لینک پرداخت و دانلود در "پایین مطلب"
فرمت فایل: word (قابل ویرایش و آماده پرینت)
تعداد صفحات:40
چکیده
کارکردها و تفاوتهای فضای مجازی با سایر رسانه ها باعث شده که تصور شود عرصه علم ارتباطات در حال تجربه کردن یک تغییر بسیار اساسی است. در واقع گروهی از متفکران معتقدند این تغییرات به ظهور نظریه های جدیدی در حوزه علم ارتباطات منتهی خواهند شد. فضای مجازی هم مثل سایر رسانه ها با انسان سر و کار دارد و نتایج تحقیقات جدید نشان داده که اثراتی که به این رسانه نوظهور نسبت داده می شود مبالغه آمیز است. تحقیق در فضای مجازی با استفاده از نظریه های موجود نشان می دهد که این نظریه ها برای فضای مجازی هم تبیین های قابل قبولی ارائه می کنند و بنابراین برای تحقیقات بعدی کافی به نظر می رسند.در این مقاله خواهیم دید به دلیل کافی بودن نظریه های موجود ارتباطی برای تبیین فضای نوین رسانه ای ، فضای مجازی با و جود تفاوتهای ماهوی آن با سایر رسانه ها باعث نخواهد شد نظریه های عمده جدیدی در عرصه علم ارتباطات ظهور پیدا کنند.
واژگان کلیدی: فضای مجازی ، اینترنت ، نظریه های ارتباطات ، فرهنگ مجازی
مقدمه
در فوریه سال 2006 تعداد کاربران اینترنتی در جهان از مرز یک میلیارد نفر گذشت. در فاصله سالهای 2000 تا 2006 رشد تعداد کاربران اینترنتی در جهان بیش از200 درصدبوده است. آمار در مورد ایران کمی متفاوت است. بین سالهای 2000 تا 2006 تعداد کاربران اینترنتی در ایران بیش از 3100 درصد افزایش یافته است و در حال حاضر به بیش از 5/11 میلیون نفر بالغ می شود .
با این توضیح مقدماتی باید گفت مسئلهای که در حال حاضر دانش ارتباطات با آن روبروست به نظریه پردازی در این حوزه یعنی ارتباطات مربوط میشود.کارکردهای نظریه برای علم، متخصصان رشته ارتباطات را بر آن داشته تا با توجه به کمبودهای نظری موجود و تامین نظامهای مفهومی قابل انطباق با این تحولات، به نظریه سازیهای جدید در این حوزه بپردازند. در واقع در سنت دانش ارتباطات توسعه فناوری های ارتباطی همیشه با ایجاد نظریه های جدید ارتباطی همراه بوده است. این مسئله فعالان عرصه دانش ارتباطات را وادار می کند که بیاندیشند که آیا با پیدایش فضای مجازی ، نوع جدیدی از نظریة های ارتباطی مورد نیاز است؟
در این مقاله ابتدا تاریخچه ای از پیدایش و همچنین گسترش فضای مجازی ارائه خواهم داد و در ادامه فرهنگ مجازی را توضیح خواهم داد. پس از آن پدیده های نوظهور در فضای مجازی را بر خواهم شمرد. تفاوتهای روانشناختی موجود میان فضای مجازی و رسانه های پیش از آن هم مورد بررسی قرار خواهد گرفت. در مرحله بعد با مروری بر روی ایده ها و نظریات مختلف و گاه متضاد نشان خواهم داد که حوزه ارتباطات با ظهور و گسترش فضای مجازی چقدر در حوزة نظریهپردازی دستخوش تغییر و تحول شده و یا خواهد شد؟ سپس، به قابلیت نظریههای موجود ارتباطی برای اکتشاف، توصیف و تبیین در حوزه فضای مجازی خواهم پرداخت و در پایان به سوال مطرح شده در عنوان مقاله پاسخ خواهم داد.
فضای مجازی
وقتی صحبت از فضای مجازی به میان می آید مردم اغلب به کامپیوتری فکر میکنند که به اینترنت متصل است در حالیکه این فقط بخش بسیار کوچکی از فضای مجازی راتشکیل میدهد. از نگاه دیوید بل (2001) فضای مجازی فقط مجموعهای از سخت افزار نیست بلکه مجموعهای از تعاریف نمادین است که شبکهای از عقاید و باورها را در قالب داد و ستد بیت رد و بدل میکنند.
فضای مجازی درواقع نامی است که تعداد زیادی از کاربردهای امروز فناوری های جدید ارتباطی را دربر میگیرد. این نام نخستین بار بوسیله ویلیام گیبسون در رمان نورومانسر (1984) ابداع شد (هولمز، 2005). همانطورکه کاترین هایلس (1996) نشان میدهد دیدگاه گیبسون خودبخود به وجود نیامده بود و دگرگونی های مبتنی بر فناوری انجام شده در دهه های 1980 و1990 نقش زیادی در ظهور این اصطلاح داشت (به نقل از ویتاکر، 2004). فلیشی (2002) نشان می دهد که ظهور فضای مجازی در واقع درست بعد از پایان جنگ جهانی دوم و با راه افتادن موج فناوریهای جدید کامپیوتری در فرم اولیه آن اتفاق افتاد (به نقل از ویتاکر، 2004).
علیرضا دهقان (1384) معتقد است فضای مجازی یک شبکه گسترده جهانی است که شبکه های مختلف رایانه ای در اندازه های متعدد و حتی رایانه های شخصی را با استفاده از سخت افزار ها و نرم افزار های گوناگون و با قرارداد های ارتباطی به یکدیگر وصل می کند. فناوری های ارتباط راه دور اساس فضای مجازی را تشکیل می دهند (ویتاکر,2004). هر چند برخی از این فناوری ها مانند تلگراف و تلفن در اوایل قرن نوزدهم اختراع شده بودند اما همه گیر و ارزان شدن این فناوری ها و بالارفتن توان فنی آنها که شرط اصلی ظهور فضای مجازی است در چند سال اخیر اتفاق افتاده است. ویتاکر در توضیح این مسئله به رویداد تاجگذاری ملکه انگلستان اشاره می کند که حدود بیست میلیون نفر آن را از تلوییون تماشا کردند. در حالیکه تعداد تلویزیونها در انگلستان تا قبل از چند ماه مانده به مراسم 600000 دستگاه برآورد میشد, دراین چند ماه تقریباَ همین تعداد تلویزیون درانگلستان خریداری شد. شیوع فناوری های ارتباطی درسالهای بعد رفته رفته به شکل گیری وظهورفضای مجازی منجر شد.
کلمه فضای مجازی (سایبر اسپیس) از درون کلمه سایبرنتیکس که در سال 1948 بوسیله نوربرت وینر ابداع شده بود پدید آمد. سایبرنتیکس علم نظریه کنترل است و در مورد سیستم های پیچیده بکار می رود (ویتاکر, 2004). کلیه سیستمهایی که با روشهای خودفرمایی اداره می شوند در واقع سیستمهای سایبرنتیکی هستند. گاهی اوقات کلمه سایبرنتیکس در معنایی غیر از معنای اولیه آن مثلاً به معنای قانونگذاری و قانونمندی بکار میرود (دامسایر ,1993 و بیر 1994). دلیل این نوع نامگذاری به پیچیدگی این نوع قوانین مربوط می شود. ارتباط واژه ای فضای مجازی (سایبراسپیس) و سایبرنتیکس هم به مسئله پیچیدگی بر می گردد.
لیندلاف (2002) ارتباطات کامپیوتری را بسیار متفاوت از سایر ارتباطات می داند و معتقد است اینگونه ارتباطات باید با یک روش شناسی متفاوت از بقیه روشها مورد تجزیه تحلیل قرارگیرند. لیندلاف در این مورد معتقد به یک رویکرد ساختار اجتماعی است. رویکرد ساختار اجتماعی عوامل غیر انسانی را هم در ارتباطات دخیل می داند.
فرهنگ مجازی
مقاله درباره زمینه های تاثیر فضای مجازی بر نظریه های ارتباطات