مفهوم مسکن:
«مفهوم مسکن، چیزی بیش از یک سرپناه و چیزی بیش از محافظ انسان و فعالیتهایش از گزند عناصر طبیعی است. پاسخ به این سوال که نارساییهای این تعریف کدام است و بیش از این چیست، بسیار دشوار است و با توجه به عواملی نظیر وضعیت اقلیمی، مذهب و گروه قومی، مبلغی از درآمد که باید به هزینه مسکن اختصاص داده شود و نیز گذشته تاریخی فرد در رابطه با مسکن و تمایلات و بینشهای فردی او، تغییر میکند. »
- سکونت و سکونتگاه:
«واژه سکونت؛ مفهوم گستردهتری از مسکن دارد و منظور آن، مجموعهای از فعالیتهای زیستی خانوار است. فعالیتهای زیستی خانوار، فعالیتهای فردی – جمعی از یک سو و فعالیتهای اجتماعی – اقتصادی را از سوی دیگر، در بر می گیرد. »
«مفهوم سکونتگاه. در برابر مسکن، محلی است که تمامی خدمات و تسهیلات ضروری برای بهزیستی خانواده را فراهم میسازد. مانند بهداشت، آموزش، فرهنگ ، روابط اجتماعی، بدون توجه به اهمیت و میزان انجام این خدمات. »
- تعریف سازمان بهداشت جهانی از مسکن:
«سازمان بهداشت جهانی در سال 1961، مسکن را بعنوان «محیط مسکونی» ، «محله» ، «محدوده خرد» یا ساخت فیزیکیای که انسان بعنوان سرپناه مورد استفاده قرار میدهد، همراه با متعلقات این ساخت از قبیل کلیه خدمات، تسهیلات و ابزار ضروری و وسایل مورد نیاز یا طراحی شده برای سلامت فیزیکی و فکری و بهزیستی اجتماعی خانواده و فرد تعریف کرد. »
در این تعریف ، توجه به پیامدهای مسکن برای ساکنان، جدا از مختصات صرفا فیزیکی، مهم بنظر می رسد. همچنین میتوان دریافت که به جای کنکاش در خصوصیات صرفا فیزیکی خانه و خصوصیت استفاده کننده، واکنش متقابل بین استفاده کننده و مسکن، نکته مهمی در مشخص کردن شاخصهای اجتماعی بمنظور سنجش پیامدهای مسکن است. بر اثر تحلیل پیامدهای وضع مسکن برای استفاده کننده، شاخصهای اجتماعی مسکنی بدست میآید که میتواند آسایش فرد را تضمین کند. »
- اهداف کلی مسکن در کشورهای جهان سوم:
«در میان کشورهای شرکت کننده در سمینار مسکن 1975 دانمارک، عمدهترین اهداف کلی مسکن به ترتیب زیر بود:
1) اهداف کمی: میزان ساخت واحدهای مسکونی در طی یک بازه زمانی
2) اهداف کیفی: اهداف کی مربوط به بهبود کیفیت مسکنهای موجود
3) اصلاح و بهبود تأسیسات زیر بنایی اجتماعی: یعنی خدمات عمومی از قبیل مدارس، بیمارستانها و مراکز مهد کودک
4) هدفهای فیزیکی زیربنایی: از قبیل منابع آب، فاضلاب و حمل و نقل (که کمتر مورد توجه قرار گرفته بود.)
5) اصلاح محیط زیست: در موارد معدودی، به اصلاح محیط عمومی، یعنی هدفی کلی که عناصری از قبیل هوای پاک، فضای باز، میزان تحمل سر و صدا . . . را شامل میشود، نیز اشاراتی شده بود.
فصل اول: مسکن1
بخش اول: مسکن، کیفیت، شاخصهای اجتماعی
مفهوم مسکن، سکونت و سکونتگاه
تعریف سازمان بهداشت جهانی از مسکن
اهداف کلی مسکن در کشورهای جهان سوم
سیاست احداث مجتمعهای مسکونی در برنامه عمرانی ایران
اشکالات مسکن مدرن
روحیه جمعی در افراد
فردگرایی و خانواده هستهای بجای جمعگرایی
عوامل مؤثر در بررسی وضعیت مسکن
اهداف کلی اجتماعی مسکن
بررسی ابعاد کمی نیاز مسکن
بررسی ابعاد کیفی نیاز مسکن
عوامل ایجاد تغییرات در مسکن
سلسله مراتب نیازهای انسانی
اهداف کلی اجتماعی در سیاستهای مسکن
استانداردهای مسکن با توجه به شرایط متفاوت
پیامدهای اجتماعی استاندارد مسکن
نیازهای اجتماعی- روانی
گونهگونی فرهنگی و استانداردهای یکنواخت
بخش دوم: مسکن، مجتمع مسکونی و نیازها23
دورنمای تحول بعد خانوار
طبقهبندی «نیاز» از دیدگاه جامعه شناسی
نحوه طبقه بندی نیازها
انواع رفتارهای سکونتی در مقابل حداقل فضا
ویژگیهای سازمان فضایی خانههای تاریخی
ویژگیهای فضاهای سکونتی معاصر
سازمان فضایی خانههای معاصر
ادامه فصل اول: مسکن34
معیارهایی باری طراحی خانه معاصر
عرصههای زندگی جمعی و خصوصی
پیوستگی عرصههای عمومی و خصوصی
نیازهای اساسی یک مجتمع مسکونی
گروهبندی فضاهای مسکونی
قسمتهای تشکیل دهنده مسکن خانواده سنتی ایران
1- عرصه مشترک
2- عرصه والدین
3- عرصه فرزندان
4- عرصه خویشاوند
5- عرصه مهمان
6- فضاهای خدماتی- بهداشتی
7- فضاهای ورودی و خروجی
تناسب فضایی و عملکردی
گونههای مسکن:
1- آپارتمانهای مرتفع
2- برج در فضای سبز
3- آپارتمان متراکم بدون آسانسور
4- آپارتمانهای دارای دسترسی مستقیم
5- خانههای حیاط دار
6- خانههای متصل
7- خانههای مستقل
محیط مسکونی
1-محیط اجتماعی
رفتار اجتماعی ساکنان ساختمانهای بلند
2- محیط کالبدی
مقیاس انسانی
محیط کالبدی- شرایط کلی
ادامه فصل اول: مسکن 58
1-شرایط زیست مناسب
2-دسترسی به فضای باز- فضای بازی کودکان
تفریحات
استانداردهای تفریح
وضع فضای باز عمومی
3-تفکیک مسیر عبور پیاده از سواره
4-طراحی محوطه
5-اشراف
6-ایمنی
7-امنیت
الف: امنیت روانی
ب: امنیت فیزیک
روابط همسایگی و تأثیر آن در تقویت نظارت
8-پارکینگ
9-فضاهای جمعی
10-تسهیلات عمومی
11- مراکز خرید
مکانیابی مراکز عمومی
مراکز خرید موقت
فصل دوم: فضاهای عمومی 67
فضاهای عمومی
تقویت روحیه جمعی و زندگی اجتماعی
طراحی فضای شهری و روحیه جمعی
اصول طراحی فضاهای شهری ( برای تسهیل برخورد اجتماعی افراد )
1-تأمین ایمنی و سهولت دسترسی
2-تسهیل استفاده مرتب و دایمی ساکنان
3-ایجاد حس تشخص و حمایت از مناعت طبع افراد
نما- هویت ساکنین
نفوذ پذیری نما
ادامه فصل دوم: فضاهای عمومی 73
ادامه اصول طراحی فضاهای شهری
4-تقویت حس «تعلق به جامعهای با هویت»
5-برانگیختن حس کنجکاوی و کاوش
6-بر جای گذاردن تجربههای بیاد ماندنی و ارزشمند
7-تعیین جهت و تسهیل فعالیتهای مختلف
8-احساس بودن در «خانه»ی خود
9-تقویت راههایی برای ارتباطهای شخصی
راه ، عابر پیاده و مراودات اجتماعی
ویژگیهای پیاده روی
فصل سوم: انسان ، روان ، مسکن83
بخش اول: روانشناسی محیطی
روانشناسی در معماری
رابطه معماران و روانشناسان
سازگاری انسان با هر نوع محیط جدید ؟!!
درک انسان از محیط
عوامل موثر بر ادراک محیطی
نظریههای ادراک محیطی
1- نظریه برانس ویک
2- نظریه گیبسون
3- نظریه برلین
4- نظریه پدیده شناسی
شناخت محیطی
عوامل موثر بر شناخت محیطی
گم شدن خوشایند!!
ارتباط شخصیت و محیط فیزیکی
نظریات روان شناختی در مورد رابطه شخصیت و محیط
1-نظریه شخصیت هنری مورای
2-تئوری میدانی کرت لوین
ادامه فصل سوم: انسان ، روان ، مسکن103
بخش دوم: عوامی کیفی محیط
زیبایی شناسی معماری (و تاثیر آن بر روحیه و رفتار افراد)
عوامل کیفی محیط و تاثیر آن بر روحیه افراد از دیدگاه روانشناسی
1- حریم
2- مبلمان و اسباب و اثاثیه
3- مصالح و رنگ
4- نور و روشنایی
5- پنجره ها
6- گل و گیاه و فضای سبز
فصل چهارم: مقدمات طراحی 117
بخش اول: مطالعات جغرافیایی
بخش دوم: مطالعات تطبیقی
مجتمع مسکونی فیروزه
مجتمع مسکونی زیست خاور
مجتمع مسکونی 600 دستگاه
مجتمع مسکونی قدس
مجتمع مسکونی بنیاد مسکن
بخش سوم: شناخت سایت
فصل پنجم طراحی 135
بخش اول: آنالیز طرح
بخش دوم : مدارک طراحی
منابع و مأخذ
شامل 150 صفحه فایل word