پایان نامه محصولات لبنی شیر پاستوریزه پگاه ، محصولات غذایی - رب گوجه فرنگی جام شهد توس و کمپوت گیلاس شهد سازان 65 ص - فایل بصورت word میباشد
دانلود گزارش کارآموزی رشته صنایع غذایی کارخانه شیر و لبنیات چوپان بافرمت ورد وقابل ویرایش تعدادصفحات 70
گزارش کارآموزی آماده,دانلود کارآموزی,گزارش کارآموزی,گزارش کارورزی
این پروژه کارآموزی بسیار دقیق و کامل طراحی شده و جهت ارائه واحد درسی کارآموزی میباشد
مقدمه:
شیر بطور کلی، عبارت است از تراوشهای غدد پستانی حیوانات پستاندار- معمولاً گاو- که عاری از کلستروم می باشد و در اثر دوشش کامل یک یا چند حیوان سالم به دست می آید. کلیۀ پستانداران پس از تولد نوزاد خود، قادر به تولید شیر هستند. در عصر پستانداران اولیه، قبل از گسترش و پیشرفت زندگی خاکی، بدون شک ترکیب اجزاء غیرآلی مایعات بدن آبزیان شباهت زیادی با محیط زندگی آنها داشته است. سپس در اثر تکامل، ترکیب خون و دیگر مایعات بدن آنها به منظور سازش با محیط اطراف و یا به دلیل اختصاصی گشتن نیازشان تغییر کرده است. شیر، غذای طبیعی نوزادان می باشد. بشر در هزاران سال پیش متوجه شد که می تواند از این فرآوردۀ با ارزش به عنوان غذا، نه تنها برای کودکان، بلکه برای بزرگسالان نیز استفاده نماید. بر این اساس، او از طریق انتخاب و پرورش حیوانات توانست تولید شیر را به میزان قابل توجهی افزایش داده، آن را به عنوان غذای خویش مورد استفاده قرار دهد. نوع حیوانات تولید کنندۀ شیر در یک منطقه تا حد زیادی به شرایط آب و هوایی محل بستگی دارد. گاو، بومی مناطق معتدله است. مردم اروپا و مناطق مهاجرنشین، نظیر آمریکای شمالی، استرالیا و نیوزیلند، از جمله مصرف کنندگان عمده شیر گاو و فرآورده های آن به شمار می روند. شیر بز و گوسفند در جنوب اروپا طرفدارانی دارد. مصرف شیر گوزن شمالی توسط لاپهای اروپای شمالی نیز قابل ذکر است. در جنوب غربی آمریکا شیر گاو میش اهلی آسیایی (بوفالوی آبی) به مصرف می رسد. مادیان، شتر و لاما از دیگر حیواناتی هستند که شیر آنها مصرف انسانی دارد. علاوه بر این، مهمترین غذای کودک یعنی شیر انسان را نمی باید از نظر دور داشت. وجود یکسری عوامل طبیعی نظیر نژاد، مرحله شیردهی، عفونت پستان، فصل، تغذیه و روند شیر دوشی تخمین دقیق متوسط ترکیبات شیر را مشکل ساخته و لذا اطلاعات موجود دربارۀ ترکیب شیر باید با توجه به این عوامل تفسیر شود. توضیحاتی در باره ی کارخانه چوپان این کارخانه دارای چندین محصول میباشد که همه ی این محصولات دارای خط تولید متفاوت میباشد. این کارخانه در سال 1377 تاسیس شده است و محل جغرافیایی کارخانه در جاده خاوران 45 کیلومتری تهران شهرک صنعتی صنوبر نسترن 8 واقع شده است. این کارخانه 250 نفر پرسنل دارد که مهندسان صنایع غذایی ان 7 نفر می باشند و تعداد کارگران ان 240 نفر می باشند. کارخانه در شهرک صنعتی واقع شده است و نزدیک به اصطبل یا زباله دانی نیست و در یک مکان کاملا بهداشتی واقع شده است. کارخانه لبنیات چوپان صنعتی و شخصی است و دارای گواهی نامه ی استاندارد میباشد و فاقد هر گونه ایسو میباشد وکیفیت محصولات ان درجه 1 ومطابق با استاندارد های کشوری می باشد. سطح زیر بنای کار خانه 18 هزار متر مربع است که دارای 30 انبار بزرگ میباشد که هر کدام حدود 700 متر میباشد. کارخانه دارای 7 سرد خانه است و محصولات ان در روز حاضر می شود . ظرفیت تولید آن در روز 130 تن در هفته (6 روز کاری)780 تن در ماه 3312 و در سا ل 37440 تن می باشد. دارای 1000 راس گاو می باشد . آزمایشگاههای کارخانه سیستم های آزمایشگاهی کارخانه مجهز به سیستم های جهانی می باشد و از لحاظ وزارت بهداشت و استاندارد جهانی و کشوری مورد تایید واقع شده است. در ازمایشگاهها بخش بخش میکروبی وبخش شیمیایی به طور جدا گانه فعالیت می کنند. تاریخچه: تهیه شیر از دام حدود 6000 سال قبل و به وسیله لستان شروع شده و از این رو می توان آن را یکی از قدیمی ترین غذاهای بشری دانست. در طی قرون متوالی انسان به روش های ابتدایی و سنتی از شیر دام های اهلی فراورده های مختلف تهیه می گردد و سپس به تدریج روند بهینه سازی صنعت شیر متناسب با نیاز انسان ته نسین تکامل و پیشرفت ؟؟؟؟؟ تا اینکه در حال حاضر در رشته های صنایع غذایی جهان صنعت شیر در جایگاههای ویژه ای قرار دارد به طوری که اساس اقتصادی بسیاری از کشورها بر این صنعت استوار است. تحول و نوآوری در صنعت لبنی از حدود 2 قرن پیش ذکر شده و در حدود 150 سال تولید صنعتی شیر به سبک امروزی با ساختن ابزارهای فناوری تولید شد که از آن پس پیشرفت بزرگی در عرصه فرآیند شیر پدید آمده است . مصرف سرانه شیر و لبنیات (مهم) مصرف کل = مصرف سرانه در کشورهای جهان مردم (جمعیت) از اواخر نیمه اول قرن تولید صنعتی شیر روند توسعه سریعی را به همراه داشته. این پیشرفت در فرآورده بهبود روش های تولید شیر با انتخاب نژادهای شیری و یا گوشتی (براون و سویس) رو به گسترش همراه با فرایند جدید در فرآیندها به شرایط مطلوبی دشته یافته، امروزه می توان یک کارخانه شیر را به پالایشگاه بزرگ تشبیه کرد که مواد اولیه محصولات متفاوتی فرایند و تولید می کند. که به طور مثال: تنوع محصولات مختلف لبنی حدود 500 فرآورده ذکر کرده اند. لبنیات یکی از مهم ترین صنایع به شمار می آید و با توجه به میزان خرید و فروش مزارع کشاورزی که توام با دامداری است معلوم می شود که قسمت عمده درآمد روزانه آن ها اغلب از فروش شیر تامین می گردد. با این تفاوت که از مقایسه با سایر محصولات فروش شیر نوعی درآمد روزانه است که مصرف منابع مختلف برسد. مصرف گسترده محصولات لبنی زمینه مساعدی را برای ایجاد اشتغال مولد و جریان سرمایه در تجارت داخلی و خارجی ایجاد کرده است. در حال حاضر میزان تولید شیر در سطح جهان 560 میلیون تن است و سهم ایران حدود 6 میلیون تن است. با محاسبات اقتصادی براساس قیمت متوسط هر لیتر شیر حدود 8 درصد ارزش نفت صادرات کشور را شامل می شود. ازدیاد شیر مصرف آن علاوه بر داشتن مصرف مطلوب در حفظ و افزایش تولید کننده شیر و در نتیجه موجب تقویت وضع اقتصادی مملکت خواهد شد. گسترش و پیشرفت توسط دامداری صنعتی و کارخانجات صنایع شیر موجب تغذیه بهتر و سیاست بیشتر و یکی از عوامل مهم ارز آوری در کشورهای صنعتی شیر به صورت که صادرات در تهیه شیر خشک و شیر کندانسه و صادرات و سایر لبنیات در توسعه آن نقش مهمی ایفا نموده است. شیر غذای بسیار مغذی و به حالت سیال و روان است و شیر از تعداد پستاداران اهلی شامل گاو، گوسفند، شتر، بز، گوزن شمالی لاما، بوفالو مورد مصرف قرار می گیرد. همین موضوع کافی است جایگزین برای شیر وجود ندارد. همچنین هیچ غذایی پذیرش بیشتر یا تنوع استفاده به اندازه شیر ندارد. تعریف شیر: شیر محصولی است که از دوشیدن کامل و مداوم استاندارد است باید کاملا بهداشتی جمع آوری شده و سالم عاری از کلستروم یا آنموز یا ماک و فاقد اسید لاستیک است. 1) کلیاتی در مورد صنایع لبنی: 2) فیزیولوژی تولید شیر: آناتومی و تشریح پستان گاو: در گاو پستان بوسیله بندهای بسیار محکمی به نام لیگاست که بهترین آنها بند نگهدارنده میانی پستان است نگهداری می شود. این بندها از یک طرف به استخوان لگن (Pelvic) متصل است و از طرف دیگر به بافت میانی هریک از دو نیمه شان تکیه می کند و برای استحکام بیشتر به یکدیگر متصل شده اند بند نگه دارنده جانبی از یک طرف به بند میانی و از طرف دیگر به حفره داخلی محکم شده و به صورت یک قلاب نگه دارنده دیواره خارجی پستان را تشکیل می دهد. تضعیف این بندها منجر به افتادگی یا بد فورم شدن پستان می شود. به طور کلی پستان از 4 بخش مجزا تشکیل شده است (quarter) سیستم خون رسانی و اعصاب نیمه راست و نیمه چپ پستان کاملا از یکدیگر جدا و مستقل است. بخش جلویی و پشتی هر نیمه از پستان دارای یک سیستم خون رسانی مشترک است که توسط یک پرده بسیار ظریف از یکدیگر جدا شده اما دارای سیستم مستقل غدد و عروق با مجرا (Duct) از هم هستد. به این صورت تمام شیر ترشح شده از یک پستان فقط از غدد ترشحی همان بخش از پستان ترشح و تولید می ششود و در گاو سالم در بخش جلویی پستان 40% شیر تولید و ترشح می شود و در بخش پشتی 60% بعضی از گاوها برابر وزن خود تولید شیر نرمال دارند. واحدهای شرکت چوپان : انواع محصولات تولیدی توسط شرکت: شیر معمولی ( 5/2 % چربی) شیر رژیمی ( 5/1 % ) شیر رژیمی ( 5/0 % غنی شده با base لبنی ) شیر غنی شده با ویتامین D شیر کم لاکتوز شیرهای طعم دار ( کاکائویی ، موزی ، عسلی ، خرمایی ) خامه ( خرما ، عسلی ، کاکائویی ) ماست موسیر دوغ معمولی ، سنتی ) شیر خشک شیر موسیری ( 5/2 % ) شیر مدارس ( 5/2 % ) نحوه ورود شیر به کارخانه و بررسی سیستم HTST : دامداری سرد کردن در دامداری تا دمای توسط نگه داری در مخازن استیل در دامداری انتقال به کارخانه توسط تانکرهای دو جداره آزمایشگاه باسکول تخلیه توزین تانکر خالی محاسبه وزن شیر دریافتی فیلتر اسیون اولیه ( PRE FILTRATION) کلاریفایر ( ج یک واحد دو واحد عمودی افقی سرد کردن توسط PLATE COOLER مخازن نگه داری دو جداره پاستوریزه HTST بلانس تانک تبادل اول کنترل های سیستم : CIP فشار در قسمت پاستوریزه CIP در مخزن نگه داری دما و CIP در پاستوریزه دوم دما CIP میزان مایه ماست در مخزن مایه زنی بسته بندی دما و زمان خروج از گرم خانه ماست موسیر مواد اولیه ماست همزن ، موسیر ، نمک – استلابیلایزر خط تولید به روش stired تولید می شود
دانلود گزارش کارآموزی رشته صنایع غذایی کارخانه ی شیر پگاه اصفهان بافرمت ورد وقابل ویرایش تعدادصفحات 25
گزارش کارآموزی آماده,دانلود کارآموزی,گزارش کارآموزی,گزارش کارورزی
این پروژه کارآموزی بسیار دقیق و کامل طراحی شده و جهت ارائه واحد درسی کارآموزی میباشد
مقدمه :
کارخانه ی شیر پگاه اصفهان که در کیلومتر پنچ جاده ی تهران قرار دارد و بسیار وسیع است . در شبانه روز یعنی 24 ساعت حدوداً 330 تن شیر تولید می کند و به بازار عرضه می کند . این کارخانه دارای سالن های مختلفی است . سالن های همچون پاستو جدید ،پاستو قدیم ،سالن ماست ، سالن دوغ ، کره و سالن پنیر ، سالن پاستو جدید برای تولید آب میوه و پنیر و سالن پاستو قدیم برای تولید شیر و شیر قهوه و شیر کاکائو . این کارخانه در حدود 500 کارگر و کارمند دارد که در 3 شیفت شبانه روز کار می کنند و دارای یک ساختمان اداری است . موفقیت و پیشرفت این کارخانه را از خدای متعال خواستاریم . آشنایی با مکان کارآموزی : این کارخانه دارای سیستم های برقی سه فاز و تک فاز است ، که هر قسمت آن برای خود به صورت جداگانه طراحی شده اند . هر یک از سالن های این کارخانه دارای اتاق برق است که در آن تابلو های برق قدرت و فرمان طراحی و نسب شده است که این تابلوهای برق برای راه اندازی موتورهای AC,DC به کار می روند . کلیه استپ و استارت در نزدیکی دستگاهها گذاشته شده است که با زدن استارت موتور دستگاه شروع به فعالیت می کند و با چرخ دنده هر دستگاه مکانیکی تولید لبنیات را انجام می دهد ، بیشتر دستگاهها به صورت سه فاز است . اینکارخانه دارای یک پرسنل برقی است که تعداد آنها هفت نفر است که یک اتاق جداگانه دارند و یک سرپرست که نام آن آقای مهندس بحرینی است بر سر آن ها نظارت دارد . و سرپرست کلی آنها مهندس رئیسی نام دارد . نحوه استفاده از الکترو موتور تک فاز صنعتی به کار گیری الکتروموتورهای تک فاز صنعتی متو- ژن: این الکتروموتورها میتوانند هم به صورت چپگرد وهم به صورت راستگرد مورد استفاده قرار گیرند. جهت چرخش C.W جهتی است که الکتروموتور ایستاده و به خروجی شفت نگاه می کنیم چرخش آن موافق ، با جهت جهت چرخش C.C.W جهتی است که اگر روبروی الکتروموتور ایستاده و به خروجی شفت نگاه کنیم . جهت چرخش آن مخالف با جهت حرکت عقربه های ساعت باشد . - مشخصات خروجی برای محل هایی که درجه حرارت آنها حداکثر 40 درجه سانتیگراد باشد تضمین می شود . بدیهی است عدم رعایت شرط فوق در عملکرد موتور تاثیر منفی خواهد داشت . - برای تغییر چرخش الکتروموتور تنها نیاز به جابجا نمودن محل دوپل است که جهت سهولت امر در سطح داخلی درب ترمینال نیز قرار داده شده است و در ان (MAIN) سیم پیچی اصلی .(AUX) سیم پیچی کمکی ،(CR) خازن دائم (CS) خازن راه انداز (ST.SW) سوئیچ R مقاومت جرقه گیر می باشد . - توجه شود که برای ورود کابل برق به داخل جعبه ترمینال حتماً از لکنه استاندارد استفاده شود . زیرا استفاده از لکنه ضمن حفاظت از آسیب دیدن روکش کابل ، از نفوذ ذرات مضر به داخل موتور نیز جلوگیری می کنند . - پایه یا فونه اسیونی که موتور روی آن نصب می شود باید کاملاً مسطح بوده و دقت شود که پایه های موتور قبل از سفت کردن پیچها کاملاً با سطح پایه یا فونداسیون تماس داشته باشد تا از اعمال نیروی اضافی و غیرمجاز به پایه ها جلوگیری گردد . این الکتروموتور مخصوص مصارف صنعتی بوده و برای مصارف خانگی و محیط های آرام و بی صدا توصیه نمی گردد . - در صورت کوپل کردن مستقیم (شفت به شفت) هم محور بودن شفت الکتروموتور و دستگاه متحرک ضرورت داشته باشد و باید دقیقاً رعایت گردد . - در صورت اعمال باز محوری به موتور (باز در امتداد محور شفت) مقدار آن نباید از مقادیرمجاز بیشتر باشد . مقادیر فوق نسبت به وضعیت نصب و تیپ موتور متفاوت است . وجهت اطلاع از مقادیر آن با شماره تلفن مهندس فروش موتوژن تماس حاصل نمایید. - در صورت کوپل کردن به وسیله تمسه باید تسمه حداقل 45 در صد از محیط پولی با 760 درجه از 36 درجه محیط آن را به وشاد . محور پولی ها باید کاملاً موازی بوده و سطح پولی ها در یک صفحه قرار گیرند . - نیروی کشش تسمه باید طوری تنظیم شود که بیشترین راندمان بتواند گشتاور محرک را به متحرک انتقال دهد . ( در هر حال کشش تسمه نباید تا ان حد زیاد باشد که به بلبرینگ ها یا سایرقطعات موتور آسیبی وارد شود) . نحوه استفادهاز الکتروموتور سه فاز صنعتی به کار گیری الکتروموتورهای سه فاز صنعتی موتو- ژن : - نحوه اتصال ستاره و مثلث : چگونگی اتصال ستاره Y و مثلث در شکلهای مقابل نشان داده شده است انتخاب نوع اتصال (Y یا ) با توجه به ولتاژ سه فاز موجود و مقدار ولتاژ درج شده و بر روی نیم پلیت الکتروموتور انجام می گیرد . به عنوان مثال اگر در نیم پلیت ، ولتاژ / 380Y 220 نوشته شده باشد در شبکه برق ایران به صورت ستاره وصل می شود و اگر در نیم پلیت، ولتاژ / 380 220Y نوشته شده باشد در شبکه برق ایران به صورت مثلث وصل می شود. - تعیین جهت چرخش الکتروموتور : در صورت اتصال صحیح فازها ، آنرا از طرف خروجی شفت به الکتروموتور نگاه کنیم ، چرخش در جهت حرکت عقربه های ساعت خواهد بود . برای تغییرجهت چرخش الکتروموتور کافی است جای دو فاز دلخواه از سه فاز T,S,R را با هم عوض می کنیم . - مشخصات خروجی موتور برای حمل هایی که درجه حرارت آنها حداکثر 40 درجه سانتیگراد باشد تضمین می شود . - بدیهی است عدم رعایت شرط فوق در عملکرد موتور تاثیر منفی خواهد داشت . - الکتروموتورهایی سه فازی که در حالت عادی به صورت مثلث قرار گیرند . برای این منظور بایستی به پلاک مشخصات موتور توجه شود . - توجه شود که برای ورود کابل برق به داخل جعبه ترمینال حتماً از کلنه استاندارد استفاده شود . زیرا استفادهاز لکنه ضمن حفاظت از آسیب دیدن روکش کابل ، از نفوذ ذرات مضربه داخل موتور نیز جلوگیری می کند . - پایه یا فونداسیونی که موتور روی ان نصب می شود باید کاملاً مسطح بوده و دقت شود که پایه های موتوا قبل از سفت کردن پیچها ، کاملاً با سطح پایه فونداسیون تماس داشته باشد تا از اعمال نیروی اضافی و غیر مجاز به پایه ها جلوگیری گردد . - در صورتی که اعمال بار محوری به موتور (بار در امتداد محور شفت) مقدار آن نباید از مقادیر مجاز بیشتر باشد . مقادیرفوق نسبت به وضعیت نصب و تیپ موتور متفاوت است . (جهت اطلاع از مقادیر آن با شماره تلفن مهندس فروش موتوژن تماس حاصل فرمائید ) . - در صورت کوپل کردن مستقیم (شفت به شفت) هم محور بودن شفت هم محور بودن شفت الکترو موتور و دستگاه متحرک ضرورت داشته و باید دقیقاً رعایت گردد .
آناتومی پستان
الف- طرز تشکیل پستان:
غدد پستانی، ساختار اختصاصی میباشند که به صورت واحدهای لولهای ترشّحی نسبتاً سادهای از غدد عرق هستند. در حدود سی و پنجمین روز از تکامل جنینی، با ضخیم شدن لایه مالپیگی روی سطح جانبی شکمی، سینهها شروع به تکامل یافتن میکنند. پستانها یا غدد شیری، اندامهای فرعی دستگاه تولید مثلی در زن میباشند. رشد پستانها از زمان تولد تا موقع بلوغ متوقف میماند. در زمان بلوغ تحت اثر هورمون استروژن و به میزان کمتر هورمونهای دیگر مانند هورمون رشد، انسولین، کورتیزون، هورمون تیروئید و هورمون پرولاکتین، پستان رشد مینماید. بعد که تخمکگذاری در زن شروع میشود، هورمون پروژسترون نیز که در این موقع ترشّح میشود به رشد بیشتر پستان کمک میکند. پس پستانها به طور قابل توجّهی بعد از دوران بلوغ رشد میکنند ولی حالت عملکردی کامل رشد آنها پس از دوره حاملگی روی میدهد. اما به طور کلی پستانها در مرد به صورت یک شکل توسعه نیافته میباشند.
پس از بلوغ در زن، هر پستان یک برجستگی مدور را روی دیوارههای قدامی و طرفی سینه، روی سطح عضله سینهای بزرگ تشکیل میدهد. پستانها از دومین تا ششمین دنده و از لبه خارجی استخوان جناغ تا خط زیر بغلی میانی توسعه مییابند. قسمت خارجی و بالایی هر پستان به طرف بالا به داخل زیر بغل توسعه یافته و به عنوان انتهای زیر بغلی پستان شناخته میشود. قسمت عمده پستان از بافت چربی تشکیل شده است. بنابراین اندازه پستان در افراد مختلف به طور قابل توجهی فرق میکند. در زیر مرکز پستان، نوک پستان به طرف جلو واقع میشود. نوک پستان معمولاً در فضای مابین چهارمین و پنجمین دنده قرار میگیرد. نوک پستان توسط یک حلقه پوستی صورتی رنگ احاطه شده است که هاله نوک پستان نامیده میشود. در هنگام اولین حاملگی، این هاله به رنگ قهوهای تیره درآمده و دیگر به رنگ صورتی اولیّه باز نمیگردد.
ب- ساختمان پستان:
پستان از بافت غده ای، بافت لیفی و بافت چربی تشکیل شده است. بافت غدهای از پانزده تا بیست لوب تشکیل شده است که هر یک از آنها به تعداد بسیار زیادی لوبول کوچک تقسیم میشوند. هر لوبول از تعداد زیادی آلوئول ترشّحی تشکیل شده است که به داخل شاخههایی از مجاری حامل شیر باز میشوند. هر لوب پستان دارای یک مجرای حامل شیر است. مجاری حامل شیر به طرف بالا تا هاله نوک پستان ادامه دارند و در آنجا تشکیل سینوسهای متّسعی را میدهند که این سینوسها مانند مخزنهایی برای ذخیره شیر هنگام ترشّح شیر عمل میکنند. بعد از این سینوسها، مجاری حامل شیر به طرف بالا راه یافته و توسط سوراخهای مجزایی به سطح نوک پستان باز میشوند. سطح خارجی پستان توسط نیام زیر پوستی که تیغههای لیفی زیادی به داخل غده شیری برای پشتیبانی لوبولها میفرستد، پوشیده شده است. رشتههای لیفی از نیام زیر پوستی به نوک پستان و هاله دور آن نیز میروند.
بافت چربی روی سطح غده شیری و نیز مابین لوبهای غده شیری قرار میگیرد.
ج- تغذیه خونی پستان:
پستانها، خون شریانی خود را توسط شاخههایی از شریانهای آگزیلاری، شریانهای بین دندهای و شریانهای پستانی داخلی دریافت میکنند.
وریدهایی که از پستان خارج میشوند، یک شبکه وریدی در زیر نوک پستان تشکیل میدهند. سپس این شبکه به داخل وریدهای پستانی داخلی و آگزیلاری تخلیه میشود.
د- تخلیه لنفاوی پستان:
عروق لنفاوی قسمت مرکزی پستان، پوست روی قسمت مرکزی پستان، نوک پستان و هاله نوک پستان به داخل یک شبکه عروقی روی سطح عضله سینهای بزرگ تخلیه میشوند. از این شبکه، عروق لنفاوی به گروه سینهای عقدههای لنفاوی آگزیلاری و به عقدههای لنفاوی پستانی داخلی میروند. تعداد کمی از این عروق ممکن است از خط وسط بدن به پستان طرف دیگر بروند و بعضی از عروق از قسمت داخلی تحتانی پستان به یک شبکه لنفاوی روی سطح عضلة مستقیم شکمی میروند. قسمت عمده تخلیه نیمه خارجی پستان به داخل گروه سینهای عقدههای لنفاوی آگزیلاری و قسمت عمده تخلیه نیمه داخلی پستان، به داخل عقدههای لنفاوی پستانی داخلی صورت میگیرد. به هر حال مقدار مشخصی از لنف به داخل گروه خلفی عقدههای لنفاوی آگزیلاری تخلیه میشود.
هـ اعمال پستان در زن:
در ابتدای دوران بلوغ، افزایش ترشّح هورمونهای تخمدانی و هورمونهای گونادوتروپین، رشد پستانها را در زن تحریک میکند. به هر حال، رشد کامل در زمان حاملگی روی میدهد. در هنگام حاملگی، پستانها بزرگ شده و در اثر تحریک استروژن و پروژسترون رشد میکنند. پس از تولد بچه، سطح استروژن و پروژسترون خون پایین میافتد و هورمون ترشّح کننده شیرکه توسط لوب قدامی غده هیپوفیز ترشّح میشود، سلولهای آلوئولی را برای ترشّح شیر تحریک میکند. به هر حال، جاری شدن کامل شیر زودتر از 2 تا 3 روز پس از تولد نوزاد روی نمیدهد.
هورمون تیروئید و هورمونهای بخش قشری غده فوق کلیوی نیز برای تأمین شیر کافی، ضروری میباشند.
وقتی طفل مکیدن پستان مادر را آغاز میکند، لوب خلفی غده هیپوفیز برای تولید هورمون اکسی توسین تحریک میشود که این هورمون، شیر را از پستان بیرون میراند. بنابراین مکیدن پستان مادر یک تحریک مهم در ادامه جاری شدن شیر است.
1-2 بافت شناسی پستان
الف- غدد پستانی:
هر غدّه پستانی شامل 15 تا 25 لوب نامنظم از نوع لولهای – حبابی مرکب بوده و عملکرد آن ترشّح شیر برای تغذیه نوزاد است. هر لوب توسط بافت همبند متراکم و مقدار زیادی بافت چربی، از سایر لوبها جدا میشود و در حقیقت هر لوب به تنهایی غدّهای با مجرای ترشّحی مختص به خود است. این مجاری شیری 2 تا 5/4 سانتیمتر طول داشته و به طور مستقل در نوک پستان باز میشوند. نوک پستان دارای 15 تا 25 منفذ است که هر یک حدود 5/0 میلیمتر قطر دارد. ساختمان بافت شناسی غدد پستان بر حسب جنس، سن و وضعیت فیزیولوژیک متفاوت است.
ب- رشد پستان طی بلوغ:
پیش از بلوغ، غدد پستان از سینوسهای شیری و مجاری شیری منشعبی تشکیل میشوند که در انتهای هر یک، مجموعه سلولهای کوچکی قرار گرفته است. نموّ غدد پستان در زنان طی بلوغ، یکی از صفات ثانویه جنسی محسوب میگردد. طی این دوره غدد پستان از حیث اندازه بزرگ شده و نوک برجسته پستان را به وجود میآورند. در مردان، نوک پستان مسطح باقی میماند. بزرگ شدن پستان طی بلوغ در نتیجه تجمع بافت چربی و بافت همبند کلاژن دار، صورت میگیرد. منشعب شدن بیشتر مجاری شیری نیز نقش کوچکی در این میان دارد. تزاید مجاری شیری و تجمع چربی بر اثر افزایش میزان استروژنهای تخمدانی طی بلوغ روی میدهد. در خلال این مرحله، تشکیل ساختمانهای لولهای – حبابی کوچکی را میتوان در انتهای هر مجرا مشاهده نمود.
ج- ساختمان پستان در زنان بالغ:
طی بلوغ، مجاری شیری بر رشد خود افزوده و به طور وسیعی منشعب میشوند. در انتهای کوچکترین مجاری (مجاری بین لوبولی انتهایی)، ساختمان اختصاصی پستان زن بالغ، موسوم به لبول به وجود میآید. یک لبول از چندین مجرای داخل لوبولی تشکیل میشود که محتویات خود را به داخل مجرای بین لوبولی انتهایی میریزند. هر لوبول در بافت همبند داخل لوبولی پر سلول سستی قرار میگیرد. لوبولها توسط بافت همبند بین لوبولی متراکم تر و کم سلولی از یکدیگر مجزا میشوند. مجاری شیری نزدیک به منفذ نوک پستان متّسع میشوند تا سینوسهای شیری را به وجود آورند. سینوسهای شیری در منفذ خارجی خود از اپی تلیوم سنگفرشی مطبّق پوشیده شده اند. این اپی تلیوم به سرعت به اپی تلیوم مکعبی یا استوانهای مطبّق تبدیل میشود.
مطالعات با میکروسکوپ الکترونی، آشکار ساخته که سلولهای همجوار با مجرا، همان سلولهای اپی تلیال هستند. در حالی که سلولهایی که بر لایه بازال جای گرفته اند، سلولهای میواپی تلیال فشرده در کنار یکدیگرند. سلولهای اپی تلیال مجرا دارای تعداد اندکی میتوکندری، قناتهای معدودی از رتیکولوم آندوپلاسمی خشن، تعداد زیادی ریبوزوم آزاد و یک دستگاه گلژی کوچک میباشند. این سلولهای اپی تلیال توسط اتّصالات محکم و دسموزوم به یکدیگر متصل میشوند. سلولهای میواپی تلیال، دوکی شکلند و نحوة استقرار آنها به ترتیبی است که محور طولی این سلولها، به موازات طول مجرا قرار میگیرد. مجاری بین لوبولی انتهایی از اپی تلیوم مکعبی سادهای که بر لایه بازال قرار گرفته و لایه منقطعی از سلولهای میواپی تلیال تشکیل میشود.
در بافت همبند داخل لوبولی دربرگیرنده آلوئولها، تعدادی لنفوسیت و پلاسموسیت نیز به چشم میخورد. نزدیک به پایان حاملگی، این پلاسموسیتها به طور چشمگیری افزایش یافته و مسئول ترشّح ایمونوگلوبولینهایی IgA) ترشّحی) است که ایمنی غیر فعّال را به نوزاد میبخشند. طی چرخه قاعدگی تغییرات اندکی در ساختمان بافت شناسی این غدد مشاهده میشود. به این معنی که تزاید سلولها و مجاری در حدود زمان تخمک گذاری مشهود است. این تغییر همزمان با دورهای رخ میدهد که طی آن استروژن گردش خون در اوج خود است. آبگیری (هیدراتاسیون) بیشتر بافت همبند در مرحله پیش از قاعدگی سبب بزرگی پستان میشود.
نوک پستان ظاهری استوانهای مخروطی دارد. رنگ پاپیلای پستان میتواند صورتی، قهوهای روشن یا قهوهای تیره باشد. این قسمت از طرف خارج توسط اپی تلیوم سنگفرشی مطبّق شاخی پوشیده میشود و در تداوم اپی تلیوم پوست مجاور خود قرار میگیرد. اپی تلیوم پاپیلای پستان بر روی لایهای از بافت همبند سرشار از رشتههای ماهیچهای صاف گسترده شده است. این رشتهها همچون دوایری، پیرامون مجاری شیری عمقی را فرا گرفته و هنگامی که این مجاری به نوک پستان میرسند، رشتههای ماهیچهای به موازات آنها واقع میشوند. پوست اطراف پاپیلا، آرئول را تشکیل میدهد. رنگ آرئول طی حاملگی به علت تجمع موضعی ملانین، از صورتی به قهوهای تیره تبدیل میشود. پس از زایمان، ممکن است آرئول روشنتر شود ولی هیچگاه به رنگ اولیه خود باز نمیگردد. نوک پستان دارای پایانههای عصبی حسی فراوان است.
1-1-معرفی
در جهان امروز کمتر گیاهی است که با کلمات تحسین آمیزی مانند طلای زرد ، گیاه معجزه آفرین وجواهر زرد ، گنجینه بزرگ ، محصولی در نهایت کمال و… تعریف شده باشد . اگر به ارزش ترکیبات سویا که بهره گیری از آن قدمت بسیار دارد توجه گردد این نکته روشن خواهد شد که گیاهی با توان تولید بالاتر از 5 تن محصول در شرایط مناسب ، با محتوای 45-35 درصد پروتئین ، 23 -14 درصد روغن ، 4 - 3 درصد مواد معدنی و تولیدی بیش از 170000000 تن در سال 2003 در جهان تا چه حد قادر است نیازهای غذایی بیش از 6 میلیارد انسان را از بهترین و کامل ترین منابع تامین کند. .
وقتی یک گیاه روغنی ( پروتئینی ) حدود 40 % پروتئین حاوی اسید آمینه اصلی مورد نیاز بدن را دارد (در انواع روغن موجود در ایران 36 درصد و در انواع خاص تا 53 درصد ) در حقیقت در هر هکتار با دسترسی به 3500 کیلوگرم در واحد سطح که عملکردی متعارف است معادل 1850-1260 کیلو پروتئین خالص در هکتار تولید می شود . با توجه به اینکه پروتئین گوشت خالص گاو یا گوسفند 18-15 درصد است میتوان تجسم کرد که با کشت یک هکتار سویا معادل
امروز بیش از 170 فرآورده اصلی و قابل مصرف به روشهای متداول صنعتی از دانه سویا استخراج می شود که شامل موارد زیر است :
روغن خام ، کنجاله ، ایزوله های مختلف پروتئینی ، روغن های نباتی ، مارگارین ، مواد داروئی ، سس سالاد ، ملورین ها ، مایونز ، انواع شیرینی ها ، پاستاها ، غذاهای فوری ، غذاهای منجمد ، شیر
در انواع مختلف ، پنیرهای مختلف ، تافو ، میسو ، تمپه ، سوفو و در صنعت ترکیبات بتونه و درزگیر، روغن های صنعتی ، ایزوله کننده های الکتریکی ، روکش سیم ، حشره کش ها ، مرکب چاپ ، صابون و شامپو ، شوینده ها و مواد امولسیون کننده ، مخمرها، مواد تثبیت کننده ، مواد جداکننده ، رنگ ، مواد ضد کپک ، لوازم آرایشی ، منسوجات ، فیبرهای مقاوم و دهها فرآورده دیگر .