مقایسه ویژگیهای شخصیتی در بین دانشجویان با نگرش مثبت و منفی به مواد مخدر و اعتیاد ورودی 84 رشته برق و مکانیک دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر
لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*
فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)
تعداد صفحه:120
فهرست مطالب :
چکیده 7
فصل اول: کلیات تحقیق 8
مقدمه 10
بیان مساله 12
اهداف تحقیق 13
فرضیه تحقیق 14
فصل دوم : پیشینه و ادبیات تحقیق 16
تعریف اعتیاد 17
اختلالهای افسردگی و آشفتگی – افسردگی 18
تعریف افسردگی 21
شکل گیری افسردگی در جریان تحول 23
افسردگی های دوره اول کودکی 24
افسردگی اتکایی 25
بی حالتی خلقی 28
افسردگی های زودرس دیگر 29
افسردگی در خلال دوره ها دوم و سوم کودکی 34
نشانه هایی که مستقیما به افسردگی وابسته اند 35
نشانه های وابسته به رنج افسرده دار 36
رفتار های معادل افسردگی 38
واکنش اضطرابی افسرده دار 40
افسردگی متبنی بر احساس رها شدگی 42
فراوانی افسردگی در خلال تحول 44
گسترده افسردگی مهار 50
اختلالات شخصیت 56
نظامهای راج طبقه بندی 57
اختلالات مربوط به محور I 60
اختلالات شخصیت 66
خطرات و مزایای تشخیص و طبقه بندی 68
خطای تشخیص 71
سوالات فصل پنجم 75
فرایند سیگاری شدن 79
اعتیاد به الکل 81
روشهای پیشگیری از الکلسیم 82
پیشگیری و جلوگیری از سو مصرف 83
واژه اعتیاد در فرهنگ ایران 84
علتهای اعتیاد 90
خانواده افراد معتاد 91
دوستان و اوقات فراغت 95
عوامل سیاسی 96
پیشگیری از اعتیاد 97
فصل سوم : روش تحقیق 100
جامعه مورد مطالعه 101
ابزار اندازه گیری تحقیق 102
روش تحقیق 103
فصل چهارم : یافته ها و تجزیه و تحلیل داری 104
جدول 1-4 نمرات خام آزمونیها از ویژگیهای شخصیتی 105
جدول 3-4 مقایسه پارانویا در بین دانشجویان 108
فصل پنجم : بحث و نتیجه گیری 112
بحث و نتیجه گیری 113
پیشنهادات 115
محدودیت ها 116
منابع و ماخذ 117
چکیده :
هدف از تحقیق حاضربررسی ویژگیهای شخصیتی در بین دانشجویان با نگرش مثبت و منفی به مواد مخدر و اعتیاد در دانشجویان ورودی 84 دانشگاه ازاد اسلامی واحد ابهر که فرضیه های عنوان شده مقایسه افسردگی و اسکیزو فرنی – ضعف روانی و پارانویا – در بین دانشجویان با نگرش مثبت و منفی دانشگاه ازاد اسلامی واحد ابهر که جامعه مورد مطالعه عبارتند از دانشجویان رشته برق و مکانیک که در سال 84 مشغول به تحصیل هستند . که از بین 1200 نفر طبق امار بخش کامپوتر دانشگاه 60 نفر به عنوان نمونه انتخاب گردیده و پرسش نامه بر روی انها اجرا گردیده و جهت ازمون فرضیه ها تحقیق از روش اماری متغییرمستقل در سطح امار استنباطی استفاده گردیده که نتایج بدست امده حاکی از ان است که بین افسردگی ، اسکیزو فرنی و پارانویا و ضعف روانی دانش جویان با نگرش مثبت و منفی به مواد مخدر تفاوت وجود دارد و سطح معنی داری ان برابر است.
تعدادی ازافراد بشر به دلایل مختلف درونی و بیرونی از مواردی استفاده می کنند که چون جنبه تخدیر یا تحریک دارد ، علیرغم مضار این موارد به اسانی قادر به ترک انها نیستند .
سابقا واژه معتاد معنای محدودی داشت و به کسانی اطلاق می شد که به الکل و مواد مخدر وابستگی داشتند این مطلبی شناخته شده بود که مصرف زیاد این مواد شیمیایی تاثیرات روان گردان دارد . بدین معنی که انها در حالت عاطفی – شناختی و رفتاری انسان تغییرات عمده ایجاد می کند ولی امروزه می دانیم که مواد دیگری مانند نیکوتین و کافئین نیز تاثیرات مشابهی بر انسان دارد که بسیاری از افراد معتاد به خوردن ، قمار کردن ، خریدن و ... هستند و همانطور که در تعریف اعتیاد گفته می شود مهمترین و قابل تعریف ترین مشخصه ان وابستگی جسمی و روانی به عنصری طبیعی یا شیمیایی است که جدائی از ان پس از مدتی بسیار دشوار است که بعبارتی این مساله می تواند در زندگی مجردی و به خصوص متاهلی تاثیر منفی بسیاری بگذارد و به عنوان مساله مهم مورد توجه قرار بگیرد که گاهی این مسائل باعث جدائی طرفین زوجین از یکدیگر می شود . به طور کلی روان شناسان نگران سلامت خانواده در بین زنان و مردان معتاد هستند ولی روان شناسان تندرستی توجه ویژه ای به تاثیر سو مصرف مواد در زندگی و محیط خانواده و با وجود فرزندان بروی فرزندان می داند که در نتیجه ما باید مساله عوامل خطر افرین در ایجاد نابسامانی های خانواده را به معیار دوم اضافه کنیم و افرادی که با این تغییر در معیار دوم قرار می گیرند در زندگی خود اثر منفی داشته باشند چرا بیشتراز مردان داروهای اعتیاد اور مصرف می کنند ، دلایل ان تقریبا شبیه همان دلایلی است که در مورد سو استفاده از سیگار و موارد دیگر است و همین طور موقعیت شغلی و محیط خانواده و دوستان ناباب می تواند در رویارویی به اعتیاد را در مردان بیشترو بیشترنسبت به زنان بکند مساله مهمی که قبل از ازدواج وجود دارد این است که جوانان قبل از وارد شدن به زندگی زناشوئی در موضوع های مهم زندگی توافق نظر داشته باشد و معمولا این توافق روی مساله مهم دیگر در زناشوئی ، توافقی است که زن و شوهردرمورد قضاوت درباره مسائل زندگی دارند مثلا اگر شوهر ، فردی تخیلی و ایده الیست ولی زن شخصی واقع بین و به اصطلاح رئالیست باشد شوهرممکن است از رویه خشک و زیاده از حد مادی زن خود خسته شود که تمام این موارد می تواند در جدائی از زنان و مردان منجر شود و جهت پر کردن این ناراحتی ها وابستگی به مواد یا چیزی شروع می شود .( ستوده - 1383).
بیان مساله :
طرز فکر ، موضوع بسیار مهمی است ، زیرا بر اساس ان فلسفه زندگی هر فردی ریخته می شود ولی این برنامه ریزی باید طوری باشد که به زندگی طرفین ضرر نرساند . نظریات مختلفی بیان می کند که عوامل اختلافات زناشوئی می تواند با افراطی بودن یک محاقطه کاری بیشتر و بیشتر شود . مهمترین عامل موفقیت در زندگی زناشوئی رشد عاطفی و فکری است البته واضح است که درجه رشد عاطفی و فکری تنها بستگی به سن ندارد بلکه سن روانی ، اجتماعی و عاطفی همه از عوامل موثر در زندگی خواهد بود در این موقع یک فرد عادی به اندازه کافی رشد و ثبات فکر و عاطفی دارد تا بتواند با مشکلات موجود در زندگی زناشوئی مقابله کند و بتواند در جهت تشکیل یک زندگی خوب و عالی تلاش خود را بکند که عدم تشکیل این موقعیت مناسب در زندگی مشکلاتی اعم از اعتیاد – طلاق و موارد دیگر به وجود می اید که طلاق خود می تواند به عنوان مشکل اصلی باعث به وجود اوردن مشکلات دیگر شود که عدم تفاهم زوجین و تنهائی و طرد ازخانواده می تواند وابستگی طرفین زوجین را به مواد یا مواردی دیگر بیشتر و بیشتر کند . و اعتیاد در زندگی وارد شود که این مساله حائز اهمیت است که ایا زنان ومردان به یک مقدار می توانند درمعرض اعتیاد قرار بگیرند یا نه .
اهداف تحقیق :
هدف از تحقیق حافمر برردی مقایسه ویژگی های شخصیتی مثل افسردگی ،هیپوکنر ریارتسیریو پارانویادسهو مقایسه ان بروی افرادی که نگرش منفی به مواد مخدر دارند تفاوت دارند یا نرو اینکه ایا افرادی که دچار علائمی مانند افسردگی و ضعف روانی رپارانویا را دارند بیشتر در معرض اعتیاد هستند یا نه.
اهمیت و ضرورت تحقیق :
کوشش های جامعه برای پیشگیری و معاونت از سو مصرف دارو های اعتیاد اور باید عمدتا به صورت اموزش کودکان و نوجوانان از طریق برنامه های اموزشی تبلیغات در مدارس و رسانه های جمعی جهت داده شود که قبل از دهه 1980 میلادی کوششها و برنامه هائی که برای نشان دادن عواقب منفی اعتیاد متمرکزبودند موفقیت زیادی بدست نیاوردند و هدف از پیشگیری درحال حافمر اموزش کودکان و نوجوانان برای مقاومت در برابر شروع استفاده از مواد است ان هم با استفاده از برنامه هائی که از روش های یادگرفتن روابط اجتماعی و مهارتهای زندگی و اموزش می دهد و اینکه همین طورافراد در سخت ترین مشکلات زندگی خود به طرف بدترین وسیله رهائی از ان روی نیاوردند و همین طور اموزش و به مردان و زنان که دارای نگرش مثبت به مواد مخدر و یت عبارتی به اعتیاد روی اورده اند که درمشکلات زندگی زناشوئی دست و پنجه نرم می کنند باید اموخت که با محبت و همدلی و همدردی می توان مشکلات را حل کرد و اینکه این عوامل روانی و روحی می تواند تاثیر منفی برروی فرد بگذارد و جهت پر کردن این مسائل از مواد مخدر استفاده کرد که ارائه تحقیقات در نهادهای خانوادگی و اجتماعی می تواند تاثیر مثبتی بگذارد .
فرضیه تحقیق :
تعاریف عملیاتی واژه ها و مفاهیم :
اعتیاد – عبارت است از وضعی که در اثر تکرار استفاده از ماده یا موادی طبیعی یا مصنوعی ایجاد می شود که در این حال فرد وابستگی جسمی و روانی به ان مواد پیدا می کند و پس از گذشت این زمان قطع این وابستگی دشوار می شود و بر این اساس مفهوم وابستگی ، سازمان بهداشت جهانی در سال 1964 میلادی واژه وابستگی به مواد یا سو داروئی را جانشین واژه اعتیاد کرد (شاملو – 1384 ) و بالاخره عبارتند از نمره ای است که ازمودنی از پرسش نامه مربوط به اعتیاد بدست اورده است .
افسردگی : عبارتند از حالات روانی است که توام با احساس گناه – بی حوصلگی . بریدگی از اطرافیان انزوا و گوشه گیری – عدم روابط با دیگران عدم حضور در جمع و ... که بالاخره عبارتند از نمره ای است که ازمودنی ها از مقایس افسردگی پرسش نامه بدست اورده است .
پارانویا : یک حالت روانی است که طبق تعریف به مشکلات روانی که شامل توهم و هزیان است که هزیان به خصوص هزیان گزند و اسیب است که خرد همیشه فکر می کند که کسی یا چیزی قرار است که اول اذیت کند و توطئه ای برای او مهیا است و بالاخره عبارتند از نمره ای است که ازمودنی ها از مقیاس پارانویا بدست می اورد .
اسکیزوفرنی : عبارتند از حالت روانی که شامل هزیان و توهم و تلکم اشفته و رفتار اشفتار و جو عاطفی است که بیشتر از 6 هفته ادامه پیدا می کند که فرد از همان دوران ابتدائی بیماری به پزشک مراجعه کند و بالاخره عبارتنداز نمره ای است که ازمودنی از مقیاسپرسش نامه بدست اورده است .
و...
مقایسه سلامت عمومی و خودکارآمدی دانشجویان دارای عقاید مذهبی بالا با دانشجویان دارای عقاید مذهبی پایین
لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*
فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)
تعداد صفحه:97
(پایان نامه)
«جهت دریافت درجه ی کارشناسی در رشته ی روان شناسی»
فهرست مطالب :
فصل اول : بیان مسئله
1-1-)مقدمه 2
1-2-) بیان مسئله 5
1-3) اهمیت و ضرورت تحقیق 9
1-4) سوالات پژوهش 12
1-5) اهداف پژوهش 12
1-6) فرضیه های پژوهش 12
1-7) تعریف مفهومی و عملیاتی متغیرها 13
فصل دوم : پایه های نظری و پیشینه ی تحقیق
2-1) آقار منفی بر تندرستی 16
2-2) زیگموندفروید 16
2-3) آلبرت الیس 25
2-4) وندل والترز 27
2-5) متخصصان مراقبت های اولیه 28
2-6) پزشکان مراقبت های اولیه 29
2-7) آرای روان شناسان موافق با دین 30
2-8) ویلیام جیمز 30
2-9) کارل گستاویونگ 36
2-10) دین و سلامت روان 43
2-11) مقابله ی دینی با تنش 44
2-12) خشنودی خوش بینانه از زندگی 47
2-13) تفسیر خوش بینانه از مرگ 50
2-14) افسردگی و خودکشی 52
2-15) اضطراب 56
2-16) مصرف سوء الکل و دارو 57
2-17) مطالعات درمانی 58
2-18) سازو کارهای ممکن برای تاثیر دین 59
2-19) دین و سلامت بدن 61
2-20) فشار خون بالا 61
2-21)سکته مغزی 62
2-22) بیماری قلبی 63
2-23) سرطان 67
2-24)مرگ ومیر ناشی از همه علل 69
2-25) سایر مطالعات صورت گرفته در زمینه تاثیر دین داری بر جسم و روان
انسان 70
فصل سوم : روش پژوهش
3-1) مقدمه 74
3-2) جامعه ی آماری پژوهش 74
3-3) نمونه ی آماری و روش نمونه گیری 74
3-4) طرح پژوهش 74
3-5) روش دست یابی به داده ها 75
3-6) پرسش نامه ی نگرش مذهبی 75
3-7) پرسش نامه ی سلامت عمومی 76
3-8) اعتبار پرسش نامه ی سلامت عمومی 77
3-9) پایایی پرسش نامه ی سلامت عمومی 78
3-10) روش نمره گذاری پرسش نامه سلامت عمومی 78
3-11) مقیاس های سلامت عمومی 79
3-12) پرسش نامه ی خودکارآمدی 80
3-13) روش جمع آوری داده ها 81
3-14) روش اجرای اصلی پژوهش 82
3-15) روش آماری 82
فصل چهارم : یافته ها
4-1) مقدمه 85
4-2) داده های تحلیل شده 86
4-3) فرضیه های پژوهش و تائید یا عدم تائید آنها 86
فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری
5-1) مقدمه 90
5-2) نتایج تحقیق و بحث و بررسی 90
5-3) محدودیت های پژوهش 94
5-4) پیشنهاد های تحقیق 95
منابع و ماخذ 98
چکیده :
هدف اصلی مطالعه ی حاضر بررسی سلامت عمومی و خودکارآمدی در بین دانشجویان با عقاید مذهبی بالا و دانشجویان با عقاید مذهبی پایین است. برای نیل به این هدف 100 نفر را به عنوان نمونه انتخاب نمودم، که 50 نفر از دانشجویان با عقاید مذهبی بالا و 50 نفر با عقاید پایین بودند. برای تعیین نتایج از روش آماری T-TesT استفاده شده است. نتایج به دست آمده نشان داد که دانشجویان با عقاید مذهبی بالا در دو مقیاس سلامت عمومی و خود کارآمدی وضعیت بهتری نسبت به دانشجویان با عقاید مذهبی پایین داشتند و به طور کل تاثیر مثبت عقاید و باورهای دینی را در سازوکاری بهتر با زندگی شان می دهد.
بیان مسئله
1-1) مقدمه:
تأمین و حفظ سلامتی یکی از اهداف عالی انسان است که برای تحقق این هدف تمام کشورها بخش قابل توجهی از سرمایه های مادی و معنوی خود را به این امر اختصاص می دهند. از آن جا که کشور ما ایران بر پایه حکومت اسلامی اداره می شود، علاوه بر قوانین مدون ملی، در دین مقدس اسلام نیز برای نیل به این هدف، دستورات صریحی بیان شده است. مسلماً یکی از ابزارها برای توان مند کردن شخص، سلامت فکر و جسم است تا بتوانیم خود را از طریق آموزش و تعلیم و تربیت به مدارج بالای انسانی ارتقاء بدهیم.
در مورد تأثیر اعتقادات دینی بر بهداشت روانی از دیر باز میان متفکران اسلامی و متخصصان روانی نظرات متفاوتی وجود داشته است. از یک سو روان کاوانی چون فروید (1939-1856) و همکاران مذبه و اعتقادات مذهبی را یک اختلال نورتیک تلقی کرده و دین باوری را نه تنها بر سلامت روانی مؤثر ندانسته اند، بلکه برعکس برای بهداشت روانی مخاطره آمیز نیز می دانند. (افروز، 1372) از سوی دیگر افرادی چون یونگ (1961-1875) هر گونه اعتقاد دینی، ولو این که با خرافات مانند معتقدات بشر اولیه را هم مورد توجه قرار داده و برای سلامت روانی افراد ضروری دانسته اند. (همان منبع: 15) در این راستا در سال های اخیر استفاده از روان درمانی مذهبی در مداوای بیماری های روانی مورد بررسی قرار گرفته است. (بیان زاده، 1375).
بیان زاده (1375) روان درمانی را یک اقدام سیستماتیک به منظور رفع بیماری روانی د ر یک رویکرد شناختی- رفتاری – مذهبی تعریف نموده و هدف از روش های درمان مذهبی را رفع اضطراب و افسردگی از طریق جست و جوی ارزش هاو عقاید و سپس تغییر آن ها با به کارگیری روش های مذهبی می داند. برخی دیگر از روان شناسان مانند کلکتووگالانتز (1990) عقیده دارند اگر بیمارانی که دچار اضطراب و افسردگی اند همراه با دارو درمانی تحت روان درمانی مذهبی قرار بگیرند، سریع تر بهبود می یابند. به هر حال پژوهش های فوق، لزوم توجه به بعد معنوی بیماران و بهره برداری از اعتقادات مذهبی آن ها را به عنوان یک پتانسیل مثبت درمانی مطرح می نماید. اکنون با توجه به رواج سریع بیماری های روانی در جوامع امروزی نیاز به انجام پژوهش های بیشتر در زمینه ی اعتقادات مذهبی برای درمان این افراد و در نیتجه حرکت به سوی جامعه ای سالم احساس می شود که لازم است مورد توجه مؤسسات آموزشی قرار بگیرد. مطالعه ی منابع اسلامی و نظرات دانشمندان مسلمان این نکته را روشن می کند که التزام عملی به اعتقادات مذهبی عامل بازدارنده بسیاری از بیماری ها، مخصوصاً بیماری های روانی است. (غباری بناب، 1374)
بنابه اعتقاد علامه طباطبایی «انسان در صورت پذیرش توحید و عمل به قوانین دین، ظرفیت روانی اش گسترده تر می شود، در غیر این صورت احساس ناخوشایند و زندگی تیره و تاری خواهد داشت. (رضایی، 1378) بنابراین به نظر می رسد که افراد پایبند به برنامه های دین و دستورات آن به بسیاری از بیماری های روانی مبتلا نشوند. هر چند این نتیجه گیری از دیدگاه متفکرین اسلامی کاملاً منطقی است ولی مقبولیت عام نیافته است و بعضی از مردم معتقدند که افراد غیر مذهبی ، شادابتر و با نشاط تر از افراد مذهبی هستند. امروزه بسیاری از روان شناسان و روان پزشکان دریافته اند که دعا، نماز و داشتن ایمان محکم می تواند، نگرانی، تشویش یأس و ترس را که موجب بسیاری از بیماری هاست را بر طرف سازد (ابراهیمی قوام، 1374).
انسان برای کاهش اضطراب و رسیدن به یک نوع آرامش روانی نیازمند عامل فوق طبیعی و بی نظیری است که با تکیه بر آن بتواند بر مسائل و مشکلات روحی و روانی خود فائق آید.
شواهد موجود نیاز انسان را، حتی در شکل احساسی آن به یک نظام مطلق اخلاقی و روحی ، اثبات می کند. (پریوره، 1368) بررسی تاریخ ادیان به ویژه دین اسلام، نشان می دهد که ایمان به خدا، در درمان بیماری هایی هم چون اضطراب، احساس عدم امنیت و انواع بیماری های روانی و نیز تحقق امنیت، کاملاً موفق بوده است. این مسأله شایان توجه است که درمان، معمولاً پس از ابتلای شخص به بیماری روانی شروع می شود اما ایمان به خدا اگر از کودکی در نفس انسان استقرار یابد، نوعی مصونیت از آسیب ها و بیماری های روانی به شخص می بخشد. (نجاتی، 1368). در نهایت به طور کل باید اشاره کرد که در عصری که بشر فاصله ی زیادی از دین و معنویت گرفته و انواع و اقسام تکنولوژی های نوین و مادیات انسان را به یوغ خود کشیده است، تنها کاری که برای انسان باقی می ماند و تنها راه او همان نظریه ی معروف تنازع برای بقای داروین است که هر که قدرت بیشتری دارد حق زندگی خواهد داشت، در این گیرودار آن چه ازیادها رفته است اخلاق و معنویت است و این همان عامل نجات بخش انسان و بشریت است که با بازگشت به دین داری به معنای خالص و واقعی کلمه حاصل خواهد شد.
1-2) بیان مسئله
در تحقیق حاضر آن چه که ذهن محقق را به خود مشغول کرده مسئله ای است که در زندگی روزمرّه ی امروز از اهمیت بالایی برخوردار است و با بررسی و پاسخدهی به سؤالات آن روش ها و شیوه های بهتری برای رفع مشکلات روحی و روانی انسان عصر حاضر فراهم می شود. دین از حقایقی است که در عرصه های گوناگون انسانی حضور جدی دارد و دین پژوهی نیز متناظر با این عرصه ها، شاخه های عدیده ای یافته است. روان شناسی دین، یکی از شاخه های مهم دین پژوهی است که با دین ورزی و دینداری ربط و نسبت وثیق دارد. امروزه در انجمن روان شناسی آمریکا، بخش مستقلّی به روان شناسی دین اختصاص یافته است و نشریات علمی پایگاه های اینترنتی و همایش های مستقل ویژه ای به این موضوع می پردازند و توجه به آن به گونه ای افزایش یافته است که به عنوان یک درس رسمی در بسیاری از دانشگاه های معتبر دنیا جایگاه خود را یافته و حتی در برخی از مؤسسات علمی، رشته ای تخصصی به شمار می آید. (آذربایجانی، موسوی اصل 1385) مسئله اساسی که در این تحقیق مطرح شده به رابطه ی بین دین و دین داری و عقاید مذهبی با سلامت عمومی و خودکار آمدی افراد می پردازد. به عبارت دیگر بررسی این نکته حائز اهمیت است که آیا افرادی که عقاید دینی بالاتری دارند در زمینه بهداشت روانی هم به همین ترتیب در سطح بالایی از بهنجاری قرار دارند یا نه؟ دین مقوله ی شناخته شده ای است که در طول تاریخ همواره با انسان بوده، حتی انسان های اولیه هم مفهومی از خدا و پرستش و در نتیجه گرایشات دین داری را از خود بر جای گذاشته اند و مستندات تاریخی و باستان شناختی این نظر را تأیید می کنند. به طور کل در تعریف دین دو روی آورد کلّی وجود دارد.
الف) گاهی دین به عنوان پدیده ای مستقل از انسان در نظر گرفته می شود که برخی گزاره های اعتقادی، اخلاقی و عملی را در بر می گیرد. این معنا، با موارد کاربرد کلمۀ دین در فارسی (مثلاً دین اسلام، دین مسیحیت و ...) بیشتر سازگاری دارد. (دهخدا، 1373، معین، 1371). در قرآن کریم نیز هر چند کلمۀ دین در اصل به معنای جزا و پاداش (مانند «ملک یوم الدین» حمد، 4) و اطاعت (مانند «امرت ان اعبدا... مخلصاً له الدین» زمر، 11) است، ولی در مورد شریعت و آیین و کیش نیز بسیار به کار رفته است (مانند «لااکراه فی الدین» بقره، 256 و نیز، «لکم دینک ولی دین» کافرون، 6).
ب) گاهی نیز دین به معنای پایبندی به شریعت و آیین و به عبارت دیگر، تدین و دینداری است. این کاربرد میان دانشمندان غربی شیوع بیشتری دارد. واژه ی (دین در فارسی) و (religion) در انگلیسی، معادل هم گرفته می شوند ولی به نظر می رسد غالباً دین در معنای اول و religion در معنای دوم (دست کم در متون مربوط به روان شناسی دین) به کار می روند. مثلاً برخی روان شناسان، دین (یا در واقع religion) را چنین تعریف کرده اند: «منظومه ای از اعتقاد به قدرت خدایی یا فوق بشری و عبادت یا آیین های دیگری که به سوی چنین قدرتی جهت گیری شده اند» (بیت هالامی و آرگیل، 1997، ص 60) بدیهی است این تعریف، در واقع تعریف دینداری و اعتقاد به دین است. علت این امر هم روشن است، آن چه برای روان شناسی اهمیت دارد، اعتقاد به دین و موضوعات مربوط به آن است، نه دین به عنوان پدیده ای مستقل از وجود انسان.
سلامت عمومی هم چنان که از نام آن پیداست یک مفهوم کلی است که جنبه های جسمانی و روانی را در بر می گیرد. سلامتی عمومی مفهومی است که دور بودن و عاری بودن از بیماری را در ذهن تداعی می کند و کلیه تلاش های پزشکان و روان شناسان در جهت حفظ این سلامتی و جلوگیری از بروز اختلال در جسم و روان بوده است. سلامتی در تحقیق حاضر مؤلفه های جسمانی، روابط اجتماعی، اضطراب و افسردگی را شامل می شود. به این معنی که فرد در این مؤلفه ها، آیا در حد بهنجار قرار دارد یا این که به ناهنجاری متمایل است.
متغیر مهم دیگری که در مسئله ی تحقیق حاضر مطرح است مفهوم خود کارآمدی است. خودکارآمدی در واقع اشاره به این مطلب دارد که فرد تا چه حد توان مندی های خود را قبول دارد و به خود باوری رسیده است. به عبارت دیگر آیا فرد خود را در زمینه های مختلف توان مند و کارا می داند یا نه؟ خودکارآمدی مفهومی است که با اعتماد به نفس و عزت نفس رابطه ی نزدیکی داشته و به طور ضمنی با آن ها تداعی می شود. افراد با خود کار آمدی بالا در موقعیت های مختلف زندگی با شناختی که از ضعف و توانایی های خود دارند در مواجهه با مشکلات و موانع بهترین راه حل را برگزیده و با باور توان مندی خود به طور جدّی مشکل پیش رو را حل می کنند. خودکارآمدی مؤلفه های چندی را در بر می گیرد از جمله توانایی در طراحی و برنامه ریزی و اجرای آن، تلاش در صورت مواجه شدن با مانع، توانایی رسیدن به اهداف، توانایی روبرو شدن با مشکلات، امتحان کردن کارهای پیچیده، پایداری در انجام کارهای نامناسب، تمرکز در انجام کاری که تصمیم به اجرای آن داریم، برآمدن از پس مشکلات غیر مترقبه ای که پیش می آید، اتکای به خود، اعتماد به خود، به سادگی تسلیم نشدن، تلاش بیشتر در صورت مواجه شدن با شکست، توانایی یادگیری مطالبی جدید که به نظر مشکل می آیند و ... .
از آن جا که عملکرد افراد را عقاید و افکار آن ها تعیین می کند، یعنی در پس هر عملی فکری قرار دارد و این شیوه های زندگی افراد را تعیین می کند و سبک و شیوه ی زندگی هر فردی تعیین می کند، که آیا در آینده از سلامتی برخوردار خواهد بود یا نه. بنابراین افرادی که عقاید دینی و مذهبی دارند، سبک و شیوه ی زندگی خاص خود را دارند که این رفتارها و عملکرد های خاصی را به همراه دارد و تعیین کننده ی سلامتی یا عدم سلامتی در آینده ی آن ها خواهد بود. مسئله اساسی رابطه ی بین عقاید دینی و سلامتی افراد است که در این زمینه از سوی دانشمندان و نظریه پردازان گوناگون عقاید مختلفی مطرح شده است. این که متدین شویم تا به آثار مثبت آن بر سلامت دست یابیم، احتمالاً خیلی مؤثر نخواهد بود. تحقیق نشان داده است افرادی که از دین به عنوان ابزاری در راه هدف استفاده می کنند، از منافع روانی فعالیت دینی بهره مند نمی شوند. بلکه آن کسانی که خودشان را ملتزم به دینی، که خودش هدف است. می کنند (یعنی اشخاص با ایمان واقعی) محتمل تر است که از سلامت روان، رضایت بیشتر از حیات و نگرانی و اضطراب کمتر بهره ور شوند. به عنوان مثال آلوارادو و همکارانش پس از بررسی رابطه ی بین فعالیت های دینی و نگرانی از مرگ، نتیجه گرفتند که: «کوشش برای پایین آوردن اضطراب از مرگ یا افسردگی به خاطر مرگ از طریق مشارکت دینی بیشتر، یک علاج تضمین شده نیست، در عوض شاید ایمان عقیده و تعهد باید قبلاً وجود داشته باشد، تا شخص کم شدن اضطراب از مرگ را تجربه کند».
بنابراین برای این که افراد به منافع تندرستی دست پیدا کنند، احتمالاً نیاز دارند که دین را به خاطر خود دین جست وجو کنند، نه به دلایل سلامت. (ابراهیمی -1376).
1-3) اهمیّت و ضرورت تحقیق:
از نظر بهداشت و روان افراد سالم افرادی نیستند که موقعیت های تنش زائی را تجربه نکنند بلکه افراد سالم افرادی اند که در عین برخورد با این موقعیت ها هم چنان از سلامت عمومی مناسب و خوبی برخوردار باشند و از طرفی نیز سعی کنند که بهترین راه حل را برای خود انتخاب نمایند.
بعضی از روان شناسان معتقدند داشتن عقاید دینی و مذهبی می تواند تا حدودی سلامت روان انسان را تأمین کند. در مقابل عده ای هم هستند که اثر مذهب بر سلامت روان را منفی ارزیابی می کنند. در ایران روان شناسی دین، چنان که باید و شاید جایگاه مناسبی ندارد و حتی یک کتاب معتبر علمی تألیفی یا ترجمه ای در این موضوع در بازار نشربه چشم نمی خورد.
البته مقالات متعددی در این زمینه و موضعات وابسته وجود دارد و برخی همایش ها و نشست های علمی نیز به این مسئله اختصاص یافته است. اما با این وجود باز هم کم کاری شده و جا دارد که تحقیقات بیشتری در این زمینه صورت بگیرد. ضرورت پرداختن به روان شناسی دین، از نظر دیگری نیز قابل پیگیری است و آن وجود فضای منفی در مورد دین میان برخی از روان شناسان است که تا حدی به دلیل توجه به آراء فروید در خصوص دین است. در حالی که امروزه دیدگاه فروید درباره ی دین، در محافل علمی و دانشگاهی چندان مورد توجه و اعتنا قرار نمی گیرد و به آراء روان شناسانی که دید مثبتی به دین دارند همانند ویلیام جیمز، یونگ و آلپورت بیشتر پرداخته می شود. از دهه ی 1970 به این طرف نیز کسانی چون ویکتور فرانکل، پل واستون، دیوید براون، رالف هود، مایکل آرگیل و پارگامنت، به تحقیق و نظریه پردازی در ابعاد گوناگون روان شناسی دین پرداخته و نوشته های قابل توجهی در این زمینه انتشار داده اند. دلیل دیگری که اهمیت و ضرورت تحقیق حاضر را نشان می دهد افزایش و شیوع بالای بیماری های روانی من جمله افسردگی و اضطراب در دهه های اخیر است. افزایش استرس و اضطراب در نتیجه ی پیشرفت تکنولوژی و گسترش روز افزون جوامع شهری و پیچیدگی بیشتر ارتباطات باعث می شود تا افراد جامعه در صدد رفع این استرس ها و افسردگی ها برآیند و از آن جایی که در جوامع امکانات برای همه ی افراد یکسان نیست بنابراین ممکن است راه های غیر منطقی جهت رفع این مشکلات انتخاب شود، از جمله روی آوردن به مواد مخدر، شرکت در گروه های دوستی و کلوپ ها و پارتی ها که از مکان های رواج فساد می باشند و استفاده از قرص های روان گردان. این در حالی است که اگر افراد عقاید دینی و مذهبی را به طور درونی شده و مذهبی شده و به طور فی نفسه در خود پرورش دهند، اولاً کمتر دچار بیماری های یاد شده می شوند، در ثانی اگر هم مبتلا شوند به دلیل باز داری های اخلاقی که عقاید دینی ایجاب می کنند به سمت روش ها و شیوه های انحرافی کشیده نمی شوند و در عوض با پرورش ویژگی های مثبت خود با بیماری ها مبارزه می کنند.
در نهایت به طور خلاصه اهمیت و ضرورت تحقیق را جنبه های مختلفی تأیید می کنند و در زمینه ی رابطه ی باورهای دینی و سلامتی روانی و جسمانی و افزایش اعتماد به نفس، تحقیقات بیشتری باید صورت بگیرد. چرا که انسان امروزی برای آینده ای روشن و بهتر نیاز اساسی به نتایج آن دارد.
و...
سنجش خلاقیت دانشجویان کارشناسی سه رشته علوم تربیتی، مشاوره و راهنمایی و روانشناسی دانشگاه شهید بهشتی و بررسی نگرش آنان در مورد تأثیر دوره تحصیل دانشگاهی بر رشد خلاقیتشان
لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*
فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)
تعداد صفحه:220
فهرست مطالب :
تشکر و قدردانی-------------------------------- أ
چکیده ---------------------------------------- د
فهرست مطالب----------------------------------- ه
فهرست جداول ---------------------------------- ط
فهرست نمودارها ------------------------------- ل
دعای هنرمند----------------------------------- 2
بیان مسئله ----------------------------- 6
ضرورت و اهمیت حرکت به سوی خلاقیت ----------- 8
اهداف تحقیق --------------------------------- 10
فرضیات تحقیق -------------------------------- 12
تعریف مفاهیم و واژه ها----------------------- 12
محدودیتهای تحقیق----------------------------- 13
خلاصه فصل------------------------------------- 15
فصل دوم : سابقه موضوع تحقیق ---------------- 16
مقدمه---------------------------------------- 17
ساختار مغز و عملکرد آن----------------------- 18
تعاریف خلاقیت :------------------------------- 25
1 . نگرشهای خاستگاهی :----------------------- 26
2 . نگرشهای فرایندی :------------------------ 27
رابطه هوش و خلاقیت --------------------------- 31
فرایند خلاقیت :------------------------------- 36
مراحل والاس ------------------------ 37
مراحل اسبورن ---------------------- 39
مراحل تورنس ----------------------- 41
نظریه های خلاقیت :---------------------------- 42
خصوصیات افراد خلاق --------------------------- 49
نیازهای افراد خلاق --------------------------- 56
عوامل موثر در خلاقیت-------------------------- 58
هوش ------------------------------- 59
ویژگیهای شخصیتی-------------------- 61
خانواده---------------------------- 63
مدرسه و دانشگاه و نقش آن در خلاقیت - 65
نقش انگیزه های درونی و بیرونی در خلاقیت------- 69
تاثیرات عوامل خاص بر خلاقیت :----------------- 70
سن -------------------------------- 70
جنس-------------------------------- 71
ارزشها و فشارهای اجتماعی ---------- 71
تحصیلات----------------------------- 72
نقش کوشش در خلاقیت------------------ 72
شرایط محیطی مطلوب برای خلاقیت ---------------- 73
تکنیکهای خلاقیت و نو آوری--------------------- 74
یورش فکری---------------------------- 75
مدل سینکتیکس -------------------------- 77
تکنیک دلفی ... ------------------------ 78
آموزش خلاقیت --------------------------------- 87
الف : آموزش و پرورش عمومی خلاقیت------------- 87
آموزش خلاقیت در جهان ---------------- 88
ب : آموزش خلاقیت در کودکان و دانش آموزان --- 89
نکات قابل توجه در آموزش خلاقیت به فراگیران 93
آنچه مربی برای پرورش فکر خلاق باید انجام دهد 96
محتوای درسی فراگیر و ارتباط آن با خلاقیت 99
اصول اساسی در پرورش خلاقیت ------------------ 107
عوامل موثر در پرورش خلاقیت ------------------ 108
نقش امنیت و آزادی روانی در خلاقیت ----------- 113
خلاقیت و حل مسئله --------------------------- 115
خلاقیت و پیشرفت تحصیلی --------------------- 117
خلاقیت و هنر -------------------------------- 118
خلاقیت و توسعه اقتصادی ---------------------- 121
اثر محرک عاطفی در خلاقیت -------------------- 122
شرایط لازم جهت استفاده حداکثر از قدرت تصور در خلاقیت 126
موانع خلاقیت -------------------------------- 128
عامل شانس در کاوش در مسیر خلاقیت ------------ 127
با تصور خلاق می توان روابط شخصی را بهبود بخشید 139
سوابق پژوهش در ایران ----------------------- 141
سوابق پژوهش در خارج ------------------------ 143
نتیجه گیری و جمع بندی فصل دوم--------------- 147
فصل سوم : روش اجرای پژوهش--------------- 150
روش تحقیق----------------------------------- 151
روش گرد آوری اطلاعات------------------------- 152
ابزار گردآوری اطلاعات ----------------------- 152
جامعه آماری--------------------------------- 152
تعداد و روش نمونه گیری --------------------- 153
نمره گذاری آزمون --------------------------- 154
نحوه تبدیل نمره خام به نمره استاندارد ------ 154
اعتبار آزمون-------------------------------- 155
روش استخراج مصاحبه کتبی -------------------- 155
اساس تئوریکی پرسشنامه و مصاحبه کتبی -------- 156
روشهای آماری-------------------------------- 156
خلاصه فصل------------------------------------ 158
فصل چهارم :یافته های پژوهش و تجزیه و تحلیل آنها --------------- 159
مقدمه--------------------------------------- 160
تجزیه یافته های پژوهش ---------------------- 161
تحلیل یافته های پژوهش----------------------- 205
خلاصه فصل ----------------------------------- 208
فصل پنجم : نتیجه گیری و پیشنهادات --- 209
نتیجه گیری---------------------------------- 210
پیشنهادات----------------------------------- 212
منابع -------------------------------------- 214
چکیده :
تحقیق حاضر با هدف سنجش میزان خلاقیت دانشجویان سه رشته روانشناسی، مدیریت آموزش و مشاوره دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید بهشتی و بررسی نگرش آنان در مورد تأثیر دوره تحصیل دانشگاهی بر رشد خلاقیتشان تدوین شده است.
نمونه آماری این تحقیق شامل 124 نفر از دانشجویان دختر و پسر این دانشکده میباشد. که 46 نفر از رشته مدیریت آموزشی، 42 نفر از رشته مشاوره و 36 نفر از رشته روانشناسی را شامل می شود. روش نمونهگیری آن، طبقهای تصادفی نسبتی است که از بین سه گروه آموزش تعدادی ضد دانشجویان متناسب با رشته براساس جدول مورگان انتخاب شدند.
برای سنجش خلاقیت افراد از پرسشنامه سنجش خلاقیت CREE تورستون استفاده شد و برای بررسی تاثیر دوره تحصیل دانشگاهی بر رشد خلاقیت دانشجویان از یک مصاحبه کتبی استفاده گردید.
جهت تجزیه و تحلیل دادهها برای تعیین رابطه هرکدام از سوالات مصاحبه کتبی استفاده گردید. جهت تجزیه و تحلیل دادهها برای تعیین رابطه هر کدام از سوالات مصاحبه کتبی و جنس افراد و رشته تحصیلی آنان با میزان خلاقیت افراد از آزمون ناپارامتر یک خی دو پیرسون استفاده شد و برای تعیین رابطة معدل و جنس افراد با خلاقیت از آزمون ناپارامتریک کروکسال والیس استفاده شده است.
فرضیات این تحقیق یا سطح معناداری 95 درصد اطمینان آزمون شد.
در انجام این مراحل از نرمافزاری آماری spss استفاده گردید.
نتایج بدست آمده نشان میدهد.
1ـ خلاقیت مستقل از جنس افراد است.
2ـ خلاقیت از رشته تحصیلی افراد تبعیت نمیکند.
3ـ دوره تحصیلی دانشگاهی بخودی خود نقشی در رشد خلاقیت افراد ندارد.
4ـ معدل بالا بیانگر خلاق بودن فرد نیست.
5ـ در پرورش خلاقیت آموزش آن میتوان نقش بسیار مهمی را ایفا کند.
خلاقیت به عنوان یک نیاز عالیه بشری در تمام ابعاد زندگی او مطرح است و عبارت است از ، تحولات دامنه دار و جهشی در فکر و اندیشه انسان ، به طوریکه حائز یک توانائی در ترکیب عوامل قبلی به طرق جدید باشد را شامل می شود . خلاقیت همچون عدالت ؛ دموکراسی و آزادی برای افراد مختلف دارای معانی مختلف می باشد ولی یک عامل مشترک در تمام خلاقیتها این است که خلاقیت همیشه عبارت است از : «پرداختن به عوامل جدیدی که عامل خلاقیت در آنها موجود بوده و بعنوان مجموع میراث فرهنگی عمل می کند ولی آنچه که تازه است ترکیب این عوامل در الگوی جدید است» (آقائی فیشانی، 1377ص ; 16).
تحقیق در مورد خلاقیت ، از زمان گالتون 1869شروع شد که در مورد نوابغ شروع به مطالعه نمود . و جنبه های منشی و وراثتی آنرا مد نظر قرار داد . ولی آغاز واقعی آن به پژوهشهای خلاقیت گیلفورد در سال 1950که او را پدر و بانی تحقیقات ، در زمینه خلاقیت شناخته اند، باید دانست که عوامل مختلف خلاقیت را از طریق تجزیه عوامل بررسی کرد. برای گیلفورد و همکارانش ، خلاقیت و حل مسئله در واقع پدیده های بسیار مشابهی می باشند که در هر دو مورد فرد مجبور است در رفتار خود کار یا عملی راکه حداقل برای خودش تازه است ، را انجام دهد . یعنی در مورد مسئله های جدید یا در مقابل موقعیتی جدید، پاسخی جدید بوجود آورد (آرلت ، 1359ص:2 ).
هر وقت که کلمه خلاقیت را می شنویم بی اراده به یاد کار ها و آثار برجسته هنرمندان واندیشمندان می افتیم . لیکن باید به خاطر داشته باشیم که همواره لازمه خلاقیت نبوغ نیست. زیرا هر کس در کارهای روز مره خود ، ممکن است خلاقیت از خود نشان دهد منتهی خلاقیت بعضی بیشتر است و بعضی کمتر ، مثلا"کسی که در خانه دستگاهی که قبلا"ندیده است را تعمیر می کند،کد بانوئی که غذای جدید خوشمزه ای را می پزد یا دانش آموزی که شیوهای جدید برای درس خواندن ابداع می کند و باصرف وقت کمتر ، نتیجه بهتری بدست می آورد ، همگی از قدرت خلاقیت خود استفاده کرده اند ( آقائی فیشانی ، 1377 ، ص : 19 ) .
در سالهای اخیر خلاقیت یکی از محورهای مورد بحث در محیطهائی چون آموزش و پرورش و دانشگاه می باشد . همچنین به این نکته توجه شده است که روند آموزش برای فراگیر باید روندی پویا باشد . فراگیر خود فعالانه در امر آموزش شرکت کند . تفکر کند و ایده های بکر ارائه نماید ابراز ایده هائی که هم مربوط و هم غیر معمول باشد و دیدن آنچه ورای طبیعت کنونی نهفته است محصول تفکر خلاق است . مسئله مهم در مورد خلاقیت فراگیر این است که وی گیرنده صرف نباشد بلکه باید بتواند آنچه را که خود می آموزد دوباره باهم ترکیب کند و محصول نوئی را بوجود آورد .
رشد خلاقیت به عوامل متعدد فردی چون (هوش ، ویژگیهای شخصیتی ،...) و اجتماعی ( خانواده ، مدرسه ، تجربه و... ) بستگی دارد . هر یک از عوامل ذکر شده می تواند در پرورش خلاقیت موثر باشد ولی رشد خلاقیت می تواند به میزان قابل توجهی تحت تاثیر آموزش در محیطهائی مانند مدرسه و دانشگاه باشد چون فرد زمان لازم را در اختیار دارد تا در بسیاری از موارد آموخته های تئوری خود را بارها و بارها تجربه کند و از بکار گیری آموخته هایش در زندگی بهره مند گردد . و مهمتر از همه اینکه با شیوه فکر کردن برای حل مسائل خود در زندگی آشنا می شود که اساس تفکر خلاق را تشکیل می دهد . با توجه به اهمیت بحث تحقیق حاضر به بررسی جایگاه خلاقیت در محیط دانشگاهی می پردازد . باتوجه به اینکه چنین تحقیقی در سطح دانشگاه مشاهده نشده است و با توجه به اینکه خلاقیت محدود به دوره سنی خاصی نیست .
در ضمن تحقیق ابتدا به سنجش خلاقیت دانشجویان در سه رشته روانشناسی ، مدیریت آموزشی و مشاوره و راهنمائی می پردازیم و سپس به این سوال جواب می دهیم که آیا دوره تحصیل دانشگاهی فرد در رشد خلاقیت او تاثیر داشته است یا خیر ؟
بیان مسئله :
از ویژگیهای بارز انسان و محور اساسی حیات او قدرت اند یشه اوست. انسان در طول زندگی خویش هرگز از تفکر و اندیشه فارغ نبوده و با نیروی تفکر صحیح، تصمیم گرفته و توانسته است به حل مسائل و مشکلات بپردازد . و به رشد و تعالی نائل آید . بنابراین تمام مو فقیتها و پیشرفتهای انسان در گرو اندیشه بارور و پویاست . از پیچیده ترین و عالیترین جلوه های اندیشه انسان تفکر خلاق است که درباره آن نظرات مختلفی وجود دارد . رایجترین تعریف محققان از خلاقیت عبارت از :"ایجاد طرحی جدید و متناسب". خلاقیت دارای عناصر تشکیل دهنده ای است:
عنصر اول ، قلمرو مهارتهاست که مربوط به استعداد آموزش و تجربه در یک زمینه خاص است . و به مواد اولیه کار محسوب می شود . زیرا برای اینکه افراد دریک حوزه خاص خلاق گردند باید دارای مهارت لازم درآن زمینه باشند .
عنصر دوم ، مهارتهایی تفکر خلاق است . همه افراد از ویژگیهای مختلفی برخوردارند که باعث می شود آنها بتوانند قلمرو مهارتهای خود را در راه جدید بکار اندازند . این ویژگیها و مهارتها را میتوان با آموزش و تجربه گسترش داد .
عنصر سوم ، انگیزه است . انگیزه میل به کار به خاطر همان کار است . اصولا"انگیزه زمانی ایجاد می شود که شخص کار را جالب ، جذاب و رضایت بخش ببیند . و به انجام آن علاقه مند گردد . برای ظهور و تقویت خلاقیت در افراد باید محل تقاطع این سه عنصر مشخص گردد . زیرا این محل تقاطع ، ترکیب پرقدرتی است که شخص را به سوی خلاقیت سوق می دهد (آقائی فیشانی 1377)
رشد و توسعه خلاقیت ، وابسته به عوامل مختلف فردی، اجتماعی مانند : هوش ، خانواده و ویژگیهای شخصیتی و ... وغلبه بر موانع مختلف فردی و اجتماعی مانند ترس از شکست، قوانین محدود آن مستلزم پرورش آن است . تورنس[1] معتقد است که جامعه برای بقا نیازمند است که ، قدرت خلاق افراد خود را توسعه و مورد استفاده قرار دهد . خلاقیت بشر مهمترین اسلحه اوست و با آن می تواند فشارهای روحی ناشی از زندگی روزانه و ناشی از امور فوق العاده را از بین ببرد. بنابراین با آموزش صحیح افراد می توان توان بالقوه آنان برای خلاقیت را بالا برد .(آقائی فیشانی،1377)
یکی از مراکز بسیار موثر در آموزش تفکر خلاق برای افراد جامعه محیطهای آموزش و پرورش و بخصوص محیط دانشگاهی می باشد . دانشگاه در بسیاری از موارد نقطه شروع ورود افراد به فعالیتهای اجتماعی است . توانا سازی فرد از نظر فردی و اجتماعی و از نظر ایجاد و گسترش دانش و تربیت متخصصان که بتواند صلاحیتهای علمی و مهارتهای عملی لازم را برای انجام وظائف خود در جامعه دارا باشند از نتایج و اهداف آموزشهای دانشگاهی است. ورود فرد در هر بخش از امور جامعه و موفقیتش ، با طرز تفکر او در نحوه انجام کار ارتباط تنگاتنگ دارد . تفکر خلاق فرد را یاری می دهد تا با توجه به موقعیت و شرایط کاری که در آن واقع شده راه حلهای متعدد و مختلف انجام کار و حل مشکلات بیابد . رسیدن به چنین هدفی نیازمند آموزش خلاقیت است . از مناسبترین مراکز موجود ، محیطهای آموزشی از جمله دانشگاه می باشد . تحقیق حاضر به بررسی خلاقیت و فرایند آن از جنبه های مختلف پرداخته و میزان خلاقیت افراد در سه رشته دانشگاهی را می سنجد .
سوال اصلی در این تحقیق این است که آیا تحصیلات دانشگاهی در رشد خلاقیت دانشجویان کارشناسی در سه رشته مشاوره ، روانشناسی و مدیریت آموزشی تاثیر داشته است یا نه ؟ .
اهمیت و ضرورت تحقیق :
نوآوریها هیچگاه نتیجه کار وکوشش و تفکر یک یا چند انسان با استعداد و نابغه نیستند، بلکه حاصل جمع مشارکت هزاران و حتی دهها هزار نفرند که در زمینه خاصی ، فعالیت خاصی را بعمل می آورند . و در التقاط و تجمع نتایج کار دیگران در همان حوزه تعیین کننده پیشرفت است . عدم تغییر و تحول رامی توان نماینگر انحطاط تدریجی دانست .
خلاقیت زمانی پا به عرصه وجود می گذارد که ، فرد یا افرادی ، سطح دانش زمان خود را در باره پدیده های طبیعی و یا خود انسان کافی ندانسته و خود را ناچار به بهره گیری از طیف وسیع توانائیها ببیند . تا فرا رسیدن آن برهه از زمان که دیگر جستجوگری در جستجوی راههای تکمیل فنون باقی نماند ، و یا آن لحظه که تحقیق برای ازدیاد سطح تولیدات صنعتی به توفیقاتی دست یافته و ضرورت جهاد ملی در راه دستیابی به خود کفائی و خود یابی در جامعه بین المللی، با اهمیت تلقی شود ، پیکار خستگی ناپذیر که در نهایت به نوآوری و تحول می انجامد ادامه خواهد داشت و پایانی بر آن متصور نیست .
نوع بشر هنوز درگیر نوعی تنازع بقاست . که عمل سر نوشت ساز در آن ، پیشرفت و تغییر و تحول در صنایع و فنون است و هر گونه وقفه ای در این زمینه نتیجه های جز شکست به بار نمی آورد .
حضرت سلیمان می فرماید:
«جایی که دوراندیشی نیست موجبات نابودی مردمان فراهم است ».
نوآوری و خلاقیت دست کم برای جامعه سه فایده دارد: آن باعث افزایش رشد اقتصادی می شود ، بهره وری را بالا می برد و باعث بوجود آمدن تکنولوژی ، کالاها و خدمات جدید می گردد (استونر و فریمن ، پارسائیان و اعرابی ، 1375 ) .
اندره برژ (1968) خاطر نشان می کند که ، وقتی یاد نگرفته ایم خودمان را اداره کنیم بدون شک برایمان آسان تر است که اجازه دهیم دیگران ما را رهبری کنند تا اینکه بخواهیم خودمان خویشتن را اداره کنیم .نیروی ابتکار که در بچه های کوچک به وفور دیده می شود وقتی اجازه ظهور و بروز نمی یابد ، به زودی از بین می رود و تاسف بیشتر اینجاست که مخصوصا" همین ابتکار است که بیشترین خدمت را در دنیا می تواند انجام دهد . در همین جاست که بسیاری از بزرگسالان هم حتی وقتی موضوع بر سر انتخاب تفریحات و مشغولیات غیر جدی باشد به نظر می رسد که شدیدا" دچار تنگنا شده اند.(نلر، مسدد،1369)
در حالیکه در نیم قرن گذشته در سراسر جهان ، جنبه های گوناگون خلاقیت به نحوی گسترده و با شتابی باور نکردنی مورد مطالعه و پژوهش قرار گرفته و نتایج آن به شکل وسیعی در عمل در حوزه های مختلف حیات بشر مورد استفاده قرار گرفته است توجهی که در کشور ما به آن معطوف بوده به روشنی ناچیز بوده است با وجود معدود کوششهای قابل تحسین ، این موضوع در سازمانهای بخش دولتی و خصوصی ،آموزشی، دانشگاهی و پژوهشی ،که می توان آنها را در این زمینه توانا ، واجد شرایط ، دارای آگاهی کافی از اهمیت مسئله و حتی رسما" دارای مسئولیت در ارتقاء همه بخشهای علمی ، از جمله این حوزه حیاتی دانش ، دانست؛ صادق بوده است.
تحقیق حاضر نیز ، با توجه به ضرورت و لزوم توجه گسترده تاثیرآموزش بر خلاقیت، به بررسی اثرات تحصیلات دانشگاهی بر میزان رشد خلاقیت در سطح دانشجویی ، پرداخته است که امید است به نتایج قابل توجهی در این زمینه دست یابد.
و...
مقایسه تفاوت ویژگیهای شخصیتی دانشجویان پسر رشتههای کامپیوتر روانشناسی و معماری
لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*
فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)
تعداد صفحه:66
پایان نامه جهت اخذ کارشناسی در رشته روانشناسی عمومی
فهرست مطالب :
چکیده........................................................... 1
فصل اول: طرح تحقیق
مقدمه.......................................................... 3
موضوع تحقیق.................................................. 4
مسالههای تحقیق........................................... 5
هدف و اهمیت تحقیق........................................ 5
فرضیه تحقیق................................................... 7
مشخص کردن متغیرها........................................... 7
تعریف مفاهیم و اصطلاحات....................................... 8
فصل دوم: ادبیات تحقیق
تاریخچه و تعریف................................................. 11
شکلگیری شخصیت............................................... 13
عوامل ارثی................................................... 14
عوامل محیطی................................................... 15
نظریههای شخصیت........................................ 21
نظریه روان پویایی............................................... 21
ارزیابی...................................................... 24
نظریه صفات................................................. 26
نظریه یادگیری................................................... 30
نظریه پدیدار شناختی.......................................... 34
دیدگاهی در مورد دیدگاهها................................... 40
ارزیابی شخصیت............................................ 41
طبقهبندی آزمونها........................................... 42
انواع آزمونها.................................................. 46
فصل سوم: روش تحقیق
روش و نوع تحقیق...........................................50
جامعه تحقیق.................................................... 51
نمونه و روش نمونهگیری.......................................... 51
ابزار تحقیق....................................................... 52
روش اجرا........................................................... 53
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل دادهها
جدول خی دو........................................................ 57
تفسیر................................................................ 59
فصل پنجم: خلاصه بحث و نتیجهگیری
خلاصه بحث........................................................ 61
محدودیتها و مشکلات.......................................... 62
پیشنهادات................................................................. 63
فهرست منابع........................................................... 64
پیوست نمونه پرسشنامه اجرا شده...................................... 67
چکیده :
موضوع تحقیق حاضر عبارت است از مقایسه تفاوت ویژگیهای شخصیتی دانشجویان پسر رشتههای کامپیوتر، روانشناسی، معماری. فرض تحقیق نیز عبارت است از اینکه بین ویژگیهای کامپیوتر، روانشناسی، معماری رابطه وجود دارد. جامعه مورد مطالعه تمامی دانشجویان مشغول به تحصیل در رشتههای کامپیوتر، روانشناسی و در دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن است، و نمونه تحقیق از هر گروه تحصیلی به تعداد 30 نفر انتخاب شده که مجموعاً 90 نفر میباشند. ابزار مورد استفاده آزمون شخصیت آیزنک است بر طبق استف اده از روش آماری جدول خی2 فرض تحقیق شد بدین معنی که دانشجویان هر رشته ویژگیهای شخصیتی خاصی دارند.
1-1- مقدمه
برخی از روانشناسان اروپایی و آمریکایی هر وقت میخواهند از ریشههای اختلاف نظر دراره موضوعی حرف بزنند از داستان «پیلی در تاریکی» مولوی مثالی میآورند. داستانی که در آن سه نفر که تا به حال فیل ندیدهاند در اطاقی تاریک فیلی را لمس میکنند و براساسآن قسمت از بدن فیل که به دستشان میآید تصویری خاص و مطابق شناخت خود، از فیل عنوان میکنند.
این داستان، در مورد روانشناسان مصداق دارد. آنها بنا به اطلاعات اولیه خود و بنا به دیدگاه خاصی که دارند اشخاص را به صورتهای مختلف در نظر میگیرند. از آنجا که نمیتوان شخصیت را به طور عینی لمس کرد و کلیت آن را یکسان در نظر گرفت، مفاهیم مربوط به آن مانند داستان لمس فیل در تاریکی است. (گنجی، 1385).
نظریه پردزاان، شخصیت را به صورتالگوهای رفتاری تقریباً ثابت و الگوهای فکری و هیجانی تقریباً ثابت که از شخصی به شخص دیگر تغییر مییابند، تعریف میکنند. این رفتارها شیوه سازگاری فرد با الزامهای زندگی را نشان میدهند. پس میتوان گفت که شخصیت یعنی فرقهای رفتاری مشاهده شده در افراد. (گنجی، 1385).
از آنجا که رشتههای تحصیلی و در نتیجه رشتههای شغلی متفاوت دارای ویژگیهای متفاوتی هستند که هر کدام از آنها با جنبهای خاص از شخصیت یک فرد سازگار است، به نظر میرسد لازم است که بین ویژگیهای شغلی و ویژگیهای شخصیتی فرد هماهنگی وجود داشته باشد تا پیشرفت در کار حاصل آید. امروزه به موازات گسترش اجتماعات و رشد جمعیت، تعداد افراد لازمالتعلیم افزایش پیدا کرده و همچنین با پیشرفت علوم و تکنولوژی، تخصص و مهارت در کار نیز مورد تأکید قرار گرفته است و بنابراین برخلاف گذشته مشاغل از طریق استاد- شاگردی و توسط پدر به فرزند تعلیم داده نمیشود و به فردو خصایص ویژهاش توجه میگردد.
امروز اساس فلسفه راهنمایی برای تعیین شغل به دو اصل استوار است:
الف- تفاوتهای فردی
ب- نیازهای جامعه. (نیکزاد، 1383)
تفاوتهای فردی بر دو گونهاند: تفاوتهای بین فردی و درون فردی. همانطور که به ظاهر دو نفر را نمیتوان پیدا کرد که کاملاً شلیه یکدیگر باشند، افراد از لحاظ استعداد، رغبت و توانایی با هم یکسان نیستند و آنچه مدنظر این تحقیق است همین تفاوتهای درون فردی ناشی از شخصیت است و بررسی این مسأله که آیا در حال حاضر برای انتخاب رشتههای تحصیلی از گروههای تخصصی مختلف این مسأله مورد توجه قرار میگیرد یا خصوصیت شخصیتی دانشجویان رشتههای کاملاً متفاوت دارای توزیع یکسانی است، به عبارتی آیا متناسب بودن ویژگیهای رشته تحصیلی و شخصیتی به عنوان یک شاخص در انتخاب رشته درسی مدنظر قرار میگیرد یا خیر؟
2-1 موضوع تحقیق
موضوع تحقیق حاضر بعرت است از: مقایسه تفاوت ویژگیهای شخصیتی دانشجویان پسر در گروههای تحصیلی کامپیوتر، روانشناسی، و معماری.
3-1 مسألههای تحقیق
مسألههای تحقیق حاضر به قرار زیر است:
آیا ویژگیهای شخصیتی میتواند در انتخاب رشته تحصیلی مؤثر باشد؟
آیا دانشجویان مشغول تحصیل در رشتههای خاص دارای ویژگیهای شخصیتی یکسانی هستند؟
آیا بین ویژگیهای شخصیتی دانشجویان رشتههای مختلف ارتباط معنیداری وجود دارد؟
4-1 هدف و اهمیت تحقیق
هر کسی شخصیتی دارد و شخصیت فرد به تعیین محدودیتها، موفقیتها، خوشیها و خرسندیها در زندگی و به شکلگیری بسیاری از جنبههای زندگی کمک میکند.
شخصیت فرد میتواند انتخابهای او را محدود کند یا آن را گسترش دهد و مانع از سهیم شدن فرد در تجربههای خاص با دیگران شود یا او را قادر سازد تا اکثر تجربهها را داشته باشد.
بسیار سادهلوحانه خواهد بود اگر بگوئیم میتوانیم کل ویژگیهای شخصیتی یک فرد را با بکارگیری اصطلاحات مبهمی مانند فوقالعاده جمعبندی کنیم. موضوع به قدری پیچیده است که نمیتوان با چنان توصیفات سادهای آن را بیان کرد، زیرا انسانها در شرایط گوناگون و در برابر شرایط متفاوت، بسیار پیچیده و تغییر پذیر هستند. (سید محمودی، 1387).
روانشناسان همیشه با دقت فراوان و در نظر داشتن آنچه گفته شد، سعی در شناسایی خصوصیات شخصیتی افراد دارند تا شاید بتوانند دلیل اعمال، گفتار و انتخابهای اشخاص را بهتر درک کنند. انتخاب رشته تحصیلی نیز یکی از انتخابهای مهم زندگی است. که اگر بتوان ارتباطی بین ویژگیهای رشته تحصیلی و خصوصیات افراد یافت، میتوان راهنمایی صحیحی به دانشآموزانی که در آستانه انتخاب رشته دانشگاهی هستند کرد.
تا قبل از انقلاب صنعتی و ورود ماشین به صحنه حیات اقتصادی انسان، تعلیم و تربیت بیشتر جنبه تفننی داشت و مشاغل اغلب از طریق اجدادی تعلیم میشد، نه به فرد و خصایص ویژهاش توجه میشد و نه جنبههای مختلف زندگی اقتصادی و اجتماعی تنوع و پیچیدگی امروز را داشت. اما امروزه با توجه به سطح وسیع نیازهای اجتماعی و رشد توقعات شخصی و ضرورت رضایت شغلی، یک انتخاب صحیح از اهمیت زیادی برخوردار شده است. (نیکزاد، 1383).
متأسفانه در کشورهایی نظیر کشور ما: روی سوابق تاریخی، در گذشته از کار یدی کمتر استقبال شده و ایدهآل هر شاگردی [در دورههای معاصر] درس خواندن و راه یافتن بهعرصهتحصیلات دانشگاهی است. درضمن، شناسایی ویژگیهای شخصیتی از طریق آزمونها امری امکانپذیر است و از آنجا که این ویژگیها، چنانچه گفته شد، شاخصی مهم در انتخابهای فرد است میتوان با درک صحیح از تأثیر و تأثر احتمالی این عامل بر انتخاب رشته تحصیلی، دانشآموزان و دانشجویان رادر این مهم به نحو ارزندهای یاری داد.
در این تحقیق سعی شده است تا حد امکان به روشن کردن ویژگیها و تعاریف و جنبههای مختلف شخصیت پرداخته شود تا دستیابی به اهداف امکانپذیر دست یافتنیتر گردد.
5-1 فرضیه تحقیق
فرضیه تحقیق حاضر به قرار زیر است:
بین ویژگیهای شخصیتی دانشجویان پسر در رشتههای: کامپیوتر- روانشناسی، معماری و رابطه وجود دراد.
فرضیه صفر: یک ویژگیهای شخصیتی دانشجویان پسر در رشتههای گرافیک- روانشناسی و معماری رابطه وجود ندارد.
فرضیه خلاف: یک ویژگیهای شخصیتی دانشجویان پسر در رشتههای گرافیک- روانشناسی و معماری رابطه وجود دارد.
6-1 مشخص کردن متغیرها
متغیر مستقل: ویژگیهای شخصیتی
متغیر وابسته: رشته تحصیلی
متغیر تعدیل کنند: در اینجا متغیر تعدیل کننده جنسیت پسر در نظر گرفته شده است.
متغیر کنترل کننده: در این تحقیق به دلیل در نظر نگرفتن محدوده سنی متغیر کنترل کننده وجود ندارد.
متغیر مزاحم: متغیرهای مزاحم در این تحقیق میتواند میزان تحصیلات والدین، سطح انتظار والدین از فرزندانشان در انتخاب رشته تحصیلی و طبقه اجتماعی- اقتصادی باشد.
7-1 تعریف مفاهیم و اصطلاحات
تعریف نظری برای شخصیت عبارت است از:
الگوهای رفتاری تقریباً ثابت- الگوهای فکری و هیجانی تقریباً ثابت- که از شخصی به شخص دیگر تغییر مییابد. (گنجی، 1375).
تعریف نظری برای ویژگیهای شخصیتی عبارت است از:
هر یک از الگوهای رفتاری، هیجانی و فکری از مجموعه الگوهای تشکیل دهنده شخصیت،که موجب بروز رفتار یا عقیده خاص میشود. ویژگیهای مدنظر این تحقیق صرفاً مجموعه شخصیتی است که توسط آزمون شخصیت سنج آیزنک سنجیده میشود و شامل این موارد هستند:
درونگرایی و برونگرایی:
احساس کنترل، ساکت بودن، گوشهگیری، مردم گریزی، دوستدار مطالعه بودن و ارزش و اهمیت قائل شدن برای موازین اجتماعی در مورد بعد درونگرایی و تحریک پذیری، فعال بودن، اجتماعی بودن، شوخ طبعی، حاضر جواب بودن و خوشبینی در مورد بعد برون گرایی.
هیجانپذیری و ثبات:
گرایش به پاسخهای هیجانی، تزلزل، عدم تعادل عاطفی، شکایت از دردهای جسمانی در مورد بعد هیجانی پذیری و ثبات و تعادل عاطفی- عدم پاسخهای هیجانی و آرامش در بعد ثبات.
تعریف عملیاتی برای شخصیت عبارت است از:
مؤلفهای است که توسط آزمون آیزنک برآورد میشود.
تاریخچه و تعریف
لفظ «شخصیت» به شیوههای مختلف تعریف شده است. از نظر ریشهای گفته شده است که کلمه شخصیت که برابر معادل کلمه personality انگلیسی یا personalite فرانسه است در حقیقت از ریشه لاتین persona گرفته شده است که به معنی نقاب یا ماسکی بود که در یونان قدیم بازیگران تأتر بر چهره خود میگذاشتند. این تعبیر تلویحاً به این مطلب اشاره دارد که شخصیت هر کس ماسکی است که او بر چهره خود میزند تا وجه تمیز او از دیگران باشد. (کریمی، 1380، ص 5).
اما در زبان عامه واژه شخصیت در معانی گوناگون و متفاوتی به کار برده میشود. مثلاً وقتی در مورد کسی گفته میشود بسیار با شخصیت است، غالباً درجه کارآیی و جاذبه اجتماعی وی مدنظر است. در درسهایی که با عنوان پرورش شخیت تبلیغ میشود، سعی بر این است که به شخص برخی مهارتهای اجتماعی را یاد دهند و وضع ظاهر و شیوه سخن گفتن او را بهبود بخشند. گاهی نیز کلمه شخصیت به منظور توصیف بارزترین ویژگی شخص به کار برده میشود، مثلا گفته میشود فردی شخیت پرخاشگر و یا شخیت خجولی دارد. (شاملو، 1375، ص 73) بعضی از اوقات هم میشنویم فردی بیشخصیت است که به معنای داشتن ویژگیهای منفی است که دیگران را در جهت منفی تحت تأثیر قرار میدهد. (کریمی، 1380، ص 6)
اما در روانشناسی، شخصیت به مفهومی متفاوت از آنچه ذکر شد بکار میرود. موضوع شخصیت به بیانی ساده، همان انسان واقعی است با همان وضعی که در خیابان، یا در کار، یا به هنگام فراغت دارد. شخصیت یک کلیت روان شناختی است که انسان خاصی را مشخص میسازد. در نتیجه یک مفهوم انتزاعی نیست بلکه تجلی همین موجود زندهایست که ما از برون مینگریم و از درون او را حس میکنیم، نگرش و حس کردنی که در مورد افراد متفاوت است پس در روانشناسی شخصیت همواره تفاوتهای فردی را مدنظر قرار میدهیم و هدف این نوع از روانشناسی تعریف هرچه صحیحتر این تفاوتها است. (منصور، 1379، ص 1) در اینجا برخی از تعریفهایی که از شخصیت شده است عرضه میشوند:
«شخصیت مجموعه تفکیک ناپذیر آن خصایص بدنی و نفسانی است که شناخته دوستان نزدیک شخص یا به عبارت دیگر، آن نقاب یا ماسکی است که فرد برای سازش با محیط، که در حقیقت نوعی بازیگری در صحنه زندگی است، به چهره خود نهاده است.» (شخصیت از دیدگاه مکاتب، ایزدی، 1361)
«شخصیت سازمان پویای جنبههای ادراکی و انفعالی و ارادی و بدنی (شکل بدن و اعمال حیاتی بدن) فرد آدمی است». (شلدون، به نقل از نظریههای شخصیت، سیاسی، 1386).
«شخصیت عبارت است از الگوهای رفتار و شیوههای تفکر که سازگاری فرد با محیط را تعیین میکند» (اتکینسون و هیلگارد،مقدمهای بر روانشناسی، 1993).
هنگامی که درباره رفتار بحث میکنیم به شخصیت اجتماعی اشاره داریم یعنی قسمتی از شخص که دیگران میبینند و میشنوند، همان تصویری که شخص از خود به دنیا عرضه میکند. با این حال شخصیت دارای جنبه خصوصی و ناآشکاری نیز هست جنبه خصوصی شخصیت شامل تخیلات، تفکرات و تجاربی است که شخص نمیخواهد دیگران را در آن سهیم سازد. اندیشهها و خاطرههایی که هنگام انتظار برای رفتن به کلاس درس یا قدم زدن از ذهن فرد میگذرد بخشی از شخصیت خصوصی است. از آنجایی که شخصیت خصوصی به دشواری قابل مطالعه است. لذا روانشناسان توجه خود را به مطالعه شخصیت اجتماعی متمرکز کرده و تحلیل و توصیف شخصیت خصوصی را [چنانکه از تعاریف ارائه شده برمیآید] به داستانسرایان و شرح حال نویسان محلو کردهاند، اگرچه روانشناسان براساس مطالعه تخیلات و شیوههای دیگر، روشهایی برای بررسی شخصیت خصوصی ابداع کردهاند. (شاملو، 1375، ص 74).
شکلگیری شخصیت:
نوزاد که با ماده ارثی خود به دنیا میآید، به سادگی از محیط تاثیر میپذیرد. ابتدا محیط خانواده به تدریج عوامل دیگر مانند بستگان، کودکستان، مدرسه و محیطهای دیگر در تشکیل و تحول شخصیت فرد اثر میگذارد. بنابراین شخصیت به عنوان کلیه فعالیتها و صفات روانی و بدنی فرد، که او را از دیگران متمایز میکند، تابع عوامل ارثی، محیط، تأثیر متقابل محیط و وراثت و سرشت جسمانی است. (نوری، 1382).
عوامل ارثی:
نوزاد همراه با یک رشته ظرفیتهای بالقوه به دنیا میآید. خصوصیات جسمانی مانند رنگ چشم و مو اساساً در هنگام بسته شدن نطفه تعیین میشود. هوش و بعضی استعدادهای خاص مانند استعداد موسیقی نیز تا حدی به وراثت بستگی دارد. شواهد روزافزون نشان میدهد که ممکن است تفاوتهای آدمیان از لحاظ پاسخدهی هیجانی نیز امری فطری باشد. (شاملو، 1375، ص 75)
در یک پژوهش 139 دوقلوی هم جنس (سن متوسط 55 ماه) توسط مادران خود از لحاظ چند صفت شخصیتی مورد ارزیابی قرار گرفتند. به نظر مادران، از لحاظ واکنش هیجانی و میزان فعالیت و مردمآمیزی، بین دوقلوهای یک تخمکی شباهت بسیار زیادتر وجود دارد تا بین دوقلوهای دو تخمکی. در بزرگسالی معمولاً دوقلوهای یک تخمکی نسبت به دوقلوهای دوتخمکی پاسخهای همسانتری به آزونهای شخصیتی میدهند و ارزیابی پژوهشهای مربوط به مقایسه آن دسته از دوقلوهای یک تخمکی که در یک دوره از زندگی جدا از هم بودهاند با گروه دیگری که با هم بزرگ شده بودند، نشان نمیدهد که جدایی موجب کاهش شباهت خصوصیات شخصیتی میشود. (شاملو، 1375، ص 77)
در مطالعات دیگری که با نوزادان، کمی بعد از تولد آنان صورت گرفته، از لحاظ خصوصیاتی مانند میزان فعالیت، فراخنای توجه، سازگاری با تغییرات محیط و خلق و خوی کلی، تفاوتهای پایایی بین آنها دیده میشود. این خصوصیات آغازین خلق و خوی در بسیاری از کودکان که مدت بیست سال رشد آنان مورد مطالعه پیگیر قرار داشت، پایدار مانده است. (شاملو، 1375، ص 75)
چنانچه از این پژوهشها درباره دوقلوها و نوزادان برمیآید، بعضی خصوصیات شخصیت ارثی است، لیکن هیچ شواهدی مبنی بر اینکه این صفات را ژنهایی خاص تعیین میکند وجود ندارد، و تحقیق در این زمینه به چند دلیل کاری مشکل است:
اول آنکه یک اتفاق نظر عمومی در زمینه شخصیت وجود ندارد و این مسأله تحقیقات را که نیاز به روشهای عینی اندازهگیری دارد، دچار مشکل میکند و دوم آنکه از نظر اخلاقی امکان ندارد بتوانیم آزمایشاتی انجام دهیم که لازمه آن تغییر دادن متغیرهای ژنتیکی است. در مورد حیوانات میتوان از تلقیح مصنوعی یا تولید مثل انتخابی استفاده کرد ولی انجام چنین کاری در مورد انسان امکانپذیر نیست و در این مورد چنانچه ذکر آن رفت تنها میتوان از مطالعه بر روی دوقلوها برای رسیدن به نتیجهای نسبتاً قطعی استفاده کرد. (جمالفر، 1385، ص 19)
عوامل محیطی:
اگر هر یک از ما موقعیتی کاملاً متفاوت با آنچه اکنون داریم، داشتیم و مثلاً به وسیله اسکیموها یا قبایل آفریقایی یا گروههای فرهنگی دیگری تربیت میشدیم، شخصیت ما با آنچه اکنون هست کاملاً متفاوت بود.
روانشناسان برای محیط فرهنگی- اجتماعی که فرد در آن پرورش مییابد، به حق اهمیت زیادی قایل هستند. این عوامل از لحظه تولد بر فرد اثر میگذارند و تأثیر آنها در همه روزهای زندگی او، ادامه مییابند بعضی از این عوامل محیطی در سالهای اولیه زندگی اثر بیشتری دارند و بعضی دیگر، در مراحل بالاتر مؤثر واقع میشوند.
محیط اجتماعی:
مهمترین برخوردها یا تماسهای کودک، آنهایی است که بین کودک و اولیاء (یا پرستار) برقرار میشود. اگر اولیاء یک کودک از همه اعمال فرزند خود جلوگیری کنند و به او محبت نداشته باشد به احتمال بسیار کودک درونگرا میشود. و در دنیای تخیلی و ساختگی خود فرو میرود. از طرفی دیگر وقتی اولیاء کودک او را آزاد میگذارند،یا بیش از حد به او محبت میکنند کودک بیش از نچه که هست برونگرا میشود. (سعتچی، 1385، ص 568).
البته باید مدنظر داشت که اثر موقعیتهای یکسان خانوادگی، در افراد مختلف، مشابه نیست. ممکن است کودک رفتار پدر و مادر خود را تقلید کنتد و یا در نقطه مقابل آن قرار میگیرد. با این همه کودکان اگر شباهتی هم به والدین خود نداشته باشند باز هم رفتار پدر و مادر خود را تقلید میکنند یا در نقطه مقابل آنها قرار میگیرند. احتمال به جا ماندن دو دسته تأثیر متضاد را میتوان از قول دو برادر در داستان «کار هُنَری» اثر سینکرلویس شنید. هر دو برادر شخصیت خود را ناشی از خانواده میدانند:
اورال میگوید: «پدرم پیرمردی کثیف و تنبل و میخواره بود. مادرم کاری جز آشپزی بلد نبود. بچههایی هم که با آنها بودم یک عده تنبل بیکاره بودند که با ولگردهای کنار منبع آب رفت و آمد داشتند... پرواضح است دلم بخواهد تنبل باشم و در مورد زن و مشروب اخلاقیاتی نشناسم.»
مایرون میگوید: «.. از ولگردهای کنار منبع آب یک مشت حرف زشت میشنیدم. شاید همینها باعث شده که برای پرداختن قرضهایم و در کارم این همه به خود سختی بدهم و از مشروب و زن بترسم.» (شاملو، 1375، ص 72).
علاوه بر موقعیت خانوادگی، عوامل دیگری مثل همسایگان، کودکستان، دبستان، گروههای همسن و غیره در شخصیت فرد مؤثر هستند. رفاقت و دوستی ممکن است در هر یک این موقعیتها، اثر مثبت یا منفی داشته باشد. ضمناً موقعیتها نیز، خود ممکن است اثرات پیشبینی نشدهای بر فرد بگذارند مثلاً مدرسه بعضی از کودکان را به درس خواندن علاقمند میکند، در حالی که ممکن است دیگران را از تحصیل و آنچه مربوط به آن است متنفر سازد. (ساعتچی، 1385، ص 571).
در مجموع میتوان گفت که قسمت اعظم یادگیریهایی که شخصیت فرد را تحت تأثیر قرار میدهد، در محیط بسیار پیچیده کهبه وسیله رفتار افراد دیگر خلق شده است انجام میپذیرد. یعنی محیطی متشکل از طبقه اجتماعی، شیوههای تربیتی کودکان، ساختار خانواده، سیستم آموزشی و... (جمالفر، 1385، ص 23). آنچه افراد از دوران کودکی خویش تجربه میکنند غالباً پایه و اساس شخصیت افراد در سنین بزرگسالی است و با مقاومت این الگوها در برابر موقعیتهای دوران بزرگسالی تغییرات کمتری در خصوصیات شخصیتی فرد ایجاد میشود.
و...
11 نمونه قالب اماده پاور پوینت برای استفاده دانشجویان برای ساخت اسلاید ارائه