ایران نیز خود را به عنوان معصل حادی که قابل طرح و به درستی است ، نشان داده است !
در این تحقیق سعی بر آن بوده است که به این سؤالات پاسخ داده شود :
الف – علل ایجاد پدیده ای به نام حاشیه نشینی ( امکان غیر رسمی ) چیست ؟
ب – را محل های موجود برای مقابله با اسکان غیر رسمی کدامند ؟
اقتصاد شهری :
مربو ط به متن اقتصاد شهری : با توجه به اینکه حشاشیه نشینی از مسائل و مشکلات اتباع شهری است و بعلاوه مانند سایر مشکلات شهری جنبة اقتصادی هم دارد ، از مسائل مورد بررسی در اقتصاد شهری می باشد .
یاد داشت ها :
2- عابدین در کوش ، سعید ، در آمدی به اقتصاد شهری ، صص 2 و 3 .
3- مشهدی زاده دهاقانی ، ناصر ، تحلیلی از ویژگیهای مثل در ایران . صص120و121 .
فهرت منابع و مآخذ :
12 عابدین در کوش ، سعید ، در آمدی به اقتصادی شهری ، مرکز نشر دانشگاهی ،چاپ چهارم .1380.
نیم نگاهی به معنا و مفهوم اسکان غیر رسمی ( حاشیه نشینی )
امکان غیر رسمی از جمله پدیده های ناشی از شهر نشینی شتابان معاصر از جلوه های بارز فقر شهری است که در شکلی برنامه ریزی نشده و خود روی یدر درون یا اطراف شهر ها ظاهر شده است . سکونتگاه های غیر رسمی با تجمعی از اقشار کم در آمد و غالباً با مشاغل غیر رسمی و نازل و شیوه ای از شهر نشنینی ناپایدار همراه هستند و زمینه مناسبی برای بروز آسیب های اجتماعی به شمار می روند .
اسکان غیر رسمی در ت مدن تخصصی علوم مربوط به اجتماع در شهر ، با عنوان های دیگری چون حاشیه نشینی ، اسکان خود روی ، اسکان نابهجار یا نابسامان ، امکان عدوانی ، آلونک و زاغه و اصطلاحاتی از این قبیل نیز خوانده شده است . از این جهت در این تحقیق این مسأله را با نامهای مختلف به کار می بریم . 2
از دیدگاه شهر سازی حاشیه نشینی نوعی اسکان غیر رسمی و شیوه ای از سکونت موقت تلقی می شود که درخارج از محدوده های شهری در زمین هایی که برای توسته شهری پیش بینی نشده اند ، شکل می گیرد و بسا ساخت و ساز غیر قانونی و تغییر کاربری زمین های کشاورزی همراه است .
البته باید گفت گرچه بسیاری یا به عبارتی بیشتر حاشیه نشینان در حاشیه شهرها زندگی می کنند ، اما بسیارند افرادی که در داخل محدوده شهری زندگی می کنند ، ولی جزو حایشه نشینان به حساب می آیند . برعکس ، کسانی هم هستند که در حاشیه شهرها زندگی می کنند ، لیکن حاشیه نشین نیستند.3
حاشیه نشینان گروههای اجتماعی هستند که در شهرها پدید می آیند . حاشیه نشینان شهری معمولاً بر سر دوراهی مرحله گذار اجتماعی هستند . به این صورت که اولاً ، کسانی که به طور موقت وارد شهر می شوند به مسکن موقت احتیاج دارند . این افراد شهری که از نظر اقتصادی و اجتماعی از شهرها رانده شده اند به علت کمی دستمزد و دیگر اجتماعی جاشیه نشین می شوند .
ضمناً قابل تاکید است که به دلایل وجود حرمت در خیلی از موارد تصرفات عداونی نبوده و حاشیه نشینان با میزانی از توان مانی به پیرامون شهر آمده و برای زمین وساختمان مسکن خود پرداختهای قابل توجهی ( نسبت به روستای مبدأ) می نمایند ولزوماً از نظر اقتصادی و اجتماعی حاشیه نشینی شهر اصلی نبوده و بعضاً از داخل شهر به این مکانها رانده شده اند ، هر چند عمده آنها روستا زاده هستند .4
بازار رسمی ( مدیریت شهری ، طرحهای توسعه شهری ، اراضی شهری ) برای پذیرش اقشار کم در آمد شهری و روستایی و تأمین مسکن ایشان سازماندهی نشده است ؛ ولی بازار یغیر رسمی ( زمین غیر رسمی ، مصالح غیر رسمی ، نیروی کار غیر رسمی ) جنگلی به طور متناوب و بسیار ماهرانه برای پذیرش این اقشار سازماندهی شده اند . به عبارتی بازار غیر رسمی با حداکثر سود برنده و مدیریت شهری با حداکثر هزینه بازندة این جریان هستند .
در فاصله سالهای 80-1370 تحولات مختلفی در سکونتگاههای غیر رسمی یا اجتماعات آلونکی رخ داده است .از جمله این تحولات ، افزایش خانوارهایی است که از سکونتگاه های رسمی درون شهرهای بزرگ – به خصوص تهران – به سکونتگاه های غیر سرسمی یا اجتماعات آلونکی نقل مکان می کنند . مهمترین دلیل این امر مشکلات اقتصادی خانوارهای شهری از یک سو و تعامل برخی دیگر از شهر نشنیان برای به کف آوردن مبالغی به منظور سرمایه گذاری و کسب درآمد برای هزینه کردن ماهیانه است ؛ و یا گروهی نیز برای حذف هزینه مسکن رسمی ( اجاره بها ) ترجیح می دهند مسکن در اجتماعات آلونکی خریداری کنند .
از دیگر موارد فقیر تر شدن اکثریت ساکنان اجتماعات رسمی در ده سال اخیر می باشد . خانوارها درده سال گذشته اقلامی را از زندگی خود خارج کرده اند تا به فروش برسانند ، به همین دلیل برخی اقلام کنار گذاشته شده ، دو ماده به زندگی بازگشته اند . چراغهای خوراکپزی و ایجاد گرما به نام و آلود از آن جمله اند . البته تحولات دیگر بسیارند ، که در اینجا فرصت پرداختن به همه آنها نمی باشد .6
در یک جمعبندی در باب تعریف و مفهوم اینگونه سکونتگاهها که در درون یا مجاور شهرها ( محدوده استحفاظی یا منطقه کلان شهری ) شکل می گیرند ، می توا ن به مشخصه های زیر اشاره کرد :
الف ساخت و ساز آنها به صورت خودرو یا بدون رعایت قواعد اصول مصوب شهری با پروانة ساختمان انجام گرفته باشد.
ب – در ا کثریت واحد های مسکونی آنها اصول فنی ساختمان رعایت نشده باشد ، هر چند از مصالح ساختمانی متعارف ساخته شده باشند .
ج – هر چند واحدهای مسکونی از برخی خدمات چون آب یا برق یا مدرسه برخوردار باشند اما کل خدمات زیر بنایی و اجتماعی نظام یافته و حد معمولی کمبود یا نبود خدمات و پایین تر نباشد .
د – از لحاظ کاربری زمین کمبود های چشم گیر ، باز دارنده و ناکار آمد برای فعالیتهای اقتصادی و اجتماعی ، فضای سبز ، معابر و غیره وجود داشته باشد .
هـ – اکثریت ساکنان آنها را گروه های کم در آمد تشکیل می دهند .
و- از نظر شکل با باقی شهر سنخیت نداشته و از نظر محتوی نظارت اجتماعی کم و ناهنجاری شهری دیده می شود.
نارسایی های فوق و استفادة غیر کار آمد از زمین و آشفتگی کالبدی و نازیبایی ، کیفیت پایین محیط زیست و عدم وجود امنیت کافی و تجمیع مهاجرین از مبدأ مشترک یا قومیت مشابه ، از ویژگیهای این گونه سکونتگاه هاست.7
قابل ذکر است ، اگر چه بعضی ، نابهنجاری و آسیب های اجتماعی را نیز یکی از خصوصیات این جوامع می دانند ، لیکن باید گفت « آلونک نشینی را به هیچ وجه نباید به معنی دست یازی به جرائم اجتماعی و درگیر بودن با آسیب های اجتماعی به حساب آورد.»8 غالباً محیط زندگی و شرایط موجود در این سکونتگاه ها برانگیزاننده نابهنجاری وآسیب های اجتماعی می باشد : لین خود مردم این مناطق متهم به داشتن ضعف در رفتارهای اجتماهی نمی باشند .9
ممکن است هنگام انتقال از فایل ورد به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است
متن کامل را می توانید در ادامه دانلود نمائید
چون فقط تکه هایی از متن برای نمونه در این صفحه درج شده است ولی در فایل دانلودی متن کامل همراه با تمام ضمائم (پیوست ها) با فرمت ورد word که قابل ویرایش و کپی کردن می باشند موجود است
دانلود روش تحقیق بررسی ساختار اجتماعی مناطق حاشیه نشین شهردزفول با فرمت ورد و قابل ویرایش تعدادصفحات 45
چکیده: این بررسی به مطالعه و ارزیابی تطبیقی شاخصهای توسعه انسانی شهر- روستا در مناطق حاشیه نشین شهر در
مقایسه با میانگین این شاخصها در سطح استان و کشور در سال 1386 می پردازد.آمارهای پایه ای داده ها مربوط به سال
1385می باشد. جهت امکان مقایسه بهتر، آزمون بررسی ساختار اجتماعی- اقتصادی مناطق حاشیه نشین دزفول طراحی
وبین خانوارهای نمونه اجراء گردید. اعتبار آزمون با کمک فرمول آلفای کرونباخ 62/0: α بدست آمد. نتایج جمع آوری
اسنادی آمارهاومقایسه بانتایج آزمون حاشیه نشینی نشانگرتوسعه نیافتگی وتوزیع نابرابرهزینه- درآمد و دیگر شاخصهای
توسعه انسانی بویژه مولفه های بهداشت و درمان وآموزش است. این نتایج همسویی بالایی با چارچوب نظری پژوهش
(گیدنز، زیمل و مرتون) داشت. مهاجرت در این مناطق بیشتر در ساخت خویشاوندی وبر اثر دافعه اجتماعی- فرهنگی
روستایی بوده است نه دافعه اقتصادی روستایاجاذبه اقتصادی شهرهاآزمون فرضیات پژوهش ترسیم شیب بتای اثرگذاری
متغیرمستقل برمتغیرهای وابسته نمونه،نشانگر تاثیر بالای سواد سرپرست خانوار بیشتر بر سواد دختران و زنان این مناطق
بصورت مثبت و همسو می باشد. در مجموع این بررسی یافته های نوینی در خصوص وضعیت ساختاری مناطق حاشیه
نشین شهر دزفول ارائه داده که در پایان آن نیز نمودارها و پیشنهاداتی آمده است.
مقدمه:
حاشیهنشینی از پیامدهای توسعه ناهمسو و بدریخت در نظام شهرنشینی است. بیش از 50 درصد از جمعیت جهان در شهرها سکونت دارند، فضاهایی منطقهای که بستری گسترده از ساختارهای خرد و کلان ارتباطی، تعارضات اجتماعی و خشونتهای سازمان یافته را ترسیم مینماید. بسیاری از مسائل اجتماعی-اقتصادی و سیاسی در کشورهای در حال توسعه ناشی از رشد و گسترش بدریخت نظامها و فضاهای شهرنشینی بوده است.(Homer-Dixon, 1995) در روند توسعه شهرنشینی به ویژه بعد از انقلاب صنعتی و قرن نوزدهم با دگرگونی ساختار اجتماعی-اقتصادی سنتی، توزیع نابرابر منابع و تسهیلات در فضای منطقهای توسعه یافته است که و با وضع مناسبات نوین اجتماعی، زمینهساز شکلگیری ساختار از ریخت افتاده ای از توسعه بودهایم. در این ساخت به نقل از چارلز آبرامز« محدودههای فاقد یا تقلیل یافته ای از تسهیلات و خدمات شهری به وجود آمدند که حاشیهنشینان بوده و در چرخه شهرنشینی دروازهبانان اجتماعی (social gate Keepers) نامیده شدند. (زاهدی، 1382:25)زمانی که ساختار کلان در توزیع سرمایه با ایجاد نابرابری برخی از فضاهای منطقهای مثل روستاها و شهرهای کوچک را محروم مینماید، به خلق پارهای از نظامهای وابسته ، حاشیهای ، عقبمانده ، سکونتگاههای غیرقانونی و مهاجر Marginal-Illegal دامن میزند. (حاشیهنشینی 2، شیخاوندی، 1382، 122-121) ساکنینی که با پذیرش یا رد اهداف ساختار کلان شهری از راه مناسبات غیرتعریف شده و وسایل غیرقانونی درصدد کسب امتیازات محروم شدهاند.(ر.ک: نظریه مرتون، مناسبات اهداف- وسیله) این توزیع مناسبات و تسهیلات اثرات اقتصادی، اجتماعی و جنایی خواهد داشت. رشد جرائم در جامعه سیر فزایندهای به خود گرفته وبا توجه به جوان بودن جمعیت، میزان بیکاری، مشکل مسکن و ازدواج این روند رو به گسترش است. روشن است که معضل بیکاری بیشتر گریبان مناطق پرجمعیت و فاقد رشد اقتصادی را میگیرد که در این میان روستاها به دلیل میزان زاد و ولد بالاتر و امکان اشتغالزایی کمتر در بخش کشاورزی بیشتر مهاجرفرست هستند. بخش اعظم مهاجران روستایی وشهرهای کوچک برای سکونت ناگزیر از انتخاب مناطق ارزان و فاقد امکانات رفاهی هستند که این شرایط در مناطق حاشیهنشین و فقیرنشین متمرکز است با این مقدمه ارائه تعریفی از حاشیهنشینی ضروری است. حاشیهنشینی، نوعی از سکونت است که در آن افراد در مناطق مجاور شهر اقامت دارند واز حداقل امکانات وخدمات بیبهرهاند البته باید گفت قید مجاور شهر در مواردی نقض میشود به این دلیل که شهرکهای اقماری در نواحی مجاور شهر باعث میشود حاشیهنشینها بین نواحی شهری جای گیرند به این ترتیب آنچه میماند فقدان برخورداری از حداقل امکانات و خدمات شهری برای ساکنان این مناطق است این امر باعث میشود برخی مناطق درون محدودة جغرافیایی شهر جزئی از حاشیهنشینها تلقی شود شاید چنین گفتهای در نظر اول نادرست و در تضاد با تعریف فوق قرار گیرد اما اگر خدمات و امکانات شهری را چیزی ورای جنبههای مادی (آب ، برق، جاده و ...) بدانیم صحت این ادعا روشن میشود. براساس مقدمه فوق میتوان گفت: حاشیهنشینی عمر چندانی ندارد. در واقع دیرزمانی از آن ایام نمیگذرد که فقرا و اغنیاء در منازلی چسبیده به هم سکونت داشتند و صرف زندگی در یک محله نشانهای از ثروت ، پایگاه اجتماعی وسایر شاخصهای برتری فرد نسبت به سایرین نبود آنچه حاشیهنشینی را به صورت یک مشکل اجتماعی شدید درآورد، اصلاحات ارضی ، اصلاحات ناشی از هراس امریکا از انقلابات دهقانی بود که بسیاری از کشورهای جهان سوم را فراگرفته بود مطابق این نظریه با اجرای اصلاحات ارضی چند هدف تأمین میشد اولاً از میزان تجمع نیروهای بالقوه انقلابی و در مناطق روستایی کاسته میشد و بدینگونه خطر اعتراض و شورش رعایای فاقد زمین از بین میرفت در عین حال این نکته نیز اهمیت داشت که چهره حکومت دستنشانده تا حدی بزک شود واشکال شدید و خشن بهرهکشی منافی این امر بود با توجه به اینکه دیرزمانی بود شیوه تولید ارباب و رعیتی به عنوان یک شیوه غیرانسانی در جوامع غربی محکوم شده بودلزوم اجرای چنین اصلاحات هدایت شدهای آشکارتر میشود ( اشرف 75: 1362). در این پژوهش به ترسیم و بیان تحلیلی این ساختارها و اثرات آن در مناطق حاشیهای و پیرامونی شهر دزفول پرداخته میشود.