اختصاصی از کوشا فایل
دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .
227 صفحه
مطالعه سیر تاریخی فحشا[1]، نشانگر آن است که این پدیده، از کهن‌ترین انحرافات بشری است و از دیر باز به عنوان یک واقعیت اجتماعی وجود داشته است. با این حال، تحقیقات علمی اندکی روی آن صورت گرفته است. طبق نظر ابینگهاوس(1909)، روسپیگری گذشته‌ای طولانی، اما تاریخچه کوتاهی دارد. بخشی از این امر به مشکلات جمع‌آوری اطلاعات علمی و قابل تعمیم از نمونه‌های مورد مطالعه روسپیان مربوط نمی‌شود. از این رو، فقدان تحقیقات دقیق و علمی موجب رواج اطلاعات غلط در مورد زمینه، طبیعت و علل روسپیگری می‌گردد (پوتریت و دیگران، 1998 : 164 به نقل از طباطبایی).
طبق تعریف، زن ویژه یا روسپی یا فاحشه، زنی (یا به ندرت مردی) است که مخارج زندگی خود را به طور کلی یا جزئی از طریق تسلیم جسم خویش به دیکران (با انگیزه‌های جنسی) تأمین می‌کند. بعلاوه این نوع روابط جنسی بدون محبت و موقتی است و اگر رابطه عاطفی در این کار دخالت داشته باشد، فحشا نام نخواهد داشت. این اصطلاح، تنها به کسانی اطلاق نمی‌شود که تمام عمر به فحشا اشتغال دارند، بلکه هر زن یا مردی که در ضمن اشتغال به کارهای دیگر، گاه‌گاهی با دریافت پول به ایجاد رابطه جنسی بادیگران اقدام کند، نیز (طی مدتی که به این رفتار می‌پردازد)، روسپی نامیده می‌شود (فارلی و دیگران، 1998 : ص94).
سنت آگوستین، پرچمدار اخلاقیات مسیحیت در غرب، نگرشی دوسوگرانه به فحشا و زنان ویژه داشته است. به نظر وی، هیچ چیزی پست‌تر و شرم‌آورتر از فحشا و مفاسد مشابه آن نیست. در عین حال، وی در جای دیگر بیان می‌کند که گاهی فحشا در جوامع، یک ضرورت بوده است. او اظهار داشته است که اگر فحشا از جامعه بر چیده شود، به هر حال جامعه با مفاسد دیگر آلوده خواهد شد و الگوهایی از روابط جنسی پدید خواهد آمد که به جامعه آسیب خواهد رساند. علی‌رغم این بیان آگوستین و با وجود اینکه در مقاطعی از تاریخ، فحشا به صورت رسمی و مشروع وجود داشته و حتی گاهی رنگ مذهبی نیز به خود گرفته است، در اکثر جوامع و در طول تاریخ، روسپیگری تقبیح و محکوم شده است(بولوگ و بولوگ، 1996 : 164 به نقل از طباطبایی).
روانشناسان علت بروز این پدیده را علل روانی از جمله گرایش به تنوع‌طلبی و ضعف هویت اخلاقی می‌دانند و همچنین اختلال در هویت در آن دخالت دارد و در برخی از افراد این گروه، اختلالات شخصیتی (به ویژه اختلال شخصیت ضد اجتماعی و مرزی) نمود بیشتری دارد (بهبودی،1378 : ص102).
از نظر جامعه‌شناسان و مددکاران اجتماعی، علت فحشا صرفاً به پدیده‌های روانی محدود نمی‌شود؛ بلکه علت بروز این پدیده را به فقر و گرسنگی، چگونگی تعلیم و تربیت فرد در خانواده، بیکاری، نوسان شرایط اقتصادی، مهاجرت و شهرگرایی، بی‌سوادی و ناآگاهی، اعتیاد به مواد مخدر، طلاق و کشمکش خانواده و انحراف والدین نسبت می‌دهند. به عنوان مثال هادرمن[2] (1977) می‌گوید : به دلیل محدودیتهای مالی و اقتصادی ممکن است برخی زنان به نشانه مقاومت و یا پاسخ به فقر، به فحشا روی آورند. به عبارت دیگر، گاهی فحشا یک استراتژی فعال در مواجهه با فقر است؛ چرا که در دنیایی که مردان نسبت به زنان از هر حیث از حقوق بیشتری برخوردارند، شاید فحشا تنها راهی باشد که بیشتر زنان فاقد حامی (شوهر، پدر یا برادر) را قادر به ادامه حیات می‌سازد (هادرمن، به نقل از بارکر و مویزلک، 1994). اکثر این زنان، فاقد تحصیلات و مهارتهایی هستند که بتوانند موفقیت آنها را در دستیابی به شغل مناسب تضمین کند. بیشتر آنها یا بی‌سوادند و یا تحصیلات بسیار اندکی دارند. مهارت کم، تحصیلات اندک، نداشتن حامی که آنها را از حیث اقتصادی و امنیتی محافظت نماید و همچنین امکانات محدود برای اشتغال، اثر منفی روی زنان جوان دارد و وجود همین شرایط منفی، احتمال سوق یافتن آنها را به سمت انحرافاتی از قبیل فحشا و مصرف مواد افزایش می‌دهد (بارکر و مویزیک، 1994 : 165 به نقل از طباطبایی).
با نگاهی مددکارانه به آسیبهای اجتماعی قرن بیست و یکم که دیدگاهی مرکب از علم جامعه‌شناسی و روانشناسی است متوجه می‌شویم که توسعه زندگی شهری، گسترش بی‌رویه مهاجرت از روستا به شهرهای بزرگ، افزایش حاشیه‌نشینی، بیکاری، فراوانی مشکلات اقتصادی- اجتماعی و جوان بودن درصد بالایی از افراد جامعه ایران باعث افزایش کمی و کیفی آسیبهای اجتماعی شده و زمینه مناسبی برای ابتلاء به انواع آسیب‌ها مخصوصاً برای قشرهای نوجوان و جوان فراهم گردیده است که از جمله این آسیب‌ها می‌توان به پدیده فحشا و روسپیگری اشاره کرد.
با عنایت به اهمیت حیاتی و نقش تعیین کننده سلامت جسمانی و روانی نوجوانان و جوانان جامعه در تأمین بقاء و آینده مملکت بویژه به دلیل نقشی که در تربیت و پرورش کودکان نسل آینده خواهند داشت بی‌توجهی به آنان باعث سست شدن بنیان خانواده در نسل‌های آتی خواهد شد. آثار نامطلوبی که توأمان با این مسأله روی می‌دهد (اشاعه بیماریهای مقاربتی (از جمله ایدز...) از هم پاشیدگی کانون خانواده، تشکیل خانه‌های فساد و فریب سایر زنان و دختران، خودکشی، توزیع مواد مخدر، اعتیاد به مواد مخدر و مشروبات الکلی، زشت شدن چهره عمومی شهر و ...) می‌تواند هزینه‌های مالی، خانوادگی، فرهنگی واجتماعی هنگفتی را برای جامعه داشته باشد.
از این رو، با توجه به پیامدهای ناگوار این پدیده در بهداشت روانی فردی و اجتماعی، هدف از مطالعه تعدادی از زنان ویژه، روشن شدن برخی از زوایای کیفیت خانوادگی این قربانیان است. دلیل مقایسه عوامل خانوادگی این گروه با گروه زنان عادی آن است که تا وقتی که مبنایی برای مقایسه ویژگیهای یک گروه وجود نداشته باشد قادر به تبیین تأثیر این ویژگیها بر روی گروه مورد نظر نخواهیم بود. اگر بتوانیم داده‌های گروه آزمایش را با داده‌های گروه کنترل (که نسبتاً همتا با گروه آزمایشی است) مقایسه کنیم کمک بزرگی به درک معنای تفاوت متغیرهای مورد آزمایش می‌شود. امید که با شناخت هر چه بهتر ویژگیهای فوق‌الذکر بتوان برنامه‌های پیشگیرانه مفیدی را در این زمینه مطرح و به اجرا گذارد.
موضوع پژوهش حاضر که به بررسی مقایسه‌ای ویژگیهای خانوادگی زنان روسپی (ندامتگاه زنان سازمان زندانها در تهران) و زنان غیر روسپی (سطح تهران) می‌پردازد، از منظر تئوریهای روانشناسی و جامعه‌شناسی به این مسأله پرداخته و سعی در شناسایی هر چه بهتر این خصوصیات دارد.موضوع این پایان نامه بررسی مقایسه ای ویژگیهای خانوادگی زنان روسپی و غیر روسپی شهر تهران است . سئوال اصلی پژوهش این است که : آیا بین زنان روسپی و زنان غیر روسپی از لحاظ ویژگیهای خانوادگی تفاوت وجود دارد؟ با توجه به نقش حیاتی زنان به عنوان مادران و پرورش دهندگان نسل آتی و نقش خانواده های آنان که اولین و پایدارترین نهاد تربیتی و آموزشی است شناخت ویژگیهای خانوادگی می تواند به درک هر چه بهتر این ویژگیها و برنامه ریزی صحیح تر در این راستا بیانجامد . برای دستیابی به پاسخ سئوال و اهداف مورد نظر تحقیق از نظریه های جامعه شناسی و روانشناسی ( نظریه های کنترل ، یادگیری و ... ) بهره گرفتم . با استفاده از این نظریه ها ، هشت فرضیه مطرح گردید که متغیرهای مورد آزمایش بین دو گروه آزمودنی عبارت بودند از : از هم گسیختگی خانوادگی، مصرف مواد مخدر ، سابقه زندان ، کنترل و نظارت والدینی ، خشونت و تعارض در خانواده ، اعتقادات مذهبی و پایگاه اجتماعی .
روش تحقیق علی – مقایسه ای و تکنیک مورد استفاده پرسشنامه محقق ساخته بود . روش نمونه گیری زنان روسپی از نوع نمونه گیری « در دسترس » و شامل زنان روسپی ساکن در زندان اوین تهران ( بند زنان ) تهران و با حجم نمونه 100 نفر بود. روش نمونه گیری زنان غیر روسپی از نوع نمونه گیری « سهمیه ای » و با حجم نمونه 100 نفر بود . تجزیه و تحلیل داده ها با برنامه spss 13 و با استفاده از آمار توصیفی (فراوانی ، میانگین ) استنباطی (X2 . U مان – ویتنی ) و ضریب فای و V کرامر انجام شد . یافته های تحقیق نشان داد که بین دو گروه آزمودنی در تمامی متغیرهای مورد آزمایش تفاوت معنا دار آماری وجود دارد .
فهرست مطالب
عنوان صفحه
چکیده
فصل اول- کلیات
مقدمه.................................................................................................................. 2
بیان مسأله.......................................................................................................... 5
ضرورت و اهمیت تحقیق....................................................................................... 8
اهداف تحقیق....................................................................................................... 10
فصل دوم- ادبیات موضوع
گفتار یکم- خانواده.......................................................................................... 12
تعریف خانواده.................................................................................................... 14
اهمیت خانواده..................................................................................................... 16
گفتار دوم - آسیبهای خانواده........................................................................ 19
اختلاف خانوادگی................................................................................................. 22
خشونت خانوادگی............................................................................................... 24
تجاوز جنسی علیه زنان........................................................................................ 26
تجاوز جنسی علیه کودکان.................................................................................... 29
فقر و انحرافات اجتماعی........................................................................................ 30
طلاق و انحراف.................................................................................................... 36
اثرات اعتیاد والدین بر فرزندان.............................................................................. 42
بزهکاری یکی از افراد خانواده............................................................................... 44
گفتار سوم- روسپیگری................................................................................... 46
تعریف فحشا و روسپیگری................................................................................... 46
الف) بررسی تاریخچه روسپیگری در ملل ابتدایی.................................................... 48
ب) بررسی تاریخچه روسپیگری در ایران.............................................................. 54
یافته‌هایی از اولین همایش ملی آسیبهای اجتماعی ایران در چهارچوب مسأله روسپیگری.. 57
گفتار چهارم- مبانی نظری ............................................................................. 61
مقدمه.................................................................................................................. 61
الف) تئوریهای جامعه‌شناسی................................................................................ 63
نظریه کنترل........................................................................................................ 63
هیرشی و نظریه علقه اجتماعی............................................................................... 64
ساترلند و پیوند افتراقی........................................................................................ 68
نی و نظریه روابط خانوادگی................................................................................. 72
تئوری کنترل متعادل ........................................................................................... 76
خانواده و تئوری ارتباطات نسبی........................................................................... 77
ثورن بری و نظریه تکاملی.................................................................................... 80
نظریه یادگیری اجتماعی بندورا............................................................................. 84
نظریه دین و مذهب.............................................................................................. 85
تئوری امیل دورکیم.............................................................................................. 87
نظریه مارکس ...................................................................................................................................... 88
ب) تئوریهای روانشناسی..................................................................................... 89
تئوری سالیوان.................................................................................................... 89
تئوری واکنش به رویدادهای آزاردهنده برکوتیز..................................................... 90
روانشناسی فانون (Fanon) .............................................................................. 90
نظریه درماندگی آموخته شده............................................................................... 91
چارچوب نظری تحقیق ...................................................................................................................... 92
مدل نظری تحقیق................................................................................................. 94
مروری بر تحقیقات.............................................................................................. 95
فرضیه های پژوهش ............................................................................................ 104
فصل سوم- روش‌شناسی پژوهش
مقدمه.................................................................................................................. 106
روش تحقیق........................................................................................................ 107
روش جمع‌آوری اطلاعات...................................................................................... 108
جامعه آماری....................................................................................................... 109
روش نمونه‌گیری و تعیین حجم نمونه.................................................................... 110
تعریف مفاهیم تحقیق............................................................................................ 111
سطح سنجش متغیرها.......................................................................................... 117
روایی و پایایی ابزار اندازه‌گیری............................................................................ 119
فصل چهارم – تجزیه و تحلیل داده ها
4-1- جداول توصیفی......................................................................................................................... 122
4-2- جداول تبیینی و آزمون فرضیات......................................................................................... 133
فصل پنجم – نتایج و پیشنهادات
5-1- نتایج توصیفی........................................................................................................................... 143
5-2- نتایج تبیینی................................................................................................................................ 145
بحث و نتیجه گیری.............................................................................................................................. 162
پیشنهادات.............................................................................................................................................. 167
محدودیت های پژوهش...................................................................................................................... 169
منابع و ماخذ ........................................................................................................................................ 170
پیوست
پرسشنامه
