لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 6
سلامت دندان از نطفه تا آخر عمر
در قسمت اول و دوم ضمن بیان مقدمه، مسائل دهان و دندان، ساختمان دندان از نظر ظاهری و تشریحی و همچنین بافت های نگهدارنده دندان و لثه و مشکلات احتمالی آنها مطالبی از نظر خوانندگان محترم گذشت .در این قسمت بیشتر با رشد و نمو دندان ها ، دوره های دندانی ( شیری و دائمی و مختلط ) و مشکلات و عوامل موثر بر رویش دندان بحث خواهیم کرد .
( قسمت سوم )
2) تکامل دندانی
شروع متمایز شدن سلول های اولیه دندان از هفته ششم جنینی می باشد . مراحل جوانه ، کلاهی شکل ، زنگی شکل و کلسیفیه ( جذب مواد معدنی )و شکل گیری اساسی همه قبل از تولد انجام می گیرد . دندانهای پیش میانی فک پائین و بالا حدود هفته یازدهم جنینی شکل اختصاصی خود را می گیرند. ثنایا های طرفی بین هفته سیزده و شانزدهم ،نیش ها هفته هفدهم و شکل گیری ،تشکیل قله های سطح جونده دندانهای آسیا ی شیری(کاسپ) بین از هفته دوازدهم تا سی و چهارم اتفاق می افتد . و در ادامه ریشه های دندانها مراحل تکاملی خود را طی می نمایند . به همین خاطر مسائل دوران بار داری ، سلامت عمومی مادر ، تغذیه ، مسائل روحی مادر حتی نحوه خوابیدن وی در سلامت دندان از نظر دندانپزشکی بسیار مهم بوده و همیشه پزشکان و دندانپزشکان بر مشاوره پزشکی و دندانپزشکی قبل از تصمیم به بارداری و معاینه مداوم برنامه ریزی شده در حین بارداری تأکید می نمایند . مصرف فولیک اسید ، آهن و کلسیم در دوران بارداری کمک بسیار زیادی به رشد و نمو و مقاومت دندان جنین می کند .
دندانهای شیری
هر فردی در طول زندگی خود دو سری دندان دارد: دندانهای شیری و دائمی . دندانهای شیری از سن 6 ماهگی تا 30 ماهگی در دهان رویش مییابندو از آن به بعد تا 6 سالگی فقط دندان شیری در داخل دهان کودک وجود دارد که به دوره دندان شیری نیز معروف است . از سن 6 تا 12 سالگی به مرور این دندانها میافتند ( دوران دندانی مخلوط که در دهان کودک در این سنین هم دندان شیری و هم دندان دائمی وجود دارد)و بجای آنها دندانهای دائمی رویش مییابند و تا پایان عمر در دهان باقی میمانند. ( دوره دندان های دائمی )
تعداد دندانهای شیری بیست عدد بوده و بطور مساوی در هر فک10عدد جای میگیرد. پس از مدتی دندانهای دائمی که سی و دو دندان بوده، 20 تای آنها به مرور و در سن خاص خود و طی مراحل طبیعی جایگزین دندانهای شیری میگردند. از آنجا که دندانهای شیری پایه و اساس دندانهای اصلی و دائمی هستند، مراقبت از آنها و رعایت اصول بهداشت دهان و دندان ضروری میباشد. این دندانها 20 عدد (10 عدد در هر فک ) میباشند که در نیمه هر فک ( 5 دندان ) دو دندان پیش میانی و کناری ، یک دندان نیش ، دو دندان آسیای بزرگ شیری قرار گرفته است. تکامل دندانهای شیری از دوره جنینی ( هفته ششم جنینی ) شروع میشود و در آمدن آنها پس از تولد و از شش ماهگی شروع میشود.
از وظایف مهم و اختصاصی دندانهای شیری موارد زیر را میتوان نام برد:
نقش اساسی در جویدن، تغذیه و سلامت عمومی
تلفظ صحیح کلمات و صحبت کردن
حفظ زیبایی، و کمک به سلامت روحی و روانی کودک
حفظ فضای لازم جهت رویش دندانهای دائمی و در نهایت جلوگیری از به همریختگی دندانها و کاهش نیاز به درمانهای ارتدونسی (یکی از دلایل مهم نامرتب بودن دندانهای دائمی، از دست رفتن زود هنگام دندانهای شیری است)
نهایتاً پوسیدگی دندانهای شیری موجب آسیب دیدن جوانه دندانهای دائمی بر اثر عفونت های انتهای ریشه دندان شیری میگردد.
از نظر شکل ، ( تاج ، ریشه ، ارتفاع ) اندازه و رنگ ظاهری دندانهای شیری تفاوت های بسیاری با دندانهای دائمی دارند که در اینجا نمی توان در مورد آن بحث نمود . اما دانستن این نکته بسیار مهم است (که همانطور که تأکید شد تعداد دندانهای شیری در هر فک ده عدد و در هر نیم فک پنج عدد می باشد ) و اولین دندان آسیای دائمی که همان دندان شش سالگی می باشد در انتهای دندانهای شیری رویش یافته و جایگزین دندانهای شیری نیز نمی شوند و نباید با دندانهای شیری اشتباه شوند . برای درک این مهم کافی است خوانندگان محترم تعداد دندانهای هر فک کودک یا هر نیم فک را ( از خط وسط که دندانها قرینه هستند ) شمارش نموده و بیش از ده دندان در هر فک و بیش از پنج دندان در هر نیم فک را به حساب رویش دندان های آسیای بزرگ دائمی گذاشته و جهت اقدامات پیشگیرانه به مراکز ارائه دهنده خدمات دندانپزشکی یا دندانپزشک خانوادگی خود و . . . مراجعه نمایند .
مشکلات هنگام رویش دندانی :
در بیشتر بچه ها رویش دندانهای شیری با افزایش بزاق همراه است . بچه ها میل دارند دست و انگشت خودشان و اسباب بازیها یشان را داخل دهانشان بکنند .در این زمان بچه ها هر چه را که در دسترسشان قرار می گیرد به سمت دهان می برند . بیشتر به خاطر اینکه لثه ها هنگام بیرون آمدن دندان دارای خارش هستند. بعضی بچه ها موقع دندان رویش دندان بی قرار و بد خلق می شوند . از آن گذشته شرایط زیادی شامل اسهال ، تب و برونشیت نیز اضافه می شود .
التهاب و تب :
طی یک مطالعه در فنلاند، بچه ها یی را که در حال رویش دندان بودند معاینه کردند و علائم تب ، اسهال ، بیقراری و خارش را مشاهده کردند . در همین حال مادران کودکانی که در حال رویش دندان بودند و در پرسشگری شرکت کردند وجود عفونت بدون افزایش دمای بدن ، عفونت گلو و التهاب لثه، افزایش گلبولهای سفید خون و بی خوابی در فرزندشان را اعلام نمودند .
هماتوم: از دیگر مشکلات ناشی از رویش دندان ها می باشد . این مشکل بیشتر در دندانهای آسیا مشاهده می شوند .
دندانهای قبل از تولد و حین تولد :
Massler and Savara) ) ساوارا و ماسلر در دو بیمارستان شیکاگو از 2000 تولد 85% دندان قبل از تولد یا هنگام تولد ( تا 30 روز بعد از تولد) را گزارش کردند . معمولا این مسائل زمینه خانوادگی دارند . و بیشتر شامل دندانهای پیش میانی پائین هستند. بیشتر شبیه دانه برنج هستند . این دندانها اکثراً خیلی لق هم هستند که قائدتاً هم پس از چند روز خود بخود می افتند و مشکل خاصی بجز هنگام شیر خوردن که باعث زخمی شدن سینه مادر میشوند ، ندارند .
Gorlin and Bodenhoff) ) بادنف و گورلین در یک تحقیق دریافتند والدین 15% از کودکانی که دارای دندان پیش و هنگام تولد هستند به این مشکل مبتلا بوده اند .
دندانهای دایمی
این دندانها 32 عدد (16 عدد در هرفک و 8 عدد در هر نیم فک ) میباشند که نام گذاری آنها در هر نیم فک به قرار زیر است .یک دندان پیش میانی ، یک عدد دندان پیش طرفی ( ثنایای میانی و طرفی یا کناری) یک دندان نیش که به بادام شکن نیز در بین مردم معروف است ، دو دندان آسیای کوچک و سه دندان آسیای بزرگ قرار دارد ،که سومین آسیای بزرگ دائمی را دندان عقل نیز می گویند. رویش دندانهای دایمی از شش سالگی با رویش دندان 6 یا اولین دندان آسیای بزرگ دائمی در انتهای دندانهای آسیای بزرگ شیری شروع و آخرین دندانهای آسیای بزرگ به نام دندانهای عقل در سنین شانزده تا بیست و پنج سالگی و شاید گاهی اوقات بیشتر در میآیند. توضیح اینکه دندانهای آسیای بزرگ جانشین دندانهای شیری نیستند. لازم است تأکید مجدد بر سن رویش اولین دندان آسیای بزرگ دائمی یا همان دندان شش سالگی نماییم که در انتهای دندانهای آسیای شیری بیرون می آیند و چون در سنی رویش می یابد که کودک بر اثر سرگرمی های روزمره کمتر احساس درد می نماید ، در صورت وجود درد مختصر از ابراز آن به والدین به جهت ترس از مراجعه به دندانپزشک و پزشک خود داری می نماید ، والدین ارتباط کمتری با کودک از نظر بازدید های روزانه ، هفتگی و ماهیانه از دهان و دندان کودک خود دارند و اگر احیانا ً بر اثر تصادف متوجه درد یا رویش دندانی هم در دهان میوه دل خود شوند به حساب دندان شیر ی و . . . می گذارند . سی و دو دندان دائمی ، به شرح ذیل تقسیم بندی و نامگذاری شدهاند.
دندانهای پیش : به چهار دندان جلویی در فک بالا و پائین ( جمعا“ هشت دندان )، دندانهای پیش گفته می شود. دندانهای پیش بزرگ، تخت و دارای لبه تیز و باریک هستند که برای بریدن لقمه کاربرد دارند .دندانهای پیش تک ریشه ای هستند. و جانشین دندانهای همنام شیری خود می شوند ، شروع افتادن دندانی شیر و بیرون آمدن دندانی دائمی جایگزین بطور طبیعی از پیش میانی فک پائین آغاز و با رویش پیش های کناری فک بالا پایان می یابد . ترتیب رویش طبیعی این دندانها از پیش میانی فک پائین شروع ، بعد پیش های میانی فک بالا و سپس پیش های کناری فک پائین و در نهایت پیش های طرفی فک بالا می باشد . سن رویش دندانهای پیش از 7 سالگی تا حدود 9 سالگی و به ترتیب ذکر شده قبل می باشد .
دندانهای نیش : درطرفین دندانهای پیش ، دندانهای نیش قرار دارند. شکل و ساختار آنها ضخیم و برجسته است که به یک سر تیز و برنده منتهی میشوند. این دندانها برای بریدن قطعات غذا وگوشت بسیار مناسبند. ترتیب افتادن دندان های نیش شیری و رویش دندانهای نیش دائمی جایگزین در فک پائین بعد از پیش های کناری، ( 9-11 سالگی )ولی در فک بالا پس از رویش دندانهای آسیای کوچک دائمی(10 – 12 سالگی ) است که در ردیف بودن دندان ها و زیبائی نقش بسزائی دارند . و همیشه باید مواظب این مهم بود . اکثر والدین بیرون زدگی دندان نیش بر اثر کمبود فضای کافی را بعنوان دندان اضافی تلقی کرده و بعضاً خواستار حذف آن می شوند . اطلاق لقب بادام شکن شاید به خاطر شکل و مکان آن ( در کنار و گوشه فک ) و همچنین محکم بودن و ضخامت بیش از دیگر دندانهای فکین این دندان باشد .
دندانهای آسیای کوچک: کنار هر دندان نیش ، دو دندان آسیای کوچک (جمعا“ هشت عدد) قرار دارند که فاصله بین دندانهای نیش تا آسیای بزرگ را پر میکنند. سطح روی آنها پهن و تخت و لبههای آنها تیز و عاج دار میباشد. دندانهای آسیای کوچک کنار نیشها ، دو ریشهای و دندانهای آسیای کوچک کنار آسیاهای بزرگ ، تک ریشهای هستند. در فک پائینی ، تمامی دندانهای آسیای کوچک ، تک ریشهای میباشند. ترتیب رویش این دندانها نیز ماند همه دندانها از فک پائین بوده با این تفاوت که اولین آسیای کوچک دائمی جایگزین اولین دندان آسیای شیری قبل از دندان نیش در دهان ظاهر میشود و سن رویش این دندانها از 9 تا 11 سالگی می باشد .
تحقیق درباره سلامت دندان از نطفه تا آخر عمر