دانلود پایان نامه کارشناسی سیری در زندگی عبادی سیاسی امام سجاد (عَلیهِ السّلام)

اختصاصی از کوشا فایل دانلود پایان نامه کارشناسی سیری در زندگی عبادی سیاسی امام سجاد (عَلیهِ السّلام) دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

شورای عالی حوزه علمیه قم

مرکز مدیریت حوزه های علمیه خواهران

تحقیق پایانی سطح دو (کارشناسی)

مدرسه علمیه نرجس (سلام الله علیها)

شهرستان تربت جام

موضوع:

سیری در زندگی عبادی سیاسی امام سجاد (عَلیهِ السّلام)

در زیر به مختصری ازعناوین و چکیده آنچه شما در این فایل دریافت می کنید اشاره شده است

چکیــده

تحقیق با موضوع سیره عبادی ، سیاسی امام سجاد (عَلیهِ السّلام) می باشد که به زندگی امام سجاد (عَلیهِ السّلام) نگاهی گذرا داشته ایم ، در این تحقیق دو بعد از زندگی امام سجاد (عَلیهِ السّلام) عبادی و سیاسی مورد بررسی قرار گرفته است .

درباره زندگانی امام سجاد (عَلیهِ السّلام) بسیار کم بحث شده است و اگر بگوییم تا کنون کمتر پژوهشی

 ( البته به روش علمی و جدید ) انجام گرفته است سخن به گزاف نگفته ایم ، سبب این امر کمبود مدارک و اسناد معتبر می باشد مطالعه و تحقیق درباره این بزرگوار بسیار ضروری به نظر می رسد و از اهمیت ویژه برخوردار است ، زیرا کمی تحقیقات پیرامون این پیشوای عالی مقام سبب گنجانیده شدن تصورات و پندارهایی دور از واقعیت در ذهن دوستان و حتی دشمنان آن حضرت گردیده است و این بر عهده ما است که از میان منابع تاریخی و روایات صادره از آن حضرت با سیمای راستین آن امام (عَلیهِ السّلام) آشنا شویم .

به منظور آگاهی بر فعالیت های علی بن الحسین (عَلیهِ السّلام) در طول مدت امامت آن حضرت – از واقعه عاشورا تا شهادت امام – باید نکات زیادی را در نظر گرفت ، زیرا بیشتر دانستنی ها و معلومات راجع به امام از ظهر عاشورا آغاز و با بازگشت از شام به مدینه پایان می پذیرد.

در تحقیق انجام شده از کتاب های تاریخی و روایی و تفسیری استفاده شده و جمع آوری مطالب از طریق فیش برداری بوده است .

 

در این تحقیق با زندگی امام سجاد (عَلیهِ السّلام) آشنا شده ایم . نقش امام سجاد (عَلیهِ السّلام) در کربلا و علل عدم قتل ایشان را دانستیم و نقش برجسته و حساس آن حضرت در اسارات نیز آشکار شود ، اگر امام سجاد (عَلیهِ السّلام) نبود ، عاشورا الان زنده نبود و یک واقعه تاریخی ابتر می ماند ، رسالت خون به عهده پدرش بود و اکنون نوبت اوست که باید پیام و خون شهیدان را به گوش همه تاریخ برساند علی بن الحسین (عَلیهِ السّلام) اکنون یک تنه وارث کارنامه پرعظمت اسلام است . او تنها ، ولی با مسئولیت بس عظیم و مهم . رسالتی با این عظمت ، یکی رهبری اسلام و مسلمین با درنظر گرفتن جو و شرایط آن زمان ، و دیگری پیام خون شهیدان .

در ادامه عبارت های امام سجاد (عَلیهِ السّلام) ذکر شود ، مطالبی نیز در مورد صحیفه سجادیه امام (عَلیهِ السّلام) آوردیم ، کتابی که راهنمای بشر در دوران های مختلف بوده است .

بعد از آن بعد سیاسی ، سیاسی که بعضی ها فکر می کردند امام سجاد (عَلیهِ السّلام) به طور کلی از آنان دور بود اما نمی توانستند که عبادت و زندگی امام سجاد (عَلیهِ السّلام) عین سیاست آن حضرت است

فهـرست مطالـب

عنوان                                                                   

صفحه

تقدیم .....................................................................................................................................................

ج

تقدیر و تشکر .........................................................................................................................................

د

چکیده .....................................................................................................................................................

هـ

مقدمه .....................................................................................................................................................

1

کلیات .....................................................................................................................................................

4

 فصـــل اول: امام سجاد (عَلیهِ السّلام) و عاشورا

بخش اول : بیوگرافی مختصری از زندگی امام سجاد (عَلیهِ السّلام)

15

ولادت علی بن الحسین (عَلیهِ السّلام).....................................................................................

15

نام گذاری امام سجاد (عَلیهِ السّلام)........................................................................................

16

کنیه و القاب امام سجاد (عَلیهِ السّلام)....................................................................................

17

دوران کودکی ................................................................................................................................

19

دوران نوجوانی ..............................................................................................................................

20

مادر امام سجاد (عَلیهِ السّلام)....................................................................................................

22

همسر و فرزندان امام (عَلیهِ السّلام)..........................................................................................

24

قیام زید ..........................................................................................................................................  

25

شهادت امام سجاد (عَلیهِ السّلام)..............................................................................................

27

بخش دوم : بررسی نقش امام سجاد (عَلیهِ السّلام) در عاشورا .......................................  

28

حرکت امام حسین (عَلیهِ السّلام) از مدینه ............................................................................  

28

بیماری امام سجاد (عَلیهِ السّلام)..............................................................................................     

30

عدم توان مبارزه ...........................................................................................................................   

31

نشانه های جهاد در سیره امام سجاد (عَلیهِ السّلام) در عاشورا .........................................   

32

علل عدم قتل امام (عَلیهِ السّلام)...............................................................................................    

35

ز

 

حضور در قتلگاه ............................................................................................................................    

35

  فصــل دوم: امام سجاد (عَلیهِ السّلام) و کاروان اسراء  

تبیین نقش امام سجاد (عَلیهِ السّلام) در اسارت ............................................................................    

38

ز

 

ورود اسراء به کوفه ................................................................................................................................   

38

امام سجاد (عَلیهِ السّلام) در مجلس یزید ........................................................................................    

43

خطبه امام سجاد (عَلیهِ السّلام) در مسجد اموی ...........................................................................   

45

خواب دیدن همسر یزید و نجات اهل بیت (عَلیهِ السّلام) از شام ...............................................   

51

بازگشت به مدینه ..................................................................................................................................    

52

خطبه امام سجاد (عَلیهِ السّلام) در مدینه .......................................................................................     

54

 فصـــل  سوم: عبادت و امام سجاد (عَلیهِ السّلام)

بخش اول : دعا و مناجات امام (عَلیهِ السّلام) .......................................................................     

59

عبادت امام سجاد (عَلیهِ السّلام).............................................................................................     

59

امام سجاد (عَلیهِ السّلام) در محراب عبادت و معنویت .......................................................     

60

نماز امام سجاد (عَلیهِ السّلام) ابلاغگر پیام شهیدان...............................................................     

63

علی بن الحسین سید الساجدین ..............................................................................................      

63

امام سجاد (عَلیهِ السّلام) و عبادت ...........................................................................................      

65

عبادت و آتش ...............................................................................................................................      

67

سقوط فرزند در چاه ....................................................................................................................      

67

امام و عبدالملک سروان ..............................................................................................................      

67

امام در مسجد کوفه .....................................................................................................................     

69

بخش دوم : صحیفه سجادیه .........................................................................................................      

70

تعریفی از صحیفه سجادیه .....................................................................................................      

70

شرح صحیفه سجادیه ..............................................................................................................       

73

سند و رجال صحیفه سجادیه ................................................................................................       

74

ابعاد صحیفه ..............................................................................................................................       

83

 فصــل چهارم: سیاست و امام سجاد (عَلیهِ السّلام)

بخش اول : با چه سیاستی امام سجاد (عَلیهِ السّلام) از عاشورا به نفع اسلام استفاده کرد

90

ح

 

مقدمه .............................................................................................................................................      

90

زنده نگه داشتن یاد و خاطره عاشورا ......................................................................................       

90

جهاد در لباس اسارت ...............................................................................................................      

93

افشاگریها .......................................................................................................................................      

94

بیان علل ........................................................................................................................................       

95

بخش دوم : سیاست و برخورد امام سجاد(عَلیهِ السّلام)با حکومت های وقت ..........       

96

برنامه سیاسی کوتاه مدت ......................................................................................................       

96

زندگی امام سجاد (عَلیهِ السّلام) در خلافت یزید .............................................................. 

99

واقعه اسفبار حرّه .....................................................................................................................

99

امام سجاد (عَلیهِ السّلام) در واقعه حرّه ...............................................................................

103

تحلیلهای نادرست ...................................................................................................................

105

یزید و هجوم به مکه ...............................................................................................................

110

دوران معاویه بن یزید ..............................................................................................................

105

دوران مروان بن حکم .............................................................................................................

117

انحطاط دینی و سیاسی مردم .............................................................................................. 

119

دوران حکومت سیاه عبدالملک .............................................................................................

120

برخوردهای امام سجاد (عَلیهِ السّلام) با عبدالملک ...........................................................

122

دوران ولید بن عبدالملک .......................................................................................................

124

شیوه امام در افشاگری علیه حاکمان ناصالح ..................................................................... 

125

نتایج .......................................................................................................................................................

128

پیشنهادات ..........................................................................................................................................

134

فهرست منابع و ماخذ ......................................................................................................................

136

   

نکته: فایلی که دریافت می‌کنید جدیدترین و کامل‌ترین نسخه موجود از پروژه پایان نامه می باشد.

این فایل شامل : صفحه نخست ، فهرست مطالب و متن اصلی می باشد که با فرمت ( word ) در اختیار شما قرار می گیرد.

(فایل قابل ویرایش است )

تعداد صفحات : 146

سیری در زندگی عبادی سیاسی امام سجاد (عَلیهِ السّلام)

اختصاصی از کوشا فایل سیری در زندگی عبادی سیاسی امام سجاد (عَلیهِ السّلام) دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

139 صفحه

تحقیق با موضوع سیره عبادی ، سیاسی امام سجاد (عَلیهِ السّلام) می باشد که به زندگی امام سجاد (عَلیهِ السّلام) نگاهی گذرا داشته ایم ، در این تحقیق دو بعد از زندگی امام سجاد (عَلیهِ السّلام) عبادی و سیاسی مورد بررسی قرار گرفته است .

درباره زندگانی امام سجاد (عَلیهِ السّلام) بسیار کم بحث شده است و اگر بگوییم تا کنون کمتر پژوهشی

( البته به روش علمی و جدید ) انجام گرفته است سخن به گزاف نگفته ایم ، سبب این امر کمبود مدارک و اسناد معتبر می باشد مطالعه و تحقیق درباره این بزرگوار بسیار ضروری به نظر می رسد و از اهمیت ویژه برخوردار است ، زیرا کمی تحقیقات پیرامون این پیشوای عالی مقام سبب گنجانیده شدن تصورات و پندارهایی دور از واقعیت در ذهن دوستان و حتی دشمنان آن حضرت گردیده است و این بر عهده ما است که از میان منابع تاریخی و روایات صادره از آن حضرت با سیمای راستین آن امام (عَلیهِ السّلام) آشنا شویم .به منظور آگاهی بر فعالیت های علی بن الحسین (عَلیهِ السّلام) در طول مدت امامت آن حضرت – از واقعه عاشورا تا شهادت امام – باید نکات زیادی را در نظر گرفت ، زیرا بیشتر دانستنی ها و معلومات راجع به امام از ظهر عاشورا آغاز و با بازگشت از شام به مدینه پایان می پذیرد.

در تحقیق انجام شده از کتاب های تاریخی و روایی و تفسیری استفاده شده و جمع آوری مطالب از طریق فیش برداری بوده است .

در این تحقیق با زندگی امام سجاد (عَلیهِ السّلام) آشنا شده ایم . نقش امام سجاد (عَلیهِ السّلام) در کربلا و علل عدم قتل ایشان را دانستیم و نقش برجسته و حساس آن حضرت در اسارات نیز آشکار شود ، اگر امام سجاد (عَلیهِ السّلام) نبود ، عاشورا الان زنده نبود و یک واقعه تاریخی ابتر می ماند ، رسالت خون به عهده پدرش بود و اکنون نوبت اوست که باید پیام و خون شهیدان را به گوش همه تاریخ برساند علی بن الحسین (عَلیهِ السّلام) اکنون یک تنه وارث کارنامه پرعظمت اسلام است . او تنها ، ولی با مسئولیت بس عظیم و مهم . رسالتی با این عظمت ، یکی رهبری اسلام و مسلمین با درنظر گرفتن جو و شرایط آن زمان ، و دیگری پیام خون شهیدان .در ادامه عبارت های امام سجاد (عَلیهِ السّلام) ذکر شود ، مطالبی نیز در مورد صحیفه سجادیه امام (عَلیهِ السّلام) آوردیم ، کتابی که راهنمای بشر در دوران های مختلف بوده است .بعد از آن بعد سیاسی ، سیاسی که بعضی ها فکر می کردند امام سجاد (عَلیهِ السّلام) به طور کلی از آنان دور بود اما نمی توانستند که عبادت و زندگی امام سجاد (عَلیهِ السّلام) عین سیاست آن حضرت است.امام سجاد (عَلیهِ السّلام) ، چهارمین پیشوای شیعه و ششمین آفتاب آسمان عصمت و طهارت است که در بحرانی ترین شرایط تاریخ اسلام عهده دار امر امامت امر گردید و قافله اسلام را از تاریکی های دوران حکومت بنی امیه به سلامت عبور داد و شیعه را از نابودی مصون داشت .امام سجاد (عَلیهِ السّلام) در روزگاری می زیست که همه صدا ها خاموش شده بود و امویان دارهایی را که برافراشته بودند همچنان نگه داشته و خون های مطهری را که ریخته بودند نمی شستند تا درس عبرتی باشد برای همه آنان که هنوز نفسی در سینه دارند و زمزمه ی زیر لب ، تا مبادا لب به سخن بگشایند و دودمان اموی را بر باد دهند .آری ، امام سجاد (عَلیهِ السّلام) در چنین روزگاری قافله سالار راهیان نور شد . قافله ای که ضربات سهمگینی بر پیکرش وارد شده و امویان این قافله را نابود شده می پنداشتند .وقتی نگذاشتند که امام سجاد (عَلیهِ السّلام) ، بعد از واقعه عاشورا ، ندای حقیقت را بر فراز منبر جدش رسول الله (ص) فریاد کند آن امام همام در دل شب با دعا و نیایش ، عالی ترین روز دینداری و حق طلبی را به یارانش ابلاغ کرد . و باران نیازهای شبانه اش ، صحیفه ای از معارف و رهنمود ها و درس ها تدارک دید و با سجده های طولانی اش قیامها را شکل بخشید .زمانی که دشمن اجازه نداد او درمیان یارانش و در جمع پیروانش حضور علنی داشته باشد ، آن حضرت با خلوت خویش جمع امویان را ضعیف ساخت و آرامش آن ها را بر هم زد ! به راستی که امام سجاد (عَلیهِ السّلام) محراب نیایش را میدان مبارزه با سیاست ها و تبلیغات امویان تبدیل کرد و از دعا که نرم ترین شیوه گفتاری است حربه ای برنده علیه دشمنان دین و منکران ولایت پدید آورد . او در مجلس یزید که خونخوارترین و بی رحم ترین بیدادگاه تاریخ بود با چنان شهامت و شجاعتی از حریم شهیدان کربلا دفاع کرد که نجوای سخنانش برای همیشه در گوش زمان و تاریخ باقی ماند.امام سجاد (عَلیهِ السّلام) ، در آن مجلس و نیز در بقیه عمر خویش با منش و رفتار خود برای همه ی دشمنان به اثبات رسانید که در حلم ، علم ، فصاحت ، شجاعت مانند اجداد طاهرینش سرآمد خلق است . از آن پس هرگاه صدای نیایش امام سجاد(عَلیهِ السّلام) بلند می شد همه درد ها و رنجهایی که از سوی غاصبان ولایت و خلافت بر خاندان عصمت رفته بود پدیدار می گشت .از نوای گرم و مهربان دعاهایش چیزهایی زیادی می توان دریافت ، ندای توصیه ی رسول خدا (ص) ، صلابت امیرالمونین علی (عَلیهِ السّلام) و رنجهای حسن بن علی (عَلیهِ السّلام) و مظلومیت های حسین (عَلیهِ السّلام) سالار شهیدان کربلا .و اکنون به شناخت ابعاد وجودی آن زینیت بخش تقوا پیشگان می نشینیم . بدان که امید که مائده امداد های الهی ، در این مسیر یاری و توانمان بخشد

فهـرست مطالـب

عنوان                                                                            

صفحه

تقدیم .....................................................................................................................................................

ج

تقدیر و تشکر .........................................................................................................................................

د

چکیده .....................................................................................................................................................

هـ

مقدمه .....................................................................................................................................................

1

کلیات .....................................................................................................................................................

4

فصـــل اول: امام سجاد (عَلیهِ السّلام) و عاشورا

بخش اول : بیوگرافی مختصری از زندگی امام سجاد (عَلیهِ السّلام)

15

ولادت علی بن الحسین (عَلیهِ السّلام).....................................................................................

15

نام گذاری امام سجاد (عَلیهِ السّلام)........................................................................................

16

کنیه و القاب امام سجاد (عَلیهِ السّلام)....................................................................................

17

دوران کودکی ................................................................................................................................

19

دوران نوجوانی ..............................................................................................................................

20

مادر امام سجاد (عَلیهِ السّلام)....................................................................................................

22

همسر و فرزندان امام (عَلیهِ السّلام)..........................................................................................

24

قیام زید ..........................................................................................................................................  

25

شهادت امام سجاد (عَلیهِ السّلام)..............................................................................................

27

بخش دوم : بررسی نقش امام سجاد (عَلیهِ السّلام) در عاشورا .......................................  

28

حرکت امام حسین (عَلیهِ السّلام) از مدینه ............................................................................  

28

بیماری امام سجاد (عَلیهِ السّلام)..............................................................................................    

30

عدم توان مبارزه ...........................................................................................................................  

31

نشانه های جهاد در سیره امام سجاد (عَلیهِ السّلام) در عاشورا .........................................    

32

علل عدم قتل امام (عَلیهِ السّلام)...............................................................................................    

35

ز

 حضور در قتلگاه ............................................................................................................................    

35

فصــل دوم: امام سجاد (عَلیهِ السّلام) و کاروان اسراء

تبیین نقش امام سجاد (عَلیهِ السّلام) در اسارت ............................................................................    

38

ز

 ورود اسراء به کوفه ................................................................................................................................  

38

امام سجاد (عَلیهِ السّلام) در مجلس یزید ........................................................................................    

43

خطبه امام سجاد (عَلیهِ السّلام) در مسجد اموی ...........................................................................  

45

خواب دیدن همسر یزید و نجات اهل بیت (عَلیهِ السّلام) از شام ...............................................  

51

بازگشت به مدینه ..................................................................................................................................    

52

خطبه امام سجاد (عَلیهِ السّلام) در مدینه .......................................................................................    

54

فصـــل سوم: عبادت و امام سجاد (عَلیهِ السّلام)

بخش اول : دعا و مناجات امام (عَلیهِ السّلام) .......................................................................    

59

عبادت امام سجاد (عَلیهِ السّلام).............................................................................................    

59

امام سجاد (عَلیهِ السّلام) در محراب عبادت و معنویت .......................................................    

60

نماز امام سجاد (عَلیهِ السّلام) ابلاغگر پیام شهیدان...............................................................    

63

علی بن الحسین سید الساجدین ..............................................................................................      

63

امام سجاد (عَلیهِ السّلام) و عبادت ...........................................................................................      

65

عبادت و آتش ...............................................................................................................................      

67

سقوط فرزند در چاه ....................................................................................................................      

67

امام و عبدالملک سروان ..............................................................................................................      

67

امام در مسجد کوفه .....................................................................................................................    

69

بخش دوم : صحیفه سجادیه .........................................................................................................      

70

تعریفی از صحیفه سجادیه .....................................................................................................      

70

شرح صحیفه سجادیه ..............................................................................................................      

73

سند و رجال صحیفه سجادیه ................................................................................................      

74

ابعاد صحیفه ..............................................................................................................................      

83

فصــل چهارم: سیاست و امام سجاد (عَلیهِ السّلام)

بخش اول : با چه سیاستی امام سجاد (عَلیهِ السّلام) از عاشورا به نفع اسلام استفاده کرد

90

ح

 مقدمه .............................................................................................................................................      

90

زنده نگه داشتن یاد و خاطره عاشورا ......................................................................................      

90

جهاد در لباس اسارت ...............................................................................................................      

93

افشاگریها .......................................................................................................................................      

94

بیان علل ........................................................................................................................................      

95

بخش دوم : سیاست و برخورد امام سجاد(عَلیهِ السّلام)با حکومت های وقت ..........      

96

برنامه سیاسی کوتاه مدت ......................................................................................................      

96

زندگی امام سجاد (عَلیهِ السّلام) در خلافت یزید ..............................................................

99

واقعه اسفبار حرّه .....................................................................................................................

99

امام سجاد (عَلیهِ السّلام) در واقعه حرّه ...............................................................................

103

تحلیلهای نادرست ...................................................................................................................

105

یزید و هجوم به مکه ...............................................................................................................

110

دوران معاویه بن یزید ..............................................................................................................

105

دوران مروان بن حکم .............................................................................................................

117

انحطاط دینی و سیاسی مردم ..............................................................................................

119

دوران حکومت سیاه عبدالملک .............................................................................................

120

برخوردهای امام سجاد (عَلیهِ السّلام) با عبدالملک ...........................................................

122

دوران ولید بن عبدالملک .......................................................................................................

124

شیوه امام در افشاگری علیه حاکمان ناصالح .....................................................................

125

نتایج .......................................................................................................................................................

128

پیشنهادات ..........................................................................................................................................

134

فهرست منابع و ماخذ ......................................................................................................................

136

   

مقاله نقش خانواده در تربیت عبادی نماز و فرزندان

اختصاصی از کوشا فایل مقاله نقش خانواده در تربیت عبادی نماز و فرزندان دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

فرمت فایل : WORD (قابل ویرایش)

تعداد صفحات:38

فهرست مطالب:
عنوان     صفحه
پیشگفتار    1
مقدمه    4
نقش نماز در شخصیت جوانان    7
روح و حقیقت نماز    7
نقش نماز در تعالیم دینی در شخصیت جوانان    12
یاد و ذکر خدا مایه آرامش دلها    14
نماز بارزترین مصداق ذکر خدا    16
آیا نماز انسان را از زشتی باز می دارد؟    18
استخفاف و سبک شمردن نماز     22
عدم مداومت در نماز    24
علل کم توجهی یا بی توجهی برخی از جوانان به نماز     27
محیط خانواده و بی توجهی والدین     28
عدم آگاهی و بینش کافی خانواده از فرضیه نماز    30
سستی و تنبیلی    31
مجالست و همنشینی با دوستان ناباب    31
فساد اخلاقی    32
مزاحم دانستن نماز برای کارهای شخصی    33
منابع    35



پیشگفتار
 
تربیت ابعاد مختلفى چون جسمانى، عقلانى، عاطفى، اجتماعى واخلاقى دارد. از مهمترین ابعاد تربیت، تربیت معنوى است که به ‏عقیده ما در تربیت اسلامى، پرورش این بعد غایت همه ابعاد دیگـراست. این نوع تربیت که شامل پرورش بعد معنوى انسان و فــراهم‏ نمودن زمینه ارتباط انسان با خداوند و در نهایت پرورش انسان ‏براى رسیدن به قرب الهى است. بسیار مورد تاکید ائمه علیهم السلام بوده است و آن بزرگواران ‏در تمام صحنه‏هاى زندگـى بیشترین اهمیت را  به پرورش این بعد فرزندان مى‏دادند و براى تحقق آن از شیوه‏هاى خاص بهره مى‏گرفتندکه به نظر مى‏رسد از مهمترین شیوه‏ها، دو شیوه (ذکر و دعا) است‏ و هر چند دعا نیز یک نوع ذکر تلقى مى‏شود اما از آنجا که درتربیت معنوى عنصرى کلیدى و مهم است از آن به عنوان یک شیوه ‏جداگانه یاد مى‏کنیم. امام باقر(ع) در سیره تربیتى خود از این ‏دو شیوه به شکل خاصى  بهره جستند.
ذکر و یاد خدا
ذکر که عبارت از توجه قلبى انسان نسبت ‏به خداوند است و گاهى‏ در قالب  الفاظ مخصوصى بر زبان جارى مى‏شود. نقش بسیار مهمى درتربیت ‏بعد معنوى انسان دارد. ابن
 قداح از امام صادق(ع) نقل ‏کرده که «پدرم (امام باقر(ع)) بسیار یاد خدا مى‏نمود، همـراه‏ او راه مى‏رفتم او را در حال ذکرمى‏دیدم با او غذا مى‏خوردم او را درحال یادخداوند مى‏دیدم،  با مردم سخن مى‏گفت و این کار او را از یاد خدا غافل نمى‏کرد. من مشاهده مى‏کردم که زبان او مدام ‏در حال گفتن ذکر لا اله الا الله بود. پدرم ما را جمع مى‏نمود وما را به ذکر و یاد خـدا  امر مى‏فرمود و این کار تا طلوع خورشید ادامه داشت، هر کدام از ما که قرائت قرآن آمـوخته بود به ‏خواندن قرآن و هر کدام که قرآن نیاموخته بود به گفتن ذکر امرمى‏نمودند.» ایـن حدیث در بردارنده دو نکته مهم است. نخست آن که بر مطابقت ‏گفتار با عمل حضــرت دلالت  دارد و نشان مى‏دهد که امام ابتدا خود عمل مى‏نمودند و از ذکر گفتن غافل نمـى‏شدند و بعد  فرزندانشان را به ذکر و یاد خدا امر مى‏نمودند. نکته دوم آن که نباید فرزندان‏ را به حال خودشان رها کرد بلکه مى‏بایست ضمن حفظ آزادى حساب‏ شده و منطقى و توجه به استقلال طلبى و آزادی خواهى آنها در فرصتهاى مناسب با ایجاد انگیزه و شوق به طور عملى آنها را به ‏انجام کار نیک مشغول نمود.
دعا
دعا و مناجات از مؤثرترین روشها در تربیت ‏بعد معنوى ‏انسان است، از طریق دعا و مناجات انسان با خداوند ارتباط پیدا مى‏کند و در پرتـو آن جان خود را از چشمه معـرفت و محبت ‏سیراب‏ مى‏گرداند. امام صادق(ع) فرمود: «هرگاه مساله‏اى پدرم را محزون مى‏کرد ایشان زنان و فرزندان  را جمع مى‏نمود. آنگاه خود دعـا مى‏کردند و آنها آمین مى‏گفتند.» همچنین برید بن معاویه عجلــى نقل مى‏کند:«هــرگاه امام باقر(ع) قصد مسافرت داشتند خانواده خود را درمنزلـى جمع مى‏نمودند و این چنین دعا مى‏کردند «اللهم انى استودعک ‏نفسى و اهلى و مالى و ولدى، الشاهد منا و الغائب، اللهم ‏احفظنا و احفظ علینا، اللهم اجعلنا فى جوارک، اللهم لا تسلبنا نعمتک ولا تغیرما بنا من عافیتک و فضلک‏.» پرودگارا خــود و اهلـم و مالم و فرزندانم، حاضر و غایب آنها را به تـو سپرده‏ام، پروردگارا ما را حفظ کن و سلامتى ما را مستدام دار، پروردگارا ما را در جـوار خودت  جاى ده و نعمتت را از ما مگیر و عافیت و فضیلت را نسبت ‏به ما تغییر مده.‏»
از دو حدیث‏ بیان شده‏ معلوم مى‏شود که آن حضرت فرزندان خود را از طریق دعا به یاد خداوند متوجه مى‏گردانید و غیر مستقیم به آنها تعلیم مى‏داد که ‏باید در تنهایى و هنگام مشکلات بر خداوند توکل نمود و تنها از او در خواست کمک نمود.