پایان نامه عقل در فلسفه ملاصدرا و تطبیق آن با قرآن

اختصاصی از کوشا فایل پایان نامه عقل در فلسفه ملاصدرا و تطبیق آن با قرآن دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

فرمت فایل : WORD (قابل ویرایش)

تعداد صفحات:103

پایان نامه دوره کارشناسی ارشد رشته فلسفه اسلامی

فهرست مطالب:
پیشگفتار    ت
چکیده    ث
مقدمه    1
فصل اول: کلیات    3
1-    معنای عقل                                        4
1.1.    معنای لغوی عقل                                4
1.2.    معنای اصطلاحی عقل                                6
1.2.1.    تقسیم بندی عقل                                7
1.2.2.    معنای عقل در مکتب مشاء و اشراق                    7
الف) عقل از نظر ابن سینا                        7
ب) عقل از نظر شیخ اشراق                        10        
1.3.    معنای قرآنی عقل                                11
1.3.1.    لفظ عقل در قرآن                            12
1.3.2.    چند تفسیر قرآنی در باب عقل                        14
فصل دوم: عقل از نظر ملاصدرا                            17
1.    عقل متصل                                        18
1.1.    نفس و مراتب آن                                18
1.1.1.    قوای نفس                                20
1.1.2.    ادراک                                    21
1.2.    اقسام عقل                                    24
1.2.1.    عقل عملی و مراتب آن                            24
1.2.2.    عقل نظری و مراتب آن                            26
1.2.2.1.    عقل فعال                            32
1.2.2.2.    رابطه عقل عملی و نظری                        33
1.2.2.3.    موارد اشتراک عقل                        36
1.2.3.    عقل مطبوع و مسموع                            37
1.2.3.1.    ارتباط حال و خوی انسان با عقل                    39  
1.3.    حکمت                                                                                             40
1.4.    تعقل                                                                                                43
1.4.1.    اتحاد عاقل و معقول                                                                    44
2.    عقل منفصل                                        44
2.1.    عقل منفصل در روایات                                46
2.1.1.    اولین مخلوق از نظر ملاصدرا                        48
2.1.2.    مراتب عقل                                49
2.1.3.    اقبال و ادبار عقل                                49
2.1.4.    جنود عقل                                51
3.    عقل در آثار تفسیری ملاصدرا                                57
فصل سوم: عقل از منظر قرآن                            61
1.    دسته بندی آیات مربوط به عقل                            63
2.    "عقل" در قرآن                                    65
2.1.    واژه های مترادف عقل                                67
2.2.    آیات متقارن عقل                                70
3.    ویژگی های عقل در قرآن                                73
4.    حجیت و ارزش عقل(رویکرد ارزشی قرآن به عقل)                    77
5.    صاحبان خرد در قرآن                                80
6.    معنایی دیگر از عقل با استفاده از سوره یوسف                        83
7.    عقل در روایات                                    85
فصل چهارم: مقایسه نظر ملاصدرا و قرآن کریم در مورد عقل            87
1.    آثار تفسیری                                        89
2.    آثار فلسفی                                        91
نتیجه گیری                                        92
منابع                                            94
چکیده انگلیسی                                                                                              98
 

پیشگفتار
قرآن کریم واژه عقل را 49 مرتبه بکار برده است. این در حالی است که نام بسیاری از مفاهیم دینی حتی یکبار هم در قرآن نیامده است. عقل، فصل ممیز انسان از سایر موجودات و پایه استدلال فلاسفه می باشد. اهمیت عقل موجب گشته در حوزه های مختلف، معانی متفاوتی برای آن مطرح شود. این تکثر کاربردها گاهی منجر به گم گشتن مقاصد اندیشمندان و کج فهمی از بیان بزرگان شده است. اختلاف برداشت از مشتقات واژه عقل در کتاب و سنت، گواه این مطلب می باشد. این توضیح، اهمیت پرداختن به مفهوم و ماهیت عقل را روشن می کند.
در باب انتخاب موضوع باید گفت، اکثر برداشت هایی که از متون مربوط به عقل در کتاب الهی می شود مبتنی بر شناخت صحیحی از عقل قرآنی نبوده است. تفاوت اساسی میان مکاتب فکری در تعریف و میزان اهمیت عقل، این سوال را ایجاد می کند که معنای حقیقی عقل چیست و آیا حجیت دارد؟علاقه ی شخصی نگارنده منجر به تحقیقی پیرامون این مساله گشت؛ از میان فلاسفه اسلامی، ملاصدرا که مدعی جمع عقل و وحی و عرفان در نظام فلسفی خود می باشد، انتخاب شد تا عقل مورد نظر او با آنچه مقصود قرآن است مقایسه شده و میزان تطبیق آنها مشخص گردد.
مشکلاتی که در مسیر تحقیق وجود داشت، عبارتند از پراکندگی موضوع و کارکردهای عقل در قرآن کریم و نیز حجم مطلب در آثار ملاصدرا به طوری که در بعضی موارد نظرات وی در آثار مختلف تفسیری و فلسفی، ناقض یکدیگر است. نگرانی اصلی  به فصل سوم – عقل قرآنی – برمی گشت،  جایی که امکان گرفتار شدن در مساله تاویل آیات الهی وجود داشت.
 
چکیده
معنای لغوی عقل بر بازدارندگی دلالت می کند. این مطلب در عقل مورد نظر قرآن هم تاکید شده است. عقل قرآنی به معنای فهم عمیقی است که از فطرت ناشی شده و انسان را از زشتی ها باز می دارد و به اعمال نیک راهنمایی می کند. برای رسیدن به چنین فهمی صرف پرورش ذهن کفایت نمی کند و پرورش روح از طریق رفتار هم لازم است. بنابراین برای بهره مندی از عقل – به مفهوم قرآنی آن – هم باید در کسب علوم و معارف کوشید و هم در مسیر تقوا عمل کرد.
عقل قرآنی تفاوت وجودشناسی و معرفت شناسی با عقل فلسفی ملاصدرا دارد. ملاصدرا دو معنا برای عقل قائل است: یکی موجود مجردی که منفصل از انسان است و واسطه فیض می باشد و دیگری قوه ای از نفس ناطقه انسانی که به عملی و نظری تقسیم می شود. این تفاوت در تعریف عقل منفصل و متصل فلسفی با فرایند تعقل هدفدار در قرآن، بر انطباق نظر ملاصدرا با قرآن اثر می گذارد.

واژگان کلیدی: ملاصدرا، عقل منفصل، عقل متصل، قرآن، تعقل.