روستای مزرعه کلانتر از توابع بخش مرکزی شهرستان میبد با مختصات جغرافیایی 54 درجه و 6 دقیقه طول شرقی و 32 درجه و 11 دقیقه عرض شمالی، ارتفاع آن از سطح دریا در حدود 1102 متر است (پاپلی یزدی ، 1367). در 11 کیلومتری جنوب شرقی میبد در نزدیکی محور ترانزیتی سنتو در 36 کیلومتری شهر یزد قرار گرفته است. این روستا از شمال به مزرعه رفیع آباد و از جنوب به مزرعه قاسم آباد محدود میشود.
حاشیه روستا فاقد رشته کوه خاصی است و فقط تپه هایی غیرسنگی اطراف شمال شرق، شمال و شمال غرب روستا را محاصر کرده که ارتفاع آنها به 1094 متر از سطح دریا می رسد.
روستای مزرعه کلانتر یکی از نقاط تاریخی و ارزشمند استان یزد به شمار می آید. قدمت اصلی مجموعه به اواخر صفویه باز می گردد. این دوره از زندگی تاریخی روستا در درون قلعه ای مترو که در کنار روستا می گذشته که دارای تمام امکانات زندگی عمومی مردم آن از جمله آتشکده بوده است. با شکل گیری هسته جدید در محدودة کنونی روستا، این محدوده گسترش یافته و به عنوان محل اصلی تجمع زرتشتیان منطقه میبد عمل می کند. در فرهنگ مردم این منطقه و شهر میبد، نام روستای مزرعه کلانتر با آئین زرتشت پیوند خورده است. در این گسترش بافت کالبدی وجود قنات و چشمه مؤثر بوده است. وجود عناصر معماری شاخص و با ارزش در بافت از جمله آب انبارهای قدیمی، آسیابهای آبی و بقایای قلعه تاریخی بیانگر قدمت و وسعت عملکرد بناها می باشد. این روستا از روزگاران گذشته در مسیر راههای تجاری و ارتباطی قرار داشته و به همین جهت واجد ارزشهای تاریخی و گردشگری است. وجود خاک و آب و هوای مناسب و سطوح هموار و چشم اندازهای زیبا در ایجاد هسته روستا نقش مهمی داشته اند وجه تسمیه این روستا به این شرح می باشد که موقعیت کنونی روستا از روزگاران قدیم به شکل مزرعه ای بوده که در کنار چشمه شکل گرفته و فردی به نام «کلانتری» که دارای تمکن مالی بوده به عنوان والی آن مزرعه شناخته شده بود که با گذشت زمان، به تدریج آن روستا به نام وی معروف گشته است.
مرحله اول : مطالعات پایه و تشخیص وضعیت موجود
1- پیشینه و زمینه
1-3- ارائه دیدگاه روستاییان شامل :
2-1- شناسایی پایه در سطح حوزه نفوذ
2-2- شناسایی پایه و سطح روستا
نتیجه گیری از آب و هوا :
ساختمانهای مخروبه :
ساخمانهای مرمتی :
ساختمانهای نوساز
کاربری بهداشتی – درمانی
کاربری آموزشی :
مذهبی :
تأسیسات و تجهیزات :
دامداری و مرغداری :
اراضی کشاورزی و بایر
1- تحلیل و استنتاج مطالعات مربوط به حوزه نفوذ
2- تحلیل و استنتاج مطالعات مربوط به روستا
2-1- ارزیابی ویژگی های محیطی موجود در روستا به ویژه در زمین منابع آب شرب و کشاورزی و تحلیل کلی میزان تأثیرگذاری آن در توسعه روستا تا سال افق طرح:
2-2- ارزیابی و اولویت بندی خطر بروز سوانح طبیعی در روستا و امکان سنجی کاهش پیامدهای سوانح طبیعی :
2-3- تحلیل ویژگیها و برآوردهای جمعیتی روستا شامل :
2-4- ارزیابی زمینه های مشارکت فنی، اقتصادی و اجتماعی روستائیان در اجرای طرح های عمرانی در گذشته و تعیین روش مشارکت آنها در اجرا، بهره برداری و نگهداری پروژه های طرح هادی روستا
مشارکت سیاسی :
مشارکت اقتصادی :
2-5- تحلیل تغییر و تحول منابع درآمدی روستاییان و فعالیتهای اقتصادی (کشاورزی – صنعت و خدمات)
2-6- تعیین محدودیتها و امکانات توسعه کالبدی روستا و جهات و حدود منطقی توسعه و اولویت بندی آن تا سال افق طرح
2-9- ارزیابی کمبودهای خدماتی و وجود سرویس دهنده به روستا براساس الگوی سطح بندی خدمات روستایی :
2-10- ارزیابی و تحلیل مشکلات موجود شبکه معابر و امکان سنجی میدان ضرورت اصلاح و تعریض معابر اصلی روستا :
1- تعیین برنامه ها، پروژه های پیشنهادی
1-1- نیازسنجی برنامه ها و پروژه های مورد نیاز در سطح روستا با توجه به نتایج طرح های فرودست، دیدگاه روستائیان و مطالعات مرحله دوم
1-2- اولویت بندی برنامه ها و پروژه های پیشنهادی با توجه به نیازهای اساسی در سطح روستا
2- ارائه طرح هادی :
2-1- ارائه طرح و گزینه های مختلف کاربری اراضی پیشنهادی و انتخاب طرح و گزینه مناسب و مقدور :
2-2- ارائه طرح اصلاح معابر، مراکز محلات، میادین، گره های اصلی و تعیین شبکه معابر پیشنهادی و سلسله مراتب و اولویت بندی اجرای آن با لحاظ نمودن وضعیت موجود معابر به گونه ای که حتی المقدور حداقل تخریب را به دنبال داشته باشد:
2-3- تعیین محدوده های با ارزش معماری، تاریخی، فرهنگی و طبیعی احتمالی روستا با توجه به ضوابط بنیاد مسکن انقلاب اسلامی
2-4- تعیین فضاهای نیازمند نوسازی یا بهسازی احتمالی در روستا :
2-5- ارائه سطح و سرانه کاربریهای پیشنهادی مبتنی بر ضوابط و استانداردهای مصوب مورد عمل دستگاههای اجرایی :
3-1- ضوابط ایمن سازی در روستا در مقابل سوانح طبیعی از جمله زلزله، سیل و زمین لغزش
3-2- مقررات زیست محیطی مربوط به نحوه استفاده از عناصر طبیعی و فعالیتهای اقتصادی و خدماتی موجود یا پیشنهادی طرح براساس ضوابط مصوب سازمان حفاظت محیط زیست
3-3- ضوابط مربوط به ساخت و ساز در روستا
3-4- ضوابط مربوط به نما و سیمای کالبدی روستا و نحوه ساخت و ساز و نگهداری ابنیه در محدوده احتمالی بافت با ارزش روستا ( با استعلام از بنیاد مسکن انقلاب اسلامی و سازمان میراث فرهنگی کشور)
3-5- مقررات تفکیک زمین و نحوه استفاده از اراضی در کاربرهای مختلف
3-6- تعیین ضوابط اصلاح معابر روستا
منابع و مأخذ
شامل 66 صفحه فایل word
روستای خرانق که در عرض جغرافیایی 48/ 20/32 و طول جغرافیایی 09/40/54 واقع شده است، از دهستان رباطات، بخش خرانق و شهرستان یزد می باشد. و به فاصله 75 کیلومتری مرکز شهرستان واقع شده است. این روستا در کویر مرکزی قرار گرفته و کلیه عوامل اقلیمی و جغرافیایی آن گونه مناطق را دارا می باشد. راه منتهی به روستا آسفالته است و روستا در یک فضای هموار گسترده شده است.
ارتفاع روستا از سطح تراز صفر 1760 متر می باشد. از جنوب روستا یک رودخانه فصلی می گذرد که به سمت شرق امتداد می یابد.
طرح های روستای خرانق
حوزة ناقذ و نفوذ روستای خرانق:
روستای خرانق دارای ارزش های معمارانه و تاریخی بوده و حوزة ناقذ و نفوذ آن به شرح زیر می باشد:
1- روستاهای هامانه، سنگرد، درند و مزرعه آقا از خدمات روستا استفاده می کنند.
2- تعدادی از روستاهای مجاور تحت پوشش خانه بهداشت این روستا هستند.
3- دانش آموزان دختر و پسر متوسط جهت ادامه تحصیل به شبانه روزی اردکان مراجعه می کنند.
4- مردم روستا برای خریدهای مهم و یا کارهای اداری مهم تر به شهر یزد و یا اردکان مراجعه می کنند.
5- معمولاً به دلیل عدم وجود مراکز فرهنگی و هنری جوانان به مراکز شهرستانها مراجعه می کنند.
6- معمولاً جوانان جهت کاریابی به شهر یزد و اردکان و گاهاً اصفهان و تهران مراجعه می کنند.
طرح های روستای خرانق
حسینیه خرانق :
مسجد بیت المقدس :
مسجد سرچشمه :
آسیابهای آبی :
حمام خرانق :
آب انبار کهنه خرانق :
پل آبگذر :
شتر گلو:
کاروانسرای خرانق :
آرامگاه بابا خادم :
بوکن ها :
8- جمع بندی : شناسایی امکانات ، محدودیتها ، کمبودها و توانمندیهای روستا
1-3- ساختار سنی و جنسی
1-4- وضعیت سواد :
1-5- مهاجرت و رابطه آن با تحقق اهداف طرح :
2-5 فرهنگ مردم روستایی خرانق
2-3- مراسم و سنت ها :
3-4- ساختار قومی و فرهنگی در روستای خرانق
3- شناسایی ویژگی های سیاسی روستا
3-1- نظام تصمیم گیری و سلسله مراتب قدرت :
4-1- بررسی پیشینه تاریخی و فرهنگی روستای خرانق
4-2- سیر تحول روستا
5-1- توسعه نقش آموزشی روستای خرانق
5-2- محدودیت های توسعه نقش آموزشی روستا
5-4- محدودیت های توسعه ارتباطات اجتماعی روستای خرانق
(7) بررسی و شناخت چشم انداز مناسب محیطی از درون و بیرون بافت :
1-3- ساختار سنی و جنسی
1-4- وضعیت سواد :
(2) شناسایی ویژگیهای فرهنگی روستا
2-1- واژه سناسی روستای تاریخی خرانق
2-2- وجه تسهیه روستای خرانق در کتب تاریخی و جغرافیایی
2-3- مراسم و سنت ها :
2-5 فرهنگ مردم روستای خرانق
(4) تاریخچه و علل پیدایش روستا و مراحل تکوین و توسعه (سیر تحول روستا )
4-2- سیر تحول روستا
(7) بررسی و شناخت چشم انداز مناسب محیطی از درون و بیرون بافت :
(8) جمع بندی : شناسایی امکانات ، محدودیتها ، کمبودها و توانمندیهای روستا
1-3- ساختار سنی و جنسی
1-4- وضعیت سواد :
1-5- مهاجرت و رابطه آن با تحقق اهداف طرح :
(2) شناسایی ویژگیهای فرهنگی روستا
2-1- واژه سناسی روستای تاریخی خرانق
2-2- وجه تسهیه روستای خرانق در کتب تاریخی و جغرافیایی
2-3- مراسم و سنت ها :
2-4- ساختار قومی و فرهنگی در روستای خرانق
2-5 فرهنگ مردم روستای خرانق
3-1- نظام تصمیم گیری و سلسله مراتب قدرت :
3-2- وقایع و رویدادهای سیاسی – تاریخی و ...
(4) تاریخچه و علل پیدایش روستا و مراحل تکوین و توسعه (سیر تحول روستا )
4-1- بررسی پیشینه تاریخی و فرهنگی روستای خرانق
4-2- سیر تحول روستا
5-1- توسعه نقش آموزشی روستای خرانق
5-2- محدودیت های توسعه نقش آموزشی روستا
5-4- محدودیت های توسعه ارتباطات اجتماعی- فرهنگی روستای خرانق
شامل 58 صفحه فایل word
روستاهای ایران، که قرن ها از دگرگونی ها و تحولات عمده به دور بودند، در دهه های گذشته، به تدریج تحولاتی را پذیرا شدند. در این اوضاع، چهره ی روستاها و شیوه ی زندگی و روابط اجتماعی روستا نشینان، ابتدا به آرامی و آن گاه با شتاب فزاینده، دگرگون شد. این تحول از هنگامی آغاز شد، که در دهه ی آخر قرن گذشته، اقتصاد کشور با اقتصاد توانمند و سلطه جوی جهانی پیوند خورد و بخش کشاورزی و جامعه ی روستایی نیز، در انطباق و همسازی با اوضاع و احوال جدید، که خصوصیات نیمه استعماری داشت، در مسیر دگرگونی قرار گرفت. بدین ترتیب، تحولات دهه های اخیر، که سریع تر از هر زمانی بوده است، در سال های قبل از آن ریشه دارد. این دگرگونی ها، که نزدیک به یک قرن به آرامی در جریان بود، در چند دهه ی گذشته شتاب گرفت. در این دوره ی کوتاه، نظام ارباب – رعیتی از هم پاشید و به جای آن، انواع بهره برداری های دهقانی و نیمه دهقانی شکل گرفت و گسترش یافت. بدین گونه، چهره ی روستاها دگرگون شد؛ نظام تولید کشاورزی متنوع شد و روابط اقتصادی و اجتماعی تازه ای، جانشین روابط کهن گردید.
ماشین های کشاورزی، بیش از پیش به روستاها راه یافت؛ ترکیب زمین داران، از فئودالی به سرمایه داری تغییر کرد؛ قشربندی اجتماعی روستاها پیچیده شد؛ نیروهای اجتماعی روستاها تنوع یافت و رویارویی میان آن ها پدیدار شد و مسائل ارضی و دهقانی، به صورت یکی از مسائل اجتماعی در آمد؛ زیرا تأمین منافع سیاسی مجریان اصلاحات ارضی، مهم ترین هدف و دستاورد عمده ی این برنامه بوده است و به همین دلیل، اصلاحات ارضی، به جای حرکت در مسیر توسعه ی روستایی و در نهایت
توسعه ی کشور، جنبه ی سیاسی پیدا کرد و نتیجه آن شد، که قشر عظیم روستایی تولید کننده و صاحب نسق، به خرده مالکان ناتوانی تبدیل شدند که محصولات آن ها جوابگوی نیازهای روز افزون مصرف کنندگان نبود.
عده ای از صاحب نظران معتقدند، که یکی از علل عدم توسعه ی روستایی در بسیاری از کشورهای جهان سوم، فقدان سیاست مشخص مبتنی بر نظریه ی توسعه ی روستایی است. این صاحب نظران، به مسئولان کشورهای جهان سوم توصیه می کنند، که یکی از نظریات توسعه ی روستایی را انتخاب کنند و سیاست های توسعه ی خود را بر آن منطبق سازند (محمد حسین بابلی یزدی – محمد امیر ابراهیمی؛ 2).
روستا، کهن ترین شکل سکونت های بشری و روستانشینی، یکی از قدیم ترین شیوه های زندگی اجتماعی بشر است. روستاها از گذشته، به عنوان اجتماعات پایه، نقش اساسی در شکل گیری و شکوفایی جوامع و تمدن ها داشته اند. افول بسیاری از تمدن ها نیز، به ویرانی روستاها و بی توجهی به آن ها، عناصر پایه، تولید و رونق اقتصادی مربوط می شود.
توسعه ی بخش صنعت و گسترش شهرنشینی باعث شد، به مرور از سهم روستاها به عنوان مکان های تولیدی که نیاز سایر بخش های جامعه را تأمین می کردند، کاسته شود. با وجود این، حتی در اوج توسعه ی صنعتی و شهرنشینی، بخش روستایی به عنوان بخش تولید، پایه و اساس، به هیچ وجه اهمیت خود را از دست نداده است؛ چنان چه در کشورهای صنعتی اروپا و حتی آمریکا، حمایت از بخش کشاورزی، یک اصل و خط قرمز به حساب می آید که در اتحادیه های اقتصادی و سازمان تجارت جهانی، هر زمان که بحث بر سر بخش روستایی و کشاورزی است، این کشورها تحت هیچ شرایطی حاضر به پذیرش شرایطی که به ضرر بخش کشاورزی و روستایی آن ها باشد، نیستند؛ حتی اگر این پذیرش، منافع دیگری برای آن ها به همراه داشته باشد (محمود جمعه پور؛ 1).
بخش اول:
شناسایی کلی روستا
مقدمه
تاریخچه ی مونوگرافی:
هدف و موضوع تحقیق:
تبیین مسئله:
ده یا قریه:
اهمیت و ضرورت تحقیق:
نوع تحقیق:
نوع مطالعه:
ابزار و تکنیک های گردآوری اطلاعات:
بخش دوم:
شناسایی کلی روستا
الف) شناسایی محیط جغرافیایی:
1- هویت ده:
نقشه روستای امیر خان
کروکی روستای امیرخان
2- موقعیت عمومی و خصوصی جغرافیایی، حدود، وسعت:
3- ناهمواری:
4- اقلیم آب و هوایی:
بادهای محلی:
5- منابع آب:
6- جنس خاک:
7- پوشش نباتی:
8- حیوانات:
ب) تاریخچه ی ده:
1- گذشته ی ده بر اساس اسناد و مدارک:
2- گذشته ی ده بر اساس گفته های مردم:
3- اماکن و بناهای تاریخی:
4- حوادث تاریخی:
بخش سوم:
سیمای ده
1- نقشه ی ده:
2- توزیع مراکز مسکونی، مزارع و اماکن عمومی ده:
3- موقعیت اماکن عمومی در روستا:
4- محله های ده و مشخصات آن ها:
5- کوچه ها، میدان ها، خیابان ها:
6- جدایی مکانی:
7- راه های ارتباطی با محیط اطراف، شهر و روستاهای دیگر:
8- مسکن و تسهیلات زندگی:
بخش چهارم:
جمعیت شناسی ده
الف) ساخت جمعیت:
1- تعداد جمعیت:
3- توزیع سنی و جنسی جمعیت (هرم سنی)
3- توزیع جمعیت بر حسب سواد:
4- جمعیت فعال و غیر فعال
5- جمعیت شاغل:
6- توزیع جمعیت بر حسب شغل:
7- بیکاری – کم کاری:
ب) حرکات جمعیت:
1- زاد و ولد:
2- مرگ و میر:
3- تحرک شغلی و مکانی:
تحرک مکانی:
4- مهاجرت ها:
الف) مهاجرت قطعی:
ب) مهاجرت موقت یا فصلی:
مهاجرت از لحاظ کمیت و حجم:
مهاجرت روستایی در ایران:
بخش پنجم:
ساخت و نظام اجتماعی روستا
الف) ملاک های اقتصادی:
ب) ملاک های اجتماعی – فرهنگی:
1- روابط عمودی:
الف) خان:
ب) کدخدا:
ج) اربابان:
2- روابط افقی:
4- تحرک اجتماعی:
5- روابط اجتماعی در حال حاضر:
الف) دامداران:
ب) محصلان:
ج) دهقانان:
ب) خرده مالکان:
بخش ششم:
مالکیت و تحول آن:
مالکیت:
مرحله ی اول اصلاحات ارضی:
مرحله ی دوم اصلاحات ارضی:
مرحله ی سوم اصلاحات ارضی:
1- سابقه ی مالکیت در روستا:
2- مالکیت عوامل تولید تا اصلاحات ارضی:
3- نسق بندی در روستا:
4- چگونگی اجرای قوانین ارضی در روستا:
5- وضعیت فعلی مالکیت اراضی و عوامل تولید:
بخش هفتم:
نهادهای اجتماعی
الف) خانواده:
1- ساخت خانواده:
2- بعد خانوار و رابطه ی آن با عوامل تولید، میزان تولید و قشرهای اجتماعی ده:
3- موقعیت اجتماعی افراد در داخل خانواده:
4- روابط خانوادگی و طایفه ای:
5- روابط همسایگی:
6- ازدواج:
انواع ازدواج:
ازدواج ربایشی:
ازدواج موقت:
الف) صیغه:
ازدواج مبادله ای:
ازدواج تنظیم شده:
نوع ازدواج در روستا:
دایره ی همسرگزینی:
شیوه ی همسریابی:
عمومیت و زودرسی یا دیررسی ازدواج:
مهریه:
شیربها:
جهیزیه:
مراسم ازدواج و عروسی
خواستگاری:
مراسم عقد کنان:
دوران نامزدی:
مراسم عروسی بزرگ:
ب) تعلیم و تربیت
1- تعلیم و تربیت در خانواده:
2- آموزش و پرورش در مدرسه:
ج) مراسم مذهبی
1- مسجد و سازمان آن:
2- چگونگی شرکت در مراسم مذهبی:
3- معتقدات مذهبی در قشرهای مختلف روستاییان:
4- تأثیر نقش مذهب در روابط اجتماعی روستاییان:
د) گذراندن اوقات فراغت
1- تفریحات سنتی:
2- نحوه ی گذراندن اوقات فراغت:
3- بازی ها و سرگرمی های روستاییان:
4- بازی های کودکان:
5- فضای تفریح و فراغت:
بخش هشتم:
ساخت اقتصادی ده
الف) تولید: روابط تولید، توزیع و مصرف
1- زراعت:
2- دامداری:
گاو:
تلفات دام یا فروش دام:
فرآورده های دامی:
3- باغداری:
4- صنایع دستی:
ب) عوامل تولید
منابع آب:
چاه های عمیق:
بذر مورد نیاز:
کود مورد نیاز:
5- تقویم زراعی:
تقویم زراعی محصولات، به شرح زیر می باشد:
6- نیروی انسانی:
7- واحدهای اندازه گیری و معادل آن ها در سیستم متریک:
ج) شیوه ی مبادلات
بخش نهم:
شیوه های بهره برداری
از زمین
1- انواع واحدهای بهره برداری موجود در روستا:
بهره برداری کشاورزی و خودکفایی:
بهره برداری ارضی در ایران: قبل از اصلاحات ارضی
الف) بهره برداری مستقل خانوادگی (خرده مالکی):
ب) اجاره داری:
ج) مزارعه:
د) غارس و مالکی:
بهره برداری کشاورزی در ایران بعد از اصلاحات ارضی
الف) گسترش بهره برداری خانوادگی:
ب) ایجاد شرکت های سهامی زراعی:
ج) واحدهای کشت و صنعت و مجتمع های شیر و گوشت:
هـ) واحدهای مکانیزه ی مبتنی بر سرمایه داری ارضی:
د) واحدهای تعاونی تولید:
2- تحولات و تغییرات واحدهای بهره برداری خانوادگی:
بخش دهم:
سازمان ها و تأسیسات روستا
1- شرکت تعاونی روستایی:
2- شورای اسلامی:
3- پایگاه مقاومت بسیج:
4- کتابخانه:
5- مدرسه:
6- دکان ها:
بخش یازدهم:
رفتارهای اجتماعی و فرهنگ مردم
تعریف فرهنگ:
موضوع نقش های اجتماعی، ستیز نقش ها در خانواده و روستا
همیاری و تعاون در زمینه های اجتماعی و اقتصادی
آسیب ها و کجروی های اجتماعی
تمایلات، آرزوها و خواسته ها
ضرب المثل ها، ترانه ها و افسانه ها
ب) افسانه ها:
ج) ترانه ها:
منابع و مآخذ:
شامل 119 صفحه فایل word
روستای آبجهان، از توابع دهستان دولتخانه، بخش باجگیران، شهرستان قوچان می باشد، که در 8 کیلومتری شمار روستای دولتخانه، مرکز دهستان دولتخانه، 60 کیلومتری جنوب شهر باجگیران، مرکز بخش باجگیران و 40 کیلومتری شمال غرب شهر قوچان، مرکز شهرستان قوچان، واقع شده است. از نظر موقعیت جغرافیایی، روستای آبجهان، در عرض جغرافیایی 37 درجه و 21 دقیقه ی شمالی و 58 درجه و 24 دقیقه ی طول شرقی قرار دارد.
3- ناهمواری ها:
روستای آبجهان، در منطقه ی کوهستانی شمال شهرستان قوچان قرار گرفته است. این منطقه، دارای ارتفاعات امام داغی با جهت شمال غربی – جنوب شرقی، در شمال روستا می باشد و در بلندترین نقطه واقع در شمال شرقی روستای آبجهان از ارتفاع 2325 متری برخوردار است. روستای آبجهان، در ارتفاع 1570 متری قرار دارد و به لحاظ شیب زیاد، به صورت دامنه ای می باشد و روستای کوهپایه ای محسوب می شود و بدین جهت، معابر، مساکن و به طور کلی، بافت روستا، به شدت تحت تأثیر موقعیت کوهستانی آن قرار گرفته است. شیب عمومی اراضی این روستا، در جهت شمال – جنوب، در حدود 6 و 8 درصد و در جهت غرب – شرق، در بخش های مختلف روستا، 5 تا 50 درصد در نوسان می باشد.
بخش اول:
شناسایی کلی روستا
الف : شناسایی محیط جغرافیایی
1- هویت ده:
2- موقعیت جغرافیایی و خصوصی، حدود و وسعت:
3- ناهمواری ها:
4- اقلیم آب و هوا:
5- منابع آب، رودها، چشمه ها و قنوات:
6- جنس خاک (نوع و طبقه بندی خاک، فرسایش):
7- پوشش نباتی، نباتات:
8- حیوانات (اهلی، وحشی):
ب) تاریخچه ی ده:
1- گذشته ی ده بر اساس اسناد و مدارک:
2- گذشته ی ده بر اساس مشخصه های مردم:
اماکن و بناهای تاریخی
بخش دوم:
سیمای ده
2- توزیع مراکز مسکونی، مزارع و اماکن عمومی ده (شکل سکونت: متمرکز، پراکنده)
3- موقعیت اماکن عمومی در روستا، مثل: مدرسه، مسجد، حمام و...
4- محله های ده و مشخصات آن ها:
5- راه های ارتباطی با محیط اطراف، شهر و روستاهای دیگر:
6- وضعیت حمل و نقل:
بخش سوم:
جمعیت شناسی ده
الف) ساخت جمعیت:
1- تعداد جمعیت:
2- توزیع سنی و جنسی جمعیت (هرم سنی)
1- نسبت جنسی:
2- ترکیب سنی:
3- توزیع جمعیت بر حسب سواد:
4- جمعیت فعال و غیر فعال:
5- بیکاری و کم کاری:
ب) حرکات جمعیت
1- زاد و ولد و مرگ و میر:
2- مهاجرت:
3- تحرک شغلی و مکانی:
بخش چهارم:
ساخت و نظام اجتماعی روستا
1- روابط عمودی مانند رابطه ی مالک با روستاییان در گذشته، هرم قدرت
2- روابط افقی روستاییان، گروه های اجتماعی (گروه های شغلی، سنی، جنسی، محل سکونت قبلی)
3- آسیب های اجتماعی و کجروی اجتماعی:
4- روابط اجتماعی در حال حاضر (رابطه ی روستاییان با هم، با دیگران):
بخش پنجم :
مالکیت و تحول آن
1- سابقه مالیکیت در روستا
2- نسق بندی روستا
3- وضعیت فعلی مالکیت اراضی و عوامل تولید
بخش ششم:
نهادهای اجتماعی
الف) خانواده:
2- بعد خانوار و رابطه ی آن با عوامل تولید:
3- موقعیت اجتماعی افراد در داخل خانواده:
4- روابط خانوادگی و طایفه ای:
5- ازدواج، انواع ازدواج ها، روابط خویشاوندی و...
چند همسری:
ب) تعلیم و تربیت در خانواده (آموزش و پرورش در مدرسه):
1- تفریحات سنتی:
گذراندن اوقات فراغت:
2- بازی های کودکان
تشله بازی:
ج) مراسم مذهبی:
مراسم تدفین:
گورستان:
بخش هفتم:
ساخت اقتصادی ده
الف) تولید
1- زراعت (انواع محصولات زراعی، میزان تولید هر کدام از محصولات):
2- دامداری (انواع دام، تعداد دام، کشتار و نظارت دام یا فروش دام، فرآورده های دامی)
3- صنایع دستی (تعداد، نوع کارگاه ها، میزان تولید، ارزش تولید):
ب) عوامل تولید
1- آب، آبیاری، منابع آب، چگونگی تقسیم آب، سازمان آبیاری، نحوه ی آبیاری، مشکلات مربوط به آبیاری):
نظام آبیاری روستا:
2- نهادهای دیگر تولیدی، مثل عام شخم، بذر، کود، سموم:
3- تقویم زراعی (زمان انجام هر یک از فعالیت های کشاورزی):
الف) فروش مستقیم در بازار شهر قوچان:
درآمد:
بخش هشتم:
شیوه های بهره برداری از زمین در روستا
1-انواع واحدهای بهره برداری موجود در روستا
2- محصولات و واحدهای بهره بردرای خانوادگی:
بخش نهم:
سازمان ها و تأسیسات روستا:
1- شرکت تعاونی روستایی:
2- برق:
3- خانه ی بهداشت:
3- مخابرات:
4- فاضلاب:
5) خدمات اداری – انتظامی:
6) خدمات تجاری:
7) تأسیسات زیربنایی:
بخش دهم:
رفتارهای اجتماعی و فرهنگ مردم
1- همیاری و تعاون، شامل شیوه های مختلف همیاری در زمینه های اجتماعی و اقتصادی:
2- رفتارهای جمعی و کنترل اجتماعی، آسیب های اجتمای یا کجروی های اجتماعی:
3- ضرب المثل ها، ترانه ها و افسانه ها:
دین و مذهب:
ضمائم
باغات و کشاورزی روستای آبجهان
منابع و مآخذ:
7- مسکن و تسهیلات زندگی (طرز ساختن خانه، مصالح ساختمانی، مساحت خانه،
شامل 83 صفحه فایل word
مونوگرافی واژهای لاتینی مرکب از دو واژه mono به معنی یک و یکی و گرافی graphy به معنای ثبت کردن و نوشتن ، این دو واژه وقتی باهم ترکیب شوند معنای جدیدی مییابند به این ترتیب که گزارش کتبی و مفصلی در بارۀ یک چیز یا تشریح مفصل از یک موضوع میباشد همچنین لفظ مونوگرافی به معنای کلّیت نگاریست و چنانچه در مقدمه کتاب خارک آمده و توصیفی جامع و نکته بین که با روش علمی دربارۀ واحد اجتماعی صورت گیرد اطلاق میشود. مونوگرافی در جامعه شناسی اصطلاحاً تفصیری از چیزی است که تنهاست و در حقیقت نکاتی از موضوع مورد نظر را نگهداری میکند و مونوگرافی نخستین بار در جامعه شناسی توسط لوپله بکار برده شده است .
لغت تک نگاری را در ترجمه مونوگرافی به کار برده اند و همگان در کاربرد این مفهوم دیدگاهی یکسان ندارند زیرا بعضی مفهوم «یکتا نگاری» یا «روش بررسی مواد برگیرنده» را به جای آن به کار می برند. منظور مطالعه یک امر اجتماعی، نهاد، دسته، جمعیت، جامعه، گروه یا سازمان معینی است که با شناسایی دقیق آن می توانیم به یک سری قواعد کلی که احتمالاً در موارد مشابه دیگر نیز برقرار است، برسیم. ساروخانی باقر ،روشهای تحقیق در علوم اجتماعی،جلد اول اصول ومبانی
مونوگرافی که ترجمه آن تک نگاری است یکی از شیوههایی است که در روش ژرفائی برای مطالعه جوامع محدود مورد استفاده قرار میگیرد . در تک نگاری جوامع کوچک و محدود بطور همه جانبه مورد بررسی قرار میگیرند. بعنوان دیگر تک نگاری توصیفی است ژرف و همه جانبه از کی ده یا یک خانواده یا یک طایفه , بعنوان مثال در تک نگاری یک ده اوضاع اجتماعی , اقتصادی ,جمعیتی و فرهنگی ,نهادها , هنجارها و بطور کلی کلیه جزئیات زندگی مردم روستا مورد بررسی قرار میگیرد .
تک نگاری روستایی را غالباً در مناطقی بکار میبرند که اطلاعات کافی در زمینه ساخت اجتماعی اقتصادی آن مناطق وجود نداشته باشد و در چنین مواردی انتخاب یک ده نمونه و متوسط الحال که ویژگیهایش حتی الامکان معرف جامعه کلی باشد, میتواند طرحی کلی از ساخت اجتماعی اقتصادی منطقه را نشان دهد.
مونوگرافی به معنای مطالعه" واحد موضوعی "نیز آمده است : مونوگرافی که به معنی تحقیق و نگارش یک واحد است, در واقع "واحد موضوعی "را شامل میشود نه واحد جغرافیایی را . با این محدود کردن واحد , محقق میتواند در، زمینهای که تبحر دارد به تحقیق و مطالعه بپردازد . http://daneshameh.roshd.ir))
احسان نراقی در مقدمه ی کتاب طالب آباد اثر جواد صفی نژاد در تعریف این روش می نویسد: «تک نگاری توصیفی ژرف و دقیق از یک شخص (بیوگرافی) یا یک واحد اجتماعی مانند خانواده، طایفه، قبیله، قشر اجتماعی یا یک ده که جنبه های مختلف آن را در بر میگیرد، تک نگاری براساس مشاهده ی مستقیم و عینی استوار است. محقق با شرکت فعال در زندگی مردم جامعه مورد معاشرت مستمر با آنها و به کار بردن فنون مشاهده مستقیم، مصاحبه و پرسش نامه، وقایع و امور اجتماعی را از نزدیک مشاهده، مطالعه و توصیف می کند. تک نگاری نه تنها جنبه های گوناگون حیات اجتماعی از جغرافیا گرفته تا ساخت های اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، خانوادگی، ارزش ها، نهادها، هنجارهای اجتماعی و ویژگی های مختلف دیگر یک واحد اجتماعی را به نحو دقیق تصویر می کند بلکه به روابطی که در درون این ساخت ها موجود است نیز توجه دارد و آنها را تعیین می کند». ( صفی نژاد جواد،طالب آباد ، دیباچه)
مونوگرافی عبارت است از : مطالعه جامع یک اجتماع و یا یک امر اجتماعی نظیر خانواده، کارخانه، طبقه و غیره. «تشریح همه جانبه ی یک پدیده یا مجموعه ای از پدیده هاست. در تک نگاری ابتدا از وضع عینی، ظاهر، سطح خارجی پدیده که قابل مشاهده است آغاز می کنند سپس ابعاد ذهنی ، روانی و پیچیده ی آن را به نگارش درمی آورند. بدین سان در این مفهوم هم کلیت و هم فردیت دیده می شود. کلی است چون در خلال آن همه اعضای یک کل شناخته می شوند. فردی است چون یک پدیده نظیر یک ده، یک کارخانه، یک مدرسه در همه ابعادش سنجیده می شود» ( ساروخانی باقر، درآمدی بر دایرالمعارف علوم اجتماعی، مفهوم تک نگاری 1370)
تکنگاری، یا مونوگراف، کتابی است که به تفصیل و با بررسی تقریبا همه جزئیات در مورد یک موضوع واحد،و معمولا به دست نویسندهای واحد، نوشته شده باشد. این اصطلاح معمولا در مقابل نشریه ادواری یا سریال به معنی انتشاراتی که ادامه دار هستند به کار برده میشود. تکنگاری ممکن است کتاب، مقاله یا هر نوع دیگری از انتشارات باشد.
بخش اول- تاریخچه مونوگرافی در جهان
مقدمه 15
بیان مسئله 16
هدف تحقیق 17
اهمیت و ضرورت 18
بخش دوم-تاریخچه مونوگرافی در ایران 20
مو نوگرافی 20
تک نگاری یا مونوگرافی 22
تاریخچه مونوگرافی در جهان 22
مونوگرافی یا تک نگاری در ایران 24
پیشینه تحقیق 24
مونوگرافی روستایی هشت اباد گرمسار 31
مونوگرافی منطقه چیذر 32
بخش سوم – شناسایی کلی روستای سراب 33
مقدمه 34
تاریخچه مونوگرافی 35
اهداف تحقیق 36
بیان مسئله 36
پیشینه تحقیق 37
الف- شناسایی محیط جغرافیایی 44
1-هویت ده : نام ده ، بخش ، شهرستان ، استان 44
322-موقعیت عمومی و خصوصی جغرافیایی سراب 46
3-ناهمواریها 46
4-منابع اب :رودها و چشمه ها 47
5-جنس خاک 47
ب-تاریخچه ده سراب 48
1-گذشته ده بر اساس اسناد و مدارک 48
2- گذشته ده براساس گفته های مردم 49
3-اماکن و بناهای تاریخی 49
4-اثار تاریخی 49
بخش چهارم-سیمای روستای سراب 50
1-توزیع مراکز مسکونی ،مزارع و اماکن عمومی (شکل سکونت متمرکز و پراکنده)53
2-موقعیت اماکن عمومی در روستا (مدرسه ،مسجد،...) 55
3-محله های ده و مشخصات انها و کوچه،خیابان ها60
4-راههای ارتباطی با محیط اطراف ، شهر و روستاهای دیگر 61
5-مسکن و تهسیلات زندگی(طرز ساختن خانه ، مصالح ساختمانی ،مساحت خانه،تجهیزات خانه و ...) 62
بخش پنجم-جمعیت شناسی ده 66
الف- ساخت جمعیت67
1-تعداد جمعیت 67
2-توزیع سنی و جنسی جمعیت (هرم سنی) 68
3-توزیع جمعیت بر حسب سواد 68
4-جمعیت فعال و غیر فعای 69
5-جمعیت شاغل 71
ب- حرکات جمعیت71
1- طلاق 72
2-مهاجرتها (مهاجرت دائمی، مهاجرت موقتی، مهاجرت فصلی) 72
3-زادو ولد و مرگ و میر 74
بخش ششم –ساخت و نظام اجتماعی روستا 79
1- روابط عمودی مانند رابطه مالک با روستاییان در گذشته ،هرم قدرت 80
2- روابط افقی روستائیان گروههای اجتماعی 83
3- قشرهای اجتماعی وتغییرات مربوط و عوامل موثر در قشر بندی 83
4- تحریک اجتماعی 84
5- روابط اجتماعی در حال حاضر 87
بخش هفتم- مالکیت و تحول ان 88
1-سابقه مالکیت در روستا 89
2- مالکیت عوامل تولید تا اصلاحات ارضی 96
3-نسق بندی در روستای سراب96
4-چگونگی اجرای قوانین ارضی در روستا( بررسی جریان اصلاحات ارضی) 98
5-وضعیت فعلی مالکیت اراضی و عوامل تولید 99
بخش هشتم – نهادهای اجتماعی 100
الف – خانواده 101
1- ساخت خانواده 101
2- بعد خانوار101
3- 69موقعیت اجتماعی افراد در داخل خانواده 101
4- روابط خانوادگی و طایفه ای 102
5- روابط همسایگی 103
6- ازدواج ،انواع ازدواج ها ،مراسم جشن عروسی 104
ب- تعلیم و تربیت 105
1-تعلیم و تربیت در خانواده 106
2- اموزش و پرورش در مدرسه 107
ج-مراسم مذهبی 108
1- تاثیر و نقش مذهب در روابط اجتماعی روستائیان 109
2- چگونگی شرکت در مراسم مذهبی 109
3- سازمانهای اجتماعی- قدرت و سازمان قدرتی 110
د- گذراندن اوقات فراغت112
1-تفریحات سنتی و بازیهاو سرگرمی های روستای سراب (مردان و زنان) 112
2-بازیهای کودکان 112
3-فضای تفریحی و فراغت 114
چ –غذاها و وعده های غذایی 115
اداب و رسوم 116
الف – اعتقادات عامیانه 116
1ب-جشن و اعیاد 120
ج-مراسم مذهبی (عزاداری ماه محرم ،و رمضان) 129
د-مرگ و مراسم ان 133
بخش نهم – ساخت اقتصادی ده 136
الف – تولید 137
1-زراعت 137
2-دامداری 139
3-باغداری 139
4-صنایع دستی در روستای سراب 142
5-سایر تولیدات 142
ب- عوامل تولید 142
1-زمین و مساحت زمین های دیمی و ابی ،قطعه بندی اراضی ،تناوب زراعی ، 142
2-ابیاری 143
3-وسایل تولید 144
4-نهاد های دیگر تولید مثل شخم ، بذر ، کود ، سموم 144
5-تقویم زراعی 146
6-تقسیم محصول 147
بخش دهم – شیوه بهره برداری از زمین 150
1-انواع واحدهای بهره برداری موجود در روستا 151
2-تحولات و تغییرات واحدهای بهره برداری خانوادگی 156
بخش یازدهم- سازمانها و تاسیسات روستا 158
1-شرکت تعاونی 159
2-شورای اسلامی روستا 159
3-پایگاه مقاومت159
4-کتابخانه روستائی 159
5-مدرسه 160
6-دکانها 160
7-سایرتاسیسات مثل اب لوله کشی، برق ، تلفن و... 160
بخش دوازدهم- رفتارهای اجتماعی و فرهنگی مرد 161
1-تعریف فرهنگ 162
2-رفتارهای اجتماعی ، هنجارها، ارزشهای اجتماعی ، ضد ارزش 162
3-موضوع نقشهای اجتماعی، ستیز نقشها در خانواده و در روستا 163
4- همیاری و تعاون شامل شیوه های مختلف همیاری در زمینه های اجتماعی ، اقتصادی 163
5- رفتارهای جمعی و کنترل اجتماعی ، اسیبهای اجتماعی یا کجروی اجتماعی 164
6- ارزوها ،تمایلات ، خواستها 165
7- ضرب المثلها، ترانه ها و افسانه ها 166
نتیجه گیری و پیشنهادات 167
ماخذ و منابع
شامل 191 صفحه فایل word