نگرش هنرمندان قرون هفتم تا دهم هجری وتاثیر اندیشه های آنان درتصویر انسان و طبیعت در نقاشیهای مینیاتور

اختصاصی از کوشا فایل نگرش هنرمندان قرون هفتم تا دهم هجری وتاثیر اندیشه های آنان درتصویر انسان و طبیعت در نقاشیهای مینیاتور دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

فرمت فایل : word(قابل ویرایش)تعداد صفحات131

پیشگفتار:

هنر ایران به لحاظ قدمت و زیبایی همیشه مورد توجه محققان بوده است.

هنر ایرانی هنری اصیل و سنتی است که از دیرباز مورد توجه منتقدان و پژوهشگران قرار گرفته است و در این راستا آثار هنری به جای مانده از جمله نقاشیهای دیواری و سفالها و کاشیها و نقاشیهای مینیاتور که عموماَ برای زینت بخشیدن به نسخ خطی کاربرد داشته است مهمترین نقش را بازی کرده اند و به راحتی اندیشه ها و تفکرات وفرهنگها  و آداب و رسوم ملتی را به نمایش گذاشته اند که از تمدنی دیرپا و قدرتمند برخوردار بوده اند.

پیشینه ملی وعقیدتی که از ادوار کهن به هنرمندان نگارگر دوران اسلامی رسیده بود با عقاید دینی و الهی اسلام عجین شده و ترکیبی موزون پدید آورد که اگر چه در تمامی عرصه های هنر ی شاهد آن بودیم ولی در نگارگری ایرانی به کمال اوج و شکوفایی خویش رسید.

هنرمندان نگارگر با استفاده از نمادها نقوش گیاهی انسانها و نقشهای جامه ها و استفاده از درخشندگی رنگها دنیای ذهنی خویش را به عرصه ظهور رساندند و در این راستا ازظرافت و دقت و مهارت همچون ابزاری قدرتمند برای رسیدن به هدف خود سود جسته اند.

جهت انجام این پژوهش ابتدا به کتابهاو مجلات مربوط به دوره اسلامی و مینیاتور ایران رجوع گردیده و پژوهش به صورت کتابخانه ای انجام شد.

چکیده:

شروع نقاشی ایران را می توان در نقاشیهای دیواری ادوار پیش ازتاریخ بویژه دوران پارتیان و ساسانیان جستجو کرد. هنر پارتیان و ساسانیان در ادامه با نقوش کتابهای مانویان پیوند می خورد و این نقاشیها در دوران بعدی, مینیاتور ایران را تشکیل می دهند.

تفکر و اندیشه عرفانی واسلامی ازطریق نفوذ در ادبیات به نقاشی نیز وارد می شود, این اندیشه ها ازدیرباز در ایران باستان ریشه داشته است. استفاده از نمادها و سمبل ها و پرهیز از هر نوع طبیعت گرایی تلاشی بوده است برای ساختن دنیای خیالی و مثالی و نمایشی از اندیشه های الهی.

رساله حاضر پژوهشی است درباره نگرش هنرمندان قرون هفتم تا دهم هجری وتاثیر اندیشه های آنان درتصویر انسان و طبیعت در نقاشیهای مینیاتور.

البته عوامل دیگری از جمله نظام حاکم و عوامل محیطی نیز تاثیری در نحوه ترسیم این نقاشیها داشته است.

در این پژوهش سعی شده است ارتباط بین عرفان و مذهب وتاثیر آن بر روی هنر, ایجادهنر دینی و نگرش عارفانه هنرمندان نگارگر وتاثیر این نگرش بر روی انسان و طبیعت و نحوه ارتباطی که بین این دو درتصاویر برقرار شده است مورد بررسی قرار بگیرد.

مقدمه:

          نقاشی ایران از جمله هنرهای طراز اول آسیاست. این هنردارای معیارها و ضوابط سنتی مشترک با نقاشی هندی، چینی و ژاپنی است ولی در حدود حجم خود خصوصیاتی خاص و بی همتا دارد.

مرزبندی ها و محدودیتهای آن روشن و بارز است، لیکن درست به موجب همین مرزبندیها و محدودیتها، اهداف و مقاصد خویش را با انسجامی‌ویژه ، پی جویی کرده است. اصولاَ هنر تصویری را در ایران محدود به نگارگری می‌دانند مخصوصاَ نگاره هایی که برای نسخ خطی تدارک دیده شده اند. از آنجا که بخش اعظم دیوارنگاره ها محو شده اند اما هنوز هم این نگاره ها میزانی برای سنجش و ارزیابی است.

نقاشی دیواری از همان ادوار پیشین، برای تزئین کاخها به کار رفته است، این مطلب از منابع ادبی و ازقطعات بازمانده و مکشوفه ازروزگاران قبل از تاریخ و قبل از اسلام معلوم می‌شود. نقاشی های دیواری که خارج از مرزهای واقعی سیاسی ایران، ولی در حوزه فرهنگی آن قرار دارد، هنر تصویری دوران قبل از اسلام را تشکیل می‌دهد. قبل از سده دوم وسوم هجری نمونه ای از آثار نگارگری ایران به دست نیامده است. و فقط قطعاتی از کتابهای مانویان مکشوفه در تورفان موجود است از این رو  وقفه ای حدود سه قرن در تاریخ نگارگری ایران به وجود آمده که اطلاعاتی در خصوص آن در دست نیست. بنابر، این پی جویی تاریخ هنر نگارگری ایران است که در قرن دهم پس از نفوذ غرب نقاشی ایرانی به آرامی‌از سنت گذشته فاصله می‌گیرد و در قرون بعدی بی توجه به هنراصیل نگارگری حرکتی نورا آغاز می‌کند.

نگارگری ایرانی مانند هر هنر دیگر ایرانی، از تفکر و اندیشه اسلامی‌و عرفانی بی بهره نیست، اندیشه های عرفانی در تار و پود هنر نگارگری نیز ریشه یافته اند و این مرهون نفوذ عرفان در ادبیات داستانی و حماسی می‌باشد. هنگامی‌که هنرمند نگارگر به تصویر داستان های حماسی و گاه عاشقانه می‌پردازد از این اندیشه ها غافل نبوده و با جهان بینی خیالی و ماورایی خویش را به تصویر می‌کشد.

بررسی وآشنایی با جهان بینی و نوع نگرش هنرمندان نگارگر و تفکر آنان که موجب ایجاد آثاری جاودانه شده است از اهداف این پژوهش می‌باشد که در این راستا ارتباطی که نگارگر بین انسان و طبیعت در طی قرن چهارم برقرار کرده است و انسانی که در این نگاره ها ازقرنی به قرن دیگر، دچار تحول و تکامل شده است،  علاوه بر خصوصیات ظاهری، از لحاظ معنایی نیز رشد قابل توجهی یافته که در این پژوهش مورد توجه بوده است.

البته نمی‌توان در این میان از نقش حکام و افراد متنفذی که با حمایت یا عدم حمایت از هنرمندان، موجبات رشد و شکوفایی را برای این قشر از جامعه ایجاد می‌کردند یا مانع از ادامه پیشرفتشان می‌شده اند نادیده گرفت. پیش زمینه‌های تحقیقی در این مورد محدود و انگشت شمار بوده است و بیشتر به تحول و خصوصیات ظاهری انسان یا طبیعت بطور مجزا پرداخته است از جمله رنگ آمیزی های طبیعت و یا نقوشی که از ممالک دیگر به هنر طبیعت پردازی ایران وارد شده است و یا نوع پوشش و جامه ها و یا مسائلی از این قبیل.

پژوهش حاضر براساس فرضیات زیر انجام شده است:

• اول اینکه، در بسیاری از موارد در یک نگاره اهمیت انسان و طبیعت و نحوه نگاه به این دو ازاهمیت یکسانی برخوردار بوده که البته گاهی نگارگر یکی را بر دیگری ترجیح می‌داده است.
• براساس تحول فکری و اعتقادات هنرمند جایگاه طبیعت یا انسان تعیین ومشخص می‌شود، گاهی طبیعت در پس زمینه تصویر، بی توجه باقی مانده، گاهی پویا و شکوفا ترسیم می‌شود گویی نقشی خیالی است ازبهشت.
• گاهی انسان برتر از طبیعت است و تمام توجه به اوست و گاهی مانند نقشی از گل و گیاه در میان طبیعت جای می‌گیرد و به همان اندازه که درختی  پرشکوفه جلب نظر می‌کند او هم خود نمایی می‌کند.
• پژوهش حاضر شامل پنج فصل می‌باشد.

دانلود پایان نامه نگرش هنرمندان قرون هفتم تا دهم هجری وتاثیر اندیشه های آنان درتصویر انسان و طبیعت در نقاشیهای مینیاتور

اختصاصی از کوشا فایل دانلود پایان نامه نگرش هنرمندان قرون هفتم تا دهم هجری وتاثیر اندیشه های آنان درتصویر انسان و طبیعت در نقاشیهای مینیاتور دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

هنر ایران به لحاظ قدمت و زیبایی همیشه مورد توجه محققان بوده است.

هنر ایرانی هنری اصیل و سنتی است که از دیرباز مورد توجه منتقدان و پژوهشگران قرار گرفته است و در این راستا آثار هنری به جای مانده از جمله نقاشیهای دیواری و سفالها و کاشیها و نقاشیهای مینیاتور که عموماَ برای زینت بخشیدن به نسخ خطی کاربرد داشته است مهمترین نقش را بازی کرده اند و به راحتی اندیشه ها و تفکرات وفرهنگها  و آداب و رسوم ملتی را به نمایش گذاشته اند که از تمدنی دیرپا و قدرتمند برخوردار بوده اند.

پیشینه ملی وعقیدتی که از ادوار کهن به هنرمندان نگارگر دوران اسلامی رسیده بود با عقاید دینی و الهی اسلام عجین شده و ترکیبی موزون پدید آورد که اگر چه در تمامی عرصه های هنر ی شاهد آن بودیم ولی در نگارگری ایرانی به کمال اوج و شکوفایی خویش رسید.

هنرمندان نگارگر با استفاده از نمادها نقوش گیاهی انسانها و نقشهای جامه ها و استفاده از درخشندگی رنگها دنیای ذهنی خویش را به عرصه ظهور رساندند و در این راستا ازظرافت و دقت و مهارت همچون ابزاری قدرتمند برای رسیدن به هدف خود سود جسته اند.

جهت انجام این پژوهش ابتدا به کتابهاو مجلات مربوط به دوره اسلامی و مینیاتور ایران رجوع گردیده و پژوهش به صورت کتابخانه ای انجام شد.

چکیده:

شروع نقاشی ایران را می توان در نقاشیهای دیواری ادوار پیش ازتاریخ بویژه دوران پارتیان و ساسانیان جستجو کرد. هنر پارتیان و ساسانیان در ادامه با نقوش کتابهای مانویان پیوند می خورد و این نقاشیها در دوران بعدی, مینیاتور ایران را تشکیل می دهند.

تفکر و اندیشه عرفانی واسلامی ازطریق نفوذ در ادبیات به نقاشی نیز وارد می شود, این اندیشه ها ازدیرباز در ایران باستان ریشه داشته است. استفاده از نمادها و سمبل ها و پرهیز از هر نوع طبیعت گرایی تلاشی بوده است برای ساختن دنیای خیالی و مثالی و نمایشی از اندیشه های الهی.

رساله حاضر پژوهشی است درباره نگرش هنرمندان قرون هفتم تا دهم هجری وتاثیر اندیشه های آنان درتصویر انسان و طبیعت در نقاشیهای مینیاتور.

البته عوامل دیگری از جمله نظام حاکم و عوامل محیطی نیز تاثیری در نحوه ترسیم این نقاشیها داشته است.

در این پژوهش سعی شده است ارتباط بین عرفان و مذهب وتاثیر آن بر روی هنر, ایجادهنر دینی و نگرش عارفانه هنرمندان نگارگر وتاثیر این نگرش بر روی انسان و طبیعت و نحوه ارتباطی که بین این دو درتصاویر برقرار شده است مورد بررسی قرار بگیرد.

مقدمه:

          نقاشی ایران از جمله هنرهای طراز اول آسیاست. این هنردارای معیارها و ضوابط سنتی مشترک با نقاشی هندی، چینی و ژاپنی است ولی در حدود حجم خود خصوصیاتی خاص و بی همتا دارد.

مرزبندی ها و محدودیتهای آن روشن و بارز است، لیکن درست به موجب همین مرزبندیها و محدودیتها، اهداف و مقاصد خویش را با انسجامی‌ویژه ، پی جویی کرده است. اصولاَ هنر تصویری را در ایران محدود به نگارگری می‌دانند مخصوصاَ نگاره هایی که برای نسخ خطی تدارک دیده شده اند. از آنجا که بخش اعظم دیوارنگاره ها محو شده اند اما هنوز هم این نگاره ها میزانی برای سنجش و ارزیابی است.

نقاشی دیواری از همان ادوار پیشین، برای تزئین کاخها به کار رفته است، این مطلب از منابع ادبی و ازقطعات بازمانده و مکشوفه ازروزگاران قبل از تاریخ و قبل از اسلام معلوم می‌شود. نقاشی های دیواری که خارج از مرزهای واقعی سیاسی ایران، ولی در حوزه فرهنگی آن قرار دارد، هنر تصویری دوران قبل از اسلام را تشکیل می‌دهد. قبل از سده دوم وسوم هجری نمونه ای از آثار نگارگری ایران به دست نیامده است. و فقط قطعاتی از کتابهای مانویان مکشوفه در تورفان موجود است از این رو  وقفه ای حدود سه قرن در تاریخ نگارگری ایران به وجود آمده که اطلاعاتی در خصوص آن در دست نیست. بنابر، این پی جویی تاریخ هنر نگارگری ایران است که در قرن دهم پس از نفوذ غرب نقاشی ایرانی به آرامی‌از سنت گذشته فاصله می‌گیرد و در قرون بعدی بی توجه به هنراصیل نگارگری حرکتی نورا آغاز می‌کند.

نگارگری ایرانی مانند هر هنر دیگر ایرانی، از تفکر و اندیشه اسلامی‌و عرفانی بی بهره نیست، اندیشه های عرفانی در تار و پود هنر نگارگری نیز ریشه یافته اند و این مرهون نفوذ عرفان در ادبیات داستانی و حماسی می‌باشد. هنگامی‌که هنرمند نگارگر به تصویر داستان های حماسی و گاه عاشقانه می‌پردازد از این اندیشه ها غافل نبوده و با جهان بینی خیالی و ماورایی خویش را به تصویر می‌کشد.

بررسی وآشنایی با جهان بینی و نوع نگرش هنرمندان نگارگر و تفکر آنان که موجب ایجاد آثاری جاودانه شده است از اهداف این پژوهش می‌باشد که در این راستا ارتباطی که نگارگر بین انسان و طبیعت در طی قرن چهارم برقرار کرده است و انسانی که در این نگاره ها ازقرنی به قرن دیگر، دچار تحول و تکامل شده است،  علاوه بر خصوصیات ظاهری، از لحاظ معنایی نیز رشد قابل توجهی یافته که در این پژوهش مورد توجه بوده است.

البته نمی‌توان در این میان از نقش حکام و افراد متنفذی که با حمایت یا عدم حمایت از هنرمندان، موجبات رشد و شکوفایی را برای این قشر از جامعه ایجاد می‌کردند یا مانع از ادامه پیشرفتشان می‌شده اند نادیده گرفت. پیش زمینه‌های تحقیقی در این مورد محدود و انگشت شمار بوده است و بیشتر به تحول و خصوصیات ظاهری انسان یا طبیعت بطور مجزا پرداخته است از جمله رنگ آمیزی های طبیعت و یا نقوشی که از ممالک دیگر به هنر طبیعت پردازی ایران وارد شده است و یا نوع پوشش و جامه ها و یا مسائلی از این قبیل.

پژوهش حاضر براساس فرضیات زیر انجام شده است:

• اول اینکه، در بسیاری از موارد در یک نگاره اهمیت انسان و طبیعت و نحوه نگاه به این دو ازاهمیت یکسانی برخوردار بوده که البته گاهی نگارگر یکی را بر دیگری ترجیح می‌داده است.
• براساس تحول فکری و اعتقادات هنرمند جایگاه طبیعت یا انسان تعیین ومشخص می‌شود، گاهی طبیعت در پس زمینه تصویر، بی توجه باقی مانده، گاهی پویا و شکوفا ترسیم می‌شود گویی نقشی خیالی است ازبهشت.
• گاهی انسان برتر از طبیعت است و تمام توجه به اوست و گاهی مانند نقشی از گل و گیاه در میان طبیعت جای می‌گیرد و به همان اندازه که درختی  پرشکوفه جلب نظر می‌کند او هم خود نمایی می‌کند.
• پژوهش حاضر شامل پنج فصل می‌باشد.

فصل اول
فصل سوم
جهان آگاهی:
عالم خیال و مفهوم فضا در نگارگری ایرانی:
نگارگری ایرانی:
بررسی آثار هنری قرن نهم هجری مکتب تیموری ( هرات ) :
فصل دوم
فصل چهارم
نگرش به انسان و طبیعت در نگارگری ایرانی:
نگارگری ایران میراث گذشتگان :
مکاتب عباسی و سلجوقی :
مکتب مغول :
مکاتب شیراز ،‌‌ جلایری و تیموری :
مکتب هرات :
مینیاتور ایران در دوران صفویه :
هنر دینی :
سیر تصوف در ادبیات و هنر ایران :
سیر عرفان در ادبیات ایران :‌
هم زیستی عرفان و تصوف در نگارگری و سخنوری :
هنر نگارگری قرون هفتم و هشتم هجری:
منظره سازی ایرانی متاثر از خاور دور:
نتیجه:

شامل 132 صفحه فایل word

پایان نامه بررسی و مقایسه میزان اضطراب و افسردگی هنرمندان با افراد عادی

اختصاصی از کوشا فایل پایان نامه بررسی و مقایسه میزان اضطراب و افسردگی هنرمندان با افراد عادی دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

این فایل در قالب ورد و قابل ویرایش در 120 صفحه می باشد.

 

فهرست

  مقدمه       ۱
فصل اول : معرفی پژوهش        ۲
بیان مساله        ۷
اهداف تحقیق               ۱۲
اهداف اختصاصی تحقیق           ۱۲
ضرورت و اهمیت تحقیق            ۱۳
فرضیه تحقیق               ۱۵
تعاریف عملیاتی تحقیق            ۱۵
فصل دوم : ادبیات تحقیق      ۱۷
بخش اول : سابقه تاریخی اضطراب      ۱۸
فرضیه هایی راجع به علل اضطراب      ۲۰
سبب شناسی اضطراب از دیدگاههای مختلف   ۲۳
بیان غیرکلامی اضطراب            ۲۶
اختلالات اضطرابی               ۲۷
انواع اختلالات اضطرابی            ۲۷
درمان اختلالات اضطرابی            ۲۸
بخش دوم : سابقه تاریخی افسردگی      ۳۱
علل افسردگی از نظر دیدگاهها و مکاتب مختلف        ۳۲
سبب شناسی افسردگی            ۳۷
بخش سوم : تاریخچه موسیقی         ۴۲
پیشینه تحقیقات قبلی            ۴۳
چند نمونه پژوهش دیگر           ۴۹
فصل سوم : روش اجرای پژوهش و جمع آوری داده ها      ۵۱
روش اجرای پژوهش و جمع آوری داده ها   ۵۲
ابزار اندازه گیری               ۳
تست اضطراب کتل            ۵۳
دستور اجرای تست            ۵۵
تست افسردگی بک               ۵۸
دستور اجرای تست           ۶۰
روش تصحیح و نمره گذاری تست اضطراب کتل       ۶۰
روش تصحیح و نمره گذاری تست افسردگی بک         ۶۳
روش آماری و تجزیه و تحلیل داده ها      ۶۵
فصل چهارم : تجزیه و تحلیل داده ها      ۶۸
تجزیه و تحلیل داده ها            ۶۹
فصل پنجم : بحث و نتیجه گیری               ۷۹
بحث و نتیجه گیری و بررسی تحقیق      ۸۰
محدودیتهای تحقیق            ۸۵
پیشنهادات              ۸۶
منابع                  ۱۲۸

منابع فارسی:

۱-   اخوت-ولی الله-جلیلی-احمد،افسردگی،انتشارات رز ۱۳۶۲

۲-   اشمیت پیترز-ژاکلین،مقدمه ای بر موسیقی درمانی،ترجمه زاده محمدی-علی،ناشر:مترجم ۱۳۷۱٫

۳- انجمن روانپزشکی آمریکا DSMIV، راهنمای تشخیصی و آماری اختلالهای روانی (۱۹۹۴) ترجمه محمد رضا نیکخو و دیگران،تهران،انتشارات سخن‌ (۱۳۷۵) (جلد اول و دوم).

۴- اتکینسون- ریتال،هلیگارد- ارنست،زمینه روان شناسی، ترجمه دکتر براهنی،محمد تقی، انتشارات رشد(۱۳۶۸).

۵-   جزوه آسیب شناسی روانی- دکتر جواد خلعتبری.

۶- ساراسون- ایرون جی،روان شناسی مرضی- ترجمه نجاریان – بهمن و دیگران،چاپ صدای مردم،(۱۳۷۱).

۷-   شاملو- سعید،آسیب شناسی روانی، چاپ صفا (۱۳۷۳).

۸-   دیوید – بورنز، افسردگی چرا؟ «شناخت درمانی» مترجم حریری، نجلا،ناشر: انتشارات پیشتاز علم، چاپ افست هاوی(۱۳۶۹).

۹- راس میچل ، افسردگی، ترجمه رواندوست – وحید، ناشر، موسسه چاپ و انتشارات آستان قدس (۱۳۶۹).

۱۰-    زاده محمدی – علی – روانشناسی در کاربردهای موسیقی ، تهران ، (۱۳۶۸).

۱۱-  بلک برن – ماری، دیوسون – کیت ام ، شناخت درمانی افسردگی و اضطراب (راهنمایی برای پزشکان) ترجمه توزنده جانی – حسن (۱۳۷۳)

۱۲-    حسنی – سعدی، تاریخ موسیقی از کلاسیک تا معاصر – انتشارات بنگاه صفی علشاه (جلد اول و دوم) .

۱۳-  شفیع آبادی – عبداله، ناصری – غلامرضا – نظریه های مشاوره و روان درمانی مرکز نشر دانشگاهی(۱۳۶۵) .

۱۴-    شکیباپور – عنایت الله – دایره العارف روانشناسی و روانکاوی ، نشر فروغی(۱۳۶۹) .

۱۵-   دیوید – شیهان، اضطراب حریری – نجلا، انتشارات علم، (۱۳۶۸) .

۱۶-   حسنی، سعدی. هفت نغمه چنگ، چاپ کاویان،(۱۳۲۳).

۱۷-    خالقی، روح الله – تاریخ موسیقی ایرانی ، انتشارات دانشگاه تهران (۱۳۶۹).

 ۱۸-  صفوت- داریوش، پژوهشی کوتاه درباره استادان موسیقی ایران و الحان موسیقی ایران ، چاپخانه وزارت فرهنگ و هنر تهران،(۱۳۵۰).

۱۹-    کمال – پورتراب- مصطفی، تئوری موسیقی، نشر چشمه ، تهران (۱۳۶۹).

۲۰-    نفیسی – رسول – هنر موسیقی، انتشارات سازمان فرهنگی و هنری شیدا (۱۳۷۲).

۲۱-    مجله موسیقی، شماره ۱۰۸ دوره سوم- دی ماه و بهمن (۱۳۴۵) خانم دکتر رجالی.

۲۲-  کاپلان – هارولد – ساروک – پنجامین، خلاصه روانپزشکی، ترجمه پورافکاری، نصرت الله ، انتشارات ذوقی (۱۳۶۸).

۲۳-    کراژ-ژ- بیماریهای روانی، ترجمه منصور، م داستان- ب، چاپ دریا (۱۳۶۸).

۲۴-    کوپر- کاری، غلبه بر اضطراب (پژوهشی در زمینه فشارهای روانی، آسیبهای اضطراب، یادگیری آرامش) ترجمه مریحی- ماشاء الله ، نشر یادآوران (۱۳۷۰) .

۲۵-    معانی – ایرج – اضطراب ، تهران. انتشارات چاپخش (۱۳۷۰) .

۲۶-    معانی – ایرج، بیماریهای نامرئی و افسردگیهای روانی ، انتشارات چاپخش (۱۳۵۷) .

۲۷-  عظیمی ، سیروس، مباحث اساسی در روانشناسی و رفتارشناسی تهران، انتشارات دهخدا، (۱۳۵۷) .

سابقه تاریخی اضطراب :

برای اولین بار یک پزشک آمریکایی بنام بیرد[۱] (۱۸۹۶) نوارسنتی[۲] را تعریف کرد، او چند مورد از بیماری را بعلاوه علل احتمالی در ان زمان شرح داد، بیمارانی که امروزه آنان را مبتلا به نوروز اضطراب می شناسیم در نوراستنی بیرد گنجانیده می شوند.

در سال (۱۸۷۱)[۳] داکاستا در جریان جنگای داخلی، سندرمی را زارش کرد و آنرا قلب تحریک پذیر خواند، مفهوم این سندرم هر چند محدودتر است ولی بیش از بیماری بیرد به تعریف نوروز اضطراب نزدیک است. داکاستا متوجه شد که بیش از یک قرن منابع پزشکی، نظامی، آلمانی، و انگلستان هم گزارشهای مشابهی داده اند.

فروید اولین بار در سال (۱۸۹۵) نوروز اضطراب را به بیمارانی اطلاق کرد که سایر اطباء آن زنان آنها را بنام نوراستنی می شناختند. البته ان بیماران ضمن یک قرن گذشته نامهای مختلفی گرفته اند. در سال (۱۹۶۰) ولیر[۴]، وایت[۵]، رید[۶]، کهن[۷] نتیجه مطالعات بیست سالۀ خود را که حاصل تعقیب ۱۷۳ بیمار مبتلا به نوروز اضطراب بوده منتشر ساختند. بعدها کهن و دیگران یک مطالعۀ فامیلی در مورد این بیماران به عمل آوردند.

در صد سالۀ اخیر زمانیکه بیرد نوراستنی راتعریف کرد در مورد علت بیماری تئوریهای مختلفی از ضعف اساسی اعصاب گرفته تا عوامل اجتماعی و روحی و اخیراً تئوری شیمیایی ابراز شده است. هر چند که علت ان هنوز ناشناخته باقی مانده، لذا برخی از مطالعات نشان داده اند که بین افراد مبتلا و عادی از نظر فیزیولوژی برخی تفاوتها وجود دارد. مثلاً بیماران مبتلا به نوروز اضطراب به تحریکلات دردناک از هر نوع بیشتر حساسند تا آدمهای عادی، بعلاوه تحملشان به ورزش و فعالیتهای جسمانی کمتر بوده و سطح اسید لاکتیک خونشان هنگام ورزش بالاتر از دیگران است.

البته این اختلالات فیزیولوژیک در وجود این بیماران همیشه علت بیماری نیست، بلکه احتمال دارد که این اختلالات ثانوی و در نتیجۀ عدم فعالیت و نگرانی همراه با این سندرم باشد. (عظیمی، ۱۳۷۵، ص ۵۶ – ۵۲)

فرضیه هایی راجع به علل اضطراب :

۱ ) فرضیۀ روانکاری :

تکامل تدریجی فرضیه های زیگموند فروید را در مورد اضطراب از مقالۀ وسواسها که در سال (۱۸۹۵) نوشت تا مطالعاتی دربارۀ هیستری و بالخره مهارتها و علائم و اضطراب که در سال (۱۹۲۶) به رشتۀ تحریر در آورد.

می توان دریافتف در مقالۀ اخر فروید اضطراب را هشداری برای ایگو  معرفی می کند که از فشار یک سائق نامقبول برای تظاهر آگاهانه تخلیه خبر می دهد.

اضطراب به عنوان یک هشدار ایگورا برای اقدامات دفاعی در مقابل فشارهای درونی تحریک می کند. اضطراب در روانکاری بسته به ماهیت نتایج ترسناک به چهار طبقه تقسیم می شود. اضطراب سوپر ایگو، اضطراب اختگی، اضطراب جدایی و اضطراب اید و یا تکانه.

در اضطراب اید یا تکانه چنین فرض می شود که به ناراحتی ابتدایی و منتشر نوزاد به هنگام احساس مغلوب شدن در مقابل نیازها و محرکهائی که خود هیچ کنترلی بر آنها ندارد، پدید می آید.

اضطراب جدایی به مرحلۀ کمی دیرتر اما هنوز قبل از دورۀ ادیپال مربوط می گردد که در آن کودک از اینکه نتواند تکانه های خود را کنترل نموده و با معیارها و تقاضاهای والدین هماهنگ بوده و می ترسد کعه محبت آنها را از دست بدهد یا از جانب آنهاطرد شود. خیالات اختگی که از مشخصات کودک دورۀ ادیپال است، بخصوص در ارتباط با تکانه های جنسی در حال رشد او اضطراب اختگی بزرگسالی تجلی می کند.

اضطراب سوپر ایگو نتیجۀ مستقیم رشد انتهای سوپر ایگوست، که سپری شدن عقدۀ ادیب و ظهور دورۀ پیش از بلوغ نهفتگی را خبر می دهد. در مورد منبع و ماهیت اضطراب در روانکاوی اختلاف عقیده وجود دارد، مثلاً او تورانگ پیدایش اضطراب را به فرآیندهای مربوط به شربۀ تولد مربوط می داند و سالیوان روی روابط اولیه مادر و کودک و انتقال اضطراب مادر به کودک تأکید نمده است. (پور افکاری، ج دوم، ۱۳۷۰، ۳۷۳ – ۳۷۲)

۲ ) فرضیه های رفتاری :

فرضیه های رفتاری با یادگیری اضطراب، بعضی از مؤثرترین درمانهای اختلالات اضطرابی را بوجود آمده است، طبق فرضیه های رفتاری اضطراب، یک واکنش شرطی در مقابل محیطی خاصی است، مثلاً فردی در یک رستوران دچار ناراحتی شدید گردد، امکان دارد که چنین فردی از طریق تعمیم، نسبت به هر غذایی که خودش آماده نکرده باتشد حساسیت و سؤظن پیدا کند، یک احتمال دیگر در سبب شناسی این است که شخص با تقلید واکنشهای اضطرابی والدین خود ممکن است واکنش درونی اضطراب را یاد بگیرد.  (همان منبع، ص ۳۷۴ – ۳۷۳)

۳ ) فرضیه های وجودی :

فرضیه های وجودی اضطراب مدلهای عادی برای اختلال اضطراب منتشر بوجود آورده است، که در انها محرک قابل شناسایی خاص برای احساس اضطراب مزمن وجود ندارد، مفهوم مرکزی فرضیۀ وجودی این است که شخص از پوچی عمیق در زندگی هود آگاه گردد که ممکن است حتی از پذیرش مرگ غیر قابل اجتناب خود نیز برای او دردناکتر باشد، اضطراب واکنش شخص به این پوچی وسیع و معنی است.  (همان منبع، ص ۳۷۴)

۴ ) فضیه های زیست شناسی :

فرضیه های زیست شناختی بر معیارهای عین متکی است به اینکه تغییرات بیولوژیک در بیماران مبتلا به اختلالهای اضطرابی نشان دهندۀ تحریک مفرط یک سیستم نرمال از سایر لحاظ است یا این تفاوتها بازتاب عملی بیمار گونه و بخصوص است، معهذا این امکان است که برخی از مردم نسبت به اختلال اضطرابی بر اساس یک حساسیت بیولوژیک نسبت به پیدایش این عاطفه آسیب پذیری بیشتری داشته باشند. (همان منبع، ص ۳۷۴)

سبب شناسی اضطراب از دیدگاههای مختلف :

۱ ) دیدگاه فروید :

از نظر فروید انسان متعارف کسی است که راحل رشد جنسی – روانی را با موفقیت گذرانده باشد و در هیچ یک از مراحل رشد بی از حد تثبیت نشده باشد. از نظر او کمتر انسانی متعارف به حساب می اید و هر فردی به نحوی غیر متعارف است. در حوزه روانشناسی انسانهای غیر متعارف و روانی را به دو دسته تقسم کرده اند :

یکی از افراد که اختلالات عصبی و روان نژادی دارند و دیگر افرادی که حالات شدید روانی دارند و آنها را افراد روانپریش می نامند.

در مکتب فروید اضطراب یک ترس درونی شده است. ترس از اینکه مبادا تجاربدرد آور گذشته یادآوری شوند، تجاربی که با تنبیه و ممانعت از ارضای کششهای غریزی همراه بوده اند.

کششها غریزی نامطلوب موجب اضطراب می شوند و به خود اعلام خطر می کنند. اضطراب واکنش ناآگاهانه در برابر تمایلات سرکوب شده است و علامت اخطاری است به «خود» مبنی بر اینکه کشش غریزی نامطلوب که در گذشته موجب ناراحتی وموجب درد شده است اینکه دارد مجدداً بروز می کند، اضطراب با احساس ترس مترادف است با این تفاوت که ترس منشأ خارجی دارد ولی اضطراب منشأ درونی دارد. (شفیع آبای، ناصری، ۱۳۶۵، ص ۵۲)

۲ ) دیدگاه آدلر :

به عقیده آدلر نوروز نتیجۀ قصور در یادگیری است و نیز نتیجه ادراکها و تصورات معیوب است. نوروزهایی است که ما را برای فقدان تمدن خویش می پردازیم، در صورتیکه فروید نوروز را بهایی می دانست که ما برای تمدن می پردازیم. هر نوروز به منزله کوششی است برای رها کردن فرد از احساس حقارت و نیل به احساس تفوق و برتری که در مواردی به حالتهای جبرانی نامطلوبی منتهی می شود. نوروز در جهت عملکرد اجتماعی سیر نمی کند و هدفش نیز حل مشکلات خاصی از زندگی نیست، بلکه برای خود مسیرهای خاصی پیدا می کند و بنابراین، بیمار را به تنهایی می کشاند. (همان منبع، ص ۹۷)

۳ ) دیدگاه مراجع محوری راجرز :

به اعتقاد راجرز (برسر و شوستروم، ۱۹۶۸ و شوتزر واتسون ۱۹۷۴) خویشتن پنداری فرد مضطرب یا روان نژند با تجربه ارگانیزمی او ناهماهنگ و در تضاد است. هر موقع که ادراکسیک فرد از تجربه خودش تحریف و یا انکار شود، تا حدودی حالت ناهماهنگی میام «خود» و تجربیات فرد، یا حالت ناسازگاری روانی و آسیب پذیری بوجود می آید و موجب پیدایش مکانیزمهای دفاعی می شود.

در حقیقت فرد در مقابل تهدیدهای حاصل از ناهماهنگی میان تجربه و خویشتن پنداری، احساس اضطراب می کند و سپس با استفاده از یکی از مکانیزمهای دفاعی در مقابل تهدید و اضطراب حادث، به دفاع از خود می پردازد. در حالت اضطراب، مفهومی که فرد از خودش دارد با تجربیات او مغایر است. (همان منبع، ص ۱۶۱)

۴ ) دیدگاه گشتالت :

اضطراب فاصله و شکاف میان حال و آینده است. انسان بدان دلیل مضطرب می شود که وضعیت موجود را رها می کند .و درباره آینده وو نقشهای احتمالی که ایفقا خواهد کرد به فکر می پردازد. دلهره و مشغولیت در زمینه فعالیتهای آینده باعث ترس صحنه ای می شود.

ترس صحنه ای از توقع و انتظار فرد از اتفاقات بد و ناگوار در رفتار و نقشهای آینده او بوجود می آید. فرد با تشخیص اینکه این اضطراب از چه منبعی حاصل می شود، باید به خود آید و در زمان حال زندگی کند، اگر فرد در زمان حال به سر می برد، مضطرب نخواهد شد، زیرا هیجان و تحریک به فوریت در فعالیت خود به خودی او جریان می یابد و خلاق و مبدع می شود.   (همان منبع، ص ۱۹۰)

بیان غیر کلامی اضطراب :

در بیماران مضطرب، ابروها از هم باز و به طرف بالا کشیده می شوند. شیارهای افقی پیشانی عمیق و پلکها از هم بازتر می شوند. مردمکها گشاد و لبها، اندکی از هم باز می گردند. فرد در این حالت بدن خود را کاملاً راست نگاه می دارد. لرزش خشتی در دستان مشخص است. حرکات تنفسی این افراد، سریع و سطحی است، و احتمالاً می توان آثار تعویق را در صورت فرد مشاهده کرد. (توزنده جانی، ۱۳۷۳، ص ۵۷)

اختلالات اضطرابی :

تعریف :

حالتی بیمار گونه مشخص با احساس بیم و نگرانی همراه با نشانه های جسمی حاکی از وجود دستگاه عصبی اتونومیک بیش فعال، از ترس که علت شناخته شده دارد تفکیک می شود. (پورافکاری، ۱۳۷۰، ص ۱۶۹)

 انواع اختلالات اضطرابی :

اختلال هراس[۸]

اختلال اضطراب منتشر [۹]

اختلال فوبیک[۱۰]

اختلال وسواس جبری[۱۱]

اختلال استرس پس از سانحه[۱۲]

   (پور افکاری، ص ۱۶۹)

یک حمله وحشت زدگی عبارت از دوره ای متمایز و با شروع ناگهانی ترس شدید، بیمانکی، یا وحشت است که اغلب با احساس قریب الوقوع بودن سرنوشت شوم همراه است. در جریان این حمله ها، نشانه هایی مانند، تنگی نفس، تپش قلب، احساس درد، ناراحتی در قفسه سینه، احساس خفگی، و ترس از دیوانه شدن[۱۳] یا از دست دادن کنترل وجود دارد.

(نیکخو، آوادیس یانس، نقشبندی، غفرانی، ۱۳۷۵، ص ۱۰ – ۹)

 درمان اختلالات اضطرابی :

۱ ) دیدگاه زیست شناختی :

آرامبخشها در تسکین اضطراب تا حدی مؤثر بوده و در کاهش شکایات بدنی و تنظیم خواب نقش مؤثر و به سزایی دارند. هر چند تأثیر آنها در کاهش شکایات بدنی و تنظیم خواب موقت است.

۲ ) دیدگاه تحلیل روانی :

در این دیدگاه بیمار به سوی بصیرت حاصل کردن از تعارضهای درونی که ریشه این اختلالات محسوب می گردد، راهنمایی می شود. افراد مبتلا به اضطراب به روان درمانگری خوب پاسخ می دهند، یعنی اضطرابشان کم شده، تسکین می یابند، ولی اضطراب مزمن آنها بندرت بر طرف می شود و نیاز به روان درمانگری (تحلیل روانی) مجدد خواهند داشت.

۳ ) دیدگاه یادگیری :

روشهای درمانگری بر اساس رویکرد یادگیری شامل درمانگریهای مواجهه سازی[۱۴] (تخیلی[۱۵] و واقعی[۱۶]) و مدل سازی[۱۷] است. حساسیت زدایی[۱۸] منظم، یکی از روشهای مواجهه سازی است که از رو به رو ساختن بیمار با محرک ضعیف و خوشایند شروع شده بتدریج به محکهای قویتر می رسند و این در شرایطی است که بیمار بهنگام ارائه محرک در حالت آرامش قرار می گیرد و محرکهای آرامبخش دیگری مانند صدای موسیقی و نوار ملایم با آن همراه می گردد.

۴ ) دیدگاه شناختی :

بر اساس دیدگاه شناختی برداشتهای غلط و افکار نادرست که با مسائل موقعیتهای خاص وجود دارند، منبع اضطراب محسوب می شود. این افکار بدلیل ارزیابی غیر واقعی از موقعیتها هستند که اغراق آمیز بوده و خطرات آنها بیش از اندازه نگریسته شده است.

یکی از روشهای مشهور درمانگری شناختی، بازسازی شناختی[۱۹] است که توسط آلبرت الیس[۲۰] ایجاد شده و درمانگری منطقی – هیجانی[۲۱] نامیده شده است.

 روش دیگر درمانگری شناختی، توقف فکر[۲۲] است. روش دیگر درمانگری شناختی، مرور شناختی[۲۳] است.

۵ ) دیدگاه انسان گرایی و اصالت وجودی :

بر اساس نظر مازلو، درمانگران باید در اصطلاح حالات اضطرابی، مراجعان فرصتی برای ارضاء نیازهای اساسی آنان فراهم نماید. این عمل با احترام و محبت کافی نسب به مراجعان همراه بوده، آنان نیز تشویق می شوند تا نسبت به درمانگر و دیگران احترام و محبت داشته باشند. بدین ترتیب و بر اساس رشد روابط دو جانبه، احترام، محبت و جریان رشد مثبت، رفتار مراجع تشویق می گردد. (آزاد، حسین، ۱۷۹، ۱۳۷۵ – ۱۷۳)

دیگر روشهای درمانی اضطراب عبارتند از : درمان با ایجاد آرامش روشهای ایجاد که بوسیلۀ هیپنوتیزمها و متخصصین رفتار درمانی بکار می روند، ممکن است برای خیلی از بیماران بخصوص افراد تلقین پذیر مفید واقع شود.

برای بیماران که قابل هیپنوتیزم هستند، دستورات در مورد هیپنوتیزم کردن خود ممکن است تأثیر روش ایجاد ارامش را تقویت کند.

مراقبه : روشهای مراقبه و سایر انواع ساده ان ممکن است بوسیله کاستن از جریانات منجر به تحریک اتونومیک در مقابله با علائم ناشی از تحریک سلسله اعصاب مفید شوند.  (پورافکاری، ۱۳۷۰، ص ۲۲)