این فایل در قالب ورد و قابل ویرایش در 66 صفحه می باشد.
پایان نامه جهت اخذ درجه کارشناسی رشته علوم اجتماعی گرایش پژوهشگری
فهرست
فصل اول
چکیده......................................................................................................................................2 مقدمه.....................................................................................................................................3
بیان مساله........................................................................................................................5
پیشینه تحقیق...................................................................................................................6
اهمیت تحقیق...................................................................................................................9
اهداف تحقیق،روش تحقیق...........................................................................................11
روش تحقیق.................................................................................................................11
فرضیه های تحقیق......................................................................................................11
تعاریف عملیاتی و علمی متغیر های تحقیق................................................................12
فصل دوم
تعریف دین...................................................................................................................15
دیدگاه درونی وبیرونی دین........................................................................................15
تعاریفی از دانشمندان غربی درباره دین...................................................................15
تعریف مذهب...............................................................................................................19
مفهوم نگرش...............................................................................................................20
نگرش مذهبی..............................................................................................................21
جامعه شناسی و مذهب.............................................................................................22
نقش روانی مذهب.....................................................................................................23
نقش اجتماعی مذهب.................................................................................................23
آثار مذهب در زندگی................................................................................................25
اهداف و اهمیت ازدواج.............................................................................................26
اهداف و انگیزه ازدواج.............................................................................................27
تعریف رضایت.........................................................................................................30
تعریف رضایتمندی زناشویی..................................................................................31
عوامل موثر در رضایتمندی زناشویی....................................................................31
فصل سوم
طرح تحقیق................................................................................................................36
جامعه آماری..............................................................................................................36
نمونه گیری.................................................................................................................36
ابزار پژوهش.............................................................................................................36
اعتبار و روایی ابزار...................................................................................................36
شیوه اجرای تحقیق....................................................................................................37
فصل چهارم
جداول دادهای
پرسشنامه....................................................................................................................39
فصل پنجم
نتیجه گیری......................................................................................................................54
محدودیتها.........................................................................................................................55
پیشنهادات....................................................................................................................56
فهرست منابع
پرسشنامه
احساس خرسندی و رضایت از جنبههای مختلف زندگی از مؤلفههای نگرشهای مثبت افراد نسبت به جهانی است که در آن زندگی مینمایند. رضایت از زندگی با ارزشها ارتباط نزدیک اما پیچیدهای دارد معیارهایی که افراد براساس آن درک ذهنی خود را از سعادت ارزیابی میکنند متفاوت است. رضایت از زندگی در انسان نه تنها بازتاب ترکیب کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت فرایندهایی در سطح فردی است که علاوه بر آن حاصل تعامل عوامل سطح فردی و فرهنگی است.
مطالعات تجربی در خصوص ارزشها و نگرشها در سطح ملل مختلف اثبات نموده است که از بین متغیرهای پیش زمینه اجتماعی همسانی زوجین احساس رضایت از زندگی همبستگی مثبتی دارد و تفاوت قابل توجهی در میزان احساسرضایت از زندگی بر حسب میزان زندگی مشترک افراد قابل مشاهده است. تجربه شادمانی و خرسندی در زندگی به عنوان هدف اعلی وجود انسانی تلقی شده است (آناس 1993،کامن ودیگران 1989 به نقل از لاگلین2001) و بالعکس احساس غم و ناخرسندی اغلب به عنوان مانعی در راه انجام وظایف فرد که به ناتوانی ویدر ایفای وظایف منجر میشود تلقی میگردد. اهمیت احساس سعادتمندی[1] محققان را به این زمینه هدایت مینمایدکه چرا و چگونه افراد زندگی را به شیوه مثبت تجربه مینمایند.در پذیرفتهترین مدل مفهومی احساس سعادت در دوبعد احساسی (احساسات مثبت و منفی) و شناختی که رضایت از زندگی نامیده میشود مفهوم سازی شده است(داینر 1984،1994،پاوت و داینر 1993به نقل از لاگلین 2001) و در برخی از پژوهشها تمایز این دو بعد نیز نشان داده شده است به طور مثالداینر(1994) گزارش کرده است که جز احساسی راحتتر بر شرایط فیزیکی (مانند درد و بیماری) تاثیر میگذارد درحالیکه رضایت از زندگی اینگونه نیست. رضایت از زندگی بازتاب توازن میان آروزهای شخص و وضعیت فعلی او میباشد (کمبل و دیگران 1976، به نقلاز اینگلهارت، 1373: 244). به عبارتی هر چه شکاف بین سطح آروزهای فرد و وضعیت عینی وی بیشتر گردد، رضایتمندی کاهش مییابد. اما سطوح آروزهای فرد به تدریج با وضعیت وی تطبیق خواهد یافت (همان).
1-2بیان مسئله:
رضامندی از زندگی زناشویی بیانگر میزان ارضاء تمایلات و نیازهای اساسی انسان درکانون خانواده است. کارلسون در تعریف ازدواج می گوید:ازدواج فرایندی است از کنش متقابل بین دو فرد"یک مرد ویک زن که برخی شرایط قانونی را تحقق بخشیده اندومراسمی برای برگزاری زناشویی خود بر پا داشته اند وبه طور کلی عمل انان مورد پذیرش قانون قرار گرفته است(ساروخانی.23:1375)
اشتروس معتقد است که ازدواج برخوردی است دراماتیک بین فرهنگ وطبیعت"یا میان قواعداجتماعی وکشش جنسی. (ساروخانی.23:1375)
[1]-SUBJECTIVE WELLBEING.
-1مقدمه 18
-2 بیان مساله 20
1-3 اهمیت موضوع22
1-4 اهداف تحقیق24
1-5 سئوالات وفرضیات تحقیق24
1-6 تعریف مفاهیم26
فصل دوم:مروری بر تحقیقات پیشین
2-1-مروری برتحقیقات داخلی28
2-2- مروری بر تحقیقات خارجی40
فصل سوم:چهارچوب نظری
3 چهارچوب نظری51
3-1نظریات مرتبط با موضوع54
3-1-1تئوری مبادله اجتماعی54
3-1-2نظریه نیازهای مکمل58
3-1-3 تئوری نقش ،ارزش،انگیزه61
3-1-4 نظریه همسان همسری64
3-1-5 همسان همسری از نظرامورذهنی و معنوی65
3-1-6همسان همسری از دیدگاه اجتماعی-تحصیلی66
3-1-7همسان همسری برمبنای ویژگیهای جسمانی66
3-1-8همسان همسری از دیدگاه جغرافیایی67
3-1-9همسان همسری برمبنای منشها67
3-1-10همسان همسری تحصیلی68
3-2دیدگاههای نظری و تعریف مفاهیم 69
3-2-1 تعریف رضایت از زندگی69
3- 2-2 مفاهیم مشابه رضایت از زندگی70
3-2-3 تعریف عملیاتی رضایت از زندگی و مفاهیم نزدیک پژوهش های پیشین76
3-3 نتیجه نهایی و مدل پژوهش79
فصل چهارم:روش تحقیق
4-نوع تحقیق81
4-2جامعه آماری81
4-3حجم نمونه81
4-4شیوه نمونه گیری82
4-5روش نمونه گیری82
4-6 روش گرداوری اطلاعات82
4-7اعتبار ابزاز سنجش83
1-4-7 اعتبار محتوایی83
2-4-7 اعتبار
ملاک83
3-4-7 پایایی
ابزار84
4-8 متغیر های
پژوهش85
ابزاروروش تجزیه وتحلیل
4-10 تعاریف عملیاتی86
فصل پنجم:تجزیه وتحلیل داده ها
5-1آمار توصیفی83
5-2آماراستنباطی99
فصل ششم :نتیجه گیری وپیشنهادات
6-1 نتیجه گیری105
6-1-1 نقدمطالعات و تحقیقات انجام شده106
6-2 پیشنهادات107
6-3 موانع ومحدودیت ها108
منابع ومآخذ
منابع فارسی110
منابع انگلیسی111
ضمایم
ضمیمه 114
شامل 136 صفحه فایل word
مقدمه:
آیا حقیقتاً چیزی در محیط کار وجود دارد که آن را بامعنا سازد، اگر چنین است چگونه می توان آن را شناخت، احساس کرد و یا به وجود آورد، اکثر نظریه پردازان رضایت شغلی، در تلاش برای پاسخ به این گونه پرسشها به تبیین نظری رضایت شغلی و عوامل سازنده آن پرداخته اند. از جمله موخرترین این نظریه پردازان ترز (۲۰۰۰) است. به اعتقاد وی بیشتر مفاهیم و تبیین هایی که در پیشینه مطالعاتی رضایت شغلی وجود دارد بر پایه: ۱) دیدگاه های اولیه فرد درباره ی محیط کار ۲) نظریه های گوناگون روانشناسی و مدیریت ۳) فنون مبتنی بر تلقین های روان شناختی قرار دارد. اما هیچ کدام نمی تواند تبیین کنند. تمامی مولفه های پیچیده رضایت شغلی باشد بلکه چیزی بیشتری وجود دارد که وی به آن «پروژه معنا در کار MeaNinàof workproject)) می گوید. ترز با به کارگیری روش های گوناگون پژوهشی و آماری بسیاری از جوانب ابعادی که می تواند یک محیط کاری را بامعنا و رضایت بخش سازد، مشخص کرد. او علاوه بر استفاده از روش های مصاحبه، مشاهده و مقیاسهای سنجش رضایت شغلی از آزمودنی های خود پرسش های کلی و متعددی به عمل می آورد که تمامی آن ها بر پایه یافتن معنا در محیط کار قرار داشت مانند: یک کار بامعنا را چگونه تعریف می کنید، آیا معنا داشتن کار و حرفه با رضایت شغلی تفاوت دارد، بامعناترین و کم معناترین تجربه کار خود را چه می دانید، چگونه می توان معنای بیشتری و بهتری در زندگی کاری ایجاد کرد. پاسخ به پرسش های بالا و داده هایی که از روش های گوناگون پژوهشی به دست آمده، معنای تجزیه و تحلیل های ترز قرار گرفت و سرانجام به تعیین عواملی در محیط کار منجر شد که وی آنها را «کلیدهای رضایت شغلی» نامید. به اعتقاد او هر یک از کارکنان مجموعه ای از عوامل را در اختیار دارند که به وسیله آنها نیاز معنا بخشیدن به تجربه های شغلی خویش را برآورده می سازند. این عوامل بسیار شبیه به کلیدهایی است که همیشه همراه خود دارند. کلیدهای اصلی می توانند احساس عمیق هدف دار بودن، خلاقیت و یافتن فرصت برای برقراری ارتباط های موثر برای یک فرد و احساس مالکیت، چالشهای متعدد و هماهنگی خوب با سازمان برای افراد دیگر، باشد. ترز در مجموع ۲۲ کلید (عامل) اصلی رضایت شغلی را مشخص و شرایط فقدان و ایجاد هر یک را به تفصیل بیان می کند.
فهرست مطالب :
فصل اول – کلیات تحقیق
فصل دوم – ادبیات تحقیق
فصل سوم – روش تحقیق
فصل چهارم – تجزیه و تحلیل آماری
فصل پنجم – نتیجه گیری
منابع
ضمائم
فهرست جداول و نمودارها :
جدول شماره 1 ................................................................................................................. 11
نمودار شماره 1.................................................................................................................. 12
جدول شماره 2 ................................................................................................................ 13
نمودار شماره 2................................................................................................................. 14
نمودار شماره 3 ............................................................................................................... 15
نمودار شماره 4................................................................................................................. 16
فرمت فایل : WORD (قابل ویرایش)
تعداد صفحات:75
فهرست مطالب:
فصل اول عناوین
کلیات:
مقدمه........................................................................................................................ 1
بیان مسئله تحقیق....................................................................................................... 6
پرسشهای اساسی...................................................................................................... 11
هدف تحقیق............................................................................................................. 12
اهمیت و ضرورت تحقیق........................................................................................... 12
فصل دوم: نظریات تحقیق
نظریههای رضایت شغلی.......................................................................................... 15
نظریه مازلو (سلسله مراتب نیازها)........................................................................... 16
نظریه نیازهای سهگانة مک کله لند......................................................................... 17
نظریه برابری...................................................................................................... 19
نظریه گروه مرجع................................................................................................ 21
نظریه انتظار............................ ……………………………... ……………….. 22
عوامل مؤثر بر رضایت شغلی.................................................................................. 23
پیشینه تحقیق....................................................................................................... 32
فصل سوم:روش شناسی
مقدمه............................................................................................................... 46
تعاریف مفهومی و عملیاتی.................................................................................. 47
فرضیههای تحقیق.............................................................................................. 51
روش تحقیق..................................................................................................... 51
شیوة نمونهگیری و حجم جامعه آماری............................................................. . 52
شیوة گردآوری اطلاعات................................................................................. 52
شیوة تجزیه و تحلیل یافتهها.......................................................................... 52
فصل چهار: تجزیه و تحلیل
جداول توصیفی......................................................................................... 55
آزمون فرضیههای تحقیق................................................................................ 62
فصل پنجم:نتیجه گیری
فهرست منابع................................................................................................... 72
مقدمه:
زندگی امروزه انسانها زندگیست اجتماعی که خود اجتماع سازمان یافتهای میباشد از واحدهای مختلف خدماتی در راه بشر. اجتماعی که اکنون در آن زندگی میکنیم متشکل از ارگانهای بافتی نظام اجتماعی امروز است که کلیه ارگانهای بافتی اجتماع، افراد انسانی را برای انجام فعالیتهای خود برگزیدهاند.
توسعه و تکامل اشکال مختلف زندگی در جوامع انسانی، سازمانهای متنوع و متعددی را بوجود آورده است. توسعه نیازمندیهای متعددی که منشاء آن تکامل و تغییر شکل زندگی انسان در جوامع مختلف میباشد، بر اهمیت سازمان افزوده است. تنوع و تعدد وظایف سازمان ایجاب میکند که طبق اصول و موازین تشکیل گردد. آنچه در کلیه سازمانهای انسانی مشاهده میشود و وجه مشترک جمیع آنها محسوب میگردد اجتماع یکدسته از افراد است که بطور دسته جمعی تحت رهبری سلسله مراتب سازمانی با امکانات محدود به منظور تحقق مقاصد خاصی همکاری میکنند.
سازمانها با اهداف گوناگون شکل میگیرند و مجموعهای از واحدهای کوچک میباشند که برای رسیدن به آرمان و هدف مشترک هر یک عهدهدار کاری معین میشوند عناصر تشکیل دهندة سازمانها عوامل مادی، فیزیکی و انسانی هستند.نیروی انسانی عنصر اساسی سازمان را تشکیل میدهد. امروزه نیروی انسانی ماهر و متخصص به عنوان مهمترین عامل پویایی اجتماعی متحول و پیشرفته شناخته شده است.
بزرگترین سرمایه یک سازمان کارکنان آن سازمان میباشد. مدیران میبایستی بدانند که در حفظ و حراست این سرمایة اجتماعی، اقتصادی و تولیدی برای افزایش کیفی آن چه خط مشیها و روشهای مطلوبی را به کار ببندد تا سازمانی پرتوان داشته باشد.
کارکردن جزء نیازهای ذاتی انسان است و انسانها با انجام کار میتوانند در جهت برآوردن تمایلات و نیازهای خود اقدام نمایند. «در همه جوامع کار به معنای فعالیتی است که به وسیلة آن انسانها از محیط پیرامون خود بهره میگیرند و بدینسان بقای خود را تأمین میکنند و بیش از هر نوع فعالیت دیگری بخش عمده زندگی اکثر مردم را اشغال میکند.
امروز بدون داشتن شغل نمیتوان به زندگی ادامه داد. هر فرد وظایفی را در قالب یک شغل عهدهدار میشود که ارتباط او را با جامعه میسر میسازد. بدلیل پیشرفت جوامع، انسانها میخواهند از طریق کار به نیازهایی مانند نیازهای اجتماعی دست یابند، آنها میخواهند معاش خود را تأمین کنند، شخصیت خود را نشان بدهند، مورد توجه و پذیرش جامعه قرار بگیرند و انگیزههای مختلف خود را ارضاء کنند.
ورود افراد به سازمانها با مجموعهای از خواستها، نیازها و آرزوها همراه میشود که آنها را انتظارات شغلی مینامند. حال اگر شغل و سازمان بتواند این انتظارات و توقعات را برآورده سازد، رضایت حاصل میشود. «بدین سبب در هر نوع سازمانی اساسیترین کارکردها باید این باشد که وسایلی فراهم گردد تا کارکنان کار و زندگی خود را پربار و با معنی بینگارند و از انجام فعالیت خود احساس رضایت کنند»
رضایت از کار مجموع احساسات مربوط به کاری است که انجام میشود رضایت شغلی عبارت از شرایط ایجاد محیط سازمانی سالم در یک سازمان است. افراد مایلند مقررات، رتبههای والا و اقتدار خود را با عرضة تواناییهایی چون دانش، توان، تحصیلات و جز آنها، به کارشان که بیشتر اوقات خویش را صرف آن میکنند، حفظ نمایند. افرادی که نمیتوانند انتظارات خود را از شغل خویش برآورده سازند، ناراضی میشوند و این نارضایتی بر سازمان اثر میگذارد.
موضوع رضایت شغلی مهمترین موضوع در مبحث حفظ و نگهداری منابع انسانی هر سازمان میباشد، زیرا مستقیماً به مسائلی چون سلامت جسمی و روانی کارکنان، مشکلات مدیریتی و ادارة سازمان و کیفیت ارائه کار کارکنان مربوط میشود.
رسانهها بنیادهای ضروری جامعهاند. انجام خدمات مؤثر در رسانهها به منابع انسانی وابسته است. رسانهها علیرغم شباهت ساختار سازمانی، مانند سایر سازمانهای پیچیده با یکدیگر تفاوت بسیار دارند. صرفنظر از این تفاوتها مدیریت هر رسانهای مسئولیتی دوگانه دارد که بدین ترتیب است: حداکثر استفاده از خدمات کارکنان و تشخیص حقوق و نیازهای آنها بعنوان افراد سازمانی، رضایت شغلی روزنامهنگاران که جایگاهی مهم در جامعة اطلاعاتی دارند، بر کیفیت خدماتی که به انجام میرسانند، اثر میگذارد.
بیان مسئله تحقیق:
یکی از عواملی که سبب توسعه اقتصادی و اجتماعی میشود منابع انسانی آن جامعه است. این جامعة انسانی نیز از زنان و مردانی تشکیل میشود که هر یک نقش و کارکرد ویژهای را ایفاء میکنند و بیتردید زنان به عنوان نیمی از جمعیت تأثیر مستقیمی در توسعة جامعه دارند.
زنان ایرانی صد سال بعد از زنان جوامع صنعتی جهان وارد بازار کار شدند. در سالهای پس از 1335 شمسی دگرگونیهایی در بازار کار ایران پدید آمد. از این تاریخ به بعد تعداد روزافزونی از زنان در زمینههای گوناگون به کار دعوت شدند. آمار نشان میدهد که سال 1335 شمسی مبنای زمانی برای تعیین درجات تحول در زندگی شغلی زن ایرانی است.
بررسی مشارکت نیروی کار در ایران در طی دورههای مختلف قبل و بعد از انقلاب نشان داد، علیرغم آنکه جمعیت زنان کشورمان از سال 1335 تا 1375 از حدود 9 میلیون نفر به 29 میلیون نفر افزایش یافته است اما نسبت اشتغال زنان از رشدی متناسب با این افزایش برخوردار نبوده است. میزان اشتغال زنان در فاصله سالهای 1355 تا 1375 با نوسان همراه بوده است.
تغییرات اقتصادی بین سالهای 35 ـ 1355 وضع اشتغال زنان را دگرگون کرد. زنان که به سادهترین کارها در پایینترین سطح دستمزد اشتغال داشتند به کارهای معلمی و دفتری و پرستاری روی آرودند. در اواخر این دهه توانستند وارد مشاغل فنی، حرفهای و درجات بالاتر کارهای بازرگانی و امور اداری شوند. طی سالهای 55 ـ 1365 تعداد زنان شاغل از 2/1 میلیون نفر به 975 هزار نفر کاهش پیدا کرد. این رشد منفی تا حدود زیادی مربوط به شرایط عمومی مملکت در آن سالها بوده است که میتوان به شرایط جنگی کشور و اثرات مربوط به محاصره اقتصادی اشاره کرد. «در سال 1355 درصد زنان شاغل 9/13 درصد بوده است که این میزان در سال 1365 به 2/8 درصد کاهش یافت. در مقطع زمانی سالهای 1370 میزان اشتغال زنان به 7/8 درصد و در سال 1375 به 1/9 درصد افزایش یافت»
دلایل این افزایش را میتوان پایان جنگ تحمیلی و شروع دوران بازسازی و انجام سرمایهگذاریهای زیاد، تغییر نگرش حاکم بر جامعه به نفع حضور زنان در بازار کار و اجرای مجدد برنامههای تنظیم خانواده و به تبع آن کوچک شدن بعد خانوار نام برد.
فرمت فایل : WORD (قابل ویرایش)
تعداد صفحات:95
چکیده:
تأمین اجتماعی ، برنامه ای رفاهی است که به منظور کاهش مخاطرات در زندگی اقتصادی و نیز حفظ و حمایت افراد بوجود آمده است . سازمان تأمین اجتماعی به عنوان بزرگترین صندوق بیمه ای کشور ، اصلی ترین سازمان مجری سیاستهای رفاهی در کشور است. مشمولین قانون تأمین اجتماعی قسمتی از حقوق و مزایای خود را ماهیانه به عنوان حق بیمه به سازمان تأمین اجتماعی پرداخت می کنند به این امید که در سالهای پیری و یا از کارافتادگی و فوت، خود و بازماندگانشان زیر چتر ایمنی سازمان باشند.امروزه افزایش مستمری بگیران سازمان تأمین اجتماعی به دلایلی متعددی از جمله افزایش امید به زندگی ،کاهش زاد و ولد و پایین آمدن سن بازنشستگی روندی صعودی یافته است . با عنایت به افزایش در خور ملاحظۀ تعداد مستمری بگیران سازمان، لزوم توجه به وضعیت این گرو را از نظر برنامه ریزی و مواجهه با مشکلات پیش رو ضروری ساخته است. به منظور سنجش میزان موفقیت سازمان تأمین اجتماعی در دستیابی به اهدافی که فلسفه وجودی آن سازمان به شمار می آیند به بررسی میزان رضایت مستمری بگیران پرداخته شده است.بنابراین محور اساسی این تحقیق حول این موضوع دور می زند که تا چه حد سازمان تأمین اجتماعی توانسته است رضایت مستمری بگیران این سازمان را فراهم نماید؟
جمعیت مورد مطالعه در این پزوهش مستمری بگیران تحت پوشش اداره کل تأمین اجتماعی تهران (در حدود 251520 نفر) که حجم نمونه با بهره گیری از فرمول ذیربط 210 نفر برآورد شد .از 30 شعبه این اداره کل 10 شعبه از مناطق مختلف شهر تهران انتخاب و متناسب با حجم مستمری بگیران سهم هر شعبه مشخص گردیید.و برای جمع آوری اطلاعات پرسشنامه ای به صورت تصادفی در اختیار مستمری بگیران قرار داده شد.پس از داده پردازی ، اطلاعات بدست آمده در سه بخش مورد تحلیل وتفسیر قرار گرفت:
در بخش اول به عنوان توصیف اطلاعات مربوط به مستمری بگیران ،ویژگیهای فردی ، اجتماعی واقتصادی مستمری بگیران ،عمده ترین مشکل ،نیازها وانتظارات آنها مورد توجه واقع شد.در بخش دوم متغیرهای مربوط به رضایت مندی مستمری بگیران با استفاده از رگرسیون، مورد تحلیل قرار گرفت .و بالاخره در نتیجه گیری ، بر اساس یافته های تحقیق به سؤالات تحقیق پاسخ داده شد و در نهایت راهکارها و پیشنهادات کاربردی در خور تحقیق مطرح شد.
مقدمه
تأمین اجتماعی یکی از ابزارهای تحقق عدالت و امنیت اجتماعی در جامعه است و هر جامعه ای بواسطه آن می تواند گام های مهمی در فرایند رشد و توسعه بردارد. در قرن اخیر به لحاظ پیشرفتهای اجتماعی و اقتصادی ، بهداشتی و درمانی و غیر آن ، از میزان مرگ و میر کاسته شده ، به طول عمر افراد افزوده شده و امید به زندگی بهبود یافته است . در نتیجه شمار بازنشستگان و سالمندان در کشورهای مختلف جهان افزایش و سهم در قابل توجهی در ترکیب جمعیتی کشورهای مختلف پیدا کرده است و به همین صورت نیز نقش و اهمیت اجتماعی آنان در جامعه افزون تر از هر زمان دیگر است . لذا با توجه به اینکه امید به زندگی در مناطق شهری کشور بالای 70 سال برآورد شده است و با عنایت به افزایش در خور ملاحظۀ تعداد مستمری بگیران سازمان، لزوم توجه به وضعیت این گرو را از نظر برنامه ریزی و تدارک امکانات برای رفع مشکلات و بهبود وضعیت زندگی آنان افزون تر از پیش می سازد. در شرایط حال یکی از چالش های اساسی سازمان تأمین اجتماعی میزان رضایت مستمری بگیران این نظام از خدمات ارائه شده می باشد که در مطالعه حاضر سعی بر آن است تا به این مساله توجه شود.
ـ طرح وبیان مسئله
انسانها در دورانهای مختلف همواره در صدد تأمین نیازها و خواسته های خود بوده اند. تأمین این نیازها در ابتدا از طریق تلاشهای انفرادی ، خانوادگی و قبیله ای صورت می پذیرفت ، لیکن با تحولات پدید آمده در شرایط زندگی آنها و شکل گیری دولتها ، تأمین نیازهای عمومی به سوی سازمانهایی هدایت شده اند که نیازهای اعضاءرا با مشارکت آنها برآورده می سازند.
تأمین اجتماعی یکی از ابزارها و یا راههای تحقق رفاه اجتماعی وافزایش امید به زندگی مفید در جامعه است. تأمین اجتماعی ترمیم و جبران خطرات اجتماعی و حمایت از همه افراد جامعه در قبال خطرات انسانی و اجتماعی است . در طول تاریخ، بشر دریافته است که گسترش فقر در جامعه منجر به افزایش ناملایمات اجتماعی از قبیل دزدی ، بزهکاری ، جرم ، جنایت و تکدی گری می شود و آسیب آن به همه افراد جامعه می رسد . بنابراین طی دو قرن اخیر انسان ها برای رفع نیاز طبقات کم درآمد جامعه به فکر چاره افتادند . نمونه این تلاش ها برقراری تأمین اجتماعی است که حداقل سطح زندگی را برای افراد جامعه فراهم می کند (زاهدی اصل، 1381 : 22).
در قرن اخیر به لحاظ پیشرفتهای اجتماعی واقتصادی ، بهداشتی و درمانی و غیر آن ، از میزان مرگ و میر کاسته شده ، به طول عمر افراد افزوده شده و امید به زندگی بهبود یافته است . در نتیجه شمار بازنشستگان و سالمندان در کشورهای مختلف جهان افزایش و سهم در خور توجهی در ترکیب جمعیتی کشورهای مختلف پیدا کرده است و به همین صورت نیز نقش و اهمیت اجتماعی آنان در جامعه افزون تر از هر زمان دیگر است . بعلاوه افزایش نسبت وابستگی تهدید جدی برای صندوق های بیمه ای به شمار می رود « افزایش جمعیت سالخورده و بازنشسته باعث افزایش نسبی آنها به دیگر گروهای سنی و خصوصاً جمعیت واقع در گروه سنی فعالیت و اشتغال شده و باعث کاهش نسبی جمعیت فعال و افزایش هزینه های ناشی از پرداخت مستمری سازمانهای بیمه ای می شود. طبق تحقیقات انجام شده ، عمر متوسط دو جنس از 5/52 سال در سال 1350 به 7/60 سال در سال 1365 و 65 سال در سال 1375 رسیده و به 73 سال در 1400 خواهد رسید(امانی ، 1380: 129). بدین سان با افزایش 21 سال به امید به زندگی ،سالهای بقاء بعد از بازنشستگی در کشور در حال افزایش است. امروزه بازنشسته ها می توانند امید داشته باشند 20 تا 25 سال پس از سن بازنشستگی کنونی زندگی کنند و حتی سالهای بیشتری را بازماندگان آنها از مستمری استفاده نمایند.
براساس قانون بازنشستگی در کارهای سخت وزیان آور و ماده 76 قانون تأمین اجنماعی، سن بازنشستگی برای زنان و مردان به ترتیب 45 و 50 سال است. همچنین زنان بیمه شده با 20 سال سابقه و 42 سال سن و کلیه بیمه شدگان سازمان تأمین اجتماعی که 35 سال سابقه پرداخت بیمه داشته باشند با هر سنی می توانند متقاضی مستمری بازنشستگی شوند. لذا با توجه به اینکه امید به زندگی در مناطق شهری کشور بالای 70 سال برآورد شده است و با عنایت به افزایش در خور ملاحظۀ تعداد مستمری بگیران سازمان، لزوم توجه به وضعیت این گرو را از نظر برنامه ریزی و تدارک امکانات برای رفع مشکلات و بهبود وضعیت زندگی آنان افزون تر از پیش می سازد. از طرف دیگر با توجه به این که سازمان تأمین اجتماعی با چالشهای گوناگون و مستمری بگیران این سازمان با مشکلات عدیده مواجه هستند این سوال پیش می آیدکه تا چه حد مستمری بگیران این سازمان از خدمات این سازمان احساس رضایت می کنند ؟
به بیان دیگر از آنجایی که تأمین اجتماعی یکی از ابزارهای تحقق عدالت و امنیت اجتماعی در جامعه است و هر جامعه ای بواسطه آن می تواند گام های مهمی در فرایند رشد و توسعه بردارد ، پس رضایت افراد تحت پوشش این سازمان در این میان از نقشی اساسی برخوردار است و می توان این احساس رضایت را یکی از پیش شرط های اساسی توسعه جامعه به حساب آورد .
همچنین اگر مستمری بگیران از عملکرد سازمان رضایت داشته باشند می توان ادعا نمود که سازمان در جهت نیل به اهداف خویش موفق بوده است و از طرف دیگر اگر افراد تحت پوشش این سازمان احساس نارضایتی و بی عدالتی داشته باشند ، دارای نوعی جهت گیری منفی در برابر نظام اجتماعی کل می شوند و این نوع جهت گیری باعث سلب پتانسیل لازم جهت حرکت به سمت رشد و ترقی جامعه می شود .
مسئله عمده در این پژوهش این است که مستمری بگیران سازمان تامین اجتماعی مدعی چه حقوقی هستند و تا چه میزان از خدمات و تعهدات و فعالیت های انجام گرفته در جهت مرتفع کردن نیازهایشان رضایت دارند. براین اساس پژوهشگر برآن است تا با انجام یک پژوهش پیمایشی میزان رضایت آنها و عملکرد سازمان تأمین اجتماعی را مورد مطالعه قرار دهد .
2ـ ضرورت تحقیق
بشر در طول تاریخ در پی بدست آوردن امنیت فردی و اجتماعی بوده است. در دنیای پر تلاطم و تهدیدها و ریسک های گوناوگون، افراد تلاش می نمایند خود و بستگان خود را در مقابل انواع خطرات اجتماعی و اقتصادی که زندگی آنها را بویژه در دوران پیری و سالخوردگی مورد تهدید قرار می دهد محافظت نمایند. در چنین شرایطی نظامهای تأمین اجتماعی نقش بسیار حساسی در تأمین امنیت رسمی و قانونی برای نیروی کار فعال و همچنین مستمری بگیران جامعه به عهده دارند . تأمین اجتماعی به عنوان ابزار استقرار امنیت ، ثبات و عدالت اجتماعی از دوران انقلاب صنعتی در اواخر قرن هجدهم میلادی تا کنون در بسیاری از کشورهای جهان نماد و جایگاهی ویژه و پوششی گسترده داشته و در قرن 21 نیز کماکان مهمترین ابزار سیاستگذاری و توسعه در کشورهای پیشرفته صنعتی و همچنین کشورهای در حال توسعه محسوب می گردد. در ایران بزرگترین صندوق بیمه ای کشور، سازمان تأمین اجتماعی که هم اکنون بالغ بر 5/7 ملیون بیمه شده اصلی و بیش از 2/1ملیون نفر مستمری بگیر را تحت پوشش خود دارد، به منظور اجرا و تعمیم و گسترش انواع بیمه های اجتماعی و استقرار نظام هماهنگ و مناسب با برنامه های تأمین اجتماعی تشکیل گردییده است. یکی از وظایف سازمان تأمین اجتماعی اجرای تعهدات مقرر در قانون تأمین اجتماعی از جمله پرداخت مزایا ومستمریهای کوتاه مدت و بلند مدت و نیز ارائه خدمات درمانی به شیوه های مستقیم و غیر مستقیم می باشد.
سنجش وارزیابی عملکرد هر سازمان جهت تعیین میزان دستیابی به اهداف و چگونگی مواجهه با چالشهای پیش رو ضرورتی انکار ناپذیر است. یکی از راههای سنجش و ارزیابی سازمان ها میزان رضایت مندی مشتریان و دریافت کنندگان خدمات می باشد. چرا که هدف اصلی از شکل گیری سازمان ها تلاش درجهت برآوردن نیازها به منظور ایجاد احساس رضایت و آرامش افراد به عنوان خدمت گیرندگان است.
اما چنانچه خواسته باشیم میزان موفقیت سازمان تأمین اجتماعی را در رسیدن به اهداف اساسی اش بسنجیم ، ناچاریم که به بررسی میزان رضایت افرادی بپردازیم که به گونه ای با این سازمان در ارتباط هستند (صبوری ، 1374 : 156 ). یکی از اقشاری که با این سازمان در ارتباط تنگاتنگ هستند ، مستمری بگیران این سازمان هستند که جمعیت قابل ملاحظه ای هستند و میزان رضایت این افراد از سازمان تأمین اجتماعی سهم بسزایی در گسترش روحیه عدالت و امنیت در جامعه دارد . به بیان دیگر چنانچه افراد مستمری بگیر از خدمات ارائه شده این سازمان ناراضی باشند ، این احساس عدم رضایت از سازمان تأمین اجتماعی را به دیگر جنبه های جامعه نیز تسری می دهند و باعث می شود که اعتقاد به ، نوعی روحیه بی عدالتی در جامعه گسترش پیدا کند . بنابراین اگر سازمان تأمین اجتماعی مستمری بگیران را راضی نگه دارد اولا تا حدی توانسته به اهداف مورد تعقیبش جامه عمل بپوشاند و از طرف دیگر باعث گسترش روحیه عدالت و برابری در جامعه می شود . پس لازم است که در وهله اول میزان رضایتمندی مستمری بگیران سازمان تأمین اجتماعی مشخص شود تا معلوم گردد که این سازمان تا چه حد توانسته به اهدافش دسترسی پیدا کندو از سوی دیگر با ارائه راهکارهای مناسب میزان رضایتمندی مستمری بگیران را افزایش دهیم.
3ـ اهداف تحقیق:
تحقیق حاضر درصدد تحقّق اهداف ذیل می باشد:
الف- اهداف اصلی:
شناخت میزان رضایت افراد مستمری بگیر از سازمان تأمین اجتماعی و خدمات آن .
شناخت نوع تعاملات و روابط بین افراد مستمری بگیر و سازمان تأمین اجتماعی .
شناخت ویژگی های فردی و اجتماعی افراد مستمری بگیر .
شناخت رابطه بین انتظارات افراد و میزان رضایت آنها از سازمان تأمین اجتماعی .
مشخص کردن سهم و میزان تأثیر متغیر تأمین نیازهای افراد از سوی سازمان تأمین اجتماعی و میزان رضایت افراد از این سازمان .
ارائه راهکارهای مناسب به منظور افزایش میزان رضایتمندی افراد از سازمان تأمین اجتماعی .