فایل : word
قابل ویرایش
صفحات : 13
فهرست :
آلودگی هوا
موضوع چیست؟
اوزون از کجا میآید؟
خطر مه دود هوای آلوده چیست؟
عوامل آلوده کننده هوا
مواد آلوده کننده هوا
CFC ها چه موادی هستند؟
نگرانی روز افزون تهدید اکوسیستمها
راهیابی مواد شیمیایی به محیط زیست
مواد سمی در پلاستیک
آلودگی هوا و باران اسیدی
طبقه بندی آلایندههای هوا
طبقهبندی آلایندهها ترکیب شیمیایی آلایندهها
استانداردها و کنترل ذرات
فرمت فایل :word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:7
چکیده:
اطلاعات اولیه
آلودگی هوا تأثیرات بسیار مخربی بر زندگی گونههای مختلف حیات در روی زمین دارد و به نوعی زندگی آنان را مورد تهدید قرار میدهد. در این مبحث اثرات مخرب آلودگی بر درختان ، جنگلها ، غلات ، انسانها و مواد مورد بررسی قرار گرفته است. یکی از معضلات تمدنهای پیشرفته آلودگی هوا است. این امر همواره به عنوان یک مشکل اساسی در سر راه زندگی انسان مورد توجه اندیشمندان و دانشمندان علوم محیط زیست بوده است. آلودگی هوا تأثیرات بسیار مخربی بر زندگی گونههای مختلف حیات در روی زمین دارد و به نوعی زندگی آنان را مورد تهدید قرار میدهد. این مقاله نگاه کوتاهی بر این تأثیرات ویرانگر دارد.
تاثیر بر درختان گیاهانی که در معرض هوای حاوی دی اکسید گوگرد هستند، به شدت صدمه میبینند. ازن و دیاکسید نیتروژن نیز بر آنها تأثیر میگذارند. آلودگی هوا ، درختان را ضعیف میسازد و از مقاومت آنها در مقابل تنشهای طبیعی میکاهد. افزایش آلودگی ، ابتدا درختان را ضعیف میسازد و در مقدار مواد مغذی ، اختلال پدید میآورد و عمل جذب سبزینهای کاهش مییابد. آلودگی هوا باعث بارش بارانهای اسیدی میشود و جذب مواد مغذی همراه با اسید ، بویژه وقتی که غلظت ازن زیاد باشد، شدیدتر صورت میگیرد. خطر غیر مستقیم اسید از راه خاک ، بیشتر از اثر مستقیم آن از طریق هواست. زیرا :
اولا ، رسوبات اسیدی ممکن است سبب نشت و خروج مواد مغذی قابل ملاحظهای از داخل خاک شود و یون هیدروژن را جانشین مواد غذایی سازد و pH خاک را اسیدی کند. رشد درختان در چنین خاکی از عدم تعادل مواد مغذی متأثر میشود و سرانجام ، این وضع منجر به نابودی گیاه میشود.
ثانیا ، مقادیر زیاد رسوب اسیدی در خاک ، آلومینیوم را از کانیهای خاک آزاد میکند. یون آزاد شده آلومینیوم به ریشه ظریف و نازک درختان آسیب میرساند و جذب کلسیم و منیزیم متوقف میشود.
تاثیر بر جنگلها
نابودی درختان فقط در جنگلهایی روی داده که میزان آلودگی هوا در آنها نسبتا بالا بوده است. البته ممکن است، بطور اتفاقی در مناطق دارای آلودگی کمتر نیز بعدها چنین ضایعاتی مشاهده شود. هرگاه ثابت گردد که مقادیر کمتری از رسوبات اسیدی هم میتوانند موجب نشت و خارج شدن مقادیر قابل ملاحظهای از مواد مغذی شوند، ضایعاتی مشابه آنچه در کوتاه مدت با مقادیر نسبتا زیاد اسیدی روی داده، ممکن است در بلند مدت با مقادیر کمتری اسید هم ، اتفاق بیفتد.
بنابراین ، موضوع و مشکل نابودی جنگلهای ایالت متحده امریکا ، همچون جنگلهای آلمان ، دیر یا زود بطور کاملا جدی ، مطرح خواهد شد. گروهی از پژوهشگران آزمایشگاه جنگلهای ملی بلوط که در این نواحی کیفیت شیمیایی خاک را بررسی کردهاند، به این نتیجه رسیدهاند که 41 درصد خاکهای بخش شرقی ایالات متحده ، مستعد از دست دادن مواد مغذی (نیتروژن ، فسفر و پتاسیم) میباشد. در نتیجه جنگلهای این منطقه دیر یا زود در معرض ضایعات قرار خواهند گرفت.
فرمت فایل: ورد قابل ویرایش
تعداد صفحات: 47
مقدمه
هنگامی که بشر برای اولین بار موفق به مهار کردن آتش شد با تجلیل و احترام به تماشای شعلهها پرداخت و از این موفقیت احساس غرور کرد. اما شک نداشت که به این وسیله با دست خویش به محیط پیرامونش زیان وارد میکند. بنابراین مدتهای طولانی قبل از آنک واژة آلودگی پدید آید و انسان از آن به عنوان پیامد فعالیتهای مختلف سخن بگوید آلودگی هوا وجود داشته است. با گسترش صنعت ئ تمرکز آن در یعضی از مناطق سطح آلودگی که در برخی از شراسط جوی
استثنایی تشدید میشود بسیار بالا رفت. در نتیجه افزایش آلودگی در این مناطق میزان مرگ و میر تا حد بسیار زیادی افزایش یافته است. این افراد نخستین قربانیان آلودگی هوا نبودند و بخوبی میتوان تصور کرد که آغاز عصر آتش، برخی از نیاکان ما در غارهای خود به علت مواد متصاعد شده از سوختها خفه شدهاند. مسئلهای که هم اکنون حائز اهمیت است و عدة زادی را مشغول خود کرده است آلودگی هوا در جوامع بشری و صنعتی است. بیش از نیمی از جمعیت کشورهای صنعتی تقریباَ به طور دائمی در آن به سر میبرند، زندگی میکنند، میخوابند، و تغذیه و کار میکنند. در مقابل مشکلی با این اهمیت اختیار کردن رفتاری انفعالی یا احساساتی و گریستن برای بهشت گمشدة جوامع روستایی کاری واقع گرایانه نیست. تمدن صنعتی وجود دارد. و محتوم است تمدن مذکور واقعیتی است که عمیقاَ محیط زیست و زندگانی ما را دچار تغییری بنیادی کرده است. ما پیشرفتهای عظیمی را که در تمام زمینهها حاصل شده مدیون این تمدن هستیم. چه بدمون آن حصول این پیشرفتها غیر ممکن بود. با این حال افزایش آلودگی هوا نتیجه گسترش فعالیتهای انسانی است. این افزایش در بسیاری از کشورهای مبتلا به الودگی باعث شده تا به این مشکل توجه شود. شورای اروپا(Consail del Europe ) در گزارش مورخ ۱۴ سپتامبر ۱۹۶۷ خود آلودگی هوا را چنین تعریف کرد:
» آلودگی زمانی است که در هوایک مادة خارجی وجود داشته باشد یا در ساختمان آن تغییری پدید آید که با توجه به شناختهای علمی زمان، موجب اثری زیان آور شود یا یاجاد ناراحتی کند.«
هواشناسی در آلودگی هوا
هواشناسان که تودههای هوا را بررسی میکنند از جمله اولین کسانی هستند که متوجه شدهاند »آلودگی هوا مرزی ندارد« زیرا بر حسب مشخصات ویژه آنها، باد میتواند آلابندههای منتشر شده در یک ناحیه را پراکنده کند و همچنین آنها را به مناطق کمابیش دورتر از ناحیة انتشار انتقال دهد. و این اثر انتقالی ممکن است تا مقیاس کشورها نیز گسترش یابد و حتی گروهی از کشورها- مثل اروپا – را در بر میگیرد.در بررسی عمومی آلودگی، باد که نتیجه قابلیت تغییر معمولی هواست
عامل تصلی دخالت هوا محسوب میشود. ولی باد تنها عامل نیست و باید تشعشع خورشیدی و رسوبات را نیز به حساب آورد.
۱- وارونگیهای دما
سرعت و جهت باد بستگی به زمینههای عمودی واقعی دما دارد. لذا باد عموماَ به طور نسبتاَ رضایت بخشی موجب پراکندگی آلایندهها میشود. اما در مناطق معتدل که اصولاَ در فصل پائیز یا زمستان را چرخه(Anticyclone ) به وجود میآید و به آهستگی جابجا میشود ممکن است آرامشهای پایدار یا وارونگی دما برقرار شود. در نواحی نزدیک به مناطق گرد مداری عرضهای بین ۳۰ تا ۶۰ درجه )
(Subtropicale ) نیز که عرض جغرافیایی بالاتر از آنند درتابستان چنین اتفاقی رخ میدهد. در این نواحی تقریباَ به طور دائم را چرخه وجود دارد و ممکن است وارونگیهای طولانی به وقوع بپیوندد . کازابلانکا، سانتیاگو( شیلی)، و لوسآنجلس سه مورد از مناطق شهری است که حالت فوق در آنها رخ میدهد.
وجود پدیده وارونگی را میتوان اینگونه توجیه کرد که در سرزمینهابی مسطح در غروب یک روز آفتابی سطح زمین به سرعت سرد میشود و در جو بر حسب ارتفاع یک زمینة ثابت و مثبت دما استقرار مییابد . مثلاض هنگامیکه در مکانی مرتفع باشین دمای هوا افزایش پیدا میکند این وضعیت در خلال شب تشدید میشود و ممکن است در نخستیت ساعات روز به صورت تحرک
تسبتاَ پر انرژی قشرهای گرمتر ظاهر میشود که بدین ترتیب مجدداَ به زمین بازگردانده میشود. بالاخره زمانی که تشعشع خورشید سطح زمین را گرم میکند این پدیده رو به ملایمت میرود تا یک زمینه دمای منفی مستقر شود. دز این صورت دما با افزایش ارتفاع کاهش پیدا میکند. در زمستان ممکن است اثز تشعشع روزانه خورشید آنقدر کافی نباشد که برگشت به حالت عادی
انجام گیرد. بنابراین عمل وارونگی چندین ر.ز به طول میانجامد . درمناطق شهری به علت ایجاد حرارت کلی( کورههای صنعتی و خانگی) بر سطح زمین ممکن است زمینه دما به علت بی نظمی فزاینده فوق دچار آشفتگی شود . این آشفتگی به علت وجود ساختمانها تسهیل میشود و بدین ترتیب وارونگی نسبت به زمینهای هموار عموماَ در ارتفاع بالاتری صورت میگیرد. پدیدههای آرامش و واورنگی از نظر آلودگی دارای اهمیت قابل ملاحظهای هستند.
اگر با دودکشهای متعدد سرو کار داشته باشیم و اگر افزایش بیش از حد منابع آلاینده سطح زمین مانند خودروها را نیز به حساب بیارویم به علت پدیدههای مذکور آلودگی میتواند به میزان به میزان بالایی برسد که برای انسانها،حیوانات، و نباتات خطرناک است.
در طی مدتی که وارونگی ادامه دارد بخار آب فضا میتواند به دمایی پائینتر از دمای تراکم آن برسد که در ان جای گرفتهاند. این مد را به نام» اسموگ« (دود-smock)و فوگ( مد-Fog)است.
مهدود بدترین حوادث مربوط به آلودگی را بوجود میآورد زیرا به علت کدری آن از عمل گرم کردن تشعشع خورشید جلوگیری و در نثبیت عمل وارونگی کمک میکند در همان زمان قشرهای علیای مه به علت تابشدهی خنگ میشوند و بنابراین چگالتر شده و به سمت پائین میآیند به این ترتیب، آلودگی یه مقدار شدیدتر میرسد.
۲- سایر عوامل علم هواشناسی
همانطور که گفته شد، سایر عوامل علم هواشناسی نیز برآلودگی اثر میگذارد. تشعشع خورشیذی یکی از این موارد است که غیر از پدیدة وارونگی موجب واکنشهای پیچیدة نور شیمیایی میشود. این واکنش بین آلایندههای منتشر شده از لولة اگزوز خودروها انجام میگیرد و منشاء تولید» مهدود اکسنده« شهر لوسآنجلس میشود. گر چه در تبدیل ایندریدسولفورو(۲SO ) به ایندرید سولفوریک
(۳SO ) شرایط هواشناسی تأثیر کمی میگذارد. در مقابل جذب رطوبت توسط ایندریدسولفوریک و تشکیل قطرات اسید بطور مستقیم به آنها بستگی دارد. ذرات جامد در حامل تعلیق میتوانند به عنوان هستههای متراکم عمل کرده تشکیل ابرها را تسهیل دهند. اگر این ذرات در باران حل شوند نه فقط بر سطح زمین رسوبی موسوم به ذرات به وجود میآید بلکه شستشوی مفید فضا نیز انجام میگیرد. PH آب باران میتواند به مقداری برسد که برروی پدیدههای خوردگی در زمین تأثیر بگذارد.
فصل دوم
منشاء و ماهیت آلایندههای هوا
در قدیم، آلودگی شهرها به علت وجود همه نوع زباله در کوچه و معابر بود، اما امروز آلودگی هوا که در همان اندازه زیان آور و نامطبوع است جایگزین آن شده است در حالیکه دیگر هیچکس مضرات ناشی از رها کردن زباله در پیادهرو یا در جوی خیابان را به یاد نمیآورد، هیچکس هم نمیخواهد بطور جدی دربارة این واقعیت بنیدیشد که با روشن کردن آتش، راه انداختن موتور ماشینها و
سوزانده علفهای زیادی در باغچهاش مرتب عمل خطایی میشود که سلامتی نزدیکان خود را به خطر میاندازد. با این حال هیچ یک از ما در رابطه با آلودگی خود را مسؤل نمیدانیم و دیگران را مقصر میشناسیم. آلودگی هوا در بین افرادی که در معرض آن قرار دارند اهمیت فوقالعادهای یافته است. این آگاهی در میان نوشتههای روزنامهها، برنامههای رادیو و تلویزیون، مذاکرات نمایندگان مجلس و مسؤلیت دولتها دیده میشود، مقامات مسؤل بتدریج مجبور به توجه به این مشکل شدهاند.
بطور کلی آلاینده چیست؟ هر گاه مادهای با تراکمی بیشتر از تراکم متداولش در فضا که غالباَ مقدار بسیار ناچیزی است- یافت شود به آن الاینده گویند. موارد گازکربنیک، اسیدهای نیتروژن. اوزون، و آمونیاک که از سازههای عادی فضای غیرآلودهاند استثنا هستند. اما به محض آنکه مثلاَ تراکم گازکربنیک بیش از تراکم متداول آن که از لحاظ حجمی در حدود ۳۰۰ قسمت در میلیون است برسد میتوان آن را به عنوان یک مادة آلوده تلقی کرد. آلایندهها دارای سه منبع اصلی هستند که عبارتند از اجاقهای خانگی، کورههای صنعتی و مواد نشر یافته از آنها و بالاخره گازهای خارج شده از لولهای اگزوز وسایل نقلیه موتوری تمام این منابع مواد متعددی پخش میکتد که از بین آنها تاکنون بالغ بر صد ماده شناسایی شده و شامل مواد زیر است:
– گازها و بخارات ترکیبات بسیار متنوع معدنی و آلی مانند اکسیدهای گوگرد و… ، یا ئیدروکربورهای
– چرب و معطر، اسیدها، بازها، متولها و غیره.
– ذرات جامد یا حبابهای مایع تشکیل شده از آنروسولهایی که ریزترین ذرة آن دارای ابعاد حداقل ۳% میکرومیلیمتر است و میتواند به صورت آنرول باقی بماند و به ۲۰ میکرومیلیمتر یا بیشتر هم( برای ذراتی که فوراَ روی میز قرار میگیرند) برسد.
۱- آلایندههای گوگردی
۱-ایندردد سولفورو و ایندرید سولفوریک : در صورتیکه انرژی حاصل از آبشارها و مولدهای اتمی را کنار بگذاریم منابع انرژی از سوخت ذغال سنگهایی با کیفیتهای متنوع یا مواد نفیت تأمین میشود. تمام این مواد سوختی به نسبتهای کمابیش زیاد که میتواند تا ۶ درصد نیز برسد- دارای گوگرد هستند قسمت اعظم این گوگرد پس از سوختن به شکل ایندرید سولفورو یا گازز سولفورو
(۲SO )در فضا منتشر میشود. منابع خالص نیز به میزان قابل ملاحظهای بر این آلودگی میافزایند. بدین ترتیب یک کارخانه ذوب مس که روزانه ۲۲۵ تن کاغذ( سنگ معدن ) را که به غلظت گوگردی ۳۰ درصد تغلیظ یافته است مصرف میکند میتواند روزانه ۱۳۵۰ تن ایندریدسولفورو منتشر کند و یک پالایشگاه نفت روزانه ۴ تن تا ۵ تن از آن را پخش کند و غیره.
خوشبختانه با وجود این انتشارات قابل ملاحظه تراکم میانگین ایندرید سولفورو در فضای شهرها نسبتاَ کم بوده به ندرت از ۱۰۰۰ میکروگرم در متر مکعب فرا میرود. با این حال، مشکلی که غالباَ وجود دارد این است که ایندریدسولفورو میتواند در فضا به ایندرید سولفوریک(۳SO )تبدیل شود و این گاز با کسب رطوبت محیط تولید آئروسول های اسید سولفوریک(۲H 4SO )میکند که فوقالعاده خطرناک است.
۲- ئیدروژن سولفوره- ئیدروژن سولفوره( یا اسید سولفوریک) یک سازة عادی جوی است و در نزدیکی منابعی خاص به عنوان آلاینده در فضا یافت میشود.
فرمت فایل : word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:16
توجه:تحقیق فاقد منابع میباشد
چکیده:
آلودگی هوا
موضوع چیست؟
اوزن که جزء اصلی مه دود است، گازی است که از ترکیب اکسید نیتروژن و هیدروکربنها در حضور نور آفتاب بوجود میآید. در اتمسفر ، ازن بطور طبیعی به صورت لایهای که ما را از اشعه ماورای بنفش محافظت میکند، وجود دارد. ولی زمانی که در سطح زمین تولید شود، کشنده است
. اوزون از کجا میآید؟
اتومبیلها ، کامیونها و ... ، یکی از اصلی ترین منابع اوزون هستند. در سال 1986 ، مقدار حیرت انگیز 6.5 میلیون تن هیدروکربنهای مختلف و 8.5 میلیون تن اکسیدهای نیتروژن توسط خودروهای موتوری وارد هوا شدند. نیروگاهها ، کارخانههای شیمیایی و پالایشگاههای نفت نیز سهم بزرگی در همین مساله دارند و نیمی از انتشار هیدروکربنها و نیتروژن در کشور آمریکا مربوط به آنهاست.
خطر مه دود
صدمات ریوی ناشی از هوای آلوده به اوزون ، خطری است که هر 3 نفر از 5 نفر با آن روبرو هستند. اکثر مردم نمیدانند که مه دود به غیر از انسان به سایر موجودات زنده هم آسیب میرساند. مه دود ازنی ، مسئول صدمات زیاد به درختان کاج و نابودی محصولات کشاورزی در بسیاری از مناطق کشاورزی است.
هوای آلوده چیست؟
هر مادهای که وارد هوا شود ، خواص فیزیکی ، شیمیایی و زیستی آن را تغییر میدهد و به چنین هوای تغییر یافته ، هوای آلوده گویند.
عوامل آلوده کننده هوا
• عوامل طبیعی: فورانهای شدید آتشفشان ، وزش توفان ، بادهای شدید و … ، گازها و ذراتی را وارد هوا میکنند و سبب آلودگی آن میشوند.
• فعالیت انسان: کارخانجات صنعتی ، کشاورزی ، شهرسازی ، وسایل گرمازا ، نیروگاهها ، وسایل نقلیه و ... ، از عوامل آلوده کننده هوا هستند.
مواد آلوده کننده هوا
• منوکسید کربن: گاز سمی منوکسید کربن ، بطور عمده مربوط به خودروهایی است که مصرف سوخت آنها بنزین میباشد. این خودروها مقدار زیادی گاز CO را از طریق لوله اگزوز وارد هوا میکنند.
• دیاکسید گوگرد: عمدتا مربوط به نفت کوره (نفت سیاه) است که در بعضی صنایع و تاسیسات حرارت مرکزی و تولید نیرو مورد استفاده قرار میگیرد.
• اکسیدهای نیتروژن دار: بطور عمده مربوط به نفت کوره ، گازوئیل و مقدار کمتری مربوط به مصرف بنزین و نفت سفید است.
• هیدروکربنهای سوخته نشده: عمدتا مربوط به خودروهایی است که بنزین مصرف میکنند. نفت کوره و گازوئیل در این مورد سهم کمتری دارند.
• ذرات ریز معلق: بطور عمده ، از سوختن نفت کوره حاصل میشود.
• برمید سرب: در نتیجه مصرف بنزین در موتور اتومبیلها حاصل میشود.
• سایر ترکیبات سربی: بنزین خودروها اغلب دارای مادهای به نام تترا اتیل سرب است که به منظور روان کردن کار سوپاپها و بهسوزی بنزین به آن اضافه میشود. این ماده هنگام سوختن بنزین ، باعث پراکنده شدن ذرههای جامد و معلق ترکیبات سرب در هوا میشود که هم سمیاند و هم به صورت رسوبهای جامد وارد دستگاه تنفسی میشوند.
بالا ، بالا ، بالاتر
در جایی دور ، بالای سر ما ، لایه نامرئی و ظریفی از اوزون وجود دارد که ما را از تشعشعات خطرناک ماورای بنفش خورشیدی محافظت میکنند. لایه ازن قرنهاست که آنجا بوده است.
... و دورتر
ولی اکنون انسان این سپر محافظ را از بین میبرد. کلرو فلوئورو کربنها (CFCS) ، هالونها (halons) ) و سایر مواد شیمیایی مصنوعی ، در 10 تا 50 کیلومتری بالای سر ما شناورند. آنها تجزیه شده ، مولکولهایی آزاد میکنند که اوزون را از بین میبرد.
CFC ها چه موادی هستند؟
CFC ها موادی هستند که صدها مصرف گوناگون دارند. زیرا آنها تقریبا غیر سمی و مقاوم در برابر شعله بوده ، براحتی تجزیه نمیشوند. به خاطر چنین پایداری ، آنها تا 150 سال باقی خواهند ماند. گازهای CFC به آرامی تا ارتفاعات 40 کیلومتری صعود کرده و در آنجا تحت نیروی عظیم تشعشعات ماورای بنفش خورشید شکسته شده ، عنصر شیمیایی کلر را آزاد میکنند.
بعد از آزادی هر اتم کلر قبل از برگشت به زمین که سالها طول میکشد، حدود صد هزار مولکول اوزون را از بین میبرد. سه و شاید پنج درصد لایه ازن در سطح جهان تاکنون توسط گازهای CFC تخریب شده است.
فرمت:word(قابل ویرایش)
مقدمه:
ترکیبات جو
هوا مخلوطی از گازهای مختلف است. گرچه جو زمین ظاهراً به دلیل ماهیت گازی شکل خود بی وزن به نظر می رسد، اما دارای جرمی به مقدار 1014×6/5 تن می باشد. به استثنای بخار آب، نسبت اختلاط گازهای تشکیل دهنده هوا تا ارتفاع 60 کیلومتری نسبتاً ثابت است. حدود 99 درصد حجم هوای زمین را دو گاز ازت و اکسیژن تشکیل می دهد که ازت با 78 درصد، پیکره اصلی جو زمین است، بعد از آن اکسیژن قرار دارد، و سایر گازها فقط یک درصد را شامل می شوندو جدول گازهای تشکیل دهنده جو را در یک هوای خشک (بدون بخار آب و آلاینده ها) به صورتهای حجمی و جرمی نشان می دهد که معمولاً تقسیم بندی حجمی آن متداولتر است. اگر سهم بخار آب موجود در جو را نیز در این تقسیم بندی دخالت دهیم، این نسبتها ثابت نخواهد بود زیرا دمای طبقات پایین جو همیشه در حال تغییر است و با رسیدن دما به نقطه میعان و تبدیل بخار به مایع، درصد حجمی بخارآب در جو تغییر خواهد کرد. گرچه وزن مولکولی بخار آب از وزن سایر عناصر تشکیل دهنده جو کمتر است، با این وجود بخار آب عمده در لایه های پایین جو متمرکز می باشد. بیشترین مقدار بخار آب در لایه مجاور سطح زمین است و با افزایش ارتفاع، به سرعت از میزان آن کاسته می شود. وجود بخار آب در نزدیکی سطح زمین: اولاً به دلیل وجود اقیانوسهاست که منبع اصلی تأمین آن است؛ و ثانیاً سرد بودن لایه های فوقانی جو که مانع از نفوذ بخار آب می شوند.
جالب است بدانیم که مقدار دی اکسید کربن موجود در جو زمین در طول قرن گذشته افزایش پیدا کرده است. بخشی از این افزایش به دلیل مصرف زیاد سوختهای فسیلی است که نتیجه آن آزاد شدن گاز CO2 است.
علاوه بر ترکیبات دائمی جو که اشاره شد، جو زمین حاوی مواد معلق گوناگون مانند ذرات نمک، گرد و غبار و قطرات بسیار کوچک آب نیز می باشد که نباید آنها را جزء ترکیبات گازی جو به حساب آورد. اما نقش این مواد، بخصوص قطرات کوچک آب را نیز نمی توان نایده گرفت.
ارتفاع و ساختار جو
جو زمین، پوشش عظیم گازی شکل است که اطراف کره زمین قرار گرفته و حتی در سطح آن نیز نفوذ نموده است. هر مقدار از سطح زمین دور شویم از غلظت هوا کاسته می شود. بطوری که غلظت هوا در لایه های انتهایی آنقدر کم می شود که بالاخره بطور غیر محسوسی با جو خورشید در هم می آمیزد. در ابتدا کاهش غلظت هوا بسیار سریع است بطوری که 50 درصد جرم هوا در ارتفاع کمتر از 5/5کیلومتری سطح زمین قرار دارد و نیمی از آنچه باقی می ماند نیز در 5/5 کیلومتر دوم متمرکز است. به عبارت دیگر سه چهارم جرم هوا در ارتفاع کمتر از 11 کیلومتری سطح زمین پراکنده است. افزایش غلظت هوا در نزدیک سطح زمین یکی به دلیل جاذبه و دیگری فشاروارده از سطوح بالاتر جو است.
ساختارجو را میتوان از دیدگاههای مختلف مورد بررسی قرار داد. یکی از معیارهایی که بر اساس آن لایه های جو طبقه بندی می شوند دمای هوا است. طبقه بندی حرارتی از نظر تغییرات هوا و اثرات مستقیم گرما بسیار با اهمیت می باشد.
با توجه به محدود بودن اطلاعات ما از خصوصیات جو در لایه های فوقانی و به این دلیل که سطوح بالایی هنوز تحت بررسی و تحقیق می باشد هیچ گونه تعریف و مشخصه جامعی از ساختار جو در این قسمت وجود ندارد. در شکل 1 ساختار لایه بندی جو از برخی جنبه های فیزیکی نشان داده شده است. پایینترین لایه جو که در برگیرنده بیشترین جرم هواست و همچنین بزرگترین ویژگی آن کاهش تدریجی دمای هوا نسبت به ارتفاع می باشد. لایه تروپوسفر نام دارد. بیشترین تغییرات جوی که کاهش دما نسبت به ارتفاع مهمترین آنهاست، در این لایه اتفاق می افتد. ضخامت متوسط لایه تروپوسفر حدود 11 کیلومتر است.