83صفحه
آب ماده‌ای فراوان در کره زمین است. به شکلهای مختلفی همچون دریا، باران، رودخانه و ... دیده می‌شود. آب در چرخه خود، مرتباً از حالتی به حالت دیگر تبدیل می‌شود اما از بین نمی‌رود. هر گونه حیات محتاج آب می‌باشد، انسانها از آب آشامیدنی استفاده می‌کنند یعنی آبی که کیفیت آن مناسب سوخت و ساز بدن باشد.
مجموعه عملیاتی که به منظور آماده کردن آب برای مصارف مورد نظر اجرا می گردد، «تصفیه آب» و مجموعه تأسیسات و تجهیزاتی که عملیات تصفیه آب را در بر می گیرد «تصفیه‌خانه» نامیده می‌شود بنابراین برای تهیه آبی مناسب برای شرب و مصارف عمومی شهری یک رشته عملیات در تصفیه‌خانه آب به اجرا گذارده می‌شود تا آب دریافتی از منابع آب را با کیفیتی قابل قبول در چهارچوب استاندارد «آب آشامیدنی» تحویل نماید.
آب آشامیدنی استاندارد به طور کلی آبی است که بیرنگ، بی‌بو و با طعم مطبوع و گوارا که مصرف آن حتی در دراز مدت هم به لحاظ عاری بودن از مواد مضر، ضرری برای سلامتی مصرف کننده نداشته و خسارتی به تجهیزات انتقال، توزیع و مصرف وارد نیاورد.
عملیاتی که در تصفیه‌خانه آب آشامیدنی در رابطه با تصحیح کیفیت آب اجرا می‌شود بستگی به کیفیت آب منابعی دارد که برای تأمین آب آشامیدنی در نظر گرفته می‌شود و طرح تأسیسات تصفیه‌خانه نیز با در نظر گرفتن اینکه آب تصفیه شده برای چه مصرفی در نظر گرفته خواهد شد پیش‌بینی می‌شود.
منابع آب که به منظور تأمین آب آشامیدنی و مصرف عمومی به کار گرفته می‌شوند، شامل؛
- منابع آبهای سطحی؛ دریاها و دریاچه‌ها، آبگیرها و برکه‌ها، رودخانه‌ها و جویبارها
- منابع آبها زیرزمینی؛ چاه‌ها، قنوات و چشمه‌ها، است.
که در بعضی از تأسیسات تصفیه آب از یک یا چند منبع مختلف آب دریافت و تصفیه می‌شود. به هر حال اقداماتی که در زمینه تصفیه آب منظور خواهد شد، آب دریافتی را به آب آشامیدنی تبدیل خواهد کرد و به همین جهت مطالعه کیفیت فیزیکی، شیمیایی و میکروبیولوژیکی منابع مورد نظر تأمین آب آشامیدنی برای ایجاد یک سیستم تصفیه و توزیع آب سالم ضرورت پیدا می‌کند.
تاریخچه آب تهران
برخلاف اغلب شهرهای بزرگ دنیا, تهران در کنار رودخانه بنا نشده است، به همین دلیل بخشی از آب مورد نیاز این شهر با ید از نقاط دور دست و رودخانه‌های اطراف تأمین و منتقل گردد. تا سال ۱۳۰۶، آب شهر توسط ۲۶ رشته قنات با مجموع آبدهی حدود ۷۰۰ لیتر در ثانیه تأمین می‌گردید. در این سال عملیات احداث کانال انتقال آب رودخانه کرج به تهران آغاز شد. این کانال که ۵۳ کیلومتر طول داشت و آب را از روستای بیلقان کرج به جمشیدآباد تهران منتقل می‌نمود طی چهار سال احداث گردید و با توجه به اینکه بیست کیلومتر از این کانال سرپوشیده و بقیه رو باز بود لذا احتمال آلودگی و تلفات آب وجود داشت.
از طریق این کانال مقدار ۵۳ سنگ به عنوان حق آبه و مقداری هم به عنوان سهمیه(نه هشتاد و چهارم) به آب تهران افزوده شد و به این ترتیب جمعاً قریب به یکصد سنگ (حدود ۱۶۰۰ لیتر در ثانیه) آب توسط جوی‌ها در شهر توزیع و به آب انبارهای منازل انتقال می‌یافت .در سال ۱۳۲۹ طرح اولیه لوله‌کشی تهران برای جمعیتی معادل نهصد هزار نفر به مرحله اجرا درآمد و دو خط لوله فولادی به قطر ۴۰ اینچ و با ظرفیت ۲۴۲۰۰۰ متر مکعب در شبانه روز برای انتقال آب از آبگیر بیلقان به اولین تصفیه‌خانه تهران(جلالیه) در نظر گرفته شد. بهره‌برداری از خط اول خطوط لوله فولادی و تصفیه‌خانه جلالیه در سال ۱۳۳۴ آغاز گردید. همچنین در سال ۱۳۳۳ به منظور مهار بارش‌های آسمانی، مطالعات ساخت سد امیر کبیر در ۴۰ کیلومتری شمال غربی تهران (از آبگیر خرسنگ کوه)، در حوالی کیلومتر ۲۳ جاده کرج به چالوس نزدیک به روستای واریان آغاز گردید.
ساختن این سد در سال ۱۳۳۷ شروع و در اوایل سال ۱۳۴۲ پایان یافت و بهره‌برداری از آن آغاز شد. به منظور پاسخگوئی به نیاز فزاینده تهران به آب شرب، تصفیه‌خانه شماره دو(کن) و دو خط لوله بتنی به قطر mm۲۰۰۰ جهت انتقال آب از آبگیر بیلقان به محل تصفیه‌خانه مزبور احداث گردید و از سال ۱۳۴۲ مورد بهره‌برداری قرار گرفت. رشد جمعیت و سیل مهاجرت به تهران همچنان ادامه داشت و نیازهای جدیدی را ایجاد می‌نمود، لذا متصدیان امر بر آن شدند که برای افزایش ظرفیت تأمین آب و توسعه تأسیسات چاره‌اندیشی و اقدام نمایند. در این راستا استفاده از منابع آب زیرزمینی مورد توجه قرار گرفت تا در کنار آب قنوات و سد کرج، بخشی از نیاز آبی تهران، بویژه در ماه‌های اوج مصرف(خرداد، تیر، مرداد، شهریور) را جبران نمایند. از سال ۱۳۴۲ حفر چاه‌های عمیق آغاز شد و روز به روز بر تعداد این چاه‌ها افزوده گردید. در سال۱۳۴۰ مطالعه و ساخت سد لتیان در ۳۲ کیلومتری شمال شرق تهران به منظور مهار آب رودخانه جاجرود آغاز گردید. در طرح توجیهی ساخت این سد، تأمین بخشی از آب تهران و آب کشاورزی دشت ورامین مورد توجه قرار داشت. سد لتیان در سال ۱۳۴۶ به بهره‌برداری رسید و استفاده از آب آن که به وسیله تونل تلو(به طول ۹ کیلومتر و به قطر 7/2 متر) به حومه شرقی تهران می‌رسد، آغاز گردید. از همان زمان، ساخت سومین تصفیه‌خانه تهران در منطقه حکیمیه تهران پارس مطرح شد. این تصفیه‌خانه در سال ۱۳۴۷ در مدار بهره‌برداری قرار گرفت. عملیات توسعه تصفیه‌خانه سوم و احداث تصفیه خانه شماره چهار در سال ۱۳۶۳ به اتمام رسید و مورد بهره‌برداری قرار گرفتند. به دنبال افزایش نیازهای آبی تهران، مطالعات و ساخت یک سد خاکی روی رودخانه لار در شمال شرقی تهران در بلندیهای کوه کلان در دامنه قله دماوند در ناحیه‌ای به نام پلور در کیلومتر ۶۵ جاده هراز(تهران- آمل) در سال ۱۳۵۳ آغاز گردید. ساخت این سد در سال ۱۳۶۰ پایان یافت و بهره‌برداری از آن در سال ۱۳۶۳ آغاز شد.
دانلود گزارش کارآموزی فرایند و مراحل تصفیه آب در تصفیه خانه