دانلود گزارش کارآموزی رشته کامپیوتر کافی نت کتابخانه امام خمینی بافرمت ورد وقابل ویراش تعدادصفحات 50
گزارش کارآموزی آماده,دانلود کارآموزی,گزارش کارآموزی,گزارش کارورزی
این پروژه کارآموزی بسیار دقیق و کامل طراحی شده و جهت ارائه واحد درسی کارآموزی میباشد
گزارش کارآموزی کافی نت کتابخانه امام خمینی :
پیشگفتار : فعالیت اجرایی در شرکت خدمات رایانه ای افق سیستم در استان قزوین هرچند که در مدت زمان بسیار کوتلاهی انجام شد ، اما آشنایی با فعالیت های لازم و اجرایی در یک شرکت در بازار کار و همچنین آشنایی با تعمیر و نگهداری سیستم های رایانه ای هم به لحاظ نرم افزاری و هم به لحاظ سخت افزاری دوره ای سرشار از اطلاعات و نکات فنی را برای ما برای ورود به بازار کار فراهم نمود . فصل اول معرفی کافی نت کتابخانه امام خمینی 1- نام و نوع شرکت : مرکز اینترنت کتابخانه امام خمینی (ره) 2- سال تاسیس : این مرکز در تاریخ 29/8/1383 تحت شماره 20116 در اداره ثبت شرکتها و مالکیت صنعتی قزوین به ثبت رسیده است. 3- موضوع شرکت : فعالیت شرکت طبق مفاد اساسنامه ، در زمینه های مختلف رایانه ای در زیر شاخه های نرم افزاری و سخت افزاری ، شبکه های رایانه ای ، سیستم های مبتنی بر داده ها میباشد ، انجام انواع خدمات سخت افزاری و نرم افزاری ، اجرا و پشتیبانی شبکه های رایانه ای در ارگانها و نهادها ، ارائه بسته های نرم افزاری خاص بر اساس نیاز نهاد و یا ارگان مورد نظر . 4- نوع فعالیت : بخشی از تجربیات این کافی نت را میتوان بشرح زیر خلاصه نمود : - تعمیر و فروش انواع سیستم های سخت افزاری و همچنین ارائه نرم افزار های حسابداری و حسابرسی - طراحی و پیاده سازی نرم افزار جامع زرگری - اجرای شبکه های داخلی برای چندین ارگان در استان قزوین - پشتیبانی شبکه ها 5- عضویت ها : -عضو انجمن صنفی شرکتهای رایانه ای -عضو انجمن صنفی اتحادیه شرکت های تعاونی کامپیوتر در استان قزوین -عضو انجمن شرکت های IT سیستم های بیسیم در استان قزوین . 6- سازمان و تشکیلات : هسته مرکزی کافی نت کتابخانه امام خمینی از 3 نفر پرسنل فنی , اجرایی , اداری و خدماتی تشکیل شده است که تعداد حدود چهار نفر در دفتر مرکزی به عملیات ستادی اشتغال دارند و بقیه حسب مورد بعنوان هسته مرکزی در سایت های اجرایی فعال می باشند.. فصل دوم تعمیر و نگهداری و پشتیبانی شبکه محلی فصل دوم – شبکه های محلی : پیشگفتار : اساسا یک شبکه کامپیوتری شامل دو یا بیش از دو کامپیوتر وابزارهای جانبی مثل چاپگرها، اسکنرها ومانند اینها هستند که بطور مستقیم بمنظور استفاده مشترک از سخت افزار ونرم افزار، منابع اطلاعاتی ابزارهای متصل ایجاده شده است توجه داشته باشید که به تمامی تجهیزات سخت افزاری ونرم افزاری موجود در شبکه منبع1(Source) گویند. در این تشریک مساعی با توجه به نوع پیکربندی کامپیوتر ، هر کامپیوتر کاربر می تواند در آن واحد منابع خود را اعم از ابزارها وداده ها با کامپیوترهای دیگر همزمان بهره ببرد. دلایل استفاده از شبکه را می توان موارد ذیل عنوان کرد : 1 - استفاده مشترک از منابع : استفاده مشترک از یک منبع اطلاعاتی یا امکانات جانبی رایانه ، بدون توجه به محل جغرافیایی هریک از منابع را استفاده از منابع مشترک گویند. 2 - کاهش هزینه : متمرکز نمودن منابع واستفاده مشترک از آنها وپرهیز از پخش آنها در واحدهای مختلف واستفاده اختصاصی هر کاربر در یک سازمان کاهش هزینه را در پی خواهد داشت . 3 - قابلیت اطمینان : این ویژگی در شبکه ها بوجود سرویس دهنده های پشتیبان در شبکه اشاره می کند ، یعنی به این معنا که می توان از منابع گوناگون اطلاعاتی وسیستم ها در شبکه نسخه های دوم وپشتیبان تهیه کرد ودر صورت عدم دسترسی به یک از منابع اطلاعاتی در شبکه " بعلت از کارافتادن سیستم " از نسخه های پشتیبان استفاده کرد. پشتیبان از سرویس دهنده ها در شبکه کارآیی،، فعالیت وآمادگی دایمی سیستم را افزایش می دهد. 4 - کاهش زمان : یکی دیگر از اهداف ایجاد شبکه های رایانه ای ، ایجاد ارتباط قوی بین کاربران از راه دور است ؛ یعنی بدون محدودیت جغرافیایی تبادل اطلاعات وجود داشته باشد. به این ترتیب زمان تبادل اطلاعات و استفاده از منابع خود بخود کاهش می یابد. 5 - قابلیت توسعه : یک شبکه محلی می تواند بدون تغییر در ساختار سیستم توسعه یابد وتبدیل به یک شبکه بزرگتر شود. در اینجا هزینه توسعه سیستم هزینه امکانات وتجهیزات مورد نیاز برای گسترش شبکه مد نظر است. 6 - ارتباطات: کاربران می توانند از طریق نوآوریهای موجود مانند پست الکترونیکی ویا دیگر سیستم های اطلاع رسانی پیغام هایشان را مبادله کنند ؛ حتی امکان انتقال فایل نیز وجود دارد". در طراحی شبکه مواردی که قبل از راه اندازی شبکه باید مد نظر قرار دهید شامل موارد ذیل هستند: 1 - اندازه سازمان 2 - سطح امنیت 3 - نوع فعالیت 4 - سطح مدیریت 5 - مقدار ترافیک 6 – بودجه مفهوم گره " Node" وایستگاههای کاری " Work Stations "1 : هرگاه شما کامپیوتری را به شبکه اضافه می کنید ، این کامپیوتر به یک ایستگاه کاری یا گره تبدیل می شود. یک ایستگاه کاری ؛ کامپیوتری است که به شبکه الصاق شده است و در واقع اصطلاح ایستگاه کاری روش دیگری است برای اینکه بگوییم یک کامپیوتر متصل به شبکه است. یک گره چگونگی وارتباط شبکه یا ایستگاه کاری ویا هر نوع ابزار دیگری است که به شبکه متصل است وبطور ساده تر هر چه را که به شبکه متصل والحاق شده است یک گره گویند". برای شبکه جایگاه وآدرس یک ایستگاه کاری مترادف با هویت گره اش است. مدل های شبکه[2]: در یک شبکه ، یک کامپیوتر می تواند هم سرویس دهنده وهم سرویس گیرنده باشد. یک سرویس دهنده (Server) کامپیوتری است که فایل های اشتراکی وهمچنین سیستم عامل شبکه که مدیریت عملیات شبکه را بعهده دارد - را نگهداری می کند. برای آنکه سرویس گیرنده " Client" بتواند به سرویس دهنده دسترسی پیدا کند ، ابتدا سرویس گیرنده باید اطلاعات مورد نیازش را از سرویس دهنده تقاضا کند. سپس سرویس دهنده اطلاعات در خواست شده را به سرویس گیرنده ارسال خواهد کرد. سه مدل از شبکه هایی که مورد استفاده قرار می گیرند ، عبارتند از : 1 - شبکه نظیر به نظیر " Peer- to- Peer " 2 - شبکه مبتنی بر سرویس دهنده " Server- Based " 3 - شبکه سرویس دهنده / سرویس گیرنده " Client Server" مدل شبکه نظیر به نظیر: در این شبکه ایستگاه ویژه ای جهت نگهداری فایل های اشتراکی وسیستم عامل شبکه وجود ندارد. هر ایستگاه می تواند به منابع سایر ایستگاه ها در شبکه دسترسی پیدا کند. هر ایستگاه خاص می تواند هم بعنوان Server وهم بعنوان Client عمل کند. در این مدل هر کاربر خود مسئولیت مدیریت وارتقاء دادن نرم افزارهای ایستگاه خود را بعهده دارد. از آنجایی که یک ایستگاه مرکزی برای مدیریت عملیات شبکه وجود ندارد ، این مدل برای شبکه ای با کمتر از 10 ایستگاه بکار می رود .
چکیده :
این پژوهش به روش پیمایشی توصیفی و با هدف شناخت وضعیت زیرساخت فناوری اطلاعات در کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه 5 دانشگاه آزاد اسلامی انجام شده است. جامعه پژوهش شامل 15 کتابخانه مرکزی واحدهای منطقه 5 دانشگاه آزاد اسلامی است. گردآوری اطلاعات با استفاده از دو پرسشنامه برای مدیران و کتابداران کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی مورد بررسی، انجام گرفت. یافته های پژوهش حاکی از آن است که در کل کتابخانه های مورد پژوهش، 62.5 درصد کتابداران و 73.3 درصد مدیران دارای تحصیلات کتابداری هستند. بیشترین امکانات سخت افزاری در کتابخانه های مورد بررسی شامل کامپیوتر و چاپگر، و بیشترین امکانات نرم افزاری، نرم افزار جامع کتابخانه و سی.دی. های آموزشی است. در کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه 5، روش غالب ارایه خدمات اطلاع رسانی، روش جستجوی اطلاعات به صورت رایانه ای است. بیشترین درصد مدیران، در مورد استفاده از فناوری اطلاعات دیدگاه مثبت و پذیرا دارند و از دیدگاه آن ها، عمده ترین موانع استفاده از فناوری اطلاعات عدم آموزش کافی و نبود کارکنان آموزش دیده برای به کارگیری فناوری اطلاعات است
فهرست مطالب :
چکیده
۱- معرفی پژوهش
۱-۱- مقدمه
۱-۲- بیان مساله
۱-۳- اهمیت پژوهش
۱-۴- اهداف پژوهش
۱-۵- سئوالات پژوهش
۱-۶- تعاریف عملیاتی
۱-۷- متغیرهای اساسی پژوهش
۲- مبانی نظری پژوهش
۲-۱- مقدمه
۲-۲- تاریخچه کاربرد فناوری اطلاعات
۲-۲-۱- از ابتدا تا قرن
۲-۲-۲-نخستین کتابشناسیها
۲-۲-۳-قرن هجدهم
۲-۲-۴- قرن نوزدهم
۲-۲-۵- دکومانتاسیون بعد از ۱۹۵۸
۲-۲-۶- عصر حاضر
۲-۲-۷- نقش ارتباطات
۲-۳- اهمیت فناوری اطلاعات
۲-۴- فناوری اطلاعات در کشورهای در حال توسعه
۲-۴-۱- زیرساخت فناوری اطلاعات در کشورهای در حال توسعه
۲-۵- فناوری اطلاعات و کتابخانه ها
۲-۵-۱- تاثیر فناوری اطلاعات بر کتابخانه ها و خدماتشان
۲-۵-۲-فناوری اطلاعات در کتابخانه های دانشگاهی
۲-۵-۲-۱-فناوری اطلاعات در کتابخانه های دانشگاهی جهان
۲-۵-۲-۲- فناوری اطلاعات در کتابخانه های دانشگاهی ایران
۲-۵-۳- زیرساخت های فناوری اطلاعات در کتابخانه ها
۲-۵-۳-۱- زیرساخت فناوری اطلاعات در کتابخانه های دانشگاهی ایران
۲-۶- مروری برمطالعات انجام شده
۲-۶-۱- پژوهشهای انجام شده در ایران
۲-۶-۲- پژوهشهای انجام شده درخارج
۳- روش پژوهش و گردآوری اطلاعات
۳-۱- جامعه آماری پژوهش
۳-۲- روش پژوهش
۳-۳- روش و ابزار گردآوری اطلاعات
۳-۴- تجزیه و تحلیل داده ها
۴- یافته های پژوهش
۴-۱- مقدمه
۴-۲- نیروی انسانی
۴-۳- امکانات و تجهیزات
۴-۴- بودجه و امکانات
۴-۵- شرایط سازمانی
۴-۶- دیدگاه مدیران
۵ – بحث و نتیجه گیری
۵-۱- مقدمه
۵-۲- خلاصه یافته ها
۵-۳- نتیجه گیری
۵-۴- پیشنهادات
۵-۵-پیشنهاد برای پژوهش های آتی
پیوست ها
پیوست یک (پرسشنامه مدیران)
پیوست دو (پرسشنامه کتابداران)
پیوست سه: (آدرس پستی، تلفن و وب سایت واحدهای دانشگاهی منطقه پنج)
منابع و ماخذ
منابع فارسی
منابع لاتین
چکیده انگلیسی
فرمت فایل : WORD (قابل ویرایش)
تعداد صفحات:100
فهرست مطالب:
عوامل مؤثر در برنامه ریزی
دگرگون پذیری
گزینش جاودسترسی
همکاری با سایر مؤسسات فرهنگی، آموزشی، تفریحی
نمای کتابخانه
استانداردها
بخش امانت بزرگسالان
بخش مرجع بزرگسالان
فضای مورد نیاز در بخش مرجع با قفسه باز
فضای مورد نیاز برای مراجعین
فضای مورد نیاز برای نگهداری و مراجعه به نشریات ادواری
رسانه ها و وسایل دید و شنودی
نگهداری رسانه های دید و شنودی
نگهداری وسایل دید و شنودی
استفاده از رسانه ها و وسایل دید و شنودی
کتابخانه کودکان
بخش امانت
فضای ویژه مطالعه
بخش ویژه دیگر فعالیتها
محل نمایشگاه
مخزن کتاب
دفتر و اطاق کار کارمندان
دستشوئی، توالت، آبدارخانه، رخت کن ویژه کارمندان
فضای آیند و روند
دیگر قسمتها
مخارج کتابخانه عمومی
کتابخانه
مراجعه کنندگان به کتابخانه
مجموعه مواد کتابخانه
نحوه سازماندهی مواد
واحد خدمات عمومی
بخش فضاهای قرائت و نگهداری مواد
واحد خدمات فنی
واحد خدمات اداری
ضوابط طراحی فضاهای آموزشی
فضاهای آموزش نظری
ضوابط طراحی فضاهای آموزشی عملی
آتلیه های طراحی و رسم فنی
کارگاه ها
کارگاه شناخت مواد و مصالح
کارگاه حجم سازی
کارگاه های قلم زنی و میناکاری
کارگاه کاغذ سازی
کارگاه های سفال و سرامیک
کارگاه چرخکاری
کارگاه لعاب و کوره
آزمایشگاه لعاب و کوره
کارگاه های سنگ و شیشه
کارگاه چرم و پوست
کارگاه های مرمت و نگهداری آثار هنری
کارگاه ها و آزمایشگاه های حفاظت و مرمت
کارگاه عکاسی
الف ـ لابراتوار چاپ و ظهور سیاه و سفید
ب ـ سالن نورپردازی
اتاق کامپیوتر
کارگاه طراحی نقوش و خوشنویسی
ضوابط طراحی فضاهای کمک آموزشی
تعیین خطوط دید
طرز چیدن صندلی ها
صحنه نمایش
اتاق پروژکسیون
اتاق های پشت صحنه
فضای انتظار
سرویس های بهداشتی
نمایشگاه و سالن قضاوت
مطالعات اجتماعی
معیارها و ضوابط در طرح ریزی کالبدی شهر جدید پرند
بررسی سایه و نقش آن در طراحی فضاهای شهری
زاویه تابش خورشید و تأثیر آن در طراحی فضاهای شهری
اصول و مبانی طراحی محیط مسکونی و بررسی استقرار و جهت بهینه آن در رابطه با خصوصیات اقلیمی
فرهنگسرای ارسبان
فرهنگسرای شفق
فرهنگسرای بهمن
فرهنگسرای نیاوران
فرهنگسرای اندیشه
سخن طراح
مرکز فرهنگی نیشی نان
مرکز فرهنگی تی جی با او
مرکز فرهنگی کمیل
مرکز فرهنگی بوعلی
مرکز فرهنگی زعفرانیه
مرکز فرهنگی ایران و ژاپن
واحد مسکونی محله ـ ناحیه و شهر
تفکیک اراضی تجاری
ساختمان های تجاری
ساختمانهای آموزشی، آموزش عالی و درمانی
عوامل مؤثر در برنامه ریزی
گرچه معمولاً لازم است در هر کتابخانه عمومی بخش امانت و مراجعه جداگانه ای برای بزرگسالان و کودکان در نظر گرفت، اهمیت نسبی آن تحت مقتضیات گوناگون بسیار متفاوت خواهد بود. پیش از آنکه فضای لازم برای هر یک از این خدمات پیش بینی شود، باید براساس هدفهای کتابخانه و ارجحیت های محلی، در مورد دامنه و گسترش این خدمات و تسهیلات وابسته به آن تصمیم گرفت.
دگرگون پذیری
ساختمان کتابخانه های عمومی باید به گونه ای طرح شود که نیازهای قابل پیش بینی در ظرف ۱۰ الی ۲۰ سال بعد را در خود بگنجاند و تغییرات تعداد و مشخصات جمعیت حوزه عملکرد را در نظر داشته باشد. در صورت امکان، باید محل کتابخانه را باتوجه به گسترش آتی ساختمان کتابخانه برگزید و در طرح ساختمان نیز به این امر توجه نمود. لازم است طرح داخلی ساختمان، چگونگی استفاده از فضا، طرز قرارگرفتن چراغها، منابع تأمین حرارت، و دیگر وسایل فنی دارای انعطاف و دگرگون پذیری هر چه بیشتر باشد. رعایت این امر به ویژه در بخشهایی از کتابخانه که مورد استفاده همگان است اهمیت دارد. حتی در کتابخانه های بزرگ هم غالباً بهتر است تقسیم فضا نازک و قابل برداشتن انجام داد و تا جای ممکن از تقسیماتی به اطاق و بخش جداگانه پرهیز کرد.
گزینش جاودسترسی
دسترسی سریع و راحت مردم به کتابخانه مهمتر از آنست که کتابخانه شعاع عملکرد متمایزی اختیار کند. کتابخانه هایی که در نواحی مرکزی شهر در مسیر جریان آمد و رفت افراد پیاده و نیز وسایل نقلیه عمومی واقع شده اند و از تسهیلات پارکینگ وسیع برخوردارند، خوانندگان بیشتر از نواحی بسیار گسترده تری جلب می نمایند تا کتابخانه هایی که فاقد این مزایا هستند. در اینجا عامل اصلی کشش خواننده به کتابخانه، تنها کتابخانه به طور مطلق نیست بلکه کشش و جاذبه کلی منطقه ای که کتابخانه در آن واقع شده بسیار مؤثر است؛ به همین سبب قرار دادن کتابخانه در مراکز ویژه خرید و بازار، مورد توجه است. به طور کلی کتابخانه- های فعال و گسترش یافته خواننده را از نقاط دورتر جذب می کنند و هر چه کتابخانه بهتر و بزرگتر باشد شعاع عملکرد مؤثر آن نیز گسترده تر خواهد بود. با اینهمه، به ناچار میزان کارآیی کتابخانه با مسافت نسبت عکس دارد. در شهرها معمولاً لازم است کتابخانه های شاخه با شعاع ۵/۱ کیلومتر و کتابخانه های بزرگتر با شعاع ۳ تا ۴ کیلومتر عمل کنند. البته ممکن است لازم شود این مشافت را برحسب عواملی چون تسهیلات آمد و رفت، تراکم جمعیت، و ویژگی- های مشترک در نواحی مختلف، تعدیل کرد. طرح ریزی خود ساختمان نیز باید به گونه ای باشد که دستیابی به کتابخانه را ساده نماید و تا جای ممکن از ایجاد پلکان، درهای تنگ، و دیگر فضاهای خفه و بسته احتراز شود. لازم است به مشکلات سالخوردگان و معلولین توجه داشت و هر جا ضرورت ایجاب کند از آسانسور، سطوح شیب دار، و درهای خودکار استفاده نمود.
همکاری با سایر مؤسسات فرهنگی، آموزشی، تفریحی
در صورتی که شرایط بالا امکان پذیر باشد، معمولاًَ مرتبط ساختن کتابخانه عمومی با سایر مؤسسات خدمات همگانی مانند سالن نمایشگاه، تئاتر، و جز آن، که در شعاع عمل کتابخانه واقع است، مزایایی در بردارد. در تحت پاره ای شرایط، ممکن است کتابخانه عمومی حتی همزمان به صورت کتابخانه مدرسه و یا نهاد آموزشی مشابهی عمل کند؛ این امر به ویژه زمانی عملـی تر خواهد بود که هدف نهاد مزبور برآوردن نیازهای فرهنگی و اجتماعی جامعه به گونه ای همه جانبه باشد. به این ترتیب هر حوزه می تواند حداکثر استفاده را از تمام تسهیلات مربوط بکند.
این فایل در قالب ورد و قابل ویرایش در 115 صفحه می باشد.
مقاله کتاب و کتابخانه در تمدن اسلامی و جایگاه آن در ایران و دلایل افول این کتابخانه ها
فهرست
خلاصه. ۱
مقدمه. ۲
ابزار و وسایل کتابت در دوران اسلام. ۳
کتابخانه های تمدن اسلامی.. ۳
الف: کتابخانه های شخصی.. ۶
ب: کتابخانه های مساجد. ۶
ج:کتابخانه های عمومی.. ۶
معرفی برخی از کتابخانه های عمومی دوران اسلامی.. ۷
کتابخانه حلب.. ۷
کتابخانه شاپور. ۷
کتابخانه سید رضی.. ۸
کتابخانه سید مرتضی.. ۸
د- کتابخانه های نیمه عمومی.. ۹
کتابخانه فارس… ۹
کتابخانه رامهرمز. ۹
کتابخانه بصره. ۱۰
کتابخانه ابن شاه مردان.. ۱۰
کتابخانه صاحب بن عباد. ۱۰
چگونگی اداره کتابخانه ها و نحوه در آمد و مخارج آنها ۱۱
شیوه های تهیه کتاب.. ۱۱
کتابخانه های ایران اسلامی.. ۱۲
دلایل افول کتابخانه های اسلامی.. ۱۵
عوامل برونی.. ۱۶
عوامل درونی.. ۱۶
نتیجه. ۱۷
یادداشتها : ۱۸
Abstract 20
دکتر غلامحسین سعیدیان.. ۲۲
چکیده. ۲۲
کلید واژهها ۲۳
مقدمه. ۲۴
آذربایجان بزرگ و امیرخان ترکمان.. ۲۵
پینوشتها و توضیحات.. ۳۶
منابع و مأخذ. ۴۸
سیاستهای شاه عباس اول در رونق تجاری ایران.. ۵۲
چکیده. ۵۲
واژههای کلیدی: ۵۲
مقدمه. ۵۲
اقدامات شاه عباس اول در رشد و تجارت.. ۵۷
الف- امینیت راهها ئ مبارزه با راهزنان.. ۶۰
ب- احداث راه و کاروانسرا ۶۰
ج- حمایت از اتباع خارجی ( بازرگانان و مبلغان مسیحی) ۶۲
د: استفاده از ارمنه در تجارت ابریشم. ۶۶
نتیجه. ۶۸
پینوشتها و یادداشتها ۶۹
فهرست منابع. ۷۳
عنوان مقاله: ۷۷
چکیده: ۷۷
کلید واژهها ۷۸
مقدمه: ۷۸
الف: شهرها ۸۱
ب: رودها و رودخانهها ۹۶
ج: دریاها و دریاچهها ۹۷
د-کوهها ۹۸
ه: دژها و قلاع. ۹۹
و: اماکن جغرافیایی دیگر. ۱۰۱
پی نوشتها ۱۰۳
فهرست منابع و ماخذ. ۱۰۹
با توجه به اهمیت کتاب و کتابخانه در جهان اسلام، که ناشی از تعالیم این مکتب آسمانی است، و وجود احادیث و روایات بیشماری از رسول اکرم و ائمه درباره دانش و پژوهش، جایگاه کتاب و کتابخانه در تمدن اسلام به وضوح آشکار می شود.
در دوران تمدن اسلامی دو دوره کلی و بارز وجود دارد، دوران رشد و شکوفایی علم و دانش در این تمدن، که باعث به وجود آمدن کتابخانه های بسیار بزرگ و کاملی شد که به کمک دانشمندان و محققان آن زمان به وجود آمدند و دیگر دوره افوق که در این دوره به دلایل مختلفی از جمله عوامل درونی و بیرونی، افول علم و دانش و در کنار آن کم رنگ شدن نقش کتابخانه ها در جهان اسلام را شاهد می باشیم.
کلید واژه ها: ایران- تاریخ- تمدن اسلامی – کتاب – کتابخانه ها
کتاب و کتابخانه در تمدن از درجه و جایگاه ویژه و والایی برخوردار بوده است. این جایگاه بیشتر ناشی از تعالیم مکتب اسلام اس۰ت. اسلام؛ مکتب علم و دانش، و مسلمانان را به دانش اندوزی توصیه می کند. احادیث و روایات بیشماری از نبی اکرم و ائمه – علیهم السلام- درباره فضایل علم و دانش که از طریق کتاب و کتابخانه منتقل می شوند، وجود دارد.
با توجه به عنایت خاصی که مکتب اسلام به علم و دانش داشته است و راه بهروزی و سعادتمندی را از آن علما می داند، بدیهی است که توجه به کتاب به عنوان ابزاری با ارزش برای انتشار علوم در خور توجه و دقت است و نباید فراموش کرد که معجزه پیامبر اسلام خود، کتاب است و در دومین سوره قرآن کریم در ابتدا به کتاب اشاره دارد. ” ذالک الکتاب لا ریب فیه هدی للمتقین” (بقره، ۲).
اگر چه در روزگاران قدیم، کتاب همچون زمان حال گسترش پیدا نکرده بود، و افراد با سواد و کسانی که می توانستند بنویسند و بخوانند قشر وسیعی از جامعه نبودند، اما مسلمانان به ویژه در رابطه با اعتقادات دینی خود مبنی بر حفظ و نگهداری قرآن کریم از دستبرد حوادث روزگار و ثبت و ضبط آنچه از پیامبر اسلام می شنیدند، خود را موظف به نگارش می دانستند و بر حفظ و نگهداری آنها مراقبت می کردند.
مسلمانان هر چه از زمان پیامبر دورتر می شدند، خود را به نگارش و ثبت و ضبط وقایع نیازمند تر می دیدند و پا به پای تکامل خط و به همراه حفظ و ضبط قرآن کریم و آثار پیامبران و معصومین برای کسب اطلاع و آگاهی از اندوخته های اقوام دیگر نیز، تلاش وافر می نمودند.
مسلمانان در آغاز، تعالیم دینی خویش را از طریق به یاد سپاری به نسل های بعد و دیگران انتقال می دادند. هر چند مواردی موجود است که مسلمانان از پوست حیوانات و دیگر ابزار نوشتاری نیز استفاده می کرده اند.۱
با پیدایش و ورود پاپیروس، مخصوصا، رونق صنعت کاغذ سازی در میان مسلمانان، در عرصه تعلیم و تعلم و کتابت دگرگونی عمده ای پدیدار شد و به آن سرعت بخشید. نباید فراموش کرد که ورود علوم و دانش یونانی و کشاکش فکری فرق و مذاهب اسلامی از دیگر عواملی بودند که بر رونق بازار کتاب و حرفه های وابسته به آن افزودند.
تاریخچه ایجاد کتابخانه و جمع آوری کتاب به عهد باستان باز می گردد. بی شک کتابخانه و کتابداری ردپایی بر گذرگاههای پیچاپیچ تمدن، از عهد باستان تا عصر حاضر، بر جا گذاشته است. ایجاد کتابخانه در روزگار باستان به سومریان، بابلیان، آشوریان و مصریان نسبت داده می شود.
سومریان، در حدود ۲۷۰۰ سال پیش از میلاد مسیح کتابخانه های شخصی، مذهبی و ذولتی بر پا کرده بودند و مشهور است که کتابخانه تلو[۱] مجموعه ای متجاوز از ۳۰۰۰۰ لوح گلین[۲] داشته است. بابلیان که تمدن سومریان را به ارث برده بودند، سبک نگارش و سرشت مواد نوشتنی را حفظ کردند و مهم ترین کتابخانه در آن زمان کتابخانه بورسیپا[۳] بود. اما کتابداری به منزله یک پیشه به دوران آشوریان باز می گردد. آشور بانیپال، پاادشاه آشوری که از ۶۶۸ تا ۶۲۶ قبل از میلاد می زیسته، نخستین مفسر کار کتابدار در نظر گرفته می شود. تمدن باستانی مصریان همزمان با تمدن های سومریان، بابلیان و آشوریان شکوفا شد. اما، مصریان از نظر شکل کتاب و مواد نوشتنی با آنها تفاوت بسیار داشتند. ماده نوشتنی آنها برگ پاپیروس بود، از قلم مو مانندی به منزله ابزار نگارش استفاده می کردند. مصر باستان کتابخانه های بی شماری، از قبیل کتابخانه های شخصی، معبدی و بایگانیهای دولتی داشت.
اما کتاب در اسلام، خود داستانی دیگر دارد: آغاز پیام وحی با فرمان خواندن، سوگند خوردن به قلم که نمادی است برای نوشتن، فراخوان مکرر به تعلیم و تعلم، پافشاری به کتابت، رویکرد گسترده پیروان آیین اسلام به فراگیری خواندن و نوشتن، همه و همه نمودهایی از این گذشته است. به اینها باید مصحف نویسی را نیز افزود که خود فصلی پردامنه و درخور پژوهشی مستقل است. زیرا اهتمام ویژه مسلمانان به قرآن آنان را وا داشته است تا ظریفترین و دقیقترین ارایه ها را در نگارش و تزیین این کتاب آسمانی به کار گیرند.
مسلمانان از اواخر قرن دوم هجری به جمع آوری کتب علاقه زیادی نشان داده اندف اما دقیقاً معلوم نیست که آغاز تشکیل کتابخانه به کدام سال و کدام شخص باز می گردد. آن چه که مشخص است این که کتابخانه های عمومی پدیده ای متعلق به قرن چهارم هجری می باشد. خزانه الحکمه ها که پیش از دارالعم ها به وجود آمده بودند، به معنی واقعی کلمه، عمومی به شمار نمی رفتند.۲
مدارکی وجود دارند که حکایت از ایجاد کتابخانه های مساجد در قرن چهارم هجری دارند. در همان حال ممکن است که آغاز کتابخانه های شخصی به شکل محدود آن مربوط به قرن سوم هجری باشد.
کتابخانه های جهان اسلام به چهار دسته تقسیم می شوند:
الف- کتابخانه های شخصی
ب – کتابخانه های مساجد
ج- کتابخانه های عمومی
د- کتابخانه های نیمه عمومی
این طبقه بندی تکیه بر بنیان گذاران و استفاده کنندگان از کتابخانه دارد. در کتابخانه