گراندد تئوری
چکیده
این مقاله به بررسی عناصر کلیدی و مفروضات واقع در گراندد تئوری در تحقیق و عمل بر آموزش دانشگاهی می باشد مخاطب اصلی این مقاله دانشجویان تحصیلات تکمیلی و آن دسته از محققانی است که عملا درگیر انجام تجزیه و تحلیل گراندد تئوری می باشند و نیز اشخاصی که از متد یا روش برای حل و فصل مسائل و موضوعات آموزش دانشگاهی استفاده می کنند می باشد و منطق و فلسفه فراسوی این تحقیق در بررسی جامع تاریخچه و ادبیات مرتبط با تجارب دست اول در این متد می باشد که باید بعنوان محل و نکته بحث و تبادل نظر انتقادی در خصوص شیوه و عملی است که نشانگر اجرای گراندد تئوری در آن حوزه باشد .در مقاله حاضر مسائل اصلی مورد بحث گلیزر و استراوس شناسائی شده و بعنوان منبع اصلی برای توسعه و بدست آوردن معیارهای اصلی در نقد و بررسی گراندد تئوری در آموزش دانشگاهی و پیشنهادات بعدی در خصوص کاربرد این نظریه خواهد آمد . استدلال این مقاله حول این محور است که مدرسان دانشگاهی می توانند از درک کامل زوایای این بحث بسیار بهره مند شوند و سهمی در تلاشهای دیگر نظریه پردازان گراندد تئوری با انتخابهای که در طول فرایند تحقیق انجام می دهند از خود نشان دهند .
مقدمه
شرلک هولمز ( بزرگترین اشتباه این است که قبل از جمع آوری داده ها اقدام به نظریه پردازی کنیم ) .
گراندد تئوری یک روش تحقیق کیفی است که نام آن برگرفته از عمل استخراج نظریه از تحقیقی است که در داده ها نهادینه شده است این روش تحقیق که بطور رسمی توسط دو جامعه شناس گلیزر و استراوس در کتاب کشف گراندد تئوری 1967 معرفی گردیده است در واقع بعنوان استراتژی جایگزین رویکرد های سنتی در تحقیقات علمی ظهور کرد این رویکردهای سنتی شدیداً به تست فرضیه ها و تکنیک های تائیدی ، تصدیقی ، و اشکال کمی تحلیل ها متکی بوده اند . که در زمان خود در علوم اجتماعی این تکنیک ها از محبوبیت بالای برخوردار بودند این در حالی است که بیشتر اجزای اصلی تشکیل دهنده گراندد تئوری ها در کتاب مزبور تشریح شده اند ( مثل مقایسه پیوسته ، نمونه برداری نظری ، فرایند شیوه کدگذاری و غیره ) اما گلیزر و استراوس در ادامه آثار خود زوایایی جدید از تفاوتهای خود در نوع دیدگاهشان نسبت به گراندد تئوری و کاربرد آن آشکار کرده اند . از اینرو می توان اینطور استدلال کرد و روش شناسی متمایز مبتنی بر آثار و کارهای اولیه ظهور کرد که هر کدام دارای معرفت شناسی و ویژگیهای خاص خودشان می باشد هدف از بررسی حاضر تجزیه و تحلیل انتقادی و عناصر کلیدی گراندد تئوری بعنوان یک روش تحقیق کیفی معتبر برای استفاده در تحصیلات دانشگاهی است دیدگاه گلیزر و استراوس چهارچوبهای اصلی دیگر بحث های اصولی و بنیادی و ویژگیهای عملیاتی این روش را مشخص می کند در ادامه این بحث ما مروری خواهیم داشت بر گراندد تئوری و ادبیات و پیشینه تحقیق در خصوص عواملی که در بررسی مطالعات گراندد تئوری باید مد نظر قرار گیرند خواهد آمد و در نهایت پیشنهادات کاربردی و انتقاداتی ارائه خواهد شد و در نهایت در این مقاله تعدادی از تحقیقاتی که با استفاده از روش گراندد تئوری انجام گرفته خواهد آمد .
تعریف اصطلاحات : گراندد تئوری ، حساسیت نظری ، نمونه گیری نظری ، اشباع نظری ، کد گذاری باز ، محوری و گزینشی
معادل های فارسی گراندد تئوری
نظریه بنیادی، نظریه داده بنیاد، نظریةپایه، نظریه زمینه ای، نظریه میدان ،نظریه مبنایی، نظریه بازکاوی، تئوری مبتنی بر دادهها، تئوری حاصل از مید ان،نظریه پدیدار شده از واقعیت، تئوری مفهوم سازی، نظریه خاکی
تعریف گراندد تئوری
گلیزر و استراوس :
روش تحلیل تطبیقی مداوم، مبتنی بر اندیشهِ امکان شکل گیری نظریه علوم اجتماعی بر پایه اطلاعات نظام مند برگرفته از زمینه اجتماعی؛ روش منظم و منطقی برای گردآوری وتحلیل دادهها و بدست آوردن یک چارچوب نظری از طریق آنها .
استراوس و کربین :
نوعی پژوهش کیفی است که مجموعه منظمی ازتکنیکهای کیفی را برای دستیابی به نظریه ا ی در مورد یک پدیده به شیوه استقرایی مورد استفاده قرارمیدهند . گراندد تئوری، یک روش تحقیق کیفی برای تولید نظریه است .گراندد تئوری، نظریه برگرفته از داده هایی است که درطی فرآیند پژوهش به صورت روشمند ( نظام مند )گردآوری و تحلیل شده اند .
پاول :
گراندد تئوری : روشی است که مفاهیم ،قضایا و نظریه ها را به جای استنتاج از پیش فرضهای قبلی، سایر پژوهشها ی چارچوبهای نظری موجود، به طور مستقیم از دادهها کشف میکند .
ارل ببی :
نظریه بازکاوی یک رویکرد سیستماتیک، استقرایی و تطبیقی برای انجام تحقیق با هدف ساختن نظریه را شامل می شود.
(systematic, inductive and comparative approach)
گلیزر و اشتراوس نظریه ی بازکاوی را مخالف روش مرسوم یعنی اشتقاق تئوری و آزمایش فرضیه ها از تئوری های موجود می دانند. (Bryant and Charmaz, 2010: 172)
آنها همیشه با پافشاری می خواستند نشان دهند که روش آنها استقرایی است و در نقطه ی مقابل رویکردهای مرسوم قیاسی
(the conventional deductive approaches) است. (ibid)
برای دانلود کل پاورپوینت به لینک زیر مراجعه کنید:
فرمت فایل : WORD (قابل ویرایش)
تعداد صفحات:105
فهرست مطالب:
عنوان صفحه
مقدمه 1
بخش اول: اشتباه بطور کلی
فصل اول: تعریف اشتباه 2
فصل دوم: اقسام اشتباه 3
فصل سوم: آثار اشتباه و شرایط تأثیر آن 6
فصل چهارم: موارد حقوقی اشتباه: 8
مبحث اول: اشتباه در نوع معامله (ماهیت عقد) 8
مبحث دوم: اشتباه در موضوع عقد 9
مبحث سوم: اشتباه در شخص طرف عقد 12
مبحث چهارم: اشتباه در قیمت مورد معامله: 15
مبحث پنجم: اشتباه در جهت یا علت معامله 16
مبحث ششم: اشتباه در انگیزه یا داعی 17
فصل پنجم: موارد غیر حقوقی اشتباه 18
الف- اشتباه ناشی از جهل به قانون 18
ب- اسنادی که اشتباهاً امضاء میشود 18
بخش دوم: بطلان عقد در اثر اشتباه 20
فصل اول : مفهوم بطلان و خصائص وویژگی های آن 21
مفهوم بطلان و خصائص و ویژگیهای آن
مبحث اول: تعاریف و مفاهیم 21
گفتار اول: مفهوم کلی لغوی و اصطلاحی بطلان 22
بند اول: مفهوم لغوی و اصطلاحی بطلان در حقوق ایران 22
گفتار دوم: مقایسه مفهوم بطلان بامفاهیم مشابه
بند اول: عقد باطل و عقد فاسد 28
بند دوم: بطلان عقد و انفساخ آن 34
بند سوم: مقایسه عقد باطل و عقد قابل فسخ 40
بند چهارم: مقایسه عقد باطل و عقد غیر نافذ 42
بند پنجم: مقایسه بطلان عقد و عدم قابلیت استناد 55
مبحث دوم: خصائص و ویژگیهای بطلان در قراردادها به طور کلی 59
گفتار اول: مختصات وویژگیهای بطلان 59
بند اول: فقدان اثر تملک در قرارداد باطل 59
بند دوم: اثر قهقرائی بطلان 63
بند سوم: عدم تأثیر اجازه بر عقد باطل 65
بندچهارم: عدم تغییر وضعیت عقد باطل به عقد صحیح 66
گفتار دوم: خصائص و ویژگی های بطلان دربرخی از قراردادها 70
بند اول: ویژگی های بطلان در قرارداد نکاح 70
بند دوم: ویژگی های بطلان در قراردادهای احتمالی 76
فصل دوم: بطلان قرارداد بواسطه اشتباه 80
منابع و مأخذ 96
مقدمه:
برای بحث دربارة اشتباه بهتر است ابتدا مادة 190 قانون مدنی را مطالعه نمود چون در این ماده از شرایط اساسی صحت معامله صحبت شده و بند اول آن قصد و رضای طرفین معامله را یکی از شرایط دانسته است.
برای انعقاد هر عقدی طرفین باید قصد و رضا یعنی اراده داشته باشند و آنها نه فقط بایستی اراده خود را بصورت ایجاب و قبول اظهار دارند بلکه رضای طرفین باید موجود باشد. در مورد قصد باید دانست که قصد یا موجود است و یا معدوم.
بدیهی است که در صورت عدم وجود قصد، معامله باطل خواهد بود ولی رضا ممکن است موجود و در عین حال معلول باشد. طبق مادة 199 قانون مدنی، موجبات معلول بودن رضا دو امر است: اکراه- اشتباه.
این ماده فقط اکراه و اشتباه را موجب عدم نفوذ دانسته است. البته با مطالعة مواد 416 و 439 قانون مدنی به این نتیجه میرسیم که تدلیس و غبن نیز در نفوذ معامله بیتأثیر نیست. منتهی فقط به مغبون حق فسخ میدهد. ولی جای بحث فقط در اشتباه است. زیرا قانون صراحت دارد که اشتباه موجب عدم نفوذ معامله است. پس این را به عنوان یکی از موارد عیوب اراده مورد بحث قرار میدهیم.
فصل اول
تعریف اشتباه:
واژه اشتباه در زبان حقوقی در زبان حقوقی معنی محدودتری دارد. اشتباه را نویسندگان حقوق مدنی چنین تعریف کرده اند:
«اشتباه تصور نادرستی است که انسان از حقیقت پیدا میکند» و یا:
«تصور غلطی است که انسان از شیئی میکند»
در کتب عربی اشتباه را غلط می نامند. فقهای اسلامی اشتباه را تحت عنوان خطاء، جهل و نسیان نامیده اند.
فصل دوم
اقسام اشتباه:
در حقوق ایران اشتباه را از نقطه نظر درجة تأثیر آن در عقد تقسیم بندی کرده اند. یعنی اقسام اشتباه را اشتباه مؤثر و غیرمؤثر در عقد دانسته اند و اشتباه مؤثر را گاهی موجب بطلان و گاهی موجب عدم نفوذ معامله محسوب داشته اند.
طبق نظر موسوم (در کتب عربی) اشتباه بر سه نوع است:
«اشتباهی که موجب بطلان عقد است که آنرا اشتباه مانع نامیدهاند.
«اشتباهی که بطور نسبی موجب بطلان عقد است (قابل بطلان).
«اشتباهی که تأثیری در صحت عقد ندارد.
اشتباه نوع اول را در سه مورد دانسته اند:
«اول در ماهیت عقد- دوم در مورد معامله- سوم در سبب معامله. دکتر السهنوری در کتاب خود اشتباهی را که هنگام پیدایش اراده صورت نگرفته و اراده را معیوب نمیسازد ولیکن به هنگام نقل آن صورت بگیرد یعنی ارادة حقیقی با ارادة انسانی متفاوت داشته باشد اشتباه در نقل نامیده است. و نوع دیگر اشتباه را که بهنگام تفسیر اراده صورت میگیرد، اشتباه تفسیری دانسته است.
در حقوق انگلیسی اشتباه را به نوعی دیگر تقسیم کرده و آنرا سه قسم دانسته اند:
«اشتباه مشترک»
«اشتباه متقابل»
«اشتباه یک جانبه»
بعضی از نویسندگان اشتباه مشترک را همان اشتباه متقابل دانسته اند.
الف- اشتباه مشترک:
این اشتباه در موردی است که طرفین معامله هر دو اشتباه مشابهی مینمایند. هرکدام از آنها قصد طرف دیگر را میداند و آنرا قبول میکند و هر دو در مسائل اصلی و اساسی عقد اشتباه میکنند. برای مثال مورد معامله اتومبیلی باشد که از بین رفته (در حین عقد) درحالیکه طرفین آنرا موجود تصور کنند.
ب) اشتباه متقابل:
وقتی است که طرفین به قصد یکدیگر پی نبرده و هر کدام مقصود خود را میفهمند. مثلاً شخص الف پیشنهاد فروش اتومبیلی را میکند که ولی شخص ب تصور میکند که پیشنهاد راجع به اتومبیل وی لیکن از مدل دیگر میباشد. در چنین صورتی علیرغم وجود اراده، تطابق واقعی بین پیشنهاد و قبول وجود نداشته و درنتیجه معامله ضرورتاً باید باطل باشد.
ج) اشتباه یک جانبه:
در این نوع اشتباه که اشتباه به معنای واقعی است فقط یکی از طرفین در اشتباه بوده و طرف دیگر نیز از این امر آگاه میباشد. مثلاً هرگاه شخص الف توافق به خرید نقاشی بخصوصی از شخص ب بنماید. به تصور اینکه اصل است اما درواقع بدل و کپی آن باشد. اگر ب نسبت به تصور اشتباه الف جاهل باشد مورد از موارد اشتباه متقابل خواهد بود ولی اگر او بداند اشتباه یک جانبه خواهد بود.
در مورد این اشتباه نیز توافق واقعی بین ایجاب و قبول وجود نداشته درنتیجه معامله فاقد اثر میباشد.
تفاوت بین اشتباه متقابل و اشتباه یک جانبه:
تشخیص بین این دو اشتباه است. اگرچه مسئلهای که در این دو مطرح میشود شبیه میباشد. لیکن روش رسیدگی تفاوت دارد.
اگر اشتباه متقابل عنوان شود رسیدگی قضائی جنبة موضوعی داشته ولی اگر اشتباه یک جانبه عنوان شود رسیدگی جنبة شخصی خواهد داشت.
چند چیز در مورد جامعه شناسی پزشکی تقریباً مقبولیت عام دارند. یکی این که در دهههای اخیر این رشته یکی از شاخه های مهم و پرطرفدار جامعه شناسی شده است. دوم این که یکی از رشته های شاخص کاربردی در علوم اجتماعی است که در خدمت نیاز اولویتدار همه جوامع یعنی سلامت و بهداشت است. سوم این که شاخهای است که توانسته دو حوزه یا دو فرهنگ بسیار «سخت» و بسیار «نرم» علمی یعنی پزشکی و جامعه شناسی را در همکاری با هم قرار دهد. اما یک چیز دیگر هم عده زیادی در مورد جامعه شناسی تصور میکنند و آن این که این رشته به لحاظ نظریه، و مشخصتر نظریه های جامعه شناسی، ضعیف و خردمایه بوده و بیشتر کاربردی و میدانی است. در این فصل تلاش ما این است که نشان دهیم، این برداشتی سطحی و نسنجیده و از راه دور و صریحتر بگوییم نظری اشتباه است. اتفاقاً نظریه، جامعه شناسی پزشکی را بیش از هر کار جامعه شناختی دیگر به جامعه شناسی متصل میکند.[1]
کسانی که بدون ورود به موضوع و با اطلاعات عام و کلی قضاوت میکنند که جامعه شناسی پزشکی رشتهای غیرنظری «Atherotical» است کسانی هستند که شنیده یا خواندهاند که بسیاری از کارهای جامعه شناسی پزشکی میدانی و کاربردی و با جهت گیری برای حل مسئله خاص (Problem Oriented) در خدمت سیاست گذاری بهداشت و سلامت، توسعه و سازمان دهی ارائه خدمات بهداشتی و مدیریت روابط و رفتارهای فردی و اجتماعی مرتبط با بیماری و نقشها و نهادهای مرتبط با آن است
منبع دیگر چنین قضاوتی میتواند این واقعیت باشد که از بسیاری جهات، پزشکی متحد بهتری برای جامعه شناسی پزشکی بوده تا جامعه شناسی، و این که پزشکی خیلی بیش از جامعه شناسی به حمایت مالی و شغلی جامعه شناسی پزشکی کمک کرده است و در بین نظریه پردازان کلاسیک جامعه شناسی، مارکس، دورکیم، و وبر، با این که هیچ کدام مستقیماً کار گستردهای در حوزهای که امروزه جامعه شناسی پزشکی و بهداشت تعریف میشود انجام ندادهاند ولی هر سه مفاهیم و مضامین و نظریات جامعه شناسی دارند که مستقیماً در مطالعات و پژوهشهای جامعه شناسی پزشکی کاربرد داشته و دارند. برای مثال بحث تضاد منافع طبقاتی و گروهی (Class interest) در مارکس[2] (در تحلیل اشکال خدمات درمانی و مساله دولت و بیمهها)، بحثهای تقسیم کار اجتماعی (Division for labour) و خودکشی در دورکیم[3](در بحثهای نقش بیماری و تحلیل عوامل اجتماعی خودکشی) و بحثهای دیوان سالاری (Bureaucracy)، عقلانیت صوری (formal rationality) (در بحثهای ساختار بیمارستانی
کتابی که در واقع مقدمه ای بر روانشناسی اجتماعی است می تواند به گزارش مجموعه ای از نتایج تحقیقات تجربی محدود شود. مثلا می تواند از تحقیقاتی نام ببرد که در انها وقتی شخصی در حضور شخص دیگری کار می کند در مقایسه با زمانی که همان کار را به تنهایی انجام می دهد بازده بیشتری دارد. چنین کتابی خالی از فایده نخواهد بود، اما بدیهی است که اگر یافته ها به طور منظم و بر حسب نظریه ها سازمان یابد خواننده بهتر خواهد توانست رفتارهای اجتماعی را درک کند. می تواند تنها آرزو کرد که تنها یک نظریه بزرگ همه رفتارهای اجتماعی را در بر گیرد. در اغاز روانشناسان اجتماعی متخصصان این حوزه بیهوده سعی کرده اند که چنین نظریه های فراهم اورند. امروزه نظریه های خیلی کوچک با این هدف پیش می روند که پدیده های منحصر به فرد و کاملا اختصاصی را تبیین کنند در حالی که سایر دیدگاههای نظری ادعا می کنند که دامنه وسیعی از رفتارهای اجتماعی را تبیین می کنند: از تغییر نگرش گرفته تا روابط صمیمی. برخی از این دیدگاهها در روانشناسی اجتماعی چشم باز کرده، در حالی که برخی دیگر از زمینه های از زمینه های متفاوت روانشناسی به عاریت گرفته شده است. در میان نظریه های متعددی که در طول سالها به وجود امده برخی در مقابل یکیدیگر قرار می گیرند و برخی دیگر یکدیگر را تکمیل می کنند. حال به نظریه هایی استناد می کنیم که روانشناسی اجتماعی اغلب به انها استناد می کند.
نظریه نقشها
در نمایش کارگردان نقش های نمایشنامه را بین افراد گروه تقسیم کی کند. از لحظه ای که بازیگران وارد صحنه می شوند، نقشی ایفا می کنند که همه اجزای آن از قبل پیش بینی شده است. عملکرد خوب جوامع انسانی نیز، تا اندازه ای بر توزیع نقش ها بین اعضای آن استوار است. هرچند که خود به خودی و بالبداهه گویی در ان قابل قبول تر از نمایش است، موقعیت هر فرد نسبت به دیگران یعنی موقعیت اجتماعی او به فهرست الگوهای رفتاری ارتباط دارد. برای ساختن این الگوها و اماده کردن انها معمولا به یک دوره درازمدت نیاز است.
همسانی رفتارها با نقشها به فرد اجازه می دهد تا از تصمیم گیری های دائمی درباره رفتاری که باید اتخاذ کند بپرهیزد. در واقع استاندارد بودن رفتارها موجب صرفه جویی قابل ملاحظه در زمان و نیرو می شود و بهای ان محدودیت در زمان و عمل است. نقش مربوط به یک موقعیت با انتظارهای اشخاصی که فرد با انها تعامل دارد همراه است. مثلا برخی رفتارها برای دانشجو مناسب تشخیص داده می شود اما در مورد استاد کاملا نامناسب به نظر می رسد.
با این همه هر شخصی در طول زندگی خود بیش از یک نقش ایفا می کند. مثلا استاد دانشگاه درست مث ل دانشجو انبوهی از اجبارها را غیر از انچه به شغل اموزشی او مربوط می شود، بر دوش می کشد. فرزند استاد دانشگاه از پدر خود همان انتظارها را ندارد که دانشجویان او دارند. همچنین این انتظارها همانهایی نیست که همسر استاد از او دارد. گاهی بین نقشهایی که یک شخص معین باید به طور همزمان انجام دهد تعارض پیدا می شود. مثلا فرزندان استاد دانشگاه به حق می توانند از پدر خود به علت عدم توه کافی به انها و اشتغال ذهنی فراوان برای براوردن انتظارهای دانشجویان شکوه کنند. پدر نیز ممکن است شاهد چیزی باشد که اصطلاحا تعارض بین نقشها نامیده می شود. از طرف دیگر ممکن است یک نقش معین اجبارهای متعارض داشته باشد. مثلا استاد دانشگاه از اینکه بتواند در آن واحد هم معلومات انتقال و هم دانشجویان را ازیابی کند دشواری داشته باشد. اینجاست که او به تعارض درون نقشی مبتلا می شود.
برای دانلود کل مطلب به لینک زیر مراجعه کنید.