دانلود تحقیق با عنوان ابن خلدون

اختصاصی از کوشا فایل دانلود تحقیق با عنوان ابن خلدون دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

فرمت فایل : word(قابل ویرایش)

تعداد صفحات:75

فهرست مطالب:

نگاهی اجمالی به زندگی ابن خلدون :
محل تولد و آموزش ابن خلدون :
مشاغل اداری و سیاسی ابن خلدون:
فراغت به جهت تالیف :
ابن خلدون وقوانین اندیشه
محور نظریه¬ی ابن خلدون چیست؟
نظریه¬ی ابن خلدون و منطق:   
ابن خلدون و چرخه¬ی اجتماعی:
ابن خلدون و اصل درجه¬بندی:
ابن خلدون و تفسیر تاریخ:
اشتباهات مورخان سنّتی:
ب ـ ابن خلدون ـ به منزله ی مفسر تاریخ:
دوران پیش از ابن خلدون
دوران بعد از ابن خلدون
آ‌. دیباچه:
ب ـ مقدمه :
ج ـ کتاب اول:
باب اوّل:
باب سوم:
باب چهارم:
باب پنجم :
باب ششم:
شمولیت جهانی در نگاه او به تاریخ:
. علیّت:
4. حرکت یا « دینامیک
محتوای مقدّمه :
مقدّمه شامل این موارد می باشد :
انگیزه ابن خلدون از نگارش مقدّمه :
و در وصف کتاب خویش می نویسد :
اندیشه ی سیاسی ابن خلدون
 ابن خلدون:
مبدء اجتماع سیاسی:
دولت سازمان دهنده ی اجتماع:
عناصر نیروی دولت:
ارکان فلسفه ی ابن خلدون:
طبیعت سلطه:
ابن خلدون و منطق ارسطویی
مقدمه:‌
ابن خلدون و مبدأ عقلانیت

چکیده:

اکنون به بررسی دیدگاه علامه ی مغرب عبدالرحمن بن محمد معروف به ابن خلدون می پردازیم. او در سال 732 هجری در تونس متولد گردید و در سال 808 هجری از دنیا رفت. جدش خالد بن عثمان بود و به رسم متداول احترام در مغرب، با افزودن « واو و نون » به آخر اسم به ابن خلدون مشهور گردید.
در کودکی قرآن را در نزد پدرش که اولین معلم او بود، آموخت. ضمن آنکه در محضر برخی از دانشمندان آن دوران تلمذ نمود که به نام ایشان و مهم ترین کتاب های فرا گرفته در محضرشان اشاره کرده است، اما به سبب هجرت دانشمندان و ادباء از تونس به جهت انتشار وبا در سال 750 هجری به شکلی زود هنگام در هجده سالگی از تحصیل باز ماند. از این رو به کارهای عمومی و سیاست در کنار استمرار بر مطالعه، نگارش و آموزش پرداخت. اولین کار او سمت « کتابت العلامه » یا دیوان رسائل در تونس بود. سپس عهده دار مناصب گوناگونی در مناطق مختلفی شد و در کوران دسیسه هایی قرار گرفت که گاه خود نیز در آنها مشارکت می نمود.
برخی از مورخان بر این باورند که ابن خلدون فرزند زمانه ی خویش است. لذا جایز نیست که ما او را قهرمانی جدا از شرایط زمانه و میراث فکری عصرش در نظر آوریم. بنا بر اعتقاد ایشان، او از کوشش های مورخان پیشین به ویژه زمانی که اندیشه ی تاریخی را از اتکا بر ( صرف ) امر منقول خارج ساخته و به افق هایی از چند فرهنگ در تمدن های بشری پیوند می دهد، بهره برده است. چه آنکه تعلیل عقلی از منابع تاریخی از دوران مسعودی موجود است. [1]
ما مخالف این بیان به شکل عام آن هستیم. با این باور که عبدالرحمن بن خلدون پدیده ای فراتر از دوران خود بوده است. او در چهارچوب عصر خویش خوش درخشید و بسان درخشش خورشیدی پیش از غروب مرحله ای از مراحل تمدن بود. لذا با نظر علامه مالک بن نبی موافقیم که عصر ابن خلدون در سطح او نبوده است. چه اگر این امر محقق می گردید، مقدمه ی ابن خلدون به نقطه ی عطفی در مسیر ایجاد فرهنگ اسلامی مبدل می گشت.
دوران ابن خلدون شاهد سقوط آخرین دولت بزرگ مغربی و اندلسی بود. و آن دولت موحدان بود که به توسط مهدی بن تومرت ( از نظر فکری ) و عبدالمؤمن بن علی ( از نظر سیاسی ) پیش از نیمه ی سده ی ششم هجری تاسیس شده و به سه دولت تقسیم شده بود:
حفصی ها در افریقا ( تونس ) بنو عبدالواد ( بنو زیان ) در الجزایر بنو مرین در مغرب اقصی.
عصر ابن خلدون مانند عصر ابن حزم اندلسی در سده ی پنجم هجری، دوران دسیسه ها و چند دستگی هایی است که او را ناچار به وارد شدن در آن ساخت. و البته این مدعا منجر به انکار تاثیر پذیری ابن خلدون از برخی از مورخان مسلمان پیش از خود که دارای اندیشه های متکاملی در تفسیر تاریخ بودند، نمی شود. در راس ایشان که ابن خلدون ابن حزم اندلسی قرار دارد که ابن خلدون برغم عدم تصریح از او نقل نموده و بر آثارش اعتماد کرده است.
برخی مثال های تاریخی ابن خلدون به جهت بیان « اشتباهات و پندارهای واهی مورخان و بیان علت آن » از دایرة المعارف « الفصل » ابن حزم اقتباس شده است. ضمن آنکه ابن خلدون از نقد ابن حزم بر این اشتباهات و اوهام نیز استفاده کرده است.
مقایسه ی نوشته ی ابن حزم در نقد تورات در کتاب علمی « الفصل فی الملل و الأهواء و النحل » و مقدمه ی ابن خلدون به خوبی نشاندهنده ی میزان اقتباس ابن خلدون، حتی در شواهد و مثال ها، از ابن حزم است. و ما آن را در کتاب خود تحت عنوان « ابن حزم الاندلسی و جهوده فی البحث التاریخی و الحضاری » به طور مبسوط بیان نموده ایم.[2] و چه بسا که ابن خلدون از طرطوشی مؤلف « سراج الملوک » نیز بهره برده است. ضمن آنکه حق این است که ابن خلدون جهشی بزرگ، و نقطه ی عطفی جدید و برجسته در سیر روش شناسی تاریخ می باشد.
 
نگاهی اجمالی به زندگی ابن خلدون :
نام وی عبدالرحمن بن محمد بن خلدون الحضرمی از خاندانی ریشه دار و قدیمی در اندلس بود. نسب او به خالد ( خلدون ) بن عثمان ـ اولین شخصی از این خاندان که وارد اندلس گردید ـ باز می گردد و ابن حزم نسب این خانواده را به یکی از صحابه بنام « وائل بن حجر » باز گردانده است.
محل تولد و آموزش ابن خلدون :
ابن خلدون در شهر تونس در اوّل ماه رمضان سال 732 هجری قمری متولد گردید. پیش تر، با سیطره ی مسیحی ها بر اندلس، خاندان بنی خلدون همراه با ( خاندان ) حفصی ها از آنجا به تونس مهاجرت نموده بودند. وی قرآن و تجوید را از « الوادی آشی » و « ابن عبدالسلام » و دیگران و قراءات را از « محمد بن سعد بن براده  آموخت و در ادامه علوم عربی را از پدر و « ابی عبدالله الحصائری » و فقه را از محمد بن عبدالله الحیانی و محمد بن عبدالسلام فرا گرفت. سپس به آموختن منطق، علوم طبیعی و ریاضیات روی آورد و در سن هجده سالگی به دلیل شیوع وبا و مهاجرت اکثر دانشمندان به مغرب اقصی در تونس از آموزش باز ماند.

مشاغل اداری و سیاسی ابن خلدون:
او پس از بازماندن از تحصیل، زندگی خود را با شغل ناچیز کاتب در دیوان وزیر دولت حفصی پی گرفت. پس از آن به سبب وجود دانشمندان به مغرب اقصی مراجعت نمود و او که در سودای تصاحب منصبی عالی بود، عضو مجلس علمی سلطان ابی عنان و کاتب سلطان و از مقربین درگاه وی گردید. در این دوران وارد فعالیت سیاسی و تحولات شد و چنانکه نظریه ی او در زمینه ی عصبیت ـ که بعدها در مقدّمه نگاشت ـ لازم می داشت، درصدد همراهی با عصبیت نیرومند بر آمد. او آرزوهای بلندی در سر می پرورانید و از نزدیک شاهد دسیسه ها ی پشت پرده کاخ ها ی سلاطین می بود و در آن به جهت تحقق اهدافش شرکت می جست ابن خلدون همچنان میان دولت ها در حرکت و جابه جایی بود تا آنکه به سمت رئیس الوزرایی امیر بجایه ( در سال 766 هجری ) رسید. سمتی که تنها یک سال ادامه یافت و در طی آن به امر حکومت و نیز اشتغالات علمی پرداخت. در آن هنگام با آنکه ابن خلدون دارای مهم ترین سمت سیاسی پس از سلطان بود، امّا طبق روالی که در زمان سکونت خویش در شهرهای بزرگ داشت، به تدریس منظم در جامع بزرگ پایتخت اشتغال ورزید. این نمای متفاوت دیگری از شخصیت ابن خلدون را نشان می دهد. او با علاقه ی بسیار به علم به آموزش آن اشتغال داشت. پس از رها نمودن این منصب، با سکونت در شهر بیسکره، فعالیت های سیاسی خود را تا سال 776 هجری با ارتباط با قبایل عرب ادامه داد. در این زمان متوجه گردید که آرزوهای وی قابل تحقق نبوده و از این رو با ترک فعالیت سیاسی به اشتغالات علمی پرداخت. دولت های هم عصر او آماج تحولات و دسیسه های بی پایانی بود که در آن دول توانمند، دول ناتوان را از میان بر می داشتند. دسیسه هایی که پایانی نداشتند. ابن خلدون پس از واقع شدن در کوران حوادث و دسیسه های سیاسی متمایل و مشتاق به بازگشت به سوی علم گردید. این امر در خاندان او ریشه دار بود. چه آنکه برخی از ایشان از دانشمندان و برخی دیگر از وزرای دوران خود بوده اند.
فراغت به جهت تالیف :
ابن خلدون در زمان عهده داری مناصب اداری و سفارت خود از سوی پادشاهان، با بسیاری از قبایل عرب آشنایی داشت. هنگامی که از فعالیت سیاسی دوری گزید، به یاد آورد که دوستانی در میان بنی عریف در قلعه بنی سلامه دارد. لذا از سلطان تلمسان اجازه خواست تا در آنجا به صورت مهمان زندگی نماید و با قبول این درخواست، وی و خانواده اش به آن مکان دور افتاده منتقل گردیدند. او در آنجا به مدت چهار سال فارغ از تمامی رنج ها و سختی های دوران تکاپوی سیاسی اش زندگی نمود. در همین قلعه بود که نگارش کتاب « العبر » را آغاز کرد. در ابتدا هدف وی نگارش اثری در زمینه دولت های هم عصر خویش در مغرب بود. سپس نگارش مطالبی پیرامون دولت های اسلامی شرق را نیز مد نظر قرار داد. گرایش ابن خلدون به تاریخ بازکاوی گذشته به جهت شناخت حاضر و مطالعه حاضر به جهت شناخت گذشته بود. او با توجه به تجربه پربار سیاسی خویش به این سئوال پرداخت که چرا دولت ها به شکلی سریع به فروپاشی می رسند ؟ چگونه دولت ها شکل می گیرند ؟ و چگونه استمرار آن ممکن می گردد ؟ و از خلال مطالعات تاریخی خود و با پی بردن به اشتباهات مورخانی چون مسعودی و دیگران، به نگارش مقدّمه همت گمارد و به تبیین اشتباهات فوق پرداخت. لکن بدان کاملا نپرداخته بود که به تعبیر خود او بارش کلام وی را به نوشتن درباره ی کیفیات عمران انسانی و شهرنشینی و ایجاد دولت ها و پدیده های واقع در آن که از خلال تاریخ قابل تفسیر می باشند کشانید. چنانکه می نویسد :
« و در زمینه ی آغاز پیدایش شعوب و دولت ها و آنچه در عمران از قبیل دولت و ملت و شهرو بادیه، عزت و ذلت، فراوانی و کمیابـی، علـم و صـناعت و گردآوری ثروت و از دست دادن آن و کیفیات واژگون شدن و پراکندن اقوام و دولت ها و آنچه روی داده و آنچه مورد انتظار است هیچ فروگذار نکردم، بلکه جملگی آنها را به طورکامل آوردم و براهین آنها را آشکار کردم. »
گویی عقل پویا و ذهن سر زنده اش به همراه معلومات بر گرفته از دوران تحصیل و نیز تجربه ی پر ارزش سیاسی اش و شناخت خلقیات مردم ، اندوخته ی او در تحلیل و تفکر در این زمینه ها بود که با آغاز نگارش همچون چشمه ای پر آب افکار خویش را به فوران در آورد. پس از آنکه مقدّمه را در پنج سال نگاشت، دریافت که علمی نوین را به عرصه ی وجود در آورده است.
« گویی این شیوه، علمی مستقل است زیرا برای خود دارای موضوعی است که آن « عمران بشری » و « اجتماع انسانی » است. و دارای مسایلی است که عبارت می باشند از عوارض و کیفیاتی که به ذات عمران بشری یکی پس از دیگری می پیوندند. بدان که سخن راندن در این زمینه امری جدید، شگفت آور و پر سود است که من بر آن مطلع شدم و پژوهش پیرامون آنرا انجام دادم » .
پس از اتمام تالیف کتاب ( مقدّمه و تاریخ وی بنام عبر ) نسخه ای از آن را به سلطان تونس ـ که وی را تکریم و تجلیل نموده و ابن خلدون را به نزد خویش دعوت کرده بود ـ اهدا نمود. ولی او مصمم به دوری از سیاست و مناصب دولتی بود از این رو تونس را به نیت انجام فریضه ی حج و استقرار در مشرق ترک نمود. در سال 784 هجری به اسکندریه و سپس به قاهره رسید. در آن روزگار مصر و سرزمین های شام در سیطره و حکمرانی « ممالیک » قرار داشتند. او در قاهره سکنی گزید و دولت فوق او را ارج نهاد. او در آنجا منصب قضاوت و تدریس را بر عهده گرفت و فرصت خوبی در تنقیح مقدّمه و کتاب العبر بدست آورد. در این دوران جز در همراهی سلطان با لشکریان ـ که به جهت دفاع از دمشق در برابر تیمور لنگ حرکت نمودند، ـ فعالیت دیگری در امور سیاسی ننمود. بقیه ی عمر ابن خلدون در قاهره به تدریس و قضاوت گذشت و هیچگاه به مغرب بازنگشت و سرانجام در سال 808 هجری درگذشت. « ابن حجر » با وجود انتقاد بر او در تملک شخصی اشیایی، در بیان قرار گرفتن وی در منصب قضاء می گوید: « ابن خلدون در منصب قضاء تنها به   صیانت شهرت داشت  و از  « عینتابی » نقل است که « او دینداری فاضل، صاحب اخبار، شگفت انگیز و خوش مجلس بود. »    ابن خلدون به موضوعاتی پرداخت که پیش از او کسی بدانها نپرداخته بود. برخی از مورخان پدیده های اجتماعی را چنان که بودند به وصف در می آوردند. کتاب های اخلاق و وعظ نیز به باید ها توجه نموده و شاگردان فلسفه ی یونانی فرو رفته در خیال، به نگارش در باب مدینه ی فاضله مشغول بودند. در چنان وضعی ابن خلدون ظهور نمود و به مطالعه ی پدیده ها به جهت شناخت قوانینی که بر آن حاکم بوده و جریان دارد و شناخت ارتباط میان نتایج و اسباب آن و وضع نظریه هایی در تاریخ پرداخت. او در این زمینه از همه ی کسانی که پس از او در اروپا تا پایان قرن نوزدهم به این موضوعات پرداختند مانند « ویکو » ایتالیایی و « آگوست کنت » فرانسوی پیشتاز بوده است. حال این پرسش مطرح است که آیا این اتفاقی ناگهانی و خارق العاده بوده و یا اندوخته ای از فرهنگ و علوم اسلامی است که پیش از ابن خلدون ( علاوه بر ویژگی های شخصی اش ) آشکار و بازنگری گردیده است ؟
برخی از شرق شناسان و اتباع ایشان تلاش می نمایند که ابن خلدون را از چهارچوب نگرش اسلامی خارج سازند. آنها درصدد اثبات این امر هستند که مقدّمه یک اتفاق ناگهانی و یا تحت تاثیر مطالعات منطقی وفلسفی بوده است. امّا با مطالعه ی عمیق در مقدّمه معلوم می شود که آن تنها می تواند نتیجه ی علوم متعدد و فرهنگ گسترده ای به همراه تفکری عمیق و تجربه ای ثمربخش باشد.

پایان نامه کارشناسی ارشد معرفت شناسی از دیدگاه ابن عربی

اختصاصی از کوشا فایل پایان نامه کارشناسی ارشد معرفت شناسی از دیدگاه ابن عربی دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

169 صفحه

چکیده

هدف ما در این رساله بررسی « معرفت شناسی از دیدگاه این عربی » با توجه به جایگاه معرفت شناسی از دیدگاه ابن عربی در نظرات فلاسفه و دانشمندان و عارفان اسلامی در پنج فصل که فصل اول شامل کلیات طرح و فصل دوم آن معرفی زندگی و احوال و اقوال ابن عربی فصل سوم پیشینه و تعریف شناسی، فصل چهارم جایگاه معرف از نظیر عارفان و ابن عربی فصل پنجم معرفت از دیدگاه ابن عربی مورد بررسی قرار گرفته است . و قلمرو، تحقیق قلمرو معرفت شناسی به آغاز پیدایش آن و مباحث آن به صورت نظریه کلامی از زمان عارفان اسلامی در زمان بن عربی می باشد که جهان بینی ابن عربی عالم تجلی و ظهور حق است و در نتیجه هم اشیا و موجودات این عالم تعینات حق هستند این عربی اشاراه کامل را کامل ترین صورتی میداند که آفریده شده است . معرفت شناسی دانشی است که درباره حقیقت معرفت اشاره ، راههای دستیابی به آن تعیین معیار صدق و کذب ( ارزش شناخت ) بحث می کند .

کلید واژه : معرف شناسی ، ابن عربی ، عارفان ، انسان مکامل ، جهان بینی ، حقیقت

دانلود تحقیق در مورد ابن یمین

اختصاصی از کوشا فایل دانلود تحقیق در مورد ابن یمین دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

بخشی از متن اصلی :

     وی در سال 685 هجری در قصبه فریومد از ولایت جوین خراسان ولادت یافت شماره ای از قطعات ابن یمین در مرثیه و تاریخ وفات بزرگان است و شاید منشا بهترین قطعه هایی که در این مضمون سروده شده و بعد به ماده تاریخ رسیده این قطعات شاعر باشد.

         12 – حافظ :

     خواجه شمس الدین محمد حافظ معروف به لسان الغیب در اوایل قرن هشتم حدود 726 هجری در شیراز تولد یافت پدرش بهاء الدین در عهد اتابکان سلغری فارس از اصفهان به شیراز مهاجرت کرد و مادرش اهل کازرون بود وی حافظ قرآن کریم بود . از وی مراثی نیز باقی مانده است از جمله مرثیه فخیم او در مرگ شاه شیخ ابواسحاق بسیار مشهور است .

   یاد باد آنکه سرکوی توام منزل بود           دیده را روشنی از خاک درت حاصل بود

   . . .

   دیدی آن خاتم فیروزه بو اسحاق           خوش درخشید ولی دولت مستعجل بود

     در بسیاری کتب بیان شده که وی قطعه و غزلی در مرگ فرزند دارد . اما آقای علی موسوی گرما رودی چنین می گوید (( نسبت دادن این مرثیه به حافظ ناصواب است زیرا اولا حافظ غزلی به این سستی ندارد . ثانیا مرگ فرزند وی شناخته نیست )) (1 )

     بلبلی خون دلی خورد و گلی حاصل کرد         باد غیرت به صدش خار پریشان دل کرد

     طوطیی را به خیال شکری دل خوش بود         ناگهش سیل فنا نقش امل باطل کرد

این فایل به همراه چکیده ، فهرست مطالب ، متن اصلی و منابع تحقیق با فرمت word در اختیار شما قرار می‌گیرد

تعداد صفحات : 7

ابن سینا

اختصاصی از کوشا فایل ابن سینا دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

شیخ الرئیس نواسه علی سینا، ‌معروف به ابن سینا . به قولی در ماه صفر سال 370 هجری قمری مطا بق 980 میلادی از پدر بلخی ایی بنام عبدالله و مادر بخارایی بنام ستاره در قریه خورمیثن قریه ای میان بلخ و بخاراچشم به جهان گشود .که نامش را حسین گذاشتند .

شرکت در جلسات بحث از دوران کودکی ، به واسطه پدر که از پیروان آنها بود . بوعلی را خیلی زود با مباحث و دانش های مختلف زمان خود آشنا ساخت . استعداد وی در فراگیری علوم ، پدر را بر آن داشت تا به توصیه استاد وی ابو عبدالله ابراهیم بن حسین ناتلی ، ‌ابن سینا را به جز تعلیم و دانش اندوزی به کار دیگری مشغول نکند . و چنین شد که وی به دلیل حافظه قوی و نبوغ خود در ابتدای جوانی در علوم مختلف زمان خود از جمله طب مهارت یافت .
تا آنجا که پادشاه بخارا ، نوح بن منصور به علت بیماری خود ، وی را به نزد خود خواست تا او را مداوی نماید ابو علی سینا بعد از تداوی از نوح تقاضا کرد تا به کتابخانه عظیم دربار سامانی دست یابد و از آن استفاده نماید این تقاضا مورد قبول نوح قرار گرفت .

پایان نامه تجدید در توصیف طبیعت در اشعار ابن خفاجه اندلسی

اختصاصی از کوشا فایل پایان نامه تجدید در توصیف طبیعت در اشعار ابن خفاجه اندلسی دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

فرمت فایل : WORD (قابل ویرایش)

تعداد صفحات:143

پایان نامه جهت دریافت درجه کارشناسی ارشد رشته زبان و ادبیات عربی (M.A)

فهرست مطالب:
عنوان                                                   صفحه

چکیده    1
مقدمه    2
فصل اول: کلیات تحقیق
1-1. بیان مسأله    4
1-2. سئوالات تحقیق    4
1-3. فرضیات تحقیق    5
1-4. اهداف تحقیق    5
1-5. پیشینه تحقیق    5
1-6. روش کار و تحقیق    5
فصل دوم: نگاهی گذرا به عصر ابن خفاجه اندلسی
2-1. وجه تسمیه اندلس    8
2-2. تاریخچه فتح اندلس    8
2-3. تقسیمات سیاسی اندلس    9
2-3-1. اوضاع سیاسی ملوک الطوایف و مرابطان    9
2-3-2. تشکیل دولت مرابطان    10
2-4. اوضاع اجتماعی دوره ملوک الطوایف و مرابطان    11
2-5. اوضاع علمی و فرهنگی    13
2-6. اوضاع ادبی    14
2-6-1. مراحل شعر اندلس    14
2-6-2. مرحله ضعف شعر    14
2-6-3. مرحله تقلید    15
2-6-4. مرحله تجدید ونوگرایی    16
2-6-5. دوره انحطاط    17
2-6-6. مضامین شعری در اندلس    18
2-6-6-1. استغاثه    18
2-6-6-2. موشحات    19
2-6-6-2-1. اجزاء موشحات    20
2-6-6-2-2. ویژگیهای موشحات    20
2-6-6-3. زجل    21
2-6-7. مراحل نثر در اندلس    21
2-6-7-1. فنون نثر    22
فصل سوم: مروری بر زندگینامه ابن خفاجه و آثار او
3-1. تولد و زادگاه ابن خفاجه    24
3-2. دوران کودکی وجوانی شاعر    25
3-3. هجرت وآوارگی به سوی مغرب (مراکش)    26
3-4. ویژگی های جسمانی و روحی شاعر    26
3-4-1. عزت نفس    27
3-4-2. نازک طبیعی    27
3-4-3. آرمان گرایی و بزرگ منشی    27
3-5. استادان و شاگردان ابن خفاجه    28
3-5-1. استادان    28
3-5-2. شاگردان    28
3-6. اندیشه های دینی و مذهبی شاعر    28
3-7. وفات شاعر    31
3-8. آثار و تالیفات ادبی ابن خفاجه    31
3-8-1. مکتب شعری ابن خفاجه    32
3-8-2. اغراض وفنون شعری در دیوان ابن خفاجه    32
3-8-2-1. وطن دوستی    32
3-8-2-2. ناله بر جوانی    34
3-8-2-3. مدح    36
3-8-2-4. رثاء    38
3-8-2-5. غزل    40
3-8-2-6. هجاء    42
3-8-3. نثر ابن خفاجه    43
3-8-4. شعر ابن خفاجه از نگاه دیگران    44
3-8-5. جایگاه وصفی ابن خفاجه در پژوهشهای ادبی    45
فصل چهارم: نگاهی به تاریخچه وصف از دوره جاهلی تا اندلس
4-1. وصف در لغت و اصطلاح    48
4-2. ارزش و اهمیت وصف    49
4-3. وصف در شعر جاهلی    50
4-3-1. وصف شب    51
4-3-2. وصف اسب    52
4-3-3. وصف شتر    54
4-4. وصف در دوره صدر اسلام    56
4-5. وصف در دوره اموی    57
4-6. وصف در دوره عباسی    58
4-7. وصف در دوره اندلس    61
4-7-1. بارزترین ویژگی های وصف در شعر اندلس    63
4-7-1-1. وسعت خیال، تزیین الفاظ و عدم تعمق فکری    63
4-7-1-2. پیوند وصف طبیعت با فنون دیگر شعر    65
4-7-1-3. کاربرد رمز در شعر طبیعت    66
4-7-1-4. گسترش اسلوب تشخیص در شعر طبیعت    67
فصل پنجم: بررسی نوآوری ها و تجدید در توصیف عناصر طبیعت در اشعار ابن خفاجه
5-1. بخش اول: بررسی وصف در اشعار ابن خفاجه    74
5-1-1. ابن خفاجه شاعری وصف پرداز    74
5-1-2. ابن خفاجه    75
5-1-2-1. آغاز قصاید با وصف طبیعت    75
5-1-2-2. پندگیری و عبرت از طبیعت    75
5-1-2-3. پیوند وصف طبیعت با دیگر فنون شعری    76
5-1-2-4. استفاده از تصاویر خشن و موسیقی تند    77
5-1-5. تجلی عناصر طبیعت در قالب زنی زیبا    80
5-1-2-6. استفاده از عناصر زندگی اشرافی در تصاویر    81
5-1-2-7. انبوه سازی تصاویر    83
5-1-2-8. آفرینش تصاویر، حاصل تجربه های حسی    84
5-1-2-9. ابن خفاجه شاعری رومانتیسم    85
5-1-2-11. آفرینش تصاویری دارای حرکت و حیات    87
5-2. بخش دوم: بررسی نوآوری های این خفاجه در توصیف طبیعت    91
5-2-1. طبیعت ساکت    91
5-2-1-1. پدیده های آسمانی    92
5-2-1-1-1. آسمان    92
5-2-1-1-2. خورشید    93
5-2-1-1-3. ستارگان    96
5-2-1-1-3-1. ستاره سُهی    97
5-2-1-1-3-2. ستاره فرقدان (دوبرادر)    98
5-2-1-1-4. سیاره ها    98
5-2-1-1-4-1. زمین    98
5-2-1-1-4-2. سیاره زحل (کیوان)    100
5-2-1-1-5. باران    101
5-2-1-1-6. برف    103
5-2-1-1-7. ابر    104
5-2-1-1-8. رعد و برق    106
5-2-1-1-9. فلق و شفق    108
5-2-1-2. پدیده های زمینی    110
5-2-1-2-1. کوه    110
5-2-1-2-2. دریا    114
5-2-1-2-3. درختان    116
5-3-2-3-1. درخت بان (سرو کوهی)    116
5-2-1-2-3-2. دوح (درخت تنومند)    118
5-2-1-2-3-3. أراک (سواک)    119
5-2-1-2-4. نباتات    120
5-2-1-2-4-1. گل خیری (گل شب بو)    120
5-2-1-2-4-2. گل آس    121
5-2-1-2-4-3. گل بابونه    122
5-2-1-2-4-4. گل نرگس    123
5-3-4-2. باد    126
5-3-4-3. آب    128
5-3-4-4. خاک    129
نتیجه گیری    130
ملخص البحث...........................................................................................................................................132
منابع و مأخذ    133
چکیده انگلیسی ........................................................................................................................................138
 



چکیده
فن وصف به عنوان فنی مهم و موثر در زدودن غبار ابهام از دنیای پر رمز و راز شعر، از دیرباز در تصویر پردازی¬های شاعران خودنمایی کرد، این فن بعدها چنان موثر و با ارزش گردید که به عنوان پایه شعر، آراسته¬گر و تزیین کننده صورت¬های شعری و ترسیم-گر تصویرهای شگفتی از طبیعت گردید. در میان شاعران تصویرپرداز، ابن خفاجه وصف را به عنوان ابزاری برای تصویرپردازی صورت¬های نقلی و وجدانی خود برگزید و به شاعری درون¬گرا و برون¬گرا شهرت یافت؛ بهره وی از این فن چنان است، که وصف طبیعت و عناصر آن بر همه اغراض شعریش سایه گسترانده است و چنان طبیعت در نظرش با ارزش گشت که بدان سوگند یاد کرد و به باغبان وعاشق طبیعت ملقب گردید. او طبیعت را جایگاه غم¬ها و شادی¬ها و تأملات خود برگزید، و به مانند شاعران طبیعت¬گرای معاصر مشکلات زندگی خود را در ناموس طبیعت یافت. ابن خفاجه در تاریخ به شاعر وصف¬پرداز مشهور است، چرا که حجم بیشتر دیوانش را وصف طبیعت تشکیل می¬دهد. توصیفات وی، از زنده¬ترین توصیفات در ادب اندلس وحتی سرزمین¬های اسلامی به شمار رفته چرا که برهمه عناصر طبیعتی که در دیوانش به کار برده، جامه¬ی حرکت و حیات پوشانده است که نمایانگر قوه سرشار خیال پردازی اوست. او در توصیفاتش، شیوه¬های نوین و منحصر به فردی را به کار گرفته که از جمله آنها: آغاز قصاید با وصف طبیعت، پندگیری و عبرت از پدیده¬های آن، جان بخشیدن به عناصر طبیعت و نوآوری در توصیف عناطر طبیعت و اقتباس از مضامین اسلامی، شعر وی را زیبا و دل¬انگیز ساخته است. و سرانجام شاعر در سال 533 در سن 82 سالگی دارفانی را وداع گفت، اما وی همچنان مانند ستاره¬ای بر آسمان ادب عربی می درخشد ونامش در میان عاشقان و شیفتگان طبیعت جاودانه شده است.

کلید واژه ها: وصف، طبیعت، ابن خفاجه، تجدید، اندلس.


مقدمه
ابن خفاجه ادیب و شاعر اندلسی و ملقب به صنوبری اندلس است از آنجا که اغلب موضوعات شعری به گونه¬ای به وصف برمی¬گردد و او سر آمد شاعران وصف سراست، پس باید او را از بزرگترین شاعران ادبی عربی به شمار آورد. بررسی علل موفقیت او در فن وصف و رمز زیبایی وصفیات ابن خفاجه می¬تواند روش و اسلوبی خاص در اختیار علاقه مندان قرار دهد.
ابن¬خفاجه اندلسی یکی از این شاعران بزرگ در جهان ادبیات عرب می¬باشد وی که به عنوان شاعر طبیعت نام دارد چنان طبیعت در نظرش با ارزش گشت که بدان سوگند یاد کرد و به باغبان و عاشق طبیعت ملقب گردید. ابن خفاجه در تاریخ به شاعر وصف پرداز مشهور گشت چرا که وصف در دیوان او بیشترین جای را به خود اختصاص داده است.
از مواردی که ابن خفاجه به عنوان یک شاعر اصیل خودنمایی می¬کند وصف است. و مهمترین موضوعات وصف ابن خفاجه طبیعت است و طبیعت ماننده موزه¬ای بزرگ است که شاعر در آن قدم می¬زند و از زیبایی و صور و اشکال آن چون وصف طبیعت ساکت که شامل آسمان، ماه، ستارگان، ابر، بادها، باران، زمین، درختان، نباتات، رودخانه¬ها، مکانها، و رنگ می¬شود. و از هریک وصف¬هایی دل انگیز به جای
می¬گذارد. ابن خفاجه در زمینه توصیفات خود در مورد طبیعت ساکت بسیار شعر گفته است و بسیاری اوقات با آنها به سخن پرداخته و چیره دستی و مهارت خویشی را به نمایش گذاشته است.
پایان¬نامه حاضر که به تجدید در توصیف عناصر طبیعت در اشعار ابن خفاجه اندلسی مربوط است از
 5 فصل تشکیل شده، فصل اول در برگیرنده کلیات تحقیق است، و از فصل دوم به بررسی اوضاع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی عصر شاعر پرداخته شده است، و فصل سوم مروری بر زندگینامه ابن خفاجه و بیان آثار ادبی او اشاره داشته که شاعر در آن هنرنمایی زیبایی کرده است، فصل چهارم به تاریخچه وصف از دوره جاهلی تا دوره اندلسی پرداخته شده است و در فصل پنجم به بررسی نوآوری¬ها و تجدید در توصیف عناصر طبیعت در اشعار وصفی ابن خفاجه می¬پردازد.