تحقیق روابط بین والدین و فرزندان و تأثیر آن در تربیت

اختصاصی از کوشا فایل تحقیق روابط بین والدین و فرزندان و تأثیر آن در تربیت دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

فرمت فایل : WORD (قابل ویرایش)

تعداد صفحات:78

فهرست مطالب:
بخش اول: تربیت                                23-8
1.    تربیت و قلمرو آن                                
2.     پایه‌های اساسی تربیت
3.     اشاراتی کوتاه به مراحل تربیت
4.     اهداف تربیتی
5.     عوامل تربیت
6.     سخن، ابزار تربیت
7.     اسلام و تربیت‌پذیری انسان
8.     نکات عقلی و اسلامی در تربیت‌پذیری انسان
9.     ارزش و اهمیت تربیت
10.     توضیحاتی دیگر در باب هدف تربیت و تعلیم
11.     تربیت و وظائف آن
12.     ویژگیهای تربیت دختران
13.     عالیترین انتساب
14.     بهترین میراث
15.     بروز نتایج تربیت

بخش دوم: شخصیت                                30-24
1.    شخصیت چیست؟
2.     صفات پایدار
3.     منشا شخصیت
4.     اثبات شخصیت
5.     جوان و محیط اجتماعی
6.     اسلام و صفات شخصیت
7.     شخصیت فرزندان
8.     بشر و خواهش عزت نفس
9.     عزت نفس و آزادگی
10.     مراعات شرف کودک در خانواده
11.     آئین اسلام و عزت نفس
بخش سوم: خانواده و مسائل نوجوانان و جوانان                39-31
بخش اول: تربیت و مسائل عاطفی
الف: خانواده و تربیت
1.    وظایف والدین
2.     سخنی دیگر درباره نخستین مربی کودک
3.     معلم اول کودک
4.    پی‌ریزی قواعد زندگی
5.     خانواده و تربیت
6.     شریفترین خدمت
7.     مراقبت‌ها در هفت سال سوم
8.     تمایلات نوجوان و جوان
9.     توجه به نیاز آنان
10.    مهرطلبی آنان
11.     هدایت نوجوان و جوان
ب: نیاز به محبت                                43-40
1.    جلوه‌های مهرطلبی
2.     جدائی‌های طولانی
3.     مهرورزی به هنگام بازگشت
4.     چهره متبسم
5.     چند نکته مهم
بخش چهارم: نقش پدر                            50-44
الف: اخلاق پدر
1.    همدمی با فرزندان
2.     در برابر حرف حق
3.     اما سخنی هم با شما
ب: بیگانگی با فرزندان
1.    جوش کار و تلاش
2.     سر در لاک خود
ج: نزاع در خانه
1.    خانه جهنمی
2.     سعادتمندی کانون
3.     گریز از خانه
4.     آثار بد خشونت‌ها
بخش پنجم: نقش مادر                            54-51
الف: اخلاق مادر
1.    مادر و اخلاق اسلامی
2.     حوصلة مادر
ب: مادر و رازهای فرزندان
1.    مادر بهترین رازدار
2.     چند نکته مهم
ج: جنبه‌های مذهبی مادر
1.    مادر و مذهب
2.     نیاز به ایمان
3.     کنترل روابط
4.     در برابر عبادت فرزندان
بخش ششم:  احساس نابسامانی در خانواده                62-54
الف: تبعیض در خانه
1.    ارجحیت پسر بر دختر
2.     در آموزش علم
3.     مساله کار در خانه
4.     مراقبتها در ابراز عواطف
ب: تحقیر در خانه
1.    جوان و مسالة تحقیر
2.     انتقادپذیری از فرزندان
3.     چند نکته مهم
ج: آزادی فرزندان در خانه
1.    جوان و آزادی
2.     نوع آزادی
3.     نکته‌ها در کنترل
د: احترام والدین
1.    سئوالی در ذهن جوان
2.     نیکی به پدر و مادر
3.     رعایت حرمت فرزندان
بخش هفتم: نکته‌های مهم در روابط والدین و فرزندان            65-63
1.    جبران خطای تربیتی
2.     وظیفة والدین
3.     توقف رشد عقلی
4.     آسیبهای روحی
5.     زیاده‌روی در محبت
6.     بدترین پدران
بخش هشتم: دومین کلاس تربیت (مدرسه)                    76-66
1.    مدرسه و تکوین شخصیت کودکان و نوجوانان
2.     همگامی خانه و مدرسه
3.     نقش مدرسه در انتقال ارزشها
4.     رفتارهای مذهبی چگونه تبلور می‌یابد؟
5.     هشیاریهای فرهنگی در پاسداری از سلامت و رشد مطلوب
6.     مهاجمان فرهنگی کیستند؟
7.     هدف مهاجمان فرهنگی چیست؟
8.     رسالت اولیاء و مربیان و پیشگیری از آسیبهای اجتماعی
منابع مورد استفاده:

 

تحقیقات کاربرد مواد آموزشی:
مقدمه:
تقدیم این تحقیقات به آن معلمان و مربیان و اساتیدی که شغل مقدس تدریس را با همه مشکلات و زحماتش و با توجه به تأثیر والای این وظیفه بزرگ اجتماعی، و با رضایت تمام پذیرفته‌اندو میدانند که اگر امروز قدر کار بزرگ آنها کوچک شمرده شود فردا در برابر رسول و اهل بیت پاکش یعنی مربیان و معلمان والامقام بشری سرافراز و آبرومند خواهند بود.
و در ادامه تقدیم می‌دارم به آن جوانان و نوجوانان برومندی که زحمات معلمان آگاه و دلسوز خود را پاس می‌دارند و وجود آنها را در راه سعادت خود عزیز می‌شمارند و محبت آنها را همیشه در دل پاکشان زنده می‌دارند تا فردا در برابر رسول خدا و اولیای گرامی او عزیز و موجب روشنی چشم استادان خویش باشند.
چنانکه در میان شما رسولی از خودتان فرستادیم تا آیات ما را برای شما تلاوت کند و دلها و نفسهای شما را از جهالتها و زشتیها و آلودگیها پاک نموده به اخلاق و فضایل انسانی رشد و کمال بخشد و همچنین شما را تعلیم کتاب و حکمت دهد و آنچه را که در قدرت و امکان شما نبوده تا بفهمید به شما بیاموزد. بنابراین مرا که خالق و منعم شما هستم همیشه بیاد داشته باشید تا من هم به لطف بیشتر و عنایتهای آینده شما را یاد کنم .

تأثیر زوج درمانگری اسلامی در افزایش خودشناسی، جهت گیری مذهبی و سازگاری زناشویی زوج های ناسازگار

اختصاصی از کوشا فایل تأثیر زوج درمانگری اسلامی در افزایش خودشناسی، جهت گیری مذهبی و سازگاری زناشویی زوج های ناسازگار دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

این فایل درقالب ورد وقابل ویرایش در 

پروژه تأثیر زوج درمانگری اسلامی در افزایش خودشناسی

پایان نامه تأثیر زوج  درمانگری اسلامی در افزایش خودشناسی،

جهت گیری مذهبی و سازگاری زناشویی زوج های ناسازگار

چکیده پژوهش

 در این پژوهش که از نوع پژوهش شبه آزمایشی است به منظور دستیابی به داده های علمی در جنبه کاربردی، اثر بخشی روش زوج درمانگری اسلامی به عنوان متغیر مستقل در افزایش جهت گیری مذهبی، خودشناسی و سازگاری زناشویی زوجهای ناسازگار به عنوان متغیرهای وابسته مورد آزمایش قرار گرفت. بدین منظور از میان زوجهایی که از طریق اطلاعیه ای داوطلب شرکت در این پژوهش برای حل اختلاف های زناشویی خود شدند، 14 زوج (28 زن و شوهر) پس از ردیف شدن نمراتشان همتا شده و به طور تصادفی به دو گروه- آزمایشی و گواه- اختصاص یافتند.

   ابزارهای پژوهش شامل: 1) مقیاس 21 سوالی جهت گیری مذهبی آلپورت، برای اندازه گیری سطح کلی مذهب، جهت گیری مذهب بیرونی و درونی آزمودنیها، 2) مقیاس 32 سوالی سازگاری دو عضوی (زناشویی) اسپانیر و 3) پرسشنامه 29 سوالی خودشناسی برای تعیین سطح حالت های خودآزمودنی ها (نابالغانه/  والدینی /  کودکانه  ) بود. کلیه آزمونها در مرحله قبل و بعد از درمانگری اسلامی به طور انفرادی در شرایط کنترل شده در مورد هر دو گروه اجرا شدند.

   نتایج حاصل با استفاده از آمار توصیفی، ضریب همبستگی پیرسون، تحلیل واریانس تکرار سنجش، آزمون T وابسته و مستقل، آزمون توکی(HSD) و رسم نمودار مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها در پرتو پژوهش های گذشته و پنج فرضیه پژوهش حاضر نکات زیر را برجسته ساخت:

• با استفاده از روش زوج درمانگری اسلامی در گروه آزمایشی خودشناسی منفی نسبت به قبل از درمانگری (69/248= F) و نسبت به گروه گواه (28/39= F) کاهش، و همچنین سازگاری زناشویی آنها نسبت به قبل از درمانگری (07/116= F) و نسبت به گروه گواه (28/14= F) در سطح 99 درصد اطمینان افزایش یافت.
• زوج درمانگری اسلامی بر «خودبالغانه/» گروه آزمایشی (62/10= t) بیشتر از حالت های دیگر خود یعنی «خودوالدینی/ » (45/6=t) و «خودکودکانه / » 21/8=t) در سطح 99 درصد اطمینان تأثیر گذاشت.
• سازگاری زناشویی گروه آزمایشی با کاهش «خودبالغانه منفی/ ( ‍(76/0-= r)، بیشتر از کاهش حالت های دیگر خود یعنی «والدینی/»(47/0-= r) و «کودکانه /» (57/0-=t) رابطه داشت .
• در سطح 99 درصد اطمینان با روش زوج درمانگری اسلامی در گروه آزمایشی جهت گیری کل مذهبی نسبت به قبل از درمان (17/103= F) و نسبت به گروه گواه (26/12= F) وهمچنین جهت گیری مذهبی درونی آنها نسبت به قبل از درمان (52/13= t) و به گروه گواه (93/8= t) افزایش یافت.
  
  

  مقدمه:
  
  خانواده، مهمترین واحد اجتماعی هر جامعه است که با بستن پیمان زناشویی بین زن و مرد تشکیل می شود. خداوند در سوره نساء آیه 20 می فرماید: «و زنان از شما میثاق محکمی گرفته اند» این آیه می رساند که پیمان ازدواج میان زن و مرد در قرآن میثاق محکمی است. در قرآن کلمه میثاق به معنی پیمان میان خدا و بندگان درباره توحید و احکام است و در هر جای قرآن کلمه میثاق با فعل «گرفتن» به کار رفته، نمایشگر پیمان الهی است . از این آیه می فهمیم که چقدر پیمان ازدواج در اسلام محکم و استوار است، و ازدواج نه تنها پیمانی میان زن و مرد بلکه پیمانی بین زوجین باخدا است که طبق آن با خدا عهد می بندند به دستورات قرآن در وظایف همسری و حقوق خانواده که جزئیات آن در سوره های مختلف قرآن و روایات معبتر آمده است عمل کنند (بی آزار شیرازی،136، صفحه 64).

    اما متأسفانه شواهد بسیار زیادی وجود دارد که زوج ها درجامعه کنونی- به خاطر تغییرات سریع و بی سابقه در تمام جنبه های زندگی منجمله در باور ها و ارزش ها- مشکلات شدید و فراگیری را هنگام برقراری و حفظ روابط صمیمی و سازگارانه تجربه می کنند. افزایش روز افزون طلاق در دنیای کنونی، هر چند در مقیاسی بسیار کمتر، متأسفانه جامعه فعلی ما را نیز در بر گرفته است؛ و نارضایتی زن و شوهر از یکدیگر و نیز از هم گسیختگی کانون های گرم بسیاری از خانواده ها و تأثیرات سوء این جدایی بر افراد خانواده نیاز به رسیدگی و رفع این مشکل  را مطرح ساخته است (سهرابی، 1377، صفحه 3).

     با آنکه انجام  پژوهش های متعددی پیرامون بررسی کارآمدی رواندرمانگری های مختلف برای درمان اختلافهای زناشویی در خور توجه و تحسین است؛ اما با استفاده از روش های زوج درمانگری غربی که غالباً روش های جزئی نگر و موضعی نگر هستند. بعید به نظر می رسد که بتوان به شناخت همه جانبه «شخصیت انسانی انسان» و حکم و ضابطه ای مطابق با واقع دست یافت. بنابرانی برای دستیابی به ریشه و  علت ناسازگاری های زن و شوهرها و نیز حل و فصل این ناسازگاریها باید به منبع فیاض الهی روی آوریم و  با الهام از مضامین آسمانی و با واقع بینی علت همه گرفتاریهای بشر را وتمام ناسازگاریهای فردی، زناشویی و اجتماعی را و تمام بیماریهای روانی را به غفلت نسبت  دهیم، غفلتی که برای نفس فطری است و هیچ کس به اندازه خداوند به نفس و وسوسه گری های آن آگاه نیست (اسرا/ 25؛ ق/ 16) ؛ و به اندازه او راه های تزکیه، اعتدال و درمان آن را اعلام نکرده است. (حجتی، 1366). همه این راه ها چیزی جز شناخت حالتهای نفسانی/ خود نیست. شناختی که در همه ادیان الهی و به ویژه دین اسلام به آن تأکید شده و حتی در تمامی مکاتب رواندرمانگری غربی به صورت «ایجاد بینش در بیمار» به عنوان مهمترین اصل تغییر و درمان بر آن صحه گذاشته شده است. هر چند کسب بینش از سوی بیمار نسبت به حالتها و رفتارهای خود در جریان رو واندرمانگری  غربی،  عمق خودشناسی در ادیان الهی را ندارد. با این همه پژوهش ها نشان داده اند رواندرمانگرانی که ایجاد بینش در بیمار را سرلوحه کار خود قرار داده اند توانسته اند تغییرات چشمگیر و با ثباتی را در شخصیت مراجعان خود نمایان سازند. انسان تنها با شناخت و هشیاری نسبت به حالت های نفسانی خود (به تعبیر اسلام: اماره، لوامه، مطمئنه و به تعبیر روانشناسان غربی: کودکانه، والدینی، بالغانه) است که می تواند به تعمق و تفکر درباره راز آفرینش بپردازد و راه های ارتباط با خود خداوند را و دیگران را بشناسد. در چنین حالتی است که هیچ اثری از خود خواهی ترس و اضطراب، تباهی و آزردگی مشاهده نمی شود و آنچه به چشم می خورد رضای خداست.

     بنابر آنچه ذکر شد و با توجه به اهمیت شناخت و تدوین روش های مؤثر در درمان اختلاف های زناشویی از یکسو و استفاده از روشی که کاملاً مبتنی بر روانشناسی اسلامی باشد و برای خود شناسی و شناخت حالت های خود/ نفس، از منابعی چون قرآن کریم، و سیره رسول اکرم (ص)، ائمه معصومین (ع) و احادیث معتبر-  به سبکی که پژوهشگر بر اساس تجارب بالینی خود سازمان داده- مدد بگیرد، از سوی دیگر پژوهش حاضر طرح و اجرا گردید. تا اثر بخشی زوج درمانگری، اسلامی بر خودشناسی و حل اختلاف های زناشویی و افزایش جهت گیری مذهبی بررسی شود.

    گفتنی است که طرح پژوهش حاضر در قالب دو طرح تصویب گردیده است. این گزارش مربوط به طرح اول است که در آن روش زوج درمانگری اسلامی است. در طرح دوم از روش زوج درمانگری تحلیل ارتباط محاوره ای استفاده می شود و در گزارش نهایی نتایج دو روش از نظر افزایش جهت گیری مذهبی، خود شناسی و سازگاری زناشویی زوج های ناسازگار مورد مقایسه و تحلیل قرار می گیرد.

  
  

فهرست مطالب
تشکر و قدردانی:
چکیده پژوهش
مقدمه:
فصل اول : گستره علمی موضوع مورد پژوهش
۱-موضوع و زمینه
۲- ابعاد موضوع
۳- امکان بررسی موضوع و اهمیت آن
۴-اهداف پژوهش
۵-سوال های پژوهش
۶-فرضیه ها
۱۷)متغیرها و تعریف عملیاتی آن ها
۸- خلاصه:
فصل دوم : مرور و تحلیل یافته های پیشین در این قلمرو
۱-مذهب
۱- ۱ اهمیت دین و مذهب در خود شناسی
۱-۲ گستره مذهب
۱-۳  مذهب و فطرت
۲-مبانی نظری مربوط به مذهب
۲-۱ روی آورد روان تحلیل گری
۲-۲ روی آورد روان تحلیل گری جدید:
۲-۳ روی آورد صفات
• گوردون آلپورت
۲-۴ روی آورد انسان نگری
• آبراهام مازلو
۲-۵ روی آورد هستی نگر
• ویکتور فرانکل
۲-۶ روی آورد کنش نگر
• ویلیام جیمز
۲-۷ روی آور شناختی نگر
• آلبرت الیس
۳- همسر گزینی و تشکیل خانواده
۳-۱ تعریف خانواده
۳-۲ مرور کوتاهی بر تاریخچه خانواده درمانگری
۳-۳ نحوه شکل گیری زوج درمانگری
• الگوی کارکردی و درمان خانوادگی مک ماستر
• الگوی منحنی اولسون
• الگوی سیستمی بیورز
۱٫ خانواده هایی با کارکرد بد
۲٫ خانواده های مرزی
۳٫ خانواده های متوسط
۴٫ خانواده های با کفایت
۵٫ خانواده های مطلوب
۳-۴ الگوهای بالینی القاطی در خانواده درمانی
• خانواده درمانی چند سطحی التقاطی فلدمن
• روی آورد خانواده درمانی التقاطی والش
• روی آورد زناشویی درمانگری التقاطی نیکلز
• خانواده‌درمانگری‌التقاطی:خانواده‌درمانگری‌روان‌پویایی‌متمرکزبر مشکل
۴- یافته های پژوهشی در قلمرو خانواده / زوج درمانگری
۵-روش زوج درمانگری اسلامی
۶-خلاصه
فصل سوم: فرایند روش شناختی بررسی تجربی موضوع
۱- انتخاب نمونه
۱-۱ جامعه مورد بررسی
۱-۲ روش نمونه گیری
۱-۳ اندازه نمونه
۲- ابزار و روش اجرای پژوهش
۲-۱ پرسشنامه جهت گیری مذهبی آلپورت
۲-۲ پرسشنامه  دو عضوی اسپانیر
۲-۳ پرسشنامه سازگاری خودشناسی
۲-۴ روش زوج درمانگری اسلامی
۳-طرح پژوهش و روش های آماری
۳-۱ معرفی طرح های پژوهش
۳-۲ روش های آماری  تحلیل داده ها
۴-خلاصه
فصل چهارم: ارائه و تحلیل نتایج کلی
۱- یافته های توصیفی
۲- یافته های مربوط به تحلیل نتایج در چارچوب فرضیه ها
۳- خلاصه
فصل پنجم: بحث و نتایج  نهایی
۱- بحث و بررسی درباره یافته ها
۲-تفسیر نهایی و پیامدها
۳-محدودیت ها
۴-پیشنهادها
منابع و مآخذ

مقاله تأثیر آموزش مهارتهای زندگی بر سلامت روان و منبع کنترل

اختصاصی از کوشا فایل مقاله تأثیر آموزش مهارتهای زندگی بر سلامت روان و منبع کنترل دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

این فایل در قالب ورد و قابل ویرایش در 88 صفحه می باشد.

 

فهرست مطالب

خلاصه ۴
مقدمه ۷
بیان مساله ۱۰
اهمیت و ضرورت پژوهش ۱۴
متغیرهای پژوهش ۱۵
تعریف علمی و عملیاتی «مهارت‌های زندگی»: ۱۶
تعریف علمی و عملیاتی «سلامت روان» ۱۷
تعریف علمی و عملیاتی «منبع کنترل» ۱۸
مبنای تئوریکی برنامه آموزش مهارتهای زندگی ۱۹
اهداف آموزش مهارتهای زندگی ۲۴
اهمیت مهارتهای زندگی در سلامت روانی ۲۶
ابعاد مهارتهای زندگی ۲۸
پیشینه تحقیقاتی پژوهش ۲۹
جمع بندی و نتیجه‌گیری از پیشینة تحقیقاتی پژوهش ۴۲
فرضیات پژوهش ۴۳
روش بررسی ۴۵
۱- پرسشنامه سلامت عمومی گلدبرگ (GHQ) 46
2- پرسشنامه منبع کنترل لونسون ۴۷
۳- ابزار آموزش مهارتهای زندگی ۴۸
روش‌های آماری پژوهش ۵۰
تجزیه و تحلیل علمی ۵۰
منابع تغییر ۶۱
مقیاسها ۶۱
منابع تغییر ۶۳
مقیاسها ۶۳
منابع تغییر ۶۵
مقیاسها ۶۵
بحث و نتیجه‌گیری ۶۹
فهرست منابع فارسی ۸۱

فهرست منابع فارسی

۱- احمدی زاده، محمد جواد (۱۳۷۳)، «بررسی اثر بخشی آموزش مهارت حل مسأله بر برخی از ویژگی‌های شخصیتی نوجوانان تحت پوشش مراکز شبانه‌روزی بهزیستی» پایان نامه ارشد: روان‌شناسی تربیتی دانشگاه علامه طباطبائی.

۲-  استورا، اچ. ب (۱۹۹۱). تنیدگی یا استرس. ترجمه: دادستان، پریرخ (۱۳۷۷). چاپ اول تهران. انتشارات رشد.

۳-  اسماعیلی ، محمد (۱۳۸۰) . «بررسی اثر آموزش درس مهارتهای زندگی در تعامل با شیوه‌های فرزند پروری بر عزت نفس دانش‌آموزان استان اردبیل». فصلنامه پیام مشاور. سال سوم. شماره ۶٫ انتشارات ورای دانش.

۴- امین یزدی، امیر؛ صالحی فدردی، جواد (۱۳۷۸). «بررسی رابطه سبک اسنادی با استرس ادراک شده.» مجله علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه فردوسی مشهد. سال اول. شماره ۲٫

۵- بیابانگرد ، اسماعیل (۱۳۷۸). روشهای افزایش عزت نفس در کودکان و نوجوانان. چاپ پنجم ، تهران، انتشارات انجمن اولیاء و مربیان.

۶- بیان زاده ، سید اکبر؛ زمانی منفرد، افشین؛ حیدری پهلویان، احمد و همکاران (۱۳۷۸). «بررسی وضعیت سلامت روانی کارکنان یک مجتمع صنعتی»، فصلنامه اندیشه و رفتار . سال چهارم. شماره ۴٫

۷- پاپیری، امید علی (۱۳۷۶). «بررسی اثربخشی روش آموزش مهارتهای گروهی حل مسأله در درمان نوجوانان اقدام کنتده به خودکشی در ایلام .» پایان نامه ارشد: روانشناسی بالینی. دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی ایران. انیستیتو روانپزشکی تهران.

۸- حسینی، سید ابوالقاسم (۱۳۷۸). «مفاهیم و اهداف بهداشت روانی». فصلنامه علمی – پژوهشی اصول بهداشت روانی. سال اول . شماره اول.

۹- سازمان بهداشت جهانی، برنامه آموزش مهارتهای زندگی. ترجمه: نوری قاسم آبادی، ربابه؛ محمدخانی، پروانه (۱۳۷۷). تهران، واحد بهداشت روان و پیشگیری از سوء مصرف مواد سازمان بهداشت جهانی.

۱۰- شریفی، غلامرضا (۱۳۷۲). «بررسی اثر بخشی روش آموزش مهارت حل مسأله در درمان علائم افسردگی نوجوانان شاهد.» پایان نامه ارشد: روانشناسی. دانشگاه علوم پزشکی ایران، انیستیتو روانپزشکی تهران

۱۱- طارمیان، فرهاد؛ ماهجویی، ماهیار؛ فتحی، طاهر (۱۳۷۸). مهارتهای زندگی. چاپ دوم. تهران. انتشارات تربیت.

۱۲- فراهانی، محمد تقی؛ کوپر، ام. جین، پی (۱۳۷۴). «مکان کنترل یک بعدی است یا چند بعدی، داده‌هایی بر اساس ترجمه‌های فارسی مقیاسL-E راتر و مقیاس‌های P,I و C لونسون». پژوهشهای روانشناختی. دوره ۳، شماره ۳ و ۴٫

۱۳- قاسمی، طاهره (۱۳۷۵)، «بررسی ارتباط بین منبع کنترل و شیوه‌های مقابله و نیمرخهای روانی دختران در نظام جدید آموزش و پرورش در شهر تهران». پایان نامه ارشد: روانشناسی، دانشگاه الزهرا (س).

۱۴- کلینکه، ال. کریس. مهارتهای زندگی . ترجمه: محمد خانی، شهرام (۱۳۸۰) چاپ اول،  جلد ۱ تهران. انتشارات سپند هنر.

۱۵- گنجی، حمزه (۱۳۷۹). بهداشت روانی. چاپ سوم، تهران. انتشارات ارسباران.

۱۶- میرهاشمیان، حمیرا (۱۳۷۷). «تأثیر اعتقادات مذهبی در شکل‌گیری منبع کنترل و نیمرخ روانی دانشجویان دانشگاههای تهران». پایان نامه ارشد: روانشناسی. دانشگاه الزهرا (س).

۱۷- نجفی، فرحناز (۱۳۷۹). «بررسی و مقایسه میزان عزت بدنی و اضطراب دانشجویان دانشگاه الزهرا(س) به عنوان یک دانشگاه تک جنسیتی با دانشجویان دختر دانشگاههای مختلط دولتی». پایان نامه ارشد: روان شناسی. دانشگاه الزهرا (س).

۱۸- هارجی، اون؛ ساندرز، کریستین؛ دیکسون، دیوید. مهارتهای ارتباطی در ارتباطات میان فردی. ترجمه بیگی، خشایار؛ فیروز بخت، مهرداد (۱۳۷۷). چاپ اول تهران. انتشارات رشد.

۱۹- هانتر- گبوی، کارول، راهنمای آموزش زندگی. بازنویسی و تنظیم: قاسم زاده، فاطمه . ترجمه: عبدالله زاده، نگین (۱۳۷۸). صندوق کودکان سازمان ملل متحد (یونیسف).

References
1. Albertyn. R.M. ;Kapp. C.A’ Gr0enewald. C.J.(2001). “Patterns of empowerment in individuals through the course of a Life Skills programme in … “Journal of studies in the education of adults. 33 (2). 21 – ۱۸۰٫
۲٫ Benard. B; Fafoglia. B. (1991). “Effective substance abuse prevention school social workers as catalysts for change”. Journal of social work in education. 13 (2). 15-20.
3. Botvin. G.J. ; Mihalie. S.F; Grotpeter. J.K. (1998). “History and description of life skills training”. Blue prints for violence prevention, Book five: Life Skills training. Boulder, co: center for the study and prevention of drug abuse.
4. Botvin. G.J.:Kantor. L.W.(2000).”Preventing alcohol and tabacco use through life skills training”. Jouranal of Alcohol research & health, 24 (4), 8-250.
5. Botvin. G.J. (2001). www. Google. Com.
6. Breton. J.J.(1999). “Complementary development of prevention and mental health promotion programs for canadian children based on contemporary scientific paradigms”. Canadian. Journal of psychiatry. 44(3), 7 227.
7. Cassidy. T. (2000). “Stress, Healthiness and health behaviors: an exploration of the role of life events, daily hassles, cognitive appraisal and the coping process”. Journal of counseling psychology Quarterly. 13 (3). 19-293.
8. Collins. M.E.; Mowbray. C.T. (1999). “Measuring coping strategies in an educational intervention for individuals with psychiatric… “Journal Health & social Work. 24 (4). 12-279.
9. Darden. C. A.; “Ginter. E. J. (1996). “life skills development scale-adolescence form”Journal of mental health counseling 18 (2). 22- 142.
10. Ginter. E.J. (1999).” David K. Brooks” contribution to the developmentally based life skills approach”. Journal of Mental health counseling. 21 (3). 12-191.
11. Heaven. P. C. L. (1996). Adolecent Health, Routledge: International Thomoson Publishing.
12. Highland. P. (1998). “How does AIDS affect you?” Journal of current health. 25 (4). 11.
13. Kadish. T. E.; Glaser. B. A.; Calhoun. G. B.; Ginter. E. J. (2001) “identifying the developmental strengths of juvenile offenders: Assessing four life skills. . . “. Journal of Addictions & offender counseling. 21 (2), 11- 85.
14. Kelley. T. M. (1993). “Neo- cognitive learning theory: implications for prevention and early intervention strategies with . . . “ Journal of Adolescence. 28 (110). 22-439.
15. kelley. T. M. (2000). “Thought recognition, Locus of control and adolescent well- Being”. Journal of Adolescence.
16. Klingman. A. (1998). “ psychological education: studying adolescents interests from their own perspective”. Journal of Adolescence. 33 (130). 12- 435.
17. Kress. J. S. Elias. K. J. (1993). “Substance abuse prevention in special education populatings: Review and recommendations”. Journal of special education. 27 (1). 110- 137.
18. Mc whirter. B. T. (1999).”Effects of anger management and goal setting”. Journal of current psychology. 18 (2): 15-223.
19. Moote. Jr. G; smyth. N.J; wodarski. J. (1999). “Social skills traniing with youth in school settings: A review”. Research on social work practice. 9 (4). 39-427.
20. Nastasia. B. (1998). “A model For mental Health programming in school communities: introduction to the mini- series”. Journal of school psychology review. 27 (2). 10 – ۱۶۵٫
۲۱٫ Nelson- Jones- R. (1992). Life skills helping, USA: Books/ cole publishing company.
22. Nicol. M. M; Robertson, L; Connaughton J. A. (2000). “ Life skills programs for chronic mental illnesses. (cochrane Review)” The cochrane Library. Lssue 2. Oxford: update software. (ISSN 1464- 780 X).
23. Piccinin. S.; Mccarrey. M. (1998). “impact of situational ligitimacy and assertiveness- related anxiey/ discomforten motivation and . . . “ Journal of current psychology. 17(1). 18 –۷۵ .
۲۴٫ Reeh. H. E. ; Hiebert. B. : et.al. (1998). “Adolscence health: the relationship between health locus of control, beliefs and behaviors”. Journal of Guidance & counseling. 13 (23). 7-23.
25. Shope. J. T; Copeland. L. A. (1993). “ Assessment of adolescent refusal skills in an alcohol misuse prevention study”. Journal of Health education Quarterly. 20 (3), 18 –۳۷۳٫
۲۶٫ Spangenberg. J. J.; Theron. J. C. (1999). “Stress and coping strategies in spouses of depressed patients”. Journal of psychology. 133 (3). 10- 253.
27. Stanard., R. P. (2000). “ Assessment and treatment of adolescent depression and suicidality”. Jouranl of mantal health counseling. 22 (3). 14-204.
28. Steptoe. A.; Wardle. J (2001).” A Locus of control and health behavior revised: Amulti- variate analysis of young adults from 18 countries”. British Journal of Psychology, 22 (4), 14-659.
29. Unger. J. B.; Kipk. M.D.; et. al. (1998). “stress, coping and social support among homeless younth” journal of Adolescence reseach . 13 (2). 24-134.
30. Vuchinich. S. (1998). Problem solving in families, India. Pvt. Itd Sage publications.
31. White. J. (2001). “ Mental health concepts and skills. Sk online”. Salem- keizer public schools.
32. Whitfield. G. W. (1999). “Validatijng school social work: An evaluation of a cognitive – behavioral approach to reduce school violence”. Research on social work practice. 9(4). 28-399.
33. Wichroski. M. A. (2000). “ Facilitating self- esteem and social supports in a family life skills program”. Journal of women & social work, 15 (2),. 17-277.
34. World health organization (WHO). (1997). “ The life skills education project. Geneva”. WHO Technical report series. No 870. Vi + 93 Pages.

خلاصه

انسان با توجه به پیچیدگی‌ها و دشواری‌های زندگی جهت رسیدن به رشد و پیشرفت در جنبه‌های گوناگون می‌‌بایست از توانایی لازم و کافی جهت مقابله با موقعیتهای دشوار زندگی و همچنین فراهم نمودن شرایط مناسب به منظور پیشرفت همه جانبه برخوردار باشد. بنابراین افراد موفق، تکامل یافته و دارای سلامت روانی کسانی هستند که توانایی و مهارت کافی را در برخورد با شرایط گوناگون زندگی دارند و همواره در صدد تغییر موقعیت خویش در جهت رشد و تکمیل هستند. این ویژگی‌ها نشانگر برخورداری اینگونه افراد از مهارتهای زندگی می‌باشد. در حال که افراد ناموفق و کسانی که به رشد و پیشرفت متعادل در جنبه‌های گوناگون زندگی دست نیافته‌اند از سلامت روانی کمتری برخوردارند و همچنین توانایی حل مؤثر مشکلات و مسائل زندگی را ندارند می‌توان گفت که فاقد مهارتهای زندگی کافی هستند. بدین ترتیب برخورداری از مهارتهای زندگی و به کارگیری آن جهت دستیابی به رشد و کمال می‌تواند بسیاری از مشکلات،‌ ناکامی‌ها و ناهنجاری‌ها را رفع نماید و در عوض یک زندگی با نشاط، پرتلاش، رو به پیشرفت و کمال،‌ مفید و سازنده را به ارمغان آورد و چه بهتر است که کسب این مهارتها از دوران نوجوانی آغاز گردد. با توجه به اینکه تحقیقات بسیاری موضوع فوق را مورد تأیید قرار داده‌اند و همچنین باور و اعتقاد پژوهشگر به اینکه لازمه موفقیت و تکامل همه جانبه در زندگی، برخورداری از سلامت روانی و آگاهی از شیوه صحیح و مناسب زندگی و در نتیجه سبک زندگی سالم می‌باشد، به همین جهت،‌ پژوهش حاضر به بررسی تأثیر آموزش مهارتهای زندگی بر سلامت روان و منبع کنترل  نوجوانان پرداخته است.

در این پژوهش به منظور بررسی تأثیر آموزش مهارتهای زندگی بر سلامت روان و منبع کنترل. که به شیوه  آزمایشی و طرح پیش آزمون- پس آزمون- با گروه کنترل انجام گردید،‌ چنین فرض شد که آموزش مهارتهای زندگی موجب افزایش یا بهبود سلامت روان و درونی‌تر شدن منبع کنترل در نوجوانان می شود. به همین منظور از بین ۱۹۱ دانش آموز دختر مقطع دبیرستان، ۳۰ دانش‌آموز که بالاترین نمرات را از پیش آزمون (پرسشنامه سلامت عمومی و پرسشنامه منبع کنترل) به دست آوردند، انتخاب شدند و به طور تصادفی به دو گروه آزمایشی و کنترل تقسیم گردیدند که هر گروه شامل ۱۵ دانش آموز بود.

پس از اجرای پیش آزمون در گروه آزمایشی و کنترل، گروه آزمایشی آموزش مهارتهای زندگی را در هشت جلسه دو ساعته دو بار در هفته دریافت نمود. پس از یک ماه، پس آزمون (پرسشنامه سلامت عمومی و پرسشنامه منبع کنترل) در دو گروه آزمایشی و کنترل اجرا گردید.

پس از نمره‌گذاری، تفاوت میانگین بین دو گروه در پیش آزمون و پس آزمون با استفاده «از آزمون t دو گروه مستقل» مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج نشان داد که بین میانگین دو گروه در «پرسشنامه سلامت عمومی» تفاوت معناداری وجود دارد. در نتیجه فرضیه پژوهش تأیید گردید. بنابراین، آموزش مهارتهای زندگی می‌تواند سلامت روان را افزایش دهد یا بهبود بخشد. همچنین نتایج نشان می دهد که تفاوت بین میانگین های دو گروه در کلیه مقیاسهای پرسشنامه سلامت عمومی به جز مقیاس C (نارسا کنش وری اجتماعی) کاملاً معنادار است. نکته دیگر اینکه بیشترین میزان کاهش در نمرات مقیاس D (نشانگان افسردگی)‌ پرسشنامه مذکور می‌باشد. بنابراین می‌توان گفت که آموزش مهارتهای زندگی بیشترین تأثیر را بر کاهش میزان افسردگی آزمودنی‌ها داشته است.  اما در مورد میانگین دو گروه در پرسشنامه منبع کنترل، علیرغم کاهش اندک در نمرات تفاوت معناداری وجود ندارد. در کل می‌توان گفت،‌ با  توجه به کاهش اندک نمرات، آموزش مهارتهای زندگی تا حدودی بر درونی‌تر شدن منبع کنترل در گروه آزمایشی مؤثر بوده است.

همچنین در این پژوهش، رابطه بین متغیرهای پژوهش با استفاده از «ضریب همبستگی پیرسون» به دست آمد. این نتایج نشانگر آن است که بین سلامت روان و شیوه مقابله‌ای و بین منبع کنترل و شیوه مقابله‌ای ارتباط مثبت و معناداری وجود دارد. اما بین متغیر (سلامت روان و منبع کنترل) ارتباط مثبت و معناداری وجود ندارد. یافته‌های جانبی این پژوهش نشانگر رابطه معنادار بین سطح تحصیلات مادر، اشتغال مادر و عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان با سلامت روان و شیوه مقابله‌ای آنان می‌‌باشد.

مشاهدات کیفی نیز در طول جلسات دوره آموزشی با نتایج کمی حاصل از داده‌ها مطابقت و هماهنگی دارد. بطوریکه آزمودنی‌هایی که در طول جلسات فعالیت گروهی بیشتری داشتند، انگیزه و تمایل بیشتری جهت شرکت در این دوره آموزشی داشتند، نظم گروهی بیشتری را رعایت می‌نمودند. در انجام تمرینات و فعالیتهای عملی علاقمندی و انگیزة بیشتری نشان می دادند،‌ توجه و دقت کافی نسبت به مطالب و محتویات آموزشی داشتند و خواهان تداوم این دوره آموزشی در طول سال تحصیلی بودند، در میزان نمرات سلامت عمومی و منبع کنترل آنان کاهش بیشتری ایجاد شده است. در واقع می‌توان گفت که آموزش مهارتهای زندگی در مورد این آزمودنی‌ها منجر به افزایش سلامت روان و درونی‌تر شدن منبع کنترل آنان شده است. بدین ترتیب مشاهدات کیفی دال بر تأثیر مثبت آموزش مهارتهای زندگی  می‌باشد.

مقدمه

پیشرفت‌های علمی و تکنولوژی در سال‌های اخیر، انسان‌ها را با انبوهی فزاینده از مسائل گوناگون مواجه ساخته است. کار، تحصیل و فشارهای روانی- اجتماعی از جمله مسائلی هستند که اغلب نوجوانان و جوانان با آنها روبرو هستند. توانایی حل مؤثر مسائل مذکور و مشکلات مشابه از جمله مهارت‌‌های مهم و مفیدی هستند که نقش تعیین کننده‌ای در تأمین سلامت روانی و موفقیت فرد و در نتیجه زندگی سالم و اثر بخش دارند.

همه انسان‌ها به طور فطری توانایی حل مشکلات زندگی را دارند، ولیکن این توانایی باید مطابق با شرایط و موقعیت فرد پرورش یابد بطوریکه به عنوان مهارت‌های کارآمد در آنان درونی شود. متأسفانه طبق بررسی‌های انجام شده توانایی‌ها و مهارت‌های عملی و سازشی بسیاری از نوجوانان و جوانان کشور ما برای حل مؤثر مسائل زندگی فردی و اجتماعی آنان کفایت نمی‌کند. بنابراین آموزش مهارت‌های زندگی با تأکید بر مهمترین مسائل فردی و اجتماعی نوجوانان به عنوان  اصلی مهم و انکار ناپذیر است که تاکنون علیرغم توجه خاص بسیاری از کشورهای جهان و تأکید خاص «سازمان بهداشت جهانی»[۱]. جای آن در برنامه‌های تحصیلی مدارس کشورمان خالی مانده است. البته اخیراً گامهایی برداشته شده است که نیازمند توجه علمی و تخصصی بیشتری می‌باشد.

آموزش مهارت‌های زندگی مبتنی بر یادگیری مشارکتی و عملی می‌باشد. این گونه فعالیت‌ها در افزایش سلامتی و پیشگیری اولیه از بروز مشکلات و همچنین کمک به نوجوان جهت یادگیری رفتارهای مثبت و حفظ سلامت روانی خویش بسیار اثر بخش است. بنابراین برنامه‌های بهداشت مدارس و مداخلات پیشگیرانه مبتنی بر مدرسه می‌توانند در جهت ایجاد رفتارهای سالم و افزایش آگاهی دانش آموزان در جهت تمرینات حمایت کننده از سلامتی جسمانی،‌ روانی و اجتماعی و به طور کلی مهارت‌های زندگی به کار گرفته شوند. بنابراین از طریق اینگونه برنامه‌ها، نوجوانان نسبت به سلامتی‌شان مسؤولیت پذیر می‌شوند، تصمیمات بهداشتی مناسبی را اتخاذ می‌نمایند و به طور کلی سبک زندگی سالمی در طول نوجوانی آغاز می کنند و در طول زندگی تداوم می‌بخشند. این امر نوجوانان را قادر می‌‌سازد که طبق استعدادهای بالقوه خویش عمل نمایند و آماده رویارویی با تغییرات و نیازهای زندگی آینده شوند.

روان شناسان در دهه‌های اخیر، در بررسی اختلالات رفتاری و انحرافات اجتماعی به این نتیجه رسیده‌اند که بسیاری از اختلالات و آسیب‌ها و ناتوانی افراد در تحلیل صحیح و مناسب از خود و موقعیت خویش، عدم احساس کنترل و کفایت شخصی جهت رویارویی با موقعیت‌های دشوار و عدم آمادگی برای حل مشکلات و مسائل زندگی به شیوه مناسب، ریشه دارد. بنابراین با توجه به تغییرات و پیچیدگی‌های روزافزون جامعه و گسترش روابط اجتماعی، آماده سازی افراد  بخصوص نسل جوان جهت رویارویی با موقعیت‌های دشوار،‌ امری ضروری به نظر می رسد، در همین راستا،‌ روان‌شناسان با حمایت سازمان‌های ملی و بین‌المللی، جهت پیشگیری از بیماری‌های روانی و نابهنجاری اجتماعی، آموزش مهارت‌های زندگی را در سراسر جهان و در سطح مدارس آغاز نموده‌اند.[۲]

آنچه که امروزه تحت عنوان مهارت‌های زندگی مشهور  است، تنها حاصل کار پژوهشگران عصر حاضر نیست، بلکه بسیاری از این مهارت‌ها در لابلای تعالیم الهی بخصوص در قرآن و احادیث معصومین (ع) بیان شده است، بطوری که تلاش برای برقراری ارتباط مفید و مؤثر با دیگران، خودشناسی و توجه به ارزش‌ها که از فصول اساسی درس مهارت‌های زندگی است، به کرات در قرآن، نهج البلاغه و صحیفة سجادیه و احادیث منقول از سایر معصومین (ع) مورد تأکید قرار گرفته است.[۳]

دوره نوجوانی، دوره‌ای بحرانی است که تغییرات عمده‌ای در فرد (از لحاظ فیزیولوژیکی ، شناختی و روانی) و محیط بیرونی فرد (فشار همسالان، انتقال از محیط کوچک درس به محیطی بزرگتر در جامعه و مواجه شدن با هنجارها) به وجود می‌آید. چنین تغییراتی اغلب با مشکلاتی همراه است که بسیار استرس‌زا می‌باشد. به همین دلیل اکثر نوجوانان در یک دوره بحرانی به سر می‌برند. با توجه به این مسائل، جهت پیشگیری از اختلالات روانی و یا تداوم سلامت روانی، نوجوانان باید راهبردهای مقابله‌ای مؤثر را یاد  بگیرند.[۴]

با توجه به گسترس خدمات بهداشت روانی مبتنی بر مدرسه در کشورهای مختلف، «سازمان بهداشت جهانی» طرح تحقیقی مهارت‌های زندگی را به عنوان بخشی از برنامه بهداشت روانی این سازمان بنا نهاد. هدف اصلی سازمان بهداشت جهانی از ایجاد طرح مهارت‌های زندگی در زمینه بهداشت روانی این است که جوامع مختلف در سطح جهان نسبت به گسترش، به کارگیری و ارزیابی برنامه آموزش مهارت‌های زندگی که متمرکز بر رشد تواناییهای روانی اساسی (مانند حل مسأله، مقابله با هیجانات، خود آگاهی، سازگاری اجتماعی و کنترل استرس) بین کودکان و نوجوانان است، اقدام نمایند.[۵]

بیان مساله

تغییرات ناگهانی و گسترده‌ای که در جنبه‌های جسمانی، روانی و اجتماعی زندگی نوجوان ایجاد می‌شود،‌ مرحله‌ای بحرانی را ایجاد می‌کند که طبعاً مشکلات و ناسازگاری‌هایی را به همراه خواهد داشت. بنابراین با توجه به اهمیت دوران نوجوانی، شناخت اصولی و علمی این مرحله، جهت پیشگیری از نابهنجاری‌ها و مشکلات ناشی از این بحران از طریق ارائه اطلاعات و آگاهی‌ لازم به نوجوانان و کسب مهارت‌های مورد نیاز  جهت مقابله با مشکلات ناشی از این تغییرات توسط آنان، امری بسیار مهم و حساس تلقی می‌شود. یکی از برنامه های پیشگیرانه در این زمینه، که در سطح جهان مورد توجه  است، آموزش مهارت های زندگی به نوجوانان می‌باشد. تأثیر این آموزش در زمینه‌های گوناگونی مورد بررسی قرار گرفته است که به نتایج مثبتی نیز دست یافته‌اند. از همین رو با توجه به اهمیت موضوع، پژوهش حاضر به بررسی تأثیر آموزش مهارت‌های زندگی بر سلامت روان و منبع کنترل نوجوانان می پردازد، تا بدین ترتیب، گامی دیگر در جهت تحقق اهداف پیشگیرانه پیرامون دوره بسیار مهم و حساس نوجوانی برداشته شود. کاملاً واضح است  که اگر اهداف فوق میسر شوند، راهی روشن و هموار جهت انتقال از دوره نوجوانی به دوره جوانی و بزرگسالی که مرحله شکوفایی توانایی‌ها،‌ استعدادها و اندیشه‌های نو می باشد، فراهم می‌گردد. این امر موجبات تکامل فردی و اجتماعی تک تک افراد جامعه را فراهم می‌سازد که در نهایت به پیشرفت جامعه در ابعاد گوناگون منتج می‌شود.

سازمان بهداشت جهانی (WHO) [6] به منظور افزایش سطح بهداشت روانی و پیشگیری از آسیبهای روانی- اجتماعی، برنامه‌ای تحت عنوان آموزش مهارت‌های زندگی تدارک دیده و در سال ۱۹۹۳ در «یونیسف»[۷] (صندوق کودکان سازمان ملل متحد) مطرح نمود. از آن سال به بعد، این برنامه در بسیاری از کشورها مورد آزمایش و اجرا قرار گرفته است.[۸]

بر اساس پژوهش‌های انجام شده، عواملی نظیر عزت نفس، مهارت‌های بین فردی برقراری ارتباط مطلوب ، تعیین هدف، تصمیم‌گیری، حل مسأله، تعیین و شناسایی ارزش‌های فردی در پیشگیری و یا کاهش ابتلاء نوجوانان به انواع ناهنجاری‌های رفتاری و اختلالات روانی و افزایش سطح سلامت روان آنان نقش مؤثری دارند. بنابراین با توجه به اهمیت و ارزش آموزش مهارت‌های زندگی با اهداف گوناگون پیشگیرانه و ارتقاء سطح سلامت روان، فقدان این مهارت‌ها موجب می شود که فرد در برابر فشارها و استرس ها به رفتارهای غیر مؤثر و ناسازگارانه روی آورد. آموزش چنین مهارت‌هایی در کودکان و نوجوانان،‌ احساس کفایت، توانایی مؤثر بودن، غلبه کردن بر مشکل، توانایی برنامه ریزی، و رفتار هدفمند و متناسب با مشکل را به وجود می آورد.[۹]

همچنین مطالعات متعدد حاکی از آن است که منبع کنترل درونی با سلامت روانی و احساس رضایت از زندگی ارتباط مثبت دارد و افرادی که دارای منبع کنترل درونی هستند از فشار روانی کمتری در زندگی خود رنج می‌برند.[۱۰]

«تلادو»[۱۱] و همکاران (۱۹۷۴) دریافتند که توانایی بیشتر در حل مسأله به عنوان یک مهارت زندگی با افزایش عزت نفس و منبع کنترل درونی ارتباط مثبت دارد.[۱۲]

«لازاروس و فولکمن»[۱۳] (۱۹۸۴) دو شکل کلی مقابله را مشخص کردند. مقابله متمرکز بر مشکل و مقابله متمرکز بر هیجان،. راهبرد متمرکز بر مشکل می‌تواند معطوف به درون یا معطوف به بیرون باشد. راهبردهای مقابله ای معطوف به بیرون در جهت تغییر موقعیت یا رفتارهای دیگران است، در صورتی که راهبردهای مقابله‌ای معطوف به درون شامل تلاش‌هایی است که برای بررسی مجدد نگرش‌‌ها و نیازهای خود و کسب مهارت‌ها و پاسخ‌های تازه صورت می‌گیرد. مقابله متمرکز بر هیجان،‌ معطوف به کنترل و مهار ناراحتی هیجانی است. پژوهش های به عمل آمده در زمینه‌‌ شیوه‌های مقابله‌ای نشان داده اند که سازگارانه‌ترین روش برای مقابله با چالش‌ها و مشکلات زندگی، اتخاذ یک رویکرد فعال و متکی به خود از قبیل طرح ریزی و مسأله گشایی است. بطوری که پژوهشگران پس از تجزیه و تحلیل رابطه بین پاسخ‌های مقابله ای و هیجانات ایجاد شده در افراد،‌ به این نتیجه دست یافتند که حل مسأله با برنامه‌ریزی، مفیدترین و مؤثرترین پاسخ مقابله‌ای بوده است، چرا که با بیشترین هیجان مثبت همراه است.[۱۴]

برخی از مطالعات رابطه بین  منبع کنترل و شیوه‌های مقابله ای را بررسی کردند و به این نتیجه دست یافتند که منبع کنترل درونی به طور معنا داری با سازگاری عاطفی ارتباط دارد و یک عامل حفاظت کننده در مقابل استرس می‌باشد. به عنوان مثال «کاک، هانن، و سارجنت»[۱۵] به نقل از «هیون»[۱۶]  (۱۹۹۶) ، در مورد استرس زندگی بین دانش‌آموزان مقطع دبیرستان در آمریکا مطالعه‌ای انجام دادند و دریافتند که دانش‌آموزان دارای منبع کنترل درونی، سازگاری بهتری در مقابل اضطراب دارند و از توانایی‌های جسمانی بیشتری برخوردارند. یافته مشابهی نیز توسط «کلیور»[۱۷] (۱۹۹۱)، ارتباط منبع کنترل درونی را با افزایش مهارت‌های مقابله ای گزارش نموده است. همچنین «بارون و دیگران»[۱۸] (۱۹۹۴) به نقل از «یونگر و دیگران» [۱۹] (۱۹۹۸) گزارش کرده‌اند که استفاده از راهبردهای مقابله ای متمرکز بر هیجان احتمال افسردگی و ضعف سلامت جسمانی را افزایش می دهد،‌ در حالی که راهبردهای متمرکز بر مشکل عامل حفاظت کننده در مقابل افسردگی و ضعف سلامت جسمانی می‌باشد.

با توجه به مطالب فوق می‌توان گفت که افراد دارای منبع کنترل درونی به توانایی خویش در کنترل وقایع زندگی معتقدند و در مقابله با مشکل از شیوه مقابله‌ای متمرکز بر حل مسأله استفاده می‌کنند، بدین معنا که از طریق تصمیم‌گیری و طرح ریزی‌ جهت  حل مشکل اقدام به حل مسأله می نمایند. در حالی که افراد دارای منبع کنترل بیرونی معتقدند که توانایی کنترل وقایع زندگی خویش را ندارند و  عوامل دیگری غیر از توانایی شخصی ایشان موثرند. به همین جهت از شیوه مقابله ای متمرکز بر هیجان در مقابله با مشکلات استفاده می کنند. بدین معنا که به جای تمرکز بر مشکل، بر هیجانات و احساسات خویش متمرکز می‌شوند.  و دست به تلاش‌هایی جهت تنظیم عکس‌العمل‌های هیجانی خویش می زنند. بنابراین با توجه به ارتباط مثبت بین منبع کنترل درونی و شیوه مقابله ای مسأله مدار با سلامت روان افراد ، پژوهش حاضر به بررسی این سؤال می پردازد که : آیا آموزش مهارت‌های زندگی بر سلامت روان، منبع کنترل و شیوه مقابله‌ای دانش آموزان تأثیر دارد، و آیا آموزش مهارت‌های زندگی می تواند موجب افزایش سطح سلامت روان،‌ درونی‌تر شدن منبع کنترل و شیوه مقابله‌ای مسأله مدار شود؟

اهمیت و ضرورت پژوهش

امروزه در سراسر جهان بر اهمیت بهداشت روانی تأکید می‌شود و روز به روز با انجام تحقیقات وسیع و گوناگون، اهمیت و نقش آن در زندگی فردی و اجتماعی آشکارتر می‌گردد. بطوریکه سال ۲۰۰۱ میلادی از طرف سازمان بهداشت جهانی،‌ تحت عنوان سال جهانی «بهداشت روانی» اعلام گردید. سازمان مذکور در این سال شعار «غفلت بس است،‌ مراقبت کنیم.» را جهت آشکارتر ساختن اهمیت موضوع،‌ مطرح نمود.[۲۰]

این امر نشان دهنده آن است که بهداشت روانی موضوعی است که باید در سطح جهان مورد توجه قرار گیرد. یکی از دلایلی که در اهمیت این موضوع مطرح است، شیوع روزافزون ابتلاء به انواع اختلالات روانی در سطح جهان است و دلیل مهم دیگر  آن، اهمیت و ضرورت پیشگیری از بیماری‌های روانی است. در واقع می‌توان گفت، عمده‌ترین هدف بهداشت روانی، پیشگیری است و از سه نوع پیشگیری که در بهداشت روانی مطرح می‌شود،‌ پیشگیری اولیه مورد توجه بیشتری قرار می‌‌گیرد. در پیشگیری اولیه جمعیت سالم در جامعه مورد نظر هستند و تمام اقداماتی که در این حیطه صورت می‌گیرد، در جهت آماده سازی افراد و فراهم نمودن شرایط مناسب برای زندگی سالم از تمامی جنبه های جسمانی، روانی و اجتماعی می‌باشد. بنابراین هدف، افزایش آگاهی و توانایی افراد در برخورد صحیح و مناسب با رویدادهای زندگی می‌‌باشد.

حسینی (۱۳۷۸) معتقد است، آموزش، اساسی‌‌ترین روش پیشگیری اولیه است. از طرفی دیگر مهم‌ترین و مؤثرترین دوره سنی جهت آموزش پیشگیرانه،‌ دوره نوجوانی است. به همین دلیل متخصصین بهداشت روانی، آموزش پیشگیرانه در دوره نوجوانی  را مورد توجه بسیار قرار می دهند. و همچنین پژوهش‌ها نشان می‌دهند که آموزش مهارت‌های زندگی به ارتقاء‌ بهداشت روانی کودکان و نوجوانان در ابعاد مختلف زندگی کمک می‌‌کند و از اساسی‌ترین برنامه‌های پیشگیرانه در سطح  اولیه به شمار می‌رود. سلامتی بخش اصلی یک زندگی شاد است و مدارس نقش مهمی در آگاه ساختن نوجوانان پیرامون مسائل بهداشتی و سلامتی و آموزش علوم زندگی به آنان دارند.

پایان نامه تأثیر عوامل انتقادی در تئاتر

اختصاصی از کوشا فایل پایان نامه تأثیر عوامل انتقادی در تئاتر دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

این فایل در قالب ورد و قابل ویرایش در 536 صفحه می باشد.

فهرست

1-چکیده ۵

۲-مقدمه. ۷

۳- فصل اول زمینه. ۸

پژوهش در گذشته: ۸

الف-۱) نقد قدیم: ۹

ادبیات و نقادی در یونان باستان. ۹

آریستوفان. ۹

سقراط. ۱۰

افلاطون. ۱۱

ارسطو. ۱۴

ادبیات نقادی در یونان باستان. ۲۰

شاگردان ارسطو. ۲۳

دو : مکتب اسکندریه. ۲۳

زوئیلوس.. ۲۵

ارسیتارکس.. ۲۶

دیونیزوس.. ۲۸

لوسین. ۲۹

لونگینوس.. ۳۰

سه : ادبیات و نقادی در روم باستان. ۳۶

سیسرو. ۳۸

هوراس.. ۴۰

دوره امپراطوری.. ۴۱

سنکا ۴۲

کنتی لین. ۴۳

تاسیت.. ۴۳

فترت و مسیحیت.. ۴۴

الف-۲) نقد جدید ۴۸

ادبیّات و قرون وسطی. ۴۸

ارزیابی میراث دانته. ۴۹

پنج: نهضت هومانیسم در ایتالیا ۵۰

پترارکا و بوکاتچو. ۵۱

رنسانس و ادبیات ایتالیا ۵۲

شارحان ارسطو. ۵۳

شش : رنسانس اسپانیایی. ۵۴

هومانیسم در اسپانیا ۵۵

قرن طلایی اسپانیا ۵۸

سر وانتس و دن کیخوته. ۵۹

لوپه دوگا وکمدی اسپانیائی. ۶۰

پنج: اندیشۀ دکارت، اندیشۀ فرانسوی.. ۶۲

پلئیاد و دوبلی. ۶۳

مکتب کلاسیک در فرانسه. ۶۴

ولتر. ۶۵

دیدرو. ۶۸

دیگر منتقدان فرانسوی.. ۷۱

هشت : مکتب کلاسیک در  انگلستان. ۷۵

تحول ادبیات انگلیسی. ۷۶

جان میلتون. ۷۷

جان درایدن. ۷۸

الکساندر پوپ.. ۸۰

سامویل جانسون. ۸۱

منتقدان کهتر انگلیسی و اسکاتلندی.. ۸۵

نه : مکتب کلاسیک در  ایتالیا ۸۸

ده : مکتب کلاسیک در آلمان. ۹۰

اشتورم اوند درانگ و هردر. ۹۴

کانت و شیلر. ۹۸

یازده :  نهضت رمانتیک در آلمان. ۱۰۲

شلگل ها و رمانتیسم ۱۰۳

فردریش شلگل. ۱۰۳

اوگوست ویلهلم شلگل. ۱۰۵

نسل نخست رمانتیکهای  آلمان. ۱۰۶

شلینگ… ۱۰۶

نووالیس.. ۱۰۸

واکنر ودروتیک.. ۱۰۹

یوهان  پاول ریشتر ( ژان پل ) ۱۱۱

دوازده: رمانتیک در انگلستان. ۱۱۳

از جفری تا شلی. ۱۱۳

وردزورث.. ۱۲۰

کولر یج. ۱۲۱

هزلت ، لم ، کیتس.. ۱۲۴

سیزده: رمانتیک در فرانسه. ۱۳۳

هوگو. ۱۳۵

ویلمن ،سن مارک  ژیراردن، دزیره نیزار، سنت بوو هیپولیا ان و پرونتیر. ۱۳۸

سنت بوو. ۱۳۹

هیپولیت  تن. ۱۴۰

چهارده: نهضت رمانتیک  در ایتالیا ۱۴۳

دسانکتیس.. ۱۴۶

کاردوچی. ۱۴۸

سنت های  ادبی در روسیه پانزده: سنت های ادبی در روسیه. ۱۵۰

لوموسونوف ومکتب  کلاسیک.. ۱۵۱

بلینسکی  انقاد بزرگ.. ۱۵۲

چرنیشفسکی وهرتسن. ۱۵۳

دوبرولیوبوف.. ۱۵۵

شانزدهم: فورمالیست های روسی. ۱۵۸

فرمالیسم  روسی. ۱۵۸

مقدمه : ادبیات چیست ؟. ۱۵۸

هفده: نقد درآلمان. ۱۷۳

سخن شناسی رومیایی. ۱۷۳

گوند ولف ( ۱۸۸۱-۱۹۳۱) ۱۷۳

اوئر باخ ( ۱۸۹۲-۱۹۵۷) ۱۷۹

اشپیتسر. ۱۸۸

هجده: مکتب ژنو. ۱۹۰

اَلبربگن  ( ۱۹۰۱-۱۹۵۷) ۱۹۲

ژرژپوله ( ۱۹۰۲-۱۹۹۱) ۱۹۵

ژان روسه ( ۱۹۱۰) ۱۹۸

نوزده: نقد روانکاوانه. ۱۹۹

فروید ۱۹۹

بیست: جامعه شناسی  ادبیات.. ۲۰۲

جرج  لوکاچ. ۲۰۳

لوسین گولدمن (۱۹۱۳-۱۹۷۰) ۲۰۷

بیست و یک : پدیدار شناسی علم تفسیری Hermenuties نظریه دریافت Reception theory. 211

بیست و دو : ساخت گرائی و نشانه شناسی. ۲۲۳

بیست و سوم: ۴- مابعد ساختگرائی. ۲۳۵

بیست و چهارم: نقدتکوینی. ۲۴۲

گوستاورودلر. ۲۴۷

شرح حالا اثر ادبی. ۲۵۲

پیش متن ۲۵۸

الف-۳) تاریخچه پیدایش کارگردانی در جهانساکس ماینینگن. ۲۶۲

ساکس ماینینگن. ۲۶۳

آنتوان و تئاتر لیبر. ۲۶۶

فرایه بویه و واقعگرایی در آلمان. ۲۶۷

تئاتر مستقل، و و اقعگرایی، در انگلستان. ۲۶۹

زندگی استانیلاوسکی در هنر. ۲۷۰

میرهولد و آوان گارو روسی. ۲۷۲

تایروف و تئاتر ترکیبی. ۲۷۵

دستاورد واختانگوف.. ۲۷۷

کریگ وآپیا- دیداری ها ۲۷۸

راینهارت، پیسکاتوروبرشت.. ۲۸۵

تئاتر وجد- آرتور ، اُخلوپکوف، ساواری.. ۲۹۰

سهم رقص مدرن- مارتاگراهام و آلوین نیکلاییس.. ۲۹۴

دیگر تجربیات امروز- در آمریکا ۲۹۶

ریچاردفورمن، رابرت ویلسن و تئاترنان و عروسک… ۲۹۸

آناهلپرین و کارگاه رقص…. ۳۰۲

گروه توفسکی و تئاتر بی چیز. ۳۰۴

گروتوفسکی و سفر به شرق. ۳۰۶

یوجینو باربا و تئاتر سوم ۳۰۸

ب) تاریخچه پیدایش کارگردانی در ایرانیاددشت نخست.. ۳۱۴

یاددشت نخست.. ۳۱۵

مقدمات.. ۳۱۷

نمایش های پیش از اسلام ۳۲۵

نمایش های پس از اسلام ۳۳۸

نمایشهای عروسکی. ۳۵۶

تعزیه. ۳۶۲

نمایشهای شادی آور. ۳۷۵

نمایش های شادی آور زنانه. ۳۸۹

دو: دوران معاصر. ۳۹۱

بخش نخست.. ۳۹۱

میرزا آقا  تبریزی.. ۳۹۶

تئاتر  نوع اروپایی. ۳۹۹

تلاش های آماتوری  : تروپ های مشخص نمایشی. ۴۰۱

« انجمن  اخوت ». ۴۰۲

« شرکت علمیه فرهنگ » ( ۱۲۸۸-۱۲۸۶ ) ۴۰۳

تئاتر ملی ( ۱۲۹۴- ۱۲۸۸ ) ۴۰۳

نمایشنامه نویسان ملی. ۴۰۴

نرمیان نریمانف ( ۱۹۲۵-۱۸۷۰) ۴۰۵

عزیز حاجی بگف ( ۱۹۴۸-۱۸۸۰) ۴۰۶

مرتضی  قلی خان فکری ( مؤید  الممالک ) ۴۱۰

« ارشاد». ۴۱۰

میرزا احمد خان  محمودی – کمال الوزاره ۴۱۱

نشریات  تئاتری.. ۴۱۲

روزنامه  « تئاتر ». ۴۱۳

« ایران نو » – محمد امین  رسول زاده ۴۱۵

خان ملک ساسانی. ۴۱۶

تاثیر خلع  دودمان قاجار. ۴۱۸

آغاز سلطنت  خاندان پهلوی.. ۴۱۸

میرزاده  عشقی ( ۱۳۰۳-۱۲۷۲) ۴۱۹

ابوالقاسم لاهوتی. ۴۲۰

حسن مقدم ۴۲۲

گروه های نمایشی : ۴۲۳

« کمدی اخوان »  – محمود ظهیر الدینی. ۴۲۴

« کمدی  ایران »  علی نصر. ۴۲۵

«جامعه باربد ». ۴۲۶

« استودیو درام  کرمانشاهی ». ۴۲۷

هنرمندان  ارمنی – پاپا زیان. ۴۲۹

واهرام پایازیان. ۴۲۹

بازیگر  وکارگردان  ارمنستان شوروی.. ۴۲۹

هزاره فردوسی. ۴۳۰

هنرستان هنر پیشگی  تهران وعلی نصر. ۴۳۱

« تئاتر فرهنگ ». ۴۳۳

« تئاتر سعدی ». ۴۳۵

« گروه هنر ملی ». ۴۴۱

انقلاب در تئاتر ایران. ۴۴۲

ج) تاریخچه پیدایش نقد در ایراننقد عر ب.. ۴۴۹

نقد عر ب.. ۴۵۰

مقدمات و تعریفات.. ۴۵۰

از گذشتة ادبی ایران. ۴۸۳

۴- فصل سوم: اهداف تحقیقفهرست نمایش های اجرا شده در دهه هفتاد ایران. ۵۲۶

فهرست نمایش های اجرا شده در دهه هفتاد ایران. ۵۲۷

یافته ها و بحث : ۵۳۸

۶- فهرست منابع و مأخذ ۵۳۹

مقاله نقش ایثار در منابع اسلامی و تأثیر آن در تکامل فرد و اجتماع

اختصاصی از کوشا فایل مقاله نقش ایثار در منابع اسلامی و تأثیر آن در تکامل فرد و اجتماع دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

 

این فایل در قالب ورد و قابل ویرایش در 140 صفحه می باشد.

مقاله نقش ایثار در منابع اسلامی و تأثیر آن در تکامل فرد و اجتماع

فهرست مطالب

فصل اول: کلیات
۱- مقدمه
۲- بیان مسئله
۲-۱ اهمیت و ضرورت مسئله
۳-۱ اهداف پژوهش
۴-۱ جامعه آماری
۵-۱ نمونه و روش نمونه گیری
۶-۱ روش تحقیق
۷-۱ مراحل اجرای تحقیق
۸-۱ مشکلات تحقیق
۹-۱ ارائه پیشنهادات
فصل دوم: ایثار در منابع اسلامی
۲-تعریف ایثار
۱-۲ نمونه ای از آیات قرآن کریم درباره ایثار و شهادت
۳-انواع ایثار
۱-۳ جهاد
۲-۳ شهادت
۳-۳ فنای عاشق در معشوق
۴-۳ دهش و بخشش
۵-۳ انفاق
۶-۳ جامعه پزشکی
۴-ایثار پیامبر (ص) و اهل بیت(ع)
۱-۴ ایثار پیامبر در راه ترویج اسلام
۱-۱-۴ ایثار در آئین محمدی (ص) و ائمه اطهار (ع)
۲-۱-۴ ایثار انصار نسبت به مهاجران
۲-۴ ایثار حضرت علی
۳-۴ حماسه حسینی
۵ شهادت
۱-۵ فلسفه وجودی فرهنگ ایثار و شهادت در مکتب اسلام
۱-۱-۵ ایثار و شهادت در تاریخ اسلام
۲-۵ شهادت طلبی و انتفاضه
۳-۵ انگیزه های شهادت طلبی
۴-۵ شهادت در دین یهود
۵-۵ شهادت در مسیحیت
۶-۵ ایثار و شهادت طلبی در تاریخ پر بار انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی
۱-۶-۵ شهید و شهادت از دیدگاه امام خمینی (ره)
۲-۶-۵ شهادت در بسته تاریخ از دیدگاه امام خمینی (ره)
۳-۶-۵ مفهوم و ارزش شهادت از دیدگاه امام خمینی (ره)
۴-۶-۵ مقام و منزلت شهدا از دیدگاه امام خمینی (ره)
فصل سوم: تأثیر ایثار در تکامل فرد و اجتماع
۶-تأثیر ایثار در تکامل فرد
۱-۶ ایثار و خدا محوری
۲-۶ نقش ایثار در رشد و تعالی انسان
۳-۶ ایثار و عزت نفس
۴-۶ ایثار و توجه به آخرت
۵-۶ ایثار و صبوری در برابر ناملایمات
۷- تأثیر ایثار در تکامل اجتماع
۸-ترویج فرهنگ ایثار در حوزه اجتماعی
۱-۸ سطح نخست (خانواده)
۲-۸ سطح دوم (محیط جغرافیایی)
۳-۸-سطح سوم (جامعه)
۹-ترویج ایثار در حوزه فرهنگی
۱۰-ترویج ایثار در حوزه سیاسی
۱۱- ترویج ایثار در حوزه اقتصادی
فصل چهارم: بررسی دیدگاه دانش آموزان در خصوص مفهوم ایثار و تأثیر در تکامل فرد
و اجتماع
۱۲-جداول و نتایج
۱۳-نتیجه گیری
۱۴-فهرست منابع و مآخذ
۱۵-ضمائم
۱-۱۵ نمونه پرسشنامه
۲-۱۵ نمونه مصاحبه

منابع و مآخذ:

۱-بابازاده، علی اکبر، سیمای حکومتی امام علی (ع). قم، انتشارات انصاریان، ۱۳۷۸

۲-انصاریان، حسین، دیار عاشقان، جلد هفتم، انتشارات سازمان تبلیغات اسلامی، ۱۳۷۳

۳-عمید زنجانی، عباسعلی، انقلاب اسلامی و ریشه های آن، فرهنگ ارشاد اسلامی، ۱۳۷۵

۴-دکتر علی شریعتی، هبوط در کویر، چاپ هفتم، انتشارات سبز، ۱۳۶۹

۵-استاد شهید مرتضی مطهری، سیری در نهج البلاغه، چاپ دوم، ۱۳۵۴

۶-عاملی، جواد، حماسه و عرفان، مرکز نشر اسراء، چاپ دوم، ۱۳۷۷

۷-منصوری لاریجانی، اسماعیل، زمزم عشق، مؤسسه فرهنگی انتشاراتی آیه، چاپ دوم، ۱۳۸۱

۸-علیخانی، علی اکبر، بحرانی مرتضی، شهید و شهادت در ادعیه و زیارت، نشر شاهد، چاپ اول، ۱۳۸۰

۹-عباسعلی عمید زنجانی، جهاد از دیدگاه امام علی(ع) در نهج البلاغه، انتشارات سهامی چاپخانه ای وزارت ارشاد اسلامی، بهار ۱۳۶۵

۱۰-جبران خلیل جبران، پیامبر، ترجمه دکتر الهی قمشه ای، انتشارات روزنه، پاییز ۱۳۷۸

۱۱-الاصفهانی الراغب، المفردات فی غریب القرآن، دفتر نشر کتاب، ۱۴۰۴

۱۲-جمال الدین الافریقی المصدری، ابولفضل، لسان العرب (بیروت: دارالصادر)ج ۳

۱۳-دبیرخانه شورای هماهنگی و نظارت بر امر ترویج فرهنگ ایثار و شهادت هم اندیشی فرهنگ ایثار و شهادت چاپ اول، تابستان ۱۳۸۳

منصوری لاریجانی، اسماعیل- عاشقان بی ادعا- انتشارات خادم الرضا (ع)- چاپ اول، تابستان ۸۲

۱۴-شهود، فصل نامة فرهنگی پژوهشی بنیاد شهید انقلاب اسلامی، شماره ۳، تابستان ۱۳۷۹

۱۵-شهود، فصل نامة فرهنگی پژوهشی بنیاد شهید انقلاب اسلامی، شمارة ۶ و ۷، بهار و تابستان ۱۳۷۹

۱۶-شهود، فصل نامة فرهنگی پژوهشی بنیاد شهید انقلاب اسلامی، شمارة ۴، پاییز ۱۳۷۹

۱۷-پیشگامان، ماهنامة فرهنگی-آموزشی سازمان بسیج دانش آموزی، بهمن ماه ۱۳۸۳

چشمه سهرابی، مظفر، زیر نظر علی شکویی، تهران نشر شاهد، ۱۳۷۸

۱۸-لغت نامة خدا

۱۹-صحیفة نور، ج ۲۰

۲۰-صحیفة نور، ج ۱۸

۲۱-جلوه های حکمت، واژة صبر

۲۲-صافی

۱-۱بیان مسئله

مسئله مورد نظر در پژوهش حاضر بررسی جایگاه ایثار در منابع اسلامی، انواع ایثار، تذثیر ایثار فرهنگ فرد و اجتماع و عوامل گسترش دهنده و باز دارنده ایثار می‌باشد.

۱-تعریف مفهومی ایثار و جایگاه آن در اسلام؟

۲-بررسی انواع ایثار

۳-تأثیر ایثار بر فرد و اجتماع

۴-بررسی عوامل گسترش دهنده و بازدارنده ایثار

۵-بررسی ایثار و شهادت در دین های مسیح و یهود

۲-۱- اهمیت و ضرورت مسئله:

تاریخ نهضت های اسلامی آکنده از حضور مردان و زنانی است که در عرصة جهاد، خالصانه به میدان عمل آمدند و با جان فشانی و ایثار، بی نام و نشان از خویش، حق را بر اریکة عدالت نشاندند در این نوشتار تلاش شده است تا در دو بخش مجزا پس از مقدمه، تعاریف و مفاهیم فرهنگ ایثار و مصادیق عینی و عملی آن به شکل مشروح بیان شود.

فرهنگ شهادت و ایثار، تجلی بخش هویت دینی و احیای ارزش هایی است که حیات اندیشه یک جامعة انسانی را ضمانت می‌کند و بهداشت روانی انسان را در عرصه های اجتماعی و سیاسی و اقتصادی شکل می‌دهد. به دیگر سخن، شهیدان، در یک انتخاب آگاهانه، با نفی خویش به نفع جامعه و یک اندیشه همت می گمارند، و فضای رخوت و غفلت عصر خود را به فضای تلاش و بینش فرا می خوانند. آنان به کابلد بی رمق یک جامعه، روح خودباوری می دهند و حیات و حرکت ارزش هایی که در طوفان حوادث به فراموشی سپرده شده است به منصة ظهور می رسانند.

طو دو دهة اخیر انقلاب اسلامی، ملت ایران، حوادث زیادی را تجربه کرده است. انقلاب اسلامی یک پدیدة منحصر به فرد در تاریخ معاصر بود و هشت سال دفاع مقدس نیز متمایزترین جدال قرن در این عرصه، ظهور و حضور مردان بزرگ و اندیشه های ناب و پاک، مفاهیم عمیق ارزش های انسانی را در جهان بشریت متجلی ساخت و مبانی فرهنگ نوین الهی و دینی را به عنوان یک هویت زنده و جاوید به صحنه کشاند. گرچه این فرهنگ ریشه در تعالیم عالیة اسلام داشت. اما در قالب جدید با مفاهیم و مصادیق نوین خود، پا به میدان گذاردند و در حوزه های گوناگون اجتماع و خانواده اثر گذارده است.

اینک پس از گذشت سال ها از حماسة به یادماندنی و به میدان آمدن نسل نوخاستة انقلاب، شاهد بروز نگرش ها، نیازها و ارزش های جدیدی در گسترة سیاست، فرهنگ و اقتصاد جامعه هستیم که تأمل و تدبر متولیان فرهنگی را جلب نموده است. بی گمان راه پیشرفت جامعة اسلامی درک صحیح و روشن از فرهنگ ایثار و شهادت است و زنده نگه داشتن یاد و خاطره آنها وظیفة اقشار مختلف اجتماع است.

اگر بتوانیم در کنار نیازهای روزمرگی شهروندان امروز، نیاز پاسداشت این حریم را به آنان تعلیم دهیم، امنیت روانی- اجتماعی آنان را تضمین کرده ایم.

۳-۱ اهداف پژوهش

۱)بررسی ارتباط ایثار با عقاید و باورهای دینی

۲)بررسی ایثار به عنوان یکی از آموزه های ناب اسلامی

۳)بررسی و تحلیل نقش ایثار در تکامل بشر و جوامع بشری

۴)بررسی تأثیر ایثار در حوزه های گوناگون اجتماعی

۴-۱جامعة آماری

الف)منابع کتابخانه ای شامل: کتابها، جزوات، مجلات و منابع چاپی دیگر و مراجعه به سایت های اینترنتی معتبر و مرتبط

ب)دانش آموزان شاغل به تحصیل دبیرستان شاهد عصمت

۵-۱ نمونه و روش نمونه گیری

در تحقیق کتابخانه ای نمونه آماری شامل کتابهای مرتبط با موضوع ایثار می‌باشد.

در تحقیق میدانی نمونه مورد بررسی پس از حذف پرسش نامه های ناقص ۵۰ نفر است که همگی از بین دانش آموزان دختر مشغول تحصیل در دبیرستان شاهد عصمت می‌باشد که همگی به طور تصادفی انتخاب شده اند.

۶-۱روش تحقیق

در تحقیق حاضر مطابق با اهداف تحقیق از دو روش تحقیق تاریخی (برای جمع آوری اطلاعات کتابخانه ای) و روش پیمایشی برای جمع آوری نظرات دانش آموزان استفاده شده است.

ابزارجمع آوری اطلاعات: در زمینه ی تئوری و نظری خصوصاً ایثار در منابع اسلام و مباحث اسلامی و همین طور ایثار در ادیان دیگر نیز تأثیر آن در حوزه های گوناگون اجتماع از طریق مطالعات کتابخانه ای و بخشی از مطالب نیز از طریق مصاحبه با چند تن از ایثارگران در زمینه های گوناگون و نیز محیط خارج از مدرسه صورت گرفته و قسمتی دیگر که پرسش نامه می‌باشد و در درون مدرسه توسط پرسش گران پرسش شده است.

۷-۱ مراحل اجرای تحقیق:

مطالعات کتابخانه ای توسط اعضای گروه و با بهره گیری از منابع موجود نیز سایت‌های گوناگون اینترنتی انجام شده است. مصاحبه نیز در داخل مدرسه و خارج مدرسه توسط مصاحبه کنندگان صورت گرفته و به پرسش نامه و بعد از تهیه و تنظیم و بررسی در اختیار دانش آموزان دختر دبیرستان شاهد عصمت قرار گرفت و پس از پر شدن پرسش نامه کدگذاری شده و اطلاعات آن استخراج شد و سپس از طریق کامپیوتر نمودار بشکل نرم افزاری درآمد و درصد فراوانی ترسیم گردید.

۸-۱ مشکلات تحقیق:

از جمله مشکلات این تحقیق، عدم وجود کتب و تحقیقات و منابع کافی و جدید در زمینة ایثار و تأثیر قرآن در حوزه های گوناگون اجتماع بود. کتب موجود بیشتر در رابطه با ایثار و نقش آن در ۸ سال دفاع مقدس ایران و نیز ایثار و شهادت طلبی بود. مشکل دیگر نیز، کمبود وقت و تعداد نمونه آماری ۵۰ پرسشنامه (بعد از حذف پرسش نامه های ناقص) می‌باشد.

برای کسب اطلاعات جدید و نیز برای بررسی ایثار در جوامع دیگر، شناخت زیادی از سایت های اینترنتی نبود، و فقط تعداد محدودی از سایتهای موجود استفاده شده است.

۲-تعریف ایثار

یکی از ارزش های اخلاقی که در همه جوامع از اهمیت و جایگاه ویژه ای برخوردار است و آن یعنی منافع جامعه را بر منافع خود ترجیخ دادن و تجلی آن در عمل شهید در بالاتری حد است، چرا که با فدا کردن جان خویش بزرگترین فداکاری و ایثار را برای مردم انجام داده است.

ایثار، برگزیدن و فرض دیگران را به غرض خویش مقدم داشتن منفعت غیر را بر مصلحت خود مقدم داشتن و این کمال سخاوت است …دیگری را در رساندن به منفعت و دفع مضرت بر خود مقدم داشتن و آن نهایت برادری است.[۱]

هم چنین تعاریف را هم برای ایثار بر شمرده اند.

۱-   خدا محوری در مقابل خود محوری

۲-   ایثار، ترجیح دادن منافع دیگران بر منافع خود (شهادت طلبی عالی ترین درجة ایثار است)

۳-   آخرت را بر دنیا ترجیح دادن

۴-   اطاعت بی چون و چرا از مقام والای ولایت تا پای جان

۵-   رجحان ارزش های انسانی بر منافع شخصی

۶-    در مسیر کمال حرکت دادن تا آنجا که (شهید نظر می‌کند به وجه الله)

۷-   صبر و استقامت در مقابل مشکلات برای نیل به اهداف عالیه

۸-   سازش ناپذیری در مقابل دشمنان

۹-   عزت نفس و زیر بار ذلت نرفتن

۱۰-          نترسیدن از مرگ

و مواردی دیگری را که می توان به این مجموعه افزود:

۱۱-ابلاغ فرامین الهی در ترویج و احیای امر به معروف و نهی از منکر

۱۲-تذهیب نفس و کسب فضایل اخلاقی در جهت اشاعة رشد معنوی انسان

۱۳-مقدم داشتن دیگری بر خویشتن[۲]

۱۴-از خودگذشتگی که از خودگذشتگی صفات مردان شریف و کریم است و تمرین بندگی لازم داشته از ریسمان و اعتقاد ریشه دار صاحبش حکایت دارد. [۳][۴]

۱-۲ نمونه ای از آیات قرآن کریم دربارة ایثار و شهادت

ایثار تجلی عاطفه انسانی است نقطه اوج سلامت روان است و اعتبار دهندة صفات عالیه آدمی نسبت به بارزترین شخصیتی که به این مفهوم عمیق و انسانی، حیات و حرکت بخشیده است، ائمه معصومین (ع) هستند که برابر نص صریح آیات نورانی قرآن کریم از ابتدایی ترین نیازهای خود به نفع دیگری چشم پوشی نمودند.

دربارة ایثار و شهادت می توان به آیات ذیل اشاره کرد:

۱-(انا لله و انا الیه راجعون) (بقره- آیه ۱۵۶)

۲-(و لا تحسبن الذین قتلوا فی سبیل الله الیه امواتاً بل احیاء عند ربهم برزقون) (آل عمران- ۱۹۶)

۳-(ارجعی الی ربک) (فجر-۲۸)

۴-(انما اعظکم بواحده) (سبأ-۴۶)

۵-(ما عندکم ینفذو ما عندالله باق) (نحل-۹۶)

۶-(یا لیتنی کنت معکم فافوز فوزاً عظیما) (زیارت وارث و مفتیح الجنان)

قرآن کریم در ستایش انصار می فرماید:(والذین تبوأ ولدار والایمان من قبلهم یجنون من هاجر الیهم و لا یجدون فی صدرهم حاجه مما اوتوا و یؤثرون علی انفسهم و لو کانت بهم خصاصه)

و آنان که از پیش مدینه را خانه ایمان گردانیدند و مهاجران را که به سوی آنها آمدند دوست می دارند و از این که پیغمبر (ص) اموال بنی نضیر را به آنها اختصاص داد و از آن غنایم چیزی به انصار اعطا ننمود در دل خویش هیچ کینه و حسدی دربارة مهاجران نمی یابند و همه چیز به چیزی نیازمند باشند مهاجران را در آن چیز به خود مقدم میدارند و آن را در اختیار آنها می دهند.[۵] (حشر:۹)۳

---

[۱]- لغت نامة دهخدا

۱ و ۲ علی اکبر بابازاده، سیمای حکومتی امام علی(ع). قم: انتشارات انصاریان؛ ۱۳۷۸، ص ۳۳۳

[۳]-شهود، فصل نامه فرهنگی پژوهشی بنیاد شهید انقلاب اسلامی، شماره ۶ و ۷، بهار و تابستان ۱۳۸۰، ص ۹۰

 

[۵] -شهود، فصل نامة فرهنگی بنیاد شهید انقلاب اسلامی، شمارة ۶ و ۷، بهار و تابستان ص ۹۸