چکیده :
رسالهی حاضر که با عنوان «نقش و سهم بازرگانان در مشروطیت ایران با تکیه بر ایالات چهارگانة تهران، آذربایجان، یزد و بوشهر (1313-1326هـ.ق) تدوین شده است، به بررسی مبانی تعارضات بازرگانان و حاکمیت به عنوان علل مشروطهخواهی آنان و نقش و سهم این گروه اجتماعی در به ثمر رسیدن جنبش مشروطه و حیات نظام مشروطیت تا بمباران مجلس اول میپردازد. پرسش اساسی پیش روی پژوهشگر این است که: «علل و عوامل مشروطهخواهی بازرگانان و نقش و سهم آنان در مشروطیت تا به توپ بسته شدن مجلس اول چه بود؟».
فرضیة اصلی تحقیق این که: «بازرگانان به عنوان رکن اصلی بازار، یکی از سه گروه رأس هرم قدرت بودند و براساس جایگاه اجتماعی و اقتصادی خود به ایفای نقش در مسایل میپرداختند. آنان با آغاز دورهی حکومت قاجارها و سلطهگری دول روس و انگلیس با وضعیت بدتری مواجه شدند؛ ضعف حکومت مرکزی و سلطة حکام ستمگر و قدرتهای خارجی، بازرگانان ایران را به مقام متضررترین قشر اجتماعی تنزل داد. این امر باعث افزایش تضاد بازرگانان و حاکمیت شد. بی نتیجه ماندن تلاشهای گروهی بازرگانان برای مقابل با تهدیدات داخلی و خارجی باعث شد تا آنان آگاهانه برای تحقق خواستههای تاریخی خود از فعالترین گروههای اجتماعی در جریان مشروطیت شوند.
یافتههای اساسی رسالهی حاضر این که: «1ـ بازرگانان ضمن خودآگاهی درونی و کسب علم و تجربه به خصوص از نیمهی دوم قرن نوزدهم میلادی به بعد باعث شد تا آنان در مقابل تهدیدات داخلی و سلطة خارجی به واکنشهای سیاسی و تجاری تست بزنند. اما سلطة سنگین این دو مانع اصلی بهبود اوضاع شد. آنان انحطاط شدید اقتصادی کشور را به حاکمیت سیاسی و سیاستهای اتخاذی آن نسبت میدادند و با این فکر، در اصلاح امور با جنبش مشروطه همراه شدند. 2ـ نقش بازرگانان در جنبش مشروطیت شامل حمایت مالی از تجمعات و ارایة فکر و اندیشه در اهمیت قانون مداری و ایجاد حکومت مرکزی قوی و جمهوریت بود. بازرگانان روشنفکر و عمده با اخذ تجربیات از نظام سیاسی دول اروپایی به تالیف آثار و ارایة نظر قبل و پس از مشروطه پرداختند. از جمله آنان طالبوف، زینالعابدین مراغهای، تقی اف، حاج حسین امینالضرب، میرزا محمود تاجر اصفهانی، محمدتقی مازار و معینالتجار بود. 3ـ سهم بازرگانان از برقراری مشروطیت، گنجاندن خواستههای خود در اصول قانون اساسی و متمم آن و تلاش برای قانونمند کردن همة امور ایران بود. حضور جدی و تلاشگر آنان در مجلس اول و کمیسیونهای آن و عضویت در انجمنهای ایالتی و ولایتی و حمایت از نظام مشروطیت در برابر بقایای مستبدان و سنگاندازی خارجیها و ارایة طرحهای ملی در اقتصاد و... از موارد دیگر سهم بازرگانان از مشروطیت بود.
فهرست مطالب :
مقدمه
بررسی منابع و مآخذ
الف: منابع عمومی
1ـ روزنامهها
2ـ اسناد
3ـ تاریخ مشروطه ایران
4ـ کتاب آبی
5ـ تاریخ بیداری ایرانیان
6ـ سیاحتنامه ابراهیمبیک
7ـ کتاب احمد و مسالک المحسنین
8ـ خاطرات بهرامی
9ـ خاطرات احتشامالسلطنه
ب: منابع تبریز
1ـ قیام آذربایجان و ستارخان
2ـ رجال آذربایجان در عصر مشروطیت
3ـ قیام آذربایجان در انقلاب مشروطیت ایران
4ـ تاریخ انقلاب آذربایجان و بلوای تبریز
5ـ روزنامة انجمن تبریز
ج: منابع بوشهر
1ـ سفرنامه سدیدالسلطنه
2ـ گزارشهای سالانه سرپرسی کاکس
3ـ روزنامه مظفری
د: منابع یزد
1ـ کشف الحقایق
2ـ نشریات
3ـ خاطرات ارباب کیخسرو شاهرخ
بخش اول: ساختار جامعة شهری و پیشینة تحولخواهی بازرگانان ایران
فصل اول: ساختار جامعة شهری و هرم قدرت در ایران دورهی قاجار
مناسبات ارگ، مسجد و بازار
روابط روشنفکران و بازرگانان در دورهی قاجار
ویژگیهای بازرگانان
فصل دوم : مسایل بازرگانان و واکنشهای آنان پیش از جنبش مشروطهخواهی
1ـ مبانی تعارضات و بحرانهای بازرگانان:
الف: عوامل داخلی
ب: عوامل خارجی
ج: رشد و ارتقای سطح آگاهی سیاسی و اجتماعی
2ـ تلاشهای اصلاحگرانة بازرگانان پیش از مشروطیت
الف: واکنشهای سیاسی بازرگانان
1ـ1ـ تشکیل مجلس وکلای تجار (1301هـ.ق)
1ـ2ـ بازرگانان و جنبش تنباکو (1308هـ.ق)
ب: واکنش تجاری بازرگانان
تشکیل کارخانهها و شرکتهای تجاری
بخش دوم : نقش بازرگانان در جنبش مشروطیت ایران
فصل اول : نقش بازرگانان در جریان مشروطیت در تهران
علل و زمینههای تحصن تجار به حرم عبدالعظیم (1323هـ.ق)
وقایع منجر به مهاجرت صغری و دوران مهاجرت کبری و نقش بازرگانان
فعالیت فردی بازرگانان در تهران در جنبش مشروطیت :
1ـ خانوادهی امینالضرب
2ـ میرزا محمود تاجر اصفهانی
3ـ حاج محمدتقی بنکدار و برادرش حاج حسن
4ـ حاج محمداسماعیل مغازهای
5ـ حاج آقامحمد معین التجار بوشهری
6ـ میرزا جوادخان سعدالدوله
7ـ حاجی محمدتقی شاهرودی
8ـ حاجی محمدعلی شالفروش
فصل دوم : جریان مشروطهخواهی بازرگانان در سه ایالت آذربایجان، یزد و بوشهر
2ـ1ـ نقش بازرگانان در جریان مشروطهخواهی تبریزیان
اهمیت تبریز
جنبش مشروطهخواهی در تبریز
بازرگانان تبریزی در مشروطیت :
1ـ علی مسیو
2ـ حاجی علی دواچی
3ـ حاج مهدی کوزهکنانی
4ـ حاج زین العابدین مراغهای
5ـ میرزا عبدالرحیم طالبوف تبریزی
2ـ2ـ نقش بازرگانان یزد در جنبش مشروطیت
اهمیت یزد
حاج محمدتقی مازار و مشروطیت
بازرگانان زرتشتی یزد و مشروطیت
1ـ خاندان جمشیدیان
2ـ خاندان جهانیان
2ـ3ـ بازرگانان بوشهر در جنبش مشروطیت
اهمیت بندر بوشهر
نقش بازرگانان بوشهر در جنبش مشروطیت
بخش سوم : سهم بازرگانان از تشکیلات نظام مشروطیت تا بمباران مجلس اول
فصل اول : سهم بازرگانان در مجلس دورهی اول و تصمیمگیریهای آن
1ـ بازرگانان و انتخابات مجلس اول
2ـ سهم و ایفای نقش بازرگانان در تصمیمگیریهای مجلس اول
2ـ1ـ ارایهی لایحه استقراض دولت و واکنش بازرگانان در مجلس
2ـ2ـ وزارت مالیه و مساله مسیو جوزف نوز
2ـ3ـ میزان توجه به خواستههای تجار در مواد مصوب قانون اساسی و متهم آن
2ـ4ـ وزارت عدلیه و مسایل قضایی
2ـ5ـ مباحث وزارت تجارت با وکلای تجار برای علمی کردن فعالیتهای تجار
2ـ6ـ وزارت مالیه و امور مالیات و امنیت ایالات
2ـ7ـ قرارداد 1907م. روس و انگلیس و واکنش تجار
2ـ8ـ سهم تجار در کمیسیونهای مجلس
فصل دوم : فعالیتهای حمایتی بازرگانان ایران از مشروطیت در خارج از مجلس
تشکیل انجمنهای ایالتی و ولایتی، انجمنهای سیاسی و انجمنهای اقتصادی فعالیت بازرگانان تبریز:
1ـ در انجمن تبریز
2ـ تاسیس انجمن سعادت استانبول
3ـ حضور بازرگانان تبریزی در حزب اجتماعیون عامیون
فعالیت بازرگانان یزد در دوره مشروطه:
1ـ تشکیل انجمنهای صنفی تجاری
2ـ فعالیت دو تجارتخانة جمشیدیان و جهانیان در تشکیل بانک ملی و تامین اسلحه مجاهدان
3ـ تلاشها در اصلاح تنظیمات مالیاتی یزد
فعالیت تجار بوشهر در دوره مشروطیت:
تشکیل انجمن نظّار و اکثریت تجار عضو آن
اقدامات بازرگانان در مقابل ستم داخلی و سلطه خارجی
نتیجهگیری
فهرست منابع و مآخذ
ضمایم (اسناد و تصاویر)
مقدمه :
در هر زمانی، جامعه شناسی خاصی شکل گرفته است که یا جمع گرا بوده، مثل نظریات دورکیم و یا فردگرا مثل اسپنسر، و یا بر تسلط ساختار وهنجار، تأکید میکردند، مانند پارسونز. آنچه مشخص است، هر گروه، ضمن بررسی یک بعد، ابعاد دیگر را فراموش کرده است. اما در عصر حاضر،تلفیق ابعاد مطرح است . از جمله:تلفیق فرهنگ و عاملیت، توسط مارگارت آرچر، جامعه شناسی چند بعدی جفری الگزندر، تلفیق کنش با نظام، توسط یورگن هابرماس که عضو برجستهای از مکتب فرانکفورت میباشد.
مکتب فرانکفورت، مکتبی انتقادی است، که در آلمان، پایه ریزی و تشکیل شد. مبنای اندیشه این مکتب بر اساس نقد و بررسی نظریات متفاوت، شکل گرفت. آن بر سرمایهداری ، اثباتگرایی، مارکسیسم و حتی خود جامعه شناسی هم ایراداتی وارد کرده است. در ضمن، بعضی از عناصر فراموش شده، مثل دیالکتیک و ذهن گرایی را دوباره مطرح نموده است . هابرماس اگرچه وارث این مکتب است، ولی در آن، تجدید نظرهایی را اعمال نموده ، وی از اندیشه های مارکس شروع کرد، تا به کنش ارتباطی رسید. او با انتقادات مختلف، نظرات خود را بسط داده است. وی نظریه اثباتی، جزمگرایی مارکسیسم، ایدئولوژی گادامر، نظریه سیستم پارسونز، جنبش دانشجویی و جوامع مدرن را مورد انتقاد قرار داده است. هابرماس، نقش بسزایی در جامعه شناسی آلمان ومکتب فرانکفورت و بقای آن داشته است. گرچه بینش انتقادی او، موجب شده که بعضی از فعالیت ها و اقدامات وی را نادیده گیرند.
تحقیق انجام شده، به حول تفکر انتقادی هابرماس میچرخد و از انتقادات او، نقد اثباتگرایی، مارکسیسم، جنبش دانشجویی و نظریه سیستم را برگزیده و به توصیف و تشریح آن، پرداخته است.
فهرست :
مقدمه
فصل اول : تفکر جامعه شناسی آلمان
فصل دوم : تاریخچه مکتب فرانکفورت
فصل سوم : یورگن هابرماس
1-3-زندگینامه
2-3-اندیشه هابرماس
فصل چهارم : هابرماس در مقابل اثبات گرایی
1-4-مکتب اثبات گرایی
2-4-انتقاد از اثباتگرایی
3-4-دفاع هانس آلبرت
4-4-پاسخ هابرماس
فصل پنجم : هابرماس و جنبش دانشجویی
1-5-عوامل تشکیل جنبش دانشجویی
2-5-جنبش در نگاه هابرماس
3-5-اظهارات دوتچکه
4-5-انتقاد بر هابرماس
فصل ششم : هابرماس و سیستم
1-6-نظریه سیستم
2-6-انتقاد بر نظریه سیستم
3-6-پاسخ لومان به هابرماس
فصل هفتم : هابرماس و مارکسیسم
1-7-بازسازی ماتریالیسم تاریخی
2-7-نقد نظریه تکامل مارکس
فصل هشتم : نتیجه گیری
منابع و مآخذ
فایل بصورت ورد (قابل ویرایش) و در 36 صفحه می باشد.
مقدمه
نهضت مردم ایران به رهبری روحانیت در واقعه تنباکو از درخشانترین صفحات تاریخ سیاسی معاصر ایران به شمار میرود و بیشتر مشروطه نویسان به دو جهت آن را مبداء و پیش درآمد انقلاب مشروطیت شمردهاند:
اولی اینکه مردم تا آن زمان مرعوب دولت بودند و خود را در مقابل اقتدارات دولت استبدادی و شاه زبون و ناتوان تصور می کردند ولی به واسطة کامیابی در انقلاب انحصار تنباکو جرأت و جسارت پیدا کرده و فهمیدند در مقابل ارادة شاه و دولت می توان پایداری کرد و با یک قیام عمومی ممکن است منافع خود را حفظ کنند و شاه را که صاحب اختیار کل و حاکم بر تقدیرات ملت است، مجبور به تسلیم نمایند و این فکر و اندیشه، تخمی از کامیابی در دلها کاشت و در مقابل تسلیم و رضا در پیشگاه زور و قلدوری ، روح مقاومت و پایداری به وجود آورد. و دوم اینکه چون این نهضت عمومی بنا بر احکام علمای روحانی در سر تا سر ایران بر پا شد و با کامیابی آنها خاتمه یافت اقتدار زیادی نصیب آنان گردید و شاه و درباریان که شکست خورده از این مبارزه بیرون آمدند بیش از پیش مرعوب نفوذ و قدرت روحانیت شدند و طبعاً نهضت مشروطیت هم که به دستیاری عدهای از علما بزرگ و مرجع تقلید بر پا گشت قدرتیکه در نتیجة انقلاب انحصار دخانیات نصیب روحانیون شده بود
این فایل در قالب ورد وقابل ویرایش در 150 صفحه می باشد .
فهرست مطالب:
آشنایی زدایی (بیگانه کردن) [Ostranenie]
تکنیک های آشنایی زدایی
هنر به مثابه تمهید (فن) Art as technique
بوریس توماشفسکی (Boris Tomashevski)
طرح (Plot)
انگیزش یا مقابلع با عادی یا طبیعی بودن (motivation)
عنصر غالب
کارکرد (Function) به جای تمهید
ماده قصد (Fabula) و قصد پرداخت شده (Syzhet)
فرم و محتوا
بررسی زمان اثر ادبی (شعر) و هنری در نظام خاص خود نه در نظام موقعیت ادبی
جدایی اثر از نیت مولف
جدایی شعر و زبان کاربردی (دشواری زبان شعر)
اهمیت ریتم (ضرباهنگ) و آوا
معنا و تمهیدات زبانی در شعر
ساختگرایی در شعر درب اره غیرارتباطی و ابزاری بودن زبان در شعر
در نوع ساختار در داستان های روایت گر
نقد به فرمالیسم
در این راستا دو روش دارند
تاکید بر گوهر اصلی و ادبی متن
استقلال پژوهش ادبی
کوشش برای شناختن شیوه های بیان ادبی در موقعیت امروزی شان
یاکوبسن
نقش عاطفی
نقش ترغیبی (یا کوشش)
نقش ارجاعی
نقش همدلی
نقش فرازبانی
نقش شعری
استعاره و مجاز
نقد یاکوبسن
استعاره و مجاز در پروست
استعاره – مجاز یاکوبسن در میمون پشمالو
(umberto Eco) در مقاله ایجاد پیامهای زیباشناختی در زبان
یاکوبسن
بختین
کارناوالی شدن
«کارناوال»
ساختارگرایی و معنا
نقد فرمالیسم
تخیل رمانتیک
ویلیام بلیک
لوکاچ
باوره
شلی شعر و زبان زدایی
ارگارد آلن پو
بودله ادگار آلن پو
تخیل و شهود نزد بودلر
رمبو
زندگی ها
تکنیک های سمبولیسم در شعر
استفان مالارمه
فضای شاعرانه و غیرعقلانی و غیرقابل فهم بودن شاعرانگی در اتندیشه مالارمه
هاوزر
الیوت
رهایی شعر از اعتقاد
الیوت و تجربه شاعری (شعری) شهود
خیال از نظر الیوت
تحلیل (I.A.Richards)
ریچاردز
ایماژیسم
جونز
سورئالیسم
سوررئالیسم و رمانتیسم
وضوح (شهود و مکاشفه)
بیگزبی
مناسبت زبان با نقاشی
ورود به دنیای شهود و اشراق و کندن از روزمرگی
سوررئالیسم و افلاب
تخیل و کشف (تخایل و کشف و ابداع)
شگفتانگیزی (ترکیبهای جدید و بازیهای زبانی و تصویری)
ترکیبهای جدید بازیهای تصویر و زبانی
جادو
کلاژگونه بودن
نگارش خودکار
نقد اتوماسیون نگارش خودکار
نقد اتوماسیون درامه
تصادف، درک شهودی و غیرتداعیگر
رویا
شعر
واقعه حادثه بودن هنر
جنون و شعر
مکان
مکان از نظر ژنه
عمل (کنش) در تئاتر شاعرانه
خود قانونگذاری
قطعه قطعه بودن (کلاژگونه بودن)
کلاژ و رویا
سلسله مراتبزدایی
غنی شدن ناخودآگاه
نشانه در تئاتر (صحنه)
تک گویی درونی (ذهنیت سیال)
روش های تک گویی
زمان
زمان و مکان
تکرار در مواجهه با شعر و تئاتر شاعرانگی
تکرار
تداعی و خاطره
دکتر بنیامین معتقد است
بکت و تداعی
تقابل های دوگانه و شاعرانگی
تقابل های دوگانه از نظر دریدا
دریدا
نفی کارآمدی و نادیده مداری در هنر و شعر
کانت
داوری ذوقی از نظر کیفیت
داوری ذوقی از نظر کمیت
داوری ذوقی از نظر نسبت
داوری ذوقی از نظر جهت
شوپنهاور و بی غرضی در هنر
چکیده:
جنبش فرمالیسم (شکل گرایی) روسی یکی از جریان های ادبی است که علیرغم آنکه در اوایل قرن بیستم به وجود آمد و خیلی رود هم از بین برده شد. اما تاثیر انکارناپذیری بر جریان های ادبی گذاشت که سال های دوری بعد از آن پا گرفت.
بسیاری از اصولی که امروزه در بررسی و نقد و تحلیل شعد و ادبیات، اصول مسلم فرض می شوند، برای نخستین بار در جنبش فرمالیسم مطرح و تئوریزه شدند. فرمالیست ها در پس پاسخ به این سوال برآمدند که چه چیز باعث می شود که شعر یا متن ادبی از متون دیگر متفاوت باشد؟ در پاسخ به این سوال به سوی تعریف نوعی شعر ناب روآوردند که تأکیدش بر جنبه های صوری ادبیات و شعر و شکل های خاص آن است و به خصوص نوع زبانی که به کار می برد. و این به دلیل استفاده از تکنیک ها و شگردهایی است که به کار می برند.
در این بخش سعی در معرفی این شگردها داریم که به کاذر بستن آنها موجد شاعرانگی در زبان است.
آشنایی زدایی (بیگانه کردن) [Ostranenie]
یکی از مهم ترین و جذاب ترین مفاهیم در فرمالیسم که از اصلی ترین ویژگی هایی است که به شکل های مختلفی در بیان ادبی استفاده شده است، آشنایی زدایی یا بیگانه کردن است. شکلوفسکی (Victor Shkovsky) نخستین بار این مفهوم را مطرح کرد. پس از او یاکوبسن و «تینیالوف» در مواردی از این مفهوم به عنوان بیگانه سازی یاد کردند. ویکتور شکلوفسکی در رساله اش «هنر همچون شگرد» (هنر به مثابه فن) (Art Technique) 1917 برای اولین بار به این مفهوم اشاره می کند.
به گفته «شکلوفسکی» ما هرگز نمی توانیم تازگی دریافتهایمان از اشیاء را حفظ کنیم. الزام های وجود متعارف موجب می شود که آن ها تا حدود زیادی «خودکار» شوند. آن چشم انداز معصومانه ای که در آن طبیعت شکوه و تازگی یک رویا را حفظ می کند، حالت متعارف شعور انسانی نیست. این وظیفه خاص هنر است که آن اشیاء را که به موضوع های عادی آگاهی روزمره ما تبدیل شده است به ما بازگرداند (مسلون، ویدوسون (1377) ص 49)
هر ادراک حسی ما را دوباره سازمان یم دهد و در این مسیر قاعده های آشنا و ساختارهای به ظاهر ماندگار واقعیت را دگرگون می کند. هنر عادت هایمان را تغییر می دهد و هر جنبه آشنا را به چشم ما بیگانه می کند. میان ما و تمام چیزهایی که به آن خو گرفته ایم فاصله می اندازد و اشیاء را چنانکه برای خود وجود دارند به ما می نمایاند و خودکاری را که زاده ادراک حسی است از ما دور می کند.
این برداشت از آشنایی زدایی تاثیر پدیدارشناسی (هوسرل) بر شکلوفسکی است و آشکارا یادآور بحث نابسنده بودن رویکرد آغازین یا طبیعی ما به جهان و ضرورت راهیابی به خود چیزهاست (احمدی (1375) ص 47) شکلوفسکی در کتاب «هنر همچون شگرد» این نکته را آشکار می کند.
«هنر وسیله ای است برای تجربه ساختن شیء، اما شی ساخته شده اهمیتی در هنر ندارد»
«هنر هست تا به ما کمک کند حس زندگی را بازیابیم، هست تا واداردمان که چیزها را احساس کنیم، تا سنگ را سنگی کند. غایت هنر اعطای حی شی است آن گونه که دیده می شود، نه آن گونه که شناخته یم شود. تکنیک هنر ناآشنا کردن چیزهاست. مبهم کردن فرم هاست. تا دشواری و طول زمان ادراک را افزایش دهد. عمل ادراک در هنر فی نفسه غایت است و باید طولانی شود در هر تجربه ما از ساختن است که اهمیت دارد نه شی ساخته شده.
او می گوید «وقتی ادراک عادت یم کند، خودکار می شود.... سی را گویی پیچیده در کیسه می بینیم. از هیئتش می دانیم که چیست، اما فقط سایه ی آن را می بینیم.»
«شکلوفسکی» تعریف از روش «تولستوی» (Talstoy) سرمشق می گیرد یعنی «دیدن چیزها خارج از زمینه ی معمولی و طبیعی وجودشان» او در بررسی قطعه ای از یادداشتهای روزانه ی «تولستوی» به این نتیجه می رسد: عادت اشیاء، لباس ها، اثاث، همسر آدم و ... پس از جنگ را می بلعد. اگر کل زندگی پیبچیده بسیاری از انسان ها ناآگاهانه ادامه یابد، در این صورت این زندگی ها انگار هرگز نبوده است.
«شکلوفسکی» سپس با ذکر نمونه هایی از آثار «تولستوی» تکنیک آشنایی زدایی را به تفصیل تشریح می کند و نشانمان می دهد که تولستوی چگونه با استفاده از نظرگاه یک دهقان، یا حتی یک حیوان، می تواند امر آشنا را بیگانه بنمایاند. به نحوی که در باره آن می بینیم... در داستان، آشنایی زدایی البته از طریق نظرگاه و سبک انجام می پذیرد، اما نحوه ی تدارک طرح هم در نیل به آن سهیم است. طرح، با تنظیم در باره ی رخدادهای قصه، آن ها را آشنایی زدایی می کند. و چون هنر خود معرضو زمان است، تمهیدات خاص برای آشنایی زدایی هم تن به عادت می دهند و به قراردادهایی بدل می شوند که سرانجام همان اشیاء و رخدادهای را که هدف از ابداع این تمهیدات آشکار کردن آن ها بود تار و مبهم می کنند پس وجود یک تکنیک «واقعگرایانه»ی دائمی امکان پذیر نیست.
در نهایت، واکنشی که هنرمند به استبداد قراردادهای داستانی یا بازنمایی داستانی نشان می دهد واکنشی هجوآمیز است. او، چنان که «شکلوفسکی» می گوید، با مبالغه در تکنیک های متعارف، آن ها را «عریان» می کند. (اسکولر (1383) صص 122 و 123)
آشنایی زدایی در آثار «شکلوفسکی» به دو معنا به کار رفته است:
1-نخست به معنای روشی در نگارش که آگاهانه یا ناآگاهانه در هر اثر ادبی برجسته ای یافتنی است و حتی گاه شکل مسلط بیان است. این مفهوم، ریشه در بحثی قدیمی در نظریه ی ادبی در مورد کاربرد عناصر مجاز در متون ادبی و شعر دارد. کاربرد مجازی واژگان ذهن را متوجه معنای تازه ای می کند و معناهای آشنا بی اهمیت و ناپدید می شدند.
معنای دوم «آشنایی زدایی» در آثار «شکلوفسکی» معنایی گسترده است و تمامی شگردها و فنونی را دربر می گیرد که مولف آگاهانه از آنها سود می جوید تا جهان متن را به چشم مخاطبان بیگانه بنمایاند. نویسنده به جای مفاهیم آشنای واژگان، شیوه ی بیان یا نشانه های ناشناخته را به کار می گیرد. این ترفند، البته درک دلالت های معنایی اثر را بسیار دشوار می کند و موضوع را چنان جلوه می دهد مه گویی از این پیشتر وجود نداشته است.
هدف بیان زیبایی شناسانه در این حالت نه روشن کردن فوری و مستقیم معانی، بلکه آفرینش حس تازه، ویژه و نیرومندی است که خود آفریننده ی معانی تازه می شود. در واقع با ورود واژه و موضوع شعری به قلمرو ادراک حسی تازه آشنایی زدایی آغاز می شود.
«شکلوفسکی» نوشته است که ساحل نشینان صدای امواج دریا را دلگیر نمی شوند و ما هر روز به یکدیگر نکاه می کنیم بدون آنکه یکدیگر را ببینیم. زیرا ادراک حسی ما به جهان عادت کرده است. وظیفه ی شاعر از میان بردن نیریو عادت است، آفرینش دنیای تازه و دیدن چیزهای پیشتر نادیده.
«شکلوفسکی» تلاش در «بیگانه سازی» و «آشنایی زدایی» را به هیچ وجه من خاص هنر مدرن نمی داند. بلکه آن را خصلت بسیاری از بسیاری از متون هنری گذشته می شناسد. او یکی از استادان هنر رئالیستی یعنی «تولستوی» مثالی می آورد که بهترین لحظات آثارش آنهایند که از هر چیز آشنا جدا می شوند. در جنگ و صلح صحنه ی اپرا به مجموعه ای از ورق های بازی همانند می شود و یا راوی داستان کوتاه «خولستومر» یک اسب است. (احمدی (1375) صص 47-48)
«شکلوفسکی» در تک نگاری خود «برتریسترام شندی» اثر «استون»، توجه خواننده را به شیوه هایی معطوف می دارد که در آن اعمال آشنا در نتیجه کند شدن و طولانی شدن آشنایی زدایی می شوند. این شگرد تاخیر و طولانی کردن اعمال ما، ما را وادار می کند مناظر و حرکات را به گونه ای بنگریم که ادراک خودکاری از آنها نداشته باشیم و بدین ترتیب آنها را غریبه شده ببینیم. (سلدن، دیوسون (1377) صص 50 و 51)
هدف آشنایی زدایی در ادبیات طبق نظر «شکلوفسکی» آن است که ادراک های زندگی واقعی را تازه کند، ادراک هایی که در اثر عادت ملال آور و خودکار می شود. خودکاری ای که اشیاء را می فرساید. اما هنر رویکردهای ناآشنا و شیوه های نامنتظره ی برای دیدن فراهم می کند تا بتوانیم به گونه ای اشیاء را ببینیم که گویی نخستین بار است که آن را می بینیم.
«شکلوفسکی» شگردهای غیرخودکارکننده را می ستاید. و مهم تر از همه برای او شگردهای پرشمار بازدارنده ای است که از دریافت آسان جلوگیری می کنند. مثلاً دورزدن ها، تکرارها و به طور کلی زبان پیچیده شده.
ما باشد شی را از مجموعه ی تداعی هایی که آن را در برگرفته اند بیرون بکشیم...
«ما به تعریفی از شعر دست پیدا کرده این که شعر را از زبان گفتار تحریف شده و بازداشته شده می داند» (Shklovski (1990) P.13)
سطح دیگر از آشنایی زدایی، آشکارسازی شگرد است. یعنی بیگانگی واژگان در زبان که توجه را به سوی واژه به منزله ی واژه و زبان به منزله ی زبان می کشاند. رسانه که دیگر به شیوه ی معمول کار نمی کند نیز غیر خودکار شده است و در بالاترین سطح آگاهی و حتی در همان هنگام که شگردهای به کار گرفته می شوند، از آن ها آگاهی می یابیم...
این امر نه تنها اعتلای دیدن آگاهانه نیست بلکه اعتلای شکل نسبت به محتوا است. هنگامی که شگرد به خود فرد باز می گردد تحقق یافتن شکل، همان محتوای اثر به معنای واقعی واژگان است.
بدین ترتیب آشنایی زدایی هم با «خودکارکردن زندگی» واقعی و هم با «خودکارکردن» واژگان ادبیات رویارویی می کند. فرمالیستها درمی یابند که چشم اندازهای ناآشنا سرانجام آشنا و تحریف هیا نامنتظر زبان، سرانجام مطابق انتظار می شود... نتیجه ای که از این بینش به دست می آید آن است که تکامل ادبی زنجیره ی بی پایانی از انقلاب هاست.
ادبیات برای آنکه بتواند انجام دادن یک کار را ادامه دهد باید همواره راه های انجام آن را دگرگون کند. (هارلند (1382) ص 242)
تکنیک های آشنایی زدایی
1-ناآشنا و غریبه کردن چیزها (به نحوی که از عادت ها و کارکردهای خودکار دور شود).
2-مبهم کردن فرم ها و دشوار کردن قالب ها.
3-با افزایش دشواری طول زمان ادراک را افزاش دادن.
هنر به مثابه تمهید (فن) Art as technique
تأکید فرمالیست ها به جنبه های تمهیدی (تکنیکی) موجب شد که آنها ادبیات را نوعی کاربرد ویژه زبان به شمار آورند که با انحراف از «زبان عملی» (روزمره) و در هم ریختن آن متمایز یم گردد. زبان عملی در خدمت برقراری ارتباط قرار می گیرد و حال آنکه زبان ادبی هیچ گونه کارکرد عملی ندارد و صرفاً ما را وادار می کند که ]امور را[ به گونه ای متفاوت ببینیم. فرمالیست های اولیه بر این تمایل بودند که «ادبی بودن» را با «شاعرانه بودن» یکسان قلمداد کنند. به آسانی می توان نشان داد که هیچ زبان ادبی ذاتی وجود ندارد... آنچه ادبیات را از زبان علمی متمایز می کند کیفیت ساخته شده ی آن است. فرمالیست ها شهر را کاربرد ادبی ناب زبان می دانستند...
این فایل در قالب پاور پوینت و قابل ارائه و ویرایش در 57 اسلاید می باشد.
انقلاب صنعتی
عبارتست از دگرگونیهای بزرگ در صنعت، کشاورزی، تولید و حمل و نقل که در اوسط قرن هجدهم از انگلستان آغاز شد.. صنعتی شدن به معنی استفاده از نیروی ماشین به جای نیروی انسان است. انقلاب صنعتی در انگلستان در سه زمینه بافندگی، زغال سنگ و ذوب آهن بیشتر نمود یافت. گاهی سخن از دو انقلاب صنعتی برده میشود که یکی در قرن هجدهم و دیگری در قرن نوزدهم است.
پیامدهای انقلاب صنعتیدر انگلستان
پیامد های مثبت
ساخت اولین پل آهنی در سال ۱۷۷۹
پیامد های منفی
انقلاب صنعتی عبارتست از دگرگونیهای بزرگ در صنعت، کشاورزی، تولید و حمل و نقل که در اوسط قرن هجدهم از انگلستان آغاز شد..
صنعتی شدن به معنی استفاده از نیروی ماشین به جای نیروی انسان است. انقلاب صنعتی در انگلستان در سه زمینه بافندگی، زغال سنگ و ذوب آهن بیشتر نمود یافت.
گاهی سخن از دو انقلاب صنعتی برده میشود که یکی در قرن هجدهم و دیگری در قرن نوزدهم است.
پیامد های مثبت :
Øساخت اولین پل آهنی در سال ۱۷۷۹
Øاحداث اولین شبکهٔ راه آهن در سال ۱۸۲۵
Øافزایش چشمگیر فرآوردههای کشاورزی و دامی
پیامد های منفی:
Ø جانشینی کارخانهها ی متعدد با دودکشهای بلند و غلیظ به جای دهکدههای سبز و خرم روستایی
Øاز بین رفتن جنگلها و فضاهای سبز ،
Øافزایش دود و آلودگی هوا
Øبوجود آمدن کوههای زغال و تودهٔ فضولات
Øبیکار شدن عده ای از کارگران
Øو ….
گروهی از نقاشان ،پیکره سازان و نویسندگان انگلستان، در سال ۱۸۴۸هنرمندان پیش از رافائل را، الگوی خود قرار داده بودند
و کوشش داشتند تا با مد نظر قرار دادن
جاذبه های معنوی و الهام های هنری برخاسته از طبیعت و مذهب
و نیز آفرینش تاثیرات تزیینی و زیباشناختی
به یک اصلاح هنری دست یازند.
نهضت هنر و صنایع دستی انگلستان یکی از جنبش های فکری –هنری اروپایی است.شکل گیری این جنبش ریشه در سرگشتگی هنرمندانی دارد که خشمگین از موج فزاینده تکنولوزی بر آن شدند تا با برگزیدن هدفی مشترک و رها از هر قید و بندی به یکدیگر پیوسته و از طریق ارتقاء مقام هنرهای کاربردی و نیز احیاء صنایع دستی به اصلاح شرایط اجتماعی بپردازند.
نهضت هنر و صنایع دستی انگلستان یکی از جنبش های فکری –هنری اروپایی است.شکل گیری این جنبش ریشه در سرگشتگی هنرمندانی دارد که خشمگین از موج فزاینده تکنولوزی بر آن شدند تا با برگزیدن هدفی مشترک و رها از هر قید و بندی به یکدیگر پیوسته و از طریق ارتقاء مقام هنرهای کاربردی و نیز احیاء صنایع دستی به اصلاح شرایط اجتماعی بپردازند.
اشتیاق و علاقه شدید به هنر قرون وسطی ، طی دوره تاریخی گرایی یعنی نیمه
قرن نوزدهم ظاهر و به ارزیابی مجدد گوتیک منجر شده بود
تاثیر محسوس عناصر هنری کشورهای بیگانه ، نقشمایه هایی که از معماری مصر
،شمال آفریقا ،هند،ترکیه و به ویژه ژاپن جذب و به کار گرفته می شدند و
کشف اصول عدم تقارن که مستقیما در تقابل با آرمان تقارن در رنسانس
بود.
الهامهایی که معماری جدید از فرم های طبیعی می گرفت . در واقع فرایند رشد ارگانیک ،منبع الهامی بود برای بدست آوردن عناصر نمادینی که به جز شباهتهای صوری انتزاعی ،هیچ گونه وجه اشتراکی با اصل خود نداشتند.
به طور کلی نهضت هنر و صنایع دستی را می توان به لحاظ تحول شا لوده فکری و اهداف ان در دو مرحله مورد تحقیق و مطالعه قرار داد
موریس طراحی خانه خود را به عهده دوست معمار خود، فلیپ وب گذاشت ولی تاثیر اندیشه های وی در در این خانه، که خانه قرمز نام گرفت آشکار است.
طرح خانه چنان که گفتیم ازفلیپ وب بود و موریس و همکارانش تمام اثاثیه و مفروشات خانه را طرح کرده و ساختند.خانه قرمزبعدها، عملا به صورت کارگاه موریس و همکارانش در آمد و مورد استفاده قرار گرفت.
در مورد کارهای دستی ایراد وارد ایشان این بود که صنعت با تقلید بی مایه از طرح های اصیل کارهای دستی آنها را به ابتذال کشیده است.به ویژه موریس با مردم دوستی خود می خواست فرآوردههایی بسازد که :
با دست مردم و برای خود مردم
باشد،اما آنچه کارگاهش تولید می کرد چون کار دست بود آن قدر گران تمام می شد که فقط ثروتمندان می توانستند از عهده پرداخت بهای آن برآیند.
ویلیام دمورگن یکی از بزرگترین و معروفترین هنرمندان نهضت هنر و صنایع و از دوستان ویلیام موریس بود که بسیار تحت تاثیر سفالگری ایرانی قرار داشت.
او سبک خود را «سبک پارسی» مینامید. همچنین درخشندگی و تابناکی رمزآمیز موجود در کاشیهای ایرانی، مهمترین منبع و سرچشمه الهام آثار او بودند.
بیشترین نقوش و تزئینات به کار رفته در آثار دمورگن متشکل از گلهای میخک، سنبل، لاله و نیز برگهای گیاهان است.
انقلاب صنعتی
پیامدهای انقلاب صنعتی در انگلستان
انجمن پیش رافائل
نهضت هنر و صنایع دستی انگلستان (1940-1850)
سه منبع مهم شکل گیری ریشه های جنبش هنر و صنایع دستی
نهضت هنر و صنایع دستی انگلستان (1940-1850)
اهداف،گرایش های فکری و شخصیت ها
فاز اول
فاز دوم
جان راسکین JOHN RUSKIN 1900-1819
ویلیام موریس (1896- 1834) WILIAM MORRIS
فعالیت های موریس
خانه موریس
تناقص در کارها ی موریس و راسکین
ویلیام دمورگن (1917 -1839)
اوئن جونز (74 – 1809) (Owen Jones)
دانته گابریل روستی (82 -1828) (Dante Gabriel Rosseti)
والتر کرین (1915 – 1845) (Walter Crane)
آگوستوس ولبی نورتمور پیوجین (52 – 1812)(AWN Pugin)
ادوارد برن جونز (98-1833)(Edward Burne – Jones)
چارلز لاک ایستلیک (1906 – 1836)Charles Locke Eastlake
آرتور لیبرتی (1917 – 1845)Arthur Lasenby Liberty
کریستوفر درسر (1904 – 1834)Christopher Dresser
چارلز وویسی (1941 – 1857)CFA Voysey
آرتور مک موردو (1942 – 1851)Arthur HMakmurdo
ریچارد نورمن شاو (1912-1831) Richard NShaw
چارلز اشبی (1942 – 1863)Chaerles Robert Ashbee
ویلیام لئبی (1931 – 1857)William RLethaby
منابع