لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 3
ابزارها و مقیاسهاى اندازه‌گیرى
مقیاسهاى اندازه‌گیرى واحدهایى هستند که براى سنجش متغیرها در ابزارهاى گردآورى اطلاعات بکار مى‌روند. مقیاسهاى اندازه‌گیرى عبارتند از: مقیاسهاى اسمى یا عددی، مقیاسهاى ترتیبی، مقیاسهاى فاصله‌اى و مقیاسهاى نسبی. (Scientific Method and Social Research; p.159)
مقیاسهاى اسمى
این مقیاس‌ها که به مقیاس عددی، نیز مشهورند جزو محدودترین مقیاس‌ها هستند و بصورت دو ارزشى و چندارزشى وجود دارند؛ مثلاً در سنجش صفاتى نظیر جنس، ملیت، مذهب و نیز نگرش‌ها و تمایلات افراد جامعه از این مقیاس استفاده مى‌شود؛ براى نمونه گزینه‌هاى متغیر چند ارزشى دین را بشرح زیر مى‌توان در نظر گرفت:
مسلمان بلى خیر
مسیحى بلى خیر
یهودى بلى خیر
زرتشتى بلى خیر
مقیاسهاى ترتیبى
با این مقیاس‌ها مى‌توان علاوه بر تشخیص وجود یا عدم وجود صفت، شدت و ضعف آن را نیز سنجید؛ مثلاً اگر عملکرد سه نفر کارگر فنى را در حین ساخت قطعات یک ماشین مشاهده کنیم، مى‌توانیم با توجه به زمانى که براى انجام دادن آن صرف مى‌کنند، کیفیت کارشان را رتبه‌بندى کنیم و رتبه‌هاى ۱ و ۲ و ۳ را در ساخت قطعات ماشین مشخص نمائیم. همانطور که مشاهده مى‌شود، مقیاس رتبه‌اى تنها ترتیب درجات را مشخص مى‌کند و قادر نیست فاصلهٔ بین آنها را مشخص کند.
مقیاسهاى فاصله‌اى
مقیاس فاصله‌اى علاوه بر دارا بودن صفات مقیاسهاى اسمى و ترتیبی، داراى این ویژگى است که مى‌تواند فواصل بین نمرات را نیز مشخص کند یا بعبارتى آن را کمّى نماید؛ براى مثال اگر در مقیاس رتبه‌بندی، کارگران فنى به سه درجه تقسیم مى‌شدند، در مقیاس فاصله‌اى مى‌توان طول زمان انجام دادن کار هر یک را به دقیق مشخص کرد؛ مثلاً اگر اولین کارگر در یک ساعت و دومى در ۵/۱ ساعت و سومى در ۴۵/۱ ساعت کار ساختن قطعات ماشین را انجام دهد، مى‌توانیم علاوه بر تعیین رتبه هر یک، فاصله زمانى انجام دادن کار بین آنها را نیز مشخص نمائیم. کمّى شدن ارزش هر یک از صفات در این مقیاس‌ها راه را براى تجزیه و تحلیل آمارى داده‌هاى تحقیق هموار مى‌نماید.
مقیاسهاى نسبى
مقیاس نسبى مانند مقیاس فاصله‌اى است با این تفاوت که این مقیاس داراى نقطهٔ صفر مطلق است که بعنوان مبدأ سنجش مورد استفاده قرار مى‌گیرد. از این مقیاس در اندازه‌گیرى‌هاى فیزیکى نظیر زمان، مسافت، اندازه و وزن استفاده مى‌شود؛ مثلاً زمان برحسب دقیقه یا طول برحسب سانتى‌متر یا وزن برحسب کیلوگرم هر یک داراى نقطهٔ صفر مطلق هستند که از آنجا بعنوان مبناى اندازه‌گیرى استفاده مى‌شود. در این مقیاس فواصل مساوى و معنادار هستند؛ در حالى‌که در مقیاسهاى فاصله‌ای، اندازهٔ فواصل مساوى و معنادار نیستند و قابلیت مقایسه را ندارند؛ براى مثال، سن عده‌اى دانش‌آموز بشرح زیر بر مبناى نسبى مورد بررسى قرار مى‌گیرد:
۲۰، ۱۸، ۱۹، ۱۷، ۱۸، ۲۱ سال
یا بهره هوشى ۸۰، ۱۲۰، ۱۱۰، ۹۰، ۷۵
یا وزن ۸۰، ۹۰، ۶۵، ۵۰، ۶۰، ۴۵ کیلوگرم
یا درآمدهاى ۱۰۰۰، ۲۰۰۰، ۲۵۰۰، ۱۵۰۰، ۱۷۰۰ تومان
در مقیاسهاى نسبى همانند مقیاس فاصله‌اى چون صفات بصورت ارزش‌هاى کمّى (اعداد) مورد سنجش قرار مى‌گیرند براحتى امکان استفاده از روش‌هاى آمارى براى تجزیه‌وتحلیل اطلاعات وجود دارد.
تحقیق در مورد ابزارها و مقیاسهاى اندازه‌گیرى