افزایش رضایت زناشویی زنان خوابگاههای دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبائی
126 ص
بررسی اثر بخشی درمان براساس رویکرد طرحواره- محور بر
افزایش رضایت زناشویی زنان خوابگاههای دانشکده
لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*
فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)
تعداد صفحه:123
فهرست مطالب :
فصل اول:
1-1. مقدمه
1-2. بیان مساله
1-3. اهمیت و ضرورت تحقیق
1-4. اهداف تحقیق
1-5. فرضیههای تحقیق
1-6. متغیرهای تحقیق
1-7. تعاریف مفهومی و عملیاتی واژگان اختصاصی
فصل دوم:
2-1. خانواده
2-2. ازدواج
2-3. رضایت زناشویی
2-4. عوامل موثر بر رضایت زناشویی
2-4-1. سن ازدواج و رضایتمندی زناشویی
2-4-2. جنس و تفاوتهای جنسیتی در رضایت زناشویی
2-4-3. مهارتهای ارتباطی و رضایت زناشویی
2-4-4. تفکر و شناخت در رضایت زناشویی
2-4-5. سوابق تربیتی و خانوادگی و رضایت زناشویی
2-4-6. خانواده اصلی و نقش شناختها، اندیشه و باورهای زیر بنایی در رضایت زناشویی
2-5. طرحواره
2-5-1. طرحوارهها و افکار خودکار
2-5-2. طرحوارهها و اسنادها
2-5-3. طرحوارهها و انتظارات
2-5-4. طرحوارهها و فرضیات
2-5-5. طرحوارهها و استانداردها
2-5-6. نقش طرحوارهها در روابط خانوادگی
2-5-6- الف). شکل گیری طرحوارههای خانوادگی
2-5-7. طرحوارههای ناکارآمد
2-5-8. منشاء طرحوارههای ناکارآمد اولیه
2-5-9. انواع طرحوارههای ناکارآمد اولیه
2-5-9- الف). حوزه اول: بریدگی و طرد
2-5-9- ب). حوزه دوم: خود گردانی و عملکرد مختل
2-5-9- ج). حوزه سوم: محدودیتهای مختل
2-5-9- د). حوزه چهارم: معطوف به دیگری بودن
2-5-9- ر). حوزه پنجم: گوش به زنگی بیش از حد و باز داری
2-5-10. خصوصیات طرحوارههای ناکارآمد اولیه
2-5-11. سبکهای مقابلهای ناکارآمد
2-5-12. طرحواره درمانی
2-5-12- الف). شناسایی و ارزیابی طرحوارههای ناکارآمد اولیه
2-5-12- ب). تغییر، اصلاح و بازسازی طرحوارههای ناکارآمد اولیه
2-5-13. بازسازی طرحوارههای حاصل از خانواده اصلی در رویکرد طرحواره- محور
2-5-13- الف). راهبردهای تجربی (هیجانی)
2-5-13- ب). راهبردهای شناختی
2-5-13- ج). تکنیکهای بین فردی
2-5-13- د). الگو شکنی رفتاری
2-6. حمایت پژوهشی از اثر بخشی رویکرد طرحواره- محور
فصل سوم:
3-1. روش پژوهش
3-2. جامعه آماری، نمونه پژوهش و روش نمونه گیری
3-3. روش جمع آوری دادهها
3-4. ابزار پژوهش و اعتبار و پایایی آزمونها
3-4-1. فرم مشخصات دموگرافیک، نمونه مورد پژوهش
3-4-2. پرسشنامه DASS
3-4-3. پرسشنامه فرم کوتاه طرحواره یانگ (YSQ)
3-4-4. پرسشنامه رضایت زناشویی امزیچ
چکیده :
خانواده، واحدیاجتماعی و نظامی سازمان یافته است که در بقا و رشد نوع بشر نقش بسیار با اهمیتی را داراست و بنیادیترین نهاد جامعه محسوب میشود. خانوادههای با کارکرد سالم، بهسالم سازی فضای جامعه یاری رسانده و زمینه رشد و شکوفایی اعضای خود را فراهم میکنند. خانواده بستر رشد و رفاه جسمی و روانی اجتماعی کودک و عامل تحقق و تعادل فیزیکی، روانی و اجتماعی انسانهاست. یکی از مهمترین عوامل پیش بینی کننده بهداشت روانی افراد متاهل، روابط با همسر است (لاسول[1] و لاسول، 1991). روابط با همسر عنصر اصلی زندگی عاطفی و اجتماعی فرد است و نداشتن رضایت زناشویی به توانایی زوجین برای برقراری روابط توام با خوشنودی بافرزندان وهمچنین سایر افرادخانواده آسیب میرساند. روابطمطلوب توامبا رضایت در درون خانواده به سازگاری موثرتر افراد در موقعیتهای گوناگون یاری میرساند واز طرف دیگر تعارضات زناشویی،[2] زمینه آسیبهای روانی را فراهم میکند. زندگی مشترک در طبیعت ذاتی خود موجب تعارضات و چالشهایی در روابط میان زوجین میشود (وینچ[3] و همکاران، 1974).
رویکردهای گوناگون زوج درمانی با هدف کاهش تعارضات و آشفتگیهای ارتباطی میان زوجین به وجود آمده است (میستی،[4] 2004). مشاوره زوجین براساس این فرضیه است که مشکلات افراد در زمینه روابط زناشویی از طریق مشاوره بهتر بر طرف میگردد. مروری بر ادبیات تحقیقاتی در این زمینه که از اولین سالهای 1996 انجام شده کارایی خانواده و زوج درمانی را در درمان زوجهای ناسازگار مورد تاکید قرار میدهد. (روزن- گاردن[5] و همکاران، 2004).
هدف زوج درمانی کمک به زوجین برای سازگاری مناسبتر با مشکلات جاری و یادگیری روشهای موثرارتباط است (میستی، 2004). اما علی رغم این هدف، بسیاری از درمانهای موجود در این زمینه مورد انتقاد قرار گرفتهاند. به عنوان مثال، یکی از مقولههای مهم در زوج درمانی توجه به روابط بین فردی[6] افراد است. این مقوله در بسیاری از درمانها مورد عنایت قرار گرفته، اما نه به عنوان یک عنصر فعال. برای نمونه، در رویکرد شناختی- رفتاری، مشکلات مربوط به روابط بین فردی افراد، که ممکن است در روابط اولیه آنان با افراد مهم زندگی خود در دوران کودکی ریشه داشته باشد، به عنوان موانعی در نظر گرفته میشود که برای دستیابی به تبعیت فرد از راهبردهای درمانی باید بر آنها غلبه کرد. اما این فرض وجود دارد که بسیاری از افراد روابط بین فردی ناکارآمدی دارند که ریشه این روابط به اوایل زندگی و دوران کودکی آنان برمیگردد و از آنجایی که این مشکلات بین فردی هسته اصلی مسائل آنان را تشکیل میدهد، بنابراین این مقوله یکی از بهترین حوزهها برای سنجش و درماناین گروه از افراد به شمار میآید و با تمام اهمیتی که دارد در درمان شناختی- رفتاری کلاسیک نادیده گرفته شده است (یانگ،[7]ویشار[8] و کلوسکو[9] ؛ ترجمه حمید پور و اندوز، 1386).
یکی دیگر از درمانهایی که در این حوزه به کار رفته، درمان مبتنی بر رویکرد روان پویایی[10] است. درمقایسه باسایر درمانها این رویکرد تمایل کمتری به یکپارچه سازی راهبردهای درمانی دارد. درمانگرانی که جهت گیری روان پویایی دارد، به ندرت به مراجعان خود تکالیف خانگی میدهند. به علاوه، این درمانگران مبتنی بر همان سبک و سیاق سنتی خود سعی میکنند در روند درمان خنثی و بی طرف باشند و به مراجع اجازه میدهند تا هر آنچه که در رابطه با مشکل به ذهنش میآید در جلسه درمانی بیان کند. اماامروزه بسیاریاز درمانها اینمسائل رامورد توجه قرارداده و راهبردهای یکپارچهتری را ارائه میکنند (یانگ و همکاران، همان منبع).
از سوی دیگر، در مبحث زوج درمانی این اعتقاد وجود دارد که هر فرد تاثیراتی را از خانوادهزیستی خودوارد زندگیزناشویی میکند. افراد مجموعهای ازانتظارات، باورها و تصورات خیالی مربوط به نقش خود و همسرشان را در پیوند زناشویی داخل میکنند. متاسفانه بسیاری ازانتظارات، شدیدا غیر واقع بینانه هستند و از این رو سبب گسترش ناامیدی، بی اعتمادی و پرخاشگری میشوند (برنشتاین[11]و برنشتاین، 1986؛ ترجمه سهرابی، 1382). درباره تاثیر دریافتهای قبلی در ادراکها و تصورات جدید نظراتی عنوان شده، اما در روانشناسی شناختی برای توضیح این اثر از مکانیسمها و مفاهیم مختلفی استفاده شده است. یکی از قویترین مکانیسمها و مفاهیمی که در این مورد به کار رفته طرحواره[12] است که از زمان پیاژه و سپس بک وارد علوم شناختی شده است. یانگ و همکاران (2003) معتقدند که طرحوارهها، الگوهای ثابت و دراز مدتی هستند که در دوران کودکی به وجود آمده و تا بزرگسالی نیز ادامه مییابند. ما ازطریق طرحوارهها به دنیای اطرافمان نگاه میکنیم. طرحوارهها، باورها و احساسات مهمی در مورد خود و محیط اطراف و آینده میباشند که افراد آنها را بدون چون و چرا پذیرفته و تداوم میبخشند و در برابر تغییر آنان نیز از خود مقاومت نشان میدهند. معمولا این طرحوارهها بهغیر از بافت درمانی درجای دیگری تغییر نمیکنند. یانگ (1999)با یکپارچه سازی تکنیکهای مختلف درقالب یک نظریهمنسجم، طرحواره درمانی را که رویکردی نظاممند است به وجود آورده و با این کار باعث گسترش مرزهای درمان شناختی- رفتاری، که قبلا بعضی جنبههای آن مورد انتقاد قرار گرفته بود، شد. طرحواره درمانی بر پایه رفتار درمانی شناختی بنا شده، با این تفاوت که درحوزه شناختی به ریشههای گذشتهموثر در مشکلات فردی توجه چندانی نمیشود، اما در حوزه رویکرد طرحواره- محور با تاکید بیشتر روی جنبههای تحولی مشکلات روانشناختی دردوران کودکی ونوجوانی واستفاده از فنون یکپارچه درمانی، افقهای نوینی فراروی درمانهای زناشویی گشوده شده است (یانگ و همکاران، 2003).
1-2. بیان مساله
از دهه 1990 به بعد، مطالعات علمی پیرامون رضایت زناشویی[13] افزایش یافته و در مقایسه با یافتههای علمی دهههای گذشته، حجم زیادی از این تحقیقات به جنبههای گوناگون رضایت زناشویی اختصاص یافته است (برادبری،[14] فینچمن[15] و بیچ[16]، 1999). رضایت زناشویی، نشانگر استحکام و کارآیی نظام خانواده است. سعادت و سلامت خانواده به وجود ارتباطات سالم و بالنده زوجین بستگی دارد و چنانچه پایه خانواده از استحکام لازم برخوردار نباشد، پیامد منفی آن انواع مشکلات جسمی و روانی است (ستیر،[17] ترجمه بیرشک؛ 1370).
امروزه میزانزیادی از نابهنجاریهای روانشناختی و مشکلات بهداشت روانی ناشی از ارتباطهای مختل، تعارضها و کشمکشهای درون خانواده و ناتوانی در مسائل خانوادگیاست (خمسه، 1382). عوامل موثر بررضایت زناشویی بارها توسط محققان مطرح شده است. پیچیدگی مفهوم رضایت زناشویی و عوامل بسیار گوناگون تاثیر گذار در آن، عرصه چالش برانگیزی را به وجود آورده است. سازگار شدن با فرد دیگری که به فرهنگ و زمینه خانوادگی دیگری تعلق دارد، دشوار است؛ در حالی که تغییرات چرخه زندگی نیز به این پیچیدگی میافزاید. از طرف دیگر، این فرض نیز وجود دارد که ممکن استتاثیراتی که هرفرد ازمحیط اولیهخود وارد زندگی زناشویی میکند در رضایت یا عدم رضایت آن نقش داشته باشد. بخشی از این تاثیرات، طبق نظر یانگ (1999- 1990) حاصل طرحوارههایی هستند که فرد به طور ناخودآگاه همراه با خود وارد زندگی مشترک کرده و این طرحوارهها خواه ناخواه بر آن تاثیر میگذارند. یانگ و همکاران (2003) معتقدند که برخی از طرحوارهها به خصوص طرحوارههایی که در نتیجه تجارب بد کودکی ایجاد شدهاند، ممکن است هسته اصلی اختلالات رفتاری مزمن و دیگر مشکلات بین فردی باشد. برای بررسی این ایده، یانگ مجموعهای از طرحوارهها، که آنها را طرحوارههای ناکارآمد اولیه[18] مینامند، مشخص نمود و طرحواره درمانی[19] را برای تغییر آنها پیشنهاد کرد. طرحواره درمانی یک درمان ترکیبی استکه بهوسیله یانگ (1990) براساسمفاهیم درمانشناختی- رفتاری رشد یافت. این رویکرد بر کشف ریشههای تحولی،[20] مشکلات روان شناختی[21] و کشف طرحوارههای ناکارآمد اولیه تاکید میکند (یانگ و همکاران، 2003). معمولا ماهیت ناکارآمد این طرحوارهها وقتی ظاهر میشوند که مراجعان در روند زندگی روزمره خود و در تعاملاتشان با همسر، دوستان و در محل کار به گونهای عمل میکنند که طرحوارههایشان تایید شود.
پژوهش حاضر براساس رویکرد طرحواره درمانی یانگ انجام شده است. یانگ و همکاران (2003) معتقدند که طرحوارهها به دلیل ارضا نشدن نیازهای هیجانی اساسی دوران کودکی به وجود آمدهاند. این پنج نیاز اساسی عبارتنداز: 1) دلبستگی[22] ایمن بهدیگران، 2) خودگردانی،[23] کفایت وهویت، 3) آزادی در بیان نیازها و هیجانهای سالم، 4) خودانگیختگی[24] و تفریح و 5) محدودیتهای واقع بینانه[25] و خویشتن داری.[26] هدف طرحواره درمانی این است که به مراجعان کمک کند تا راههای سازگارانهتری را برای ارضاء نیازهای اساسی هیجانی بیابند. تمامی مداخلات طرحواره درمانی ابزاری برای رسیدن به این هدف هستند (یانگ، و یشار و کلوسکو، 2003؛ ترجمه حمید پور و اندوز، 1386).
به عقیده یانگ (1999) طرحوارهها دو عملکرد اصلی دارند که عبارتست از تداوم طرحواره[27] و بهبود طرحواره.[28] تداوم طرحواره، به هر چیزی اشاره دارد که فرد انجام میدهد تا وضعیت فعلی طرحواره را حفظ کند. این مکانیسمها شامل تحریفهای شناختی[29]، الگوهای خود آسیب رسان[30] و سبکهای مقابلهای[31] هستند که در نهایت باعث تقویت طرحواره میشوند. از آنجایی که طرحواره مجموعهای از خاطرات، هیجانات، احساسات بدنی و شاختها هستند، بهبود طرحواره به بهبود اثرات مخرب تمامیاین مواردبستگی دارد. در واقع هدف نهایی طرحواره درمانی بهبود طرحوارهها است. سه سبک مقابلهای ناسازگار که عمدتا توسط افراد به کار میرود عبارتند از: 1) تسلیم طرحواره[32] شدن: وقتی افراد تسلیم طرحواره خود میشوند به درست بودن آن اصرار دارند و هیچ وقت سعی نمیکنند با آن بجنگند، بلکه تصور میکنند طرحواره درست است. 2) اجتناب از طرحواره[33]: وقتیافراد این سبک مقابلهای را به کار میبرند، به گونهای عمل میکنند که طرحواره هیچ وقت فعال نشود. آنها از فکر کردن راجع به طرحواره اجتناب کرده وافکار و تصاویر طرحواره برانگیز را بلوکه میکنند. 3) جبران افراطی طرحواره[34]: وقتی افراد این سبک مقابلهای را به کار میبرند از طریق فکر، احساس ورفتار وروابط بینفردی به گونهای با طرحواره میجنگند که انگار طرحواره متضادی دارند. یعنی درست عکس طرحواره خود رفتار میکنند (یانگ و همکاران، 2003).
اکثر افرادی که برای درمان اختلافات زناشویی مراجعه میکنند از اصلاح و تغییر الگوهای رفتاری و باورهای هستهای[35] خود ناامید شدهاند و اصرار میورزند که این باورهای زیر بنایی (طرحوارهها) و رفتارها به صورت جزء جدایی ناپذیر وجودشان است و در نتیجه نمیتوانند آنها را تغییر دهند (یانگ و همکاران، همان منبع). یکی از چالشهایی که امروزه درمانگران با آن روبرو هستند ارائه راهبردهای درمانی[36] موثر برایمراجعان است تا بتوانند در سایه آن انواع مشکلات خود را در زمینههای مختلف زندگی فردی و خانوادگی حل کنند.
با توجه به آنچه در بالا ذکر شد، پژوهش حاضر در پی پاسخ به این سوال است که، آیا آموزش براساس رویکرد طرحواره- محور بر افزایش رضایتمندی زناشویی زنان موثر است؟
1-3. اهمیت و ضرورت تحقیق
رضایت زناشویی جهت گیری و نگرش مثبت زوجین را نسبت به جنبههای گوناگون زندگی زناشویی نشان میدهد (هاوکینز،[37] 1968؛ به نقل از برنشتاین و برنشتاین، 1986؛ ترجمه سهرابی، 1382). کاهش یا فقدان رضایت زناشویی، یکی از مهمترین عللمراجعه زوجها بهمشاوران ودرمانگران خانوادهمیباشد. ناهنجاریهای خانوادگی و زندگی زناشویی از عوامل خطر ساز بروز آسیبهای روان شناختی در زوجین و فرزندان آنهاست و نظام خانواده را که در واقع زیر بنای جامعه سالم است، مورد تهدید قرار میدهد. از طرف دیگر با پیچیدهتر شدن جوامع و روابط انسانی، ضرورت یافتن ابزارهای نظری و کاربردی متنوع که با پیشرفتها و تحقیقات علمی روز دنیا هماهنگی داشته باشد، روز به روز بیشتر احساس میشود. با این وجود پژوهشهای انجام شده درباره روشهای درمانی جدید در حوزه خانواده درمانی و زوج درمانی در جامعه ایرانی محدود و ناکافی به نظر میرسد.
بههر حال، در مقایسه با اغلب رویکردهای دیگر، رویکرد طرحواره- محور[38] رویکردی یکپارچه است، مخصوصا این که با توجه به نوع مشکل فرد در زمینههای مختلف، جنبههایی از مدلهای شناختی، رفتاری، روان پویایی، روابط موضوعی،[39] دلبستگی و گشتالت[40] را در هم میآمیزد. طرحواره درمانی اگرچه مولفههای شناختی و رفتاری را برای درمان ضروری میداند، با این حال به تغییر هیجانی، تکنیکهای تجربی و رابطه درمانی نیز اهمیت میدهد. یکی از مزیتهای رویکرد طرحواره درمانی، ایجاز و از سویدیگر پیچیدگی و قابل تعمق بودن آن است. درک آن برای مراجعان و درمانگران راحت است. این مدل، ایدههای پیچیده را به صورتی ساده و قابل فهم عرضه میدارد. در مرحله سنجش، پرسشنامه طرحواره یانگ به کار برده میشود که طرحوارههای افراد و سبکهای مقابلهای مورد استفاده آنها را میسنجد. این رویکرد بر بینش، به تغییرشناختی، هیجانی، بین فردی ورفتاری نیزاهمیت میدهد. همچنین به نظر میرسد طرحواره درمانی، در درمان زوجین مشکل دار نیز مفید و اثر بخش باشد، چون به آنها کمک میکند تا طرحوارههای طرف مقابل را بشناسند و بهبود ببخشند (یانگ و همکاران، 2003).
از سوی دیگر، با توجه به سوالات فراوانی که در خصوص تفاوت جنسیتی زنان و مرداندر ابراز مشکلات زناشویی وحل آنها وجود دارد، هدف این بود که این پژوهش بر روی زنان انجام گیرد. مشخص شده است که برای زنان، ازدواج منبع فشار روانی بیشتری است و آنان را در مقابل مشکلات جسمی و روانی آسیب پذیرتر میکند (هریس،[41] 1978؛ بریسکو،[42] 1982؛ جک،[43] 1991؛ به نقل از کرو،[44] ترجمه موسوی، 1384).
ماهیت رابطه زن و شوهر و توصیف آن به صورت یک رابطه محدود کننده، عامل مهمی دربروز مشکلات زناشویی است. زنان عمدتا بیشتر به دنبال درمان بیماریهای خفیف روانی و رفع مشکلات خانوادگی و زناشویی هستند (زنان بین 44-18 ساله دو برابر ونیم بیشتر ازمردان درمان را میپذیرند) ومردان گاها نسبت به درمان علاقهای نشان نمیدهند. بریسکو (1982) معتقد است که شاید دلیل این امر آن باشد که احتمالا این موضوع مربوط به تفاوت جنسی در توانایی رابطه برقرار کردن به هنگام تجربه فشارهای روانی حاصل از مشکلات خانوادگی است. یکی از منابع حمایتهای عاطفی که در این زمینه وجود دارد نظام خدمات درمانی است و اغلب زنان توسط این نظام به عنوان افرادی دارای بهداشت روانی ضعیف مطرح شدهاند که میبایست تحت درمانهای حمایتیقرار بگیرند. شایددلیل اینامر به سیستم خدمات درمانی برمیگردد که زنان بیشتر از مردان برای گرفتن مشاوره و درمان تشویق میکنند (بریسکو، 1982؛ به نقل از کرو، ترجمه موسوی، 1384؛ کارتر[45]و مک گلدریک،[46] 1990). بنابراین با توجه به آنچه گفته شد، ضرورت داشت اثر بخشی این رویکرد درمانی (مدل طرحواره- محور) به افزایش رضایت زناشویی زنان مورد بررسی قرار بگیرد.
و...
بررسی ارتباط میان رضایت زناشویی و هوش همسران
لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*
فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)
تعداد صفحه:138
پایان نامه برای دریافت کارشناسی در رشته روانشناسی عمومی
فهرست مطالب :
چکیده
مقدمه....................................................................... 1
فصل اول :گستره علمی موضوع پژوهش
1- موضوع پژوهش............................. 4
2- هدفهای پژوهش ......................................................... 4
3- امکان بررسی موضوع پژوهش واهمیت آن ................................... 5
4- سؤالهای پژوهش ................................................. 5
5- فرضیههای پژوهش.............................................. 6
6- متغیرها وتعریف عملیاتی آنها......................................... 6
خلاصه........................................................ 8
فصل دوم:ادبیات وپیشینه تحقیق
تعریف رضایت........................................................... 10
تعریف رضایتمندی زناشویی.......................................... 11
ازدواج ............................................. 12
تعریف ازدواج ............................................................. 12
فوائد ازدواج............................................... 13
ازدواج دختر وپسر ریشههای دوران کودکی ............................ 14
افکار مسموم ................................................... 17
بهداشت روانی .................................................. 17
بهداشت روانی از دیدگاه اسلام وعرفان ................................ 20
مهمترین عوامل برای ازدواجهای موفق...................................... 20
پختگی روانی ورشد عاطفی فکری طرفین................................. 20
طرز تفکر وعقاید وتمایلات ............................. 21
طرز تلقی ونگرشها ................................................ 22
عقاید مذهبی ........................................... 23
اختلافات طبقاتی .............................................. 23
میزان تحصیلات ........................................... 24
توافق وطرز فکر درباره امورجنسی ................................... 24
تولد فرزند......................................... 25
تعداد فرزندان................................................. 26
اخلاق ........................................................ 26
دخالت اطرافیان وبستگان ......................................... 27
تفاوت سنی بین زن وشوهر .............................. 27
رابطه با اولیا .............................. 28
ویژگیهایی که در امر زناشویی نقش منفی دارد........................... 29
وجوهی از اختلافات زناشویی ........................................................... 31
نیازهای احساسی زن ومرد......................................................... 31
چگونه میتوان در زندگی خوشبخت بود....................................... 32
نیاز اساسی ازدواج موفق.................................................... 33
نقش زن در زندگی امروز ........................ 35
زن در نقش همسری .......................................................... 35
موقعیت زن در اسلام .......................................................... 36
ازدواج از نظر اسلام........................................................ 37
سختگیری در مسئله ازدواج........................................ 38
اهداف والای ازدواج در اسلام..................................... 38
معیارهای انتخاب همسر ................................................... 40
خواستگاری................................ 42
مهریه....................................... 42
جهیزیه .......................................................................... 43
عقد وعروسی........................................................ 44
حقوق زن وشوهر........................................................... 45
رفتار............................................................................... 46
گفتار................................................................................... 46
هدف زندگی ازدید قرآن .......................................... 46
اساس رابطه زناشویی از نظر قرآن کریم .................................... 47
خانواده.................................................................. 48
تیپهای خانواده....................................................................... 49
خانواده متزلزل . ........................................................................ 50
خانواده متعادل................................................................... 50
خانواده متکامل...................................................................... 50
ویژگیهای ارتباط سالم زن و شوهر.......................... 51
ویژگیهای ارتباط ناسالم زن و شوهر....................................................... 52
توصیههایی برای زن وشوهرها........................... 53
شیوههای کاربردی برای رسیدن به تفاهم ........................................... 53
طلاق........................................................... 54
خانواده گسسته ..................................................... 56
اختلافات خانوادگی .................................................. 56
تاثیر فروپاشی ازدواج وجامعه...................................................... 57
انواع عوارض بعد از طلاق..................................................... 58
تدابیر اسلام برای پیشگیری از طلاق.................................................. 59
هوش............................................................................................. 60
تعریف هوش....................................................................... 60
وضعیت هوش در سازمان واعمال ذهنی ............................................. 63
هوش عملی وهوش نظری............................................... 64
هوش واستعدادهای دیگر................................................. 65
ماهیت عامل g .......................................................... 67
تست هوش چیست................................................................. 67
بهره هوشی (هوشبهر )چیست........................................... 67
بهره هوشی وتوانائیهای دیگر ذهنی........................................ 69
ماهیت هوش ............................................................ 70
الف- هوش بعنوان توان درک رابطه.................................................. 71
ب- هوش بعنوان توان سازگاری با موقعیتهای جدید............................ 71
پ- هوش بعنوان ظرفیت یادگیری .................................................. 72
ت- هوش بعنوان قدرت وتفکر انتزاعی ............................................. 72
عوامل موثر در رشد هوش ............................................. 72
نقش محیط ووراثت در تشکیل هوش.............................. 73
1- وراثت وهوش........................................ 73
2- ازدواج میان خویشاوندان وهوش ........................................ 75
3- هوش چگونه به ارث میرسد......................................... 75
4- محیط وهوش.................................................................... 75
5- نقش زمان در تشکیل هوش................................................. 76
6- عوامل محیطی موثر در رشد هوش................................................. 77
آزمون استانداردشده هوش.................................................... 78
آزمونهای هوش ......................................................... 80
آزمونهای گروهی................................................... 81
آزمونهای فردی هوش....................................................... 82
دیدگاه نظری مختلف از مفهوم هوش...................................................... 83
نظریههای معاصر هوش.................................................. 84
الف: نظریههای عاملی هوش....................................................... 85
نظریه دوعاملی اسپیرمن...................................................... 86
نظریه سلسله مراتبی........................................ 87
نظریه چند عاملی ترستون................................................. 88
نظریه سه بعدی گیلفورد................................................. 89
نظریه کتل درباره هوش متبلور وهوش سیال............................ 90
نظریه دوسطحی جنسن.............................................................. 91
ب: نظریههای فرایند مداری هوش......................................... 92
نظریه شناختی پیاژه درباره هوش................................ 93
نظریه بازنمایی برونر........................................................... 95
مروری بر نتایج تحقیقات به عمل آمده در زمینه رضامندی زناشویی درداخل وخارج کشور..... 95
خلاصه ...................................................................... 107
فصل سوم: فرایند روش شناختی بررسی تجربه موضوع
1-انتخاب نمونه............................................................ 114
1-1- جامعه مورد بررسی............................... 114
2-1 روش نمونه گیری ............................................................. 115
3-1 نمونه منتخب.................................................................. 115
2-ابزار وروش اجرای پژوهش.................................................. 115
1-1 ابزار پژوهش ........................................................... 115
2-2 آزمون رضایتمندی زناشویی ENRICH....................... 115
3-2روش نمره گذاری پرسشنامه رضایتمندی زناشویی ENRICH............... 119
4-2آزمون ماتریسهای پیشرونده ریون RAIVEN...................... 120
5-2شیوه نمره گذاری ماتریسهای پیشرونده ریون RAIVEN............... 120
6-2 روش اجرای پژوهش.......................................... 121
3-طرح پژوهش وروشهای آماری....................................... 121
1-1- معرفی طرحهای پژوهش ......................................... 121
1-2-روشهای آماری وتحلیل دادهها .................................... 121
خلاصه................................................ 122
فصل چهارم:ارائه وتحلیل نتایج کمی
1-یافتههای توصیفی ............................................. 123
2-یافتههای مربوط به تحلیل نتایج در چار چوب فرضیهها ............. 126
خلاصه ................................................................... 128
فصل پنجم : بحث ونتایج کمی
1-بحث وبررسی درباره یافتهها ..................................... 130
2-تفسیر نهایی .................................................. 131
3-محدودیتهای پژوهش ............................................ 137
4-پیشنهادات.................................................... 138
منابع......................................................... 139
پیوستها
جدول دادههای خام مردان.................................................. 142
جدول داده های خام زنان.......................................................... 143
جدول نمرات رضایت زناشویی وهوش مردان......................................... 144
جدول نمرات رضایت زناشویی وهوش زنان.................................... 146
پرسشنامه رضایت زناشویی ............................................................ 148
برگ نمره گذاری ماتریسهای پیشرونده ریون........................................ 150
فهرست جدولها
فهرست نمودارها
چکیده :
پژوهش حاضر به منظور بررسی ارتباط میان رضایت زناشویی وهوش همسران صورت گرفته است. طرح پژوهش از نوع پس رویدادی بود واز طریق نمونهگیری در دسترس، 60نفر زن وشوهر (30زوج ) انتخاب شدند .ابراز پژوهش شامل پرسشنامه 47سوالی رضایت زناشویی Enrich وماتریسهای پیشرونده ریون بود.فرضیه تحقیق با استفاده از روش همبستگی پیرسون مورد بررسی قرار گرفت ونتیجه ،در سطح اطمینان 99%دو فرضیه تحقیق یکی مبنی بر رابطه بین رضایت زناشویی وهوش مردان ودیگری مبنی بر رابطه رضایت زناشویی وهوش زنان رد وفرض صفر مورد قبول واقع شد. دو فرضیه تحقیق بعدی با استفاده از روش t استودنت مورد بررسی قرار گرفت ونتیجه ،هردو در سطح اطمینان 99%رد وفرض صفر مورد قبول واقع شد واین نتایج حاصل شد،بین رضایت زناشویی مردان وزنان وهمچنین بین هوش مردان وزنان تفاوت معناداری وجود ندارد.
مقدمه :
پیامبر اکرم (ص) فرمودند:هیچ چیز نزد خدا محبوبتر از خانه ای که به ازدواج آباد شود نیست و هیچ چیز نزد خدا منفورتر از آشیانهای که در اسلام بوسیله طلاق از هم بپاشد نیست(مشکینی، 1359 ، ص182).
همسرگزینی، ازدواج، تشکیل خانواده، فرزند و تربیت او همه مراحلی از امتحان بزرگ الهی است که یکی پس از دیگری از راه میرسند و آدمی باکوله بار معرفت و اختیار، چنگ در ریسمان توکل الهی میزند تا به اوج قلههای پر غرور تکامل قدم نهد و خود را بر کشد ، تا در نهایت راههای پر پیچ و خم زندگی مقام والای (و رضوان من الله اکبر )را احراز نماید. ادارة زندگی مشترک و تدبیر نیکوی خانواده، همچون سایر امور نیازمند دانش کافی،دل اگاهی و بصیرت است. موفقیت در این حوزه،مجاهدت و سعی وافر میطلبد ،تا بتواند بارقههای هدایت الهی را به سوی خود جذب کند،خانواده متعادل،یکی از آرمانهای تشکیل زندگی و آرزوی برتر هر زوج جوانی است (شرفی ،1377،ص 14).
زناشویی و تاسیس زندگی مشترک خانوادگی یک خواسته طبیعی است. که غرائزش در وجود انسانها نهاده شدهاست و این خود یکی از نعمتهای بزرگ الهی است (امینی،1363،ص 3).
یکی از انگیزههای زیبا و متعالی بشر ،گرایش او به تشکیل خانواده و داشتن فرزند است . زندگی خانوادکی بشر صددرصد طبیعی است .به این معنی که آفرینش انسان به گونهای است که او را به طور فطری و طبیعی به سوی تشکیل کانون خانوادگی و داشتن فرزند سوق میدهد . شواهد تاریخی نشان میدهد که انسان در تمام طول تاریخ،زندگی خانوادگی داشته است (سادات ،1377،ص 17).
اندیشمندانی که تاریخ را از سر بصیرت مطالعه کردهاند بر این باورند که در طول تاریخ هیچ رسم و قانونی به اندازه همسر گزینی و تشکیل خانواده اهمیت نداشته است . علـت این حقیقت آن است که ازدواج یک امر نوعی است نه شخصی. یعنی هدف آن بقاوپرورش واستمرار نوع بشر است (سادات ،1377، ص 18).
پس از تشکیل خانواده زن و مرد از روی عشق و محبت در خدمت یکدیگر در میآیند و هر یک خود را وقف آسایش و راحتی دیگری میکند . در مرحلة بعد، این دو در خدمت پرورش و رفاه فرزندان قرار میگبرند وبه این ترتیب از حصار تنگ خودخواهی تنها برای خود کارکردن و جز خود کسی را ندیدن ، تا حدی خارج میشوند ، عواطف و ویژگیهای روحی آنها با قرار گرفتن در محدودة این پیوند صیقل میخورد و جز خود ، دغدغة کس دیگری نیز در درون آنها بوجود میآید . این تمرین مناسبی برای مبارزه با خودبینی و خودخواهی است که اولین شرط رشد و کمال آدمی به حساب میآید . بسیاری از نیازهای اساسی انسان در خانواده تأمین میشود : نیاز زیستی و غریزی به جنس مخالف ، نیاز به محبت ، عاطفه ، نیاز به داشتن فرزند و0000 (سادات ، 1377، ص 19 ) .
امروزه اختلال در نظام مقدس خانواده و بیاعتنایی به اصول ضروری و ارزشهای آن است که پایه های اصلی خود زمین را به تباهی کشیده و دوران معاصر را به نام (بیگانگی انسان از انسان ) که به بیماری غیر قابل علاج (بیگانگی انسان از خویشتن ) منتهی گشته است ، سزاوار نمودهاست . توقع یک جامعة صالح و مجتمع قابل تفسیر با (حیات اجتماعی معقول) بدون اصلاح نظام خانواده کاملاً بیجا و خلاف حقیقت است (انصاریان ، 1377 ، ص 3 ) .
در جامعة ما اهمیت آشنایی با و ظایف و حقوق همسران و راه و رسم زندگی زناشویی آنچنان که باید برای همگان روشن نشده و آموزش قبل از ازدواج جایگاه لازم خود را نیافته است . لازم است زوجین قبل از تشکیل خانواده با شرکت در کلاسهای آموزشی ویژه ، با مطالعه کتابهای مفید و کسب اطلاعات از افراد صاحبنظر ، آگاهیهای لازم را کسب کنند . با این گونه آموزشهای اولیه میتوان از بروز بسیاری از مشکلات در خانوادهها پیشگیری کرد (سادات ، 1377 ، ص 42 ) .
طلاق کاخ سعادت زوجین را ویران میکند و برای فرزندان محنت و رنج پدید میآورد . سرنوشت کودک تیره میشود و او از هر یتیمی ، یتیم تر میشود . امکان اینکه زوجین خود پس از طلاق به راحتی برسند ، بسیار کم است . خلاصه آنکه کودک بیشاز پدر و مادر قربانی حادثه طلاق است و بر عقل چنین والدینی که فقط به فکر خویشند و فرزند را فراموش میکنند باید شک کرد (قائمی ، 1368 ، ص 254 ) .
از نگاه نافذ امام علی (ع) مؤمن کسی است که علیرغم قلبی غمگین ، چهرهای پرنشاط دارد و این بهترین میزان و ضابطه برای ارزیابی لیاقت زن یا شوهر در زندگی مشترک است. برای تعادل در زندگی ، باید چون چشمه از درون جوشید و خرمی و زیبایی آفرید و به دیگران مسرت حیات عرضه نمود . باید دستی از آستین همت بیرون آورد و گرد و غبار افسردگی را از چهرهها (به ویژه همسر) زدود و گل لبخند را بر لبان آنان ، رویاند (شرفی ، 1377 ، ص 108 ) .
فصل اول
گستره علمی موضوع مورد پژوهش
در این فصل به بیان موضوع پژوهش و هدفهای پژوهش و همچنین اهمیت و ارزش تحقیق ، سؤالهای پژوهش و فرضیههای تحقیق پرداخته شده سپس تعاریف عملیاتی از متغیرها ارائه شدهاست . در انتهای فصل خلاصهای از مطالب مطرح شده در فصل اول ارائه میشود.
1-موضوع پژوهش
موضوع این پژوهش بررسی رابطة رضایت زناشویی و هوش همسران توسط تست رضایت زناشویی و تست پیشرونده ریون میباشد .
2- هدفهای پژوهش
اولین هدف این پژوهش بررسی رابطة معنادار بودن رضایت زناشویی با هوش در مردان میباشد .
دومین هدف این پژوهش بررسی رابطة معنادار بودن رضایت زناشویی با هوش در زنان میباشد .
سومین هدف این پژوهش بررسی تفاوت معنادار بودن رضایت زناشویی مردان و زنان میباشد .
چهارمین هدف این پژوهش بررسی تفاوت معنادار بودن هوش مردان و زنان میباشد .
3- امکان بررسی موضوع پژوهش و اهمیت آن
مفهوم ومقصود زناشویی وازدواج درطی قرنها وشرایط اقتصادی و اجتماعی وجغرافیایی و غیره پیوسته دستخوش تحول و تغییر بوده و با عوامل و نیازمندیهای گوناگون درآمیخته است . لیکن امروزه مفهوم زناشویی و ازدواج با شرایط قرن حاضر براساس محبت ، همکاری ،همدردی ، تفاهم و فداکاری متقابل و زندگی مشترک زن و مرد استوار است . عمدهترین اهدافی که تاکنون برای تحقیقات و مطالعات مختلفی که پیرامون موضوع خانواده صورت گرفتهاست مشخص نمودن ضرورت و اهمیت نقش خانواده در جوامع مختلف در جهت رشد و پیشرفت و اعتلای اهداف آرمانی آن جامعه بوده است . به عبارت دیگر محققان مختلف از ابعاد مختلف جامعهشناسی، مردمشناسی ، روانشناسی و غیره سعی نمودهاند تا با ارائه راهکارهای جدید زمینههای تداوم و انسجام بیش از پیش خانواده را مهیا سازند . زیرا امروز دریافتهاند که تنها در سایه امنیت و آرامش خانواده است که میتوان فرزندانی سـالم و پـویـا تـربیت نمود و از آنـجا کـه زن در خـانـواده نـقش مهمـی در انسـجام و شکلگیری شخصیت افراد خانواده دارد و زمانی میتواند نقش خود را کاملتر انجام دهد که دارای رضایتمندی زناشویی بیشتری باشد . لذا رضایت زن در ازدواج موضو ع مورد مطالعه تحقیقات متعدد قرار گرفته است .
4- سؤالهای پژوهش
آیا بین رضایت زناشویی با هوش در مردان رابطه معناداری وجود دارد؟
آیا بین رضایت زناشویی با هوش در زنان رابطه معناداری وجود دارد؟
آیا بین رضایت زناشویی مردان و زنان تفاوت معناداری وجود دارد؟
آیا بین هوش مردان و زنان تفاوت معناداری وجود دارد؟
5- فرضیههای پژوهش
بین رضایت زناشویی با هوش در مردان رابطه معناداری وجود دارد .
بین رضایت زناشویی با هوش در زنان رابطه معناداری وجود دارد .
بین رضایت زناشویی مردان و زنان تفاوت معناداری وجود دارد .
بین هوش مردان و زنان تفاوت معناداری وجود دارد .
6-متغیرها و تعریف عملیاتی آنها
متغیر پیش بینی کننده : در این پژوهش متغیر پیش بینی کننده هوش است . آلفرد بینه معتقد است که هوش توانایی فرد در قضاوت ،ادراک و استدلال درست است (اسکوئیلر و همکاران ،1372 ، ص 11 ) .
در این پژوهش متغیر هوش از طریق ماتریسهای پیشرونده ریون بزرگسالان ،60سؤالی سربهای (آ،
ب ، ت ، د ، ج ) اندازهگیری خواهدشد . جدول 1-1 تفسیر کیفی معادلهای هوشبهر آزمون ماتریسهای پیشرو را نشان میدهد .
و...
امروزه شاهد افزایش روز افزون شاغل بودن زنان نسبت به گذشته می باشیم که این تغییر نقش ها می تواند رضایت زناشویی زوجین و همچنین جنبه های مختلف زندگی و فرزندان را تحت تاثیر قرار دهد و از آن می توان به عنوان عنصری موثر در تعارضات زناشویی یاد کرد بر این اساس در این پژوهش به مقایسه رضایت زناشویی زنان شاغل اداره هواشناسی استان آذربایجان شرقی و خانه دار و مردان دارای همسر شاغل و یا خانه دار در شهر تبریز پرداخته شد. جهت دستیابی به هدف کلی دو فرضیه تدوین گردید.
1- بین شاغل بودن یا خانه دار بودن زنان و سطح رضایت از زندگی شان رابطه مستقیم وجود دارد
2- سطح رضایت از زندگی مردانی که زنان خانه دار دارند بیشتر از سطح رضایت از زندگی مردانی است که زنان شاغل دارند.
بررسی میزان رضایت مندی زناشویی زنان شاغل دیپلم و غیر شاغل دیپلم
لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*
فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)
تعداد صفحه:131
چکیده :
ازدواج و تشکیل خانواده یکی از مسائل مهمی است که در زندگی انسانها آثار فراوانی از نظر رشد و ارتقا شخصیت و نیل به کمالات اخلاقی و انسانی و همچنین حفظ بهداشت روانی و افزایش کارائی می تواند داشته باشد . اثرات مطلوب ازدواج منوط به شرایطی است که منجر به رضامندی از زندگی زناشویی و نهایتااز زندگی می شود . شروع و آغاز بودن آدمی روی کره خاکی همراه خانواده بوده است . هر کدام از ادیان الهی صرفنظر از نوع بینش آنها به حهان بدون شک با خانواده همراه بوده است . خانوادخ کانونی است که در تامین ارزشهای اجتماعی چون قدرت ، ثروت ، تقوی و احترام و … برای افراد مؤثر بوده و بهترین وسیله گسترش محبت در میان افراد حامعه است .
خانواده نهادی است که در طی تاریخ و در هر جامعه شکل یا ساخت و کارکرد و کنش معین داشته و اولین و مهمترین کنش آن تامین نیازهای عاطفی اعضاء و ترویج و اشاعه این نیازها از راه ایجاد روابط محبت آمیز و دوستیهای ژرف در میان افراد جامعه است.
از نظر روان شناسی خانواده به عنوان اولین محیط شکل گیری شخصیت انسانها از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است . در این رابطه آنچه که بیشتر مد نظر روان شناسی است تاثیر روابط والدین بر روی رشد سالم و متعادل عاطفی ، روانی اجتماعی و تحصیلی کودکان و یا رشد ناسالم و ایجاد اختلافات رفتاری و روانی و
. . . می باشد. کودک بیشترین تاثیر را از طریق تقلید از والدین و خانواده کسب
می کند و بنابر این میتوان گفت پایه های اولیه سلامت و عدم سلامت جامعه در خانواده شکل می گیرد . با تقریب بسیار خوبی پرداختن به خانواده و حل مسائل و مشکلات آن را می توان به عنوان جهت گیری به سوی جامعه ای سالم و توانمند و مقاوم قلمداد نموده و رشد و تعالی جامعه را در بهبود اوضاع خانواده جستجو کرد.
موضوع پژوهش
بررسی و مقایسه میزان رضایت مندی زناشویی زنان شاغل دیپلم و غیر شاغل دیپلم شهرستان آبیک در سال 81 .
این تحقیق با ارائه پرسشنامه رضایت زناشویی ENRLCH (ضمائم) انتخاب شده است . که به دو گروه از زنان شاغل و غیر شاغل دیپلم در سال 81 انجام گرفته است تا مقایسه ای گردد بین رضایت مندی زناشویی که به عنوان متغیر وابسته و زنان شاغل و غیر شاغل به عنوان متغیر مستقل در نظر گرفته شده اند.
رضایت مندی زناشویی که باعث ثبات و دوام زندگی زناشویی می شوند و به طور مستقیم تاثیر مثبتی بر خانواده داشته و در نتیجه به ایفای درست کنش ها و نقش های خانواده منجر خواهد شد .
پیش از هر چیز باید برای سلامت خانواده تلاش کرد چرا که اگر خانواده سالم باشد افراد سالم تحویل اجتماع میدهد و اگر خانواده آشفته و ناسالم باشد ، به افزایش جنایات ، بیماریهای روانی ، الکلسیم ، اعتیاد به مواد مخدر ، فقر اقتصادی و فرهنگی ، جوانان از خود بیگانه و بسیاری ناراحتی های اجتماعی دیگر کمک می نماید. همه ما باید سعی خود را در بهبود و پیشرفت خانواده به کار ببریم تا میزان رضایت مندی زناشویی نیز بالا رفته و مشکلات اجتماعی بهبود یابد.
یکی از مسائل عمده حاضر افزایش سرسام آور طلاق می باشد. بیش از %60 پیوندهای زناشویی در آمریکا به شکست می انجامد . در هر سال حدود 1 میلیون زن و شوهر از هم جدا شده و متوسط طول ازدواج و زندگی زناشویی در آمریکا 4/9 سال است .
به طور کلی هدف از پژوهش حاضر مقایسه رضایت مندی بین زنان شاغل دیپلم و غیر شاغل دیپلم پهرستان آبیک در سال 81 می باشد .
با توجه به این موضوع که پرسشنامه رضایت ENRLCH در مورد دو گروه ذکر شده انجام می گیرد .
فرضیه های تحقیق :
فرض پوچ : میزان رضایت مندی از زندگی زناشویی زنان شاغل دیپلم و زنان غیر شاغل دیپلم هیچ تفاوتی وجود ندارد .
فرض تحقیق :
در میزان رضایت مندی از زندگی زناشویی زنان شاغل دیپلم و زنان غیر شاغل دیپلم رابطه معناداری وجود ندارد .
تعریف اصطلاحات و مفاهیم :
الف ) تعریف نظری : احساسات عینی از خشنودی و لذت تجربه شده توسط زن یا شوهر موقعی که همه جنبه های ازدواجشان را در نظر بگیرید رضامندی یک متغیر نگرشی است و بنابر این یک خصوصیت فردی زن و شوهر میباشد .
ب ) تعریف عملیاتی : مجموعه احساسات عینی از خشنودی و لذت تجربه شده که شخص به وسیله میزان کاملا موافق - موافق ، مخالف و کاملا مخالف بابیانیه های موجود و در پرسشنامه رضایت زناشویی از مقیاسهای به عمل می آورد و میزان آن از طریق محاسبه نمره در پرسشنامه برآورد می گردد .
رضایت زناشویی بالا : وضعیت فردی است که نمره او بالاتر از 70 باشد و نشانگر رضایت فوق العاده از روابط زناشویی بین همسران است .
رضایت زناشویی پایین : وضعیت فردی است که نمره او کمتر از 30 باشد و نشانگر نارضایتی شدید همسران از روابط زناشویی است .
رضایت زناشویی متوسط : وضعیت فردی است که نمره او بین 40 تا 60 باشد که نشانگر رضایت نسبی و متوسط از روابط زناشویی همسران است .
متغیر مستقل : زنان شاغل و غیر شاغل دیپلم
متغیر وابسته : رضایت مندی زناشویی
متغیر کنترل : ازدواج تحمیلی ، ارائه پاسخ های ساختگی به پرسشنامه و ناتوانی در فهم موادتست در بعضی از آزمودنیها را می توان مواردی از متغیر کنترل محسوب کرد .
تشکیل کانون خانواده به عنوان یک هسته مهم و سرنوشت ساز اجتماعی یک ضرورت اجتناب ناپذیر زندگی شرافتمندانه بشری می باشد و نقش سعادت آفرین این بنیاد و نیز تاثیر ویرانگر آن را روی زندگی انسانها و در نتیجه روی جامعه هرگز نمی توان نادیده گرفت . دکتر الکس کارل دانشمند زیست شناس بزرگ اجتماعی در این باره می نویسد : آینده یک ملت وبدبختی یا خوشبختی آن به ارزش خانواده و اجتماع بستگی دارد و هیچ چیز دشوارتر از قطع ریشه عادت مند اجتماعی افراد نیست . بنابراین برای تشکیل این کانون مقدس و حفظ ارزشها و معیارهایی که این نهاد رابه نابسامانی و مصائبی که در جهان امروز افراد فراوانی را به سرگذشتها و سرنوشتهای دردناکی گرفتار ساخته است ، مطالعه ، دقت ، مقررات و مراقبت های حساب شده ای لازم است بکار گرفته شود زیرا جوامعی که هم در تشکیل خانواده و هم در حفظ آن ، موازین و مقررات عملی و نظری رانادیده گرفته یا گاهی به کوتاهی و غفلت مبتلا شده و گاهی مرزها و چهارچوبهای منطقی و انسانی را بهم ریخته اند اکنون با حوادث تلخ و شرایط بسار سخت و غمباری دست به گریبان می باشند .
خانواده کانون پذیرایی از نسل آینده است . در این کانون نهال ارزشهای انسانی که بذر آن در لحظه آفرینش در ضمیر آدمیان پاشیده شده است باید رشد و نمو کرده درخت انسانیت به بار بنشیند . از این رو هیچ یک از نهادهای اجتماعی نقشی را که خانواده در ساختار فکری – روحی و اخلاقی انسان دارد نمی تواند ایفا کند . نابسامانی های اجتماعی در بسیاری از موارد ناشی از نابسامانی در خانواده هاست و سعادت یک اجتماع بستگی کامل به وجود خانواده های سالم و سعادتمند دارد در خانواده است که انسان از لحظه های آغازین زندگی با تربیتی که از پدر و مادر دریافت می کند شکل می گیرد و ناآگاهانه به مسیری خاص سوق داده می شود . اگر خانواده ها نقش خود را به درستی ایفا نکنند نهادهای اجتماعی دیگر این خلاء را پر نمی کنند .
بعد از پرداختن به خانواده و ازدواج و روابط زناشویی که در قسمت های پیش مورد بحث و بررسی قرار گرفت حال باید دید رضایت مندی چیست ؟ و اندیشمندان و متفکران آنرا چگونه تعریف می کنند و چه عواملی را برای ایجاد و یا افزایش میزان آن در خانواده ها ذکر می نماید .
شعاری نژاد می گوید :
در رضامندی به آن حالت موجود زنده گفته می شود که تمایلات محرک وی به هدف خود رسیده اند ، احساسی که شخص هنگام رسیدن به آرزوهایش پیدا می کند و ینچ و دیگران معتقدند که رضایت زناشویی انطباق بین وضعیتی که وجود دارد و وضعیتی که مورد انتظار است ، می باشد طبق این تعریف رضایت زناشویی وقتی وجود دارد که وصعیت موجود فرد و روابط زناشویی با وضعیت مورد انتظار خود منطبق باشد .
سلیمانیانبه نقل از هاکینز1 رضامندی زناشویی را چنین تعریف می کند و احساسات عینی از خشنودی ، رضایت و لذت تجربه شده توسط زنان یا شوهر موقعی که همه جنبه های ازدواجسان را در نظر می گیرند .
رضایت یک متغیر نگرشی است و بنابر این یک خصوصیت فردی زن وشوهر محسوب می شود . طبق تعریف فوق ، رضایت زناشویی در واقع نگرش مثبت و لذت بخش است که زن و شوهر از جنبه های مختلف روابط زناشویی خود دارند . و نارضایتی زناشویی در واقع نگرشی منفی و ناخشنودی از جنبه های مختلف روابط زناشویی است .
رضایت فرد از رابطه زناشویی موجب رضایت وی از خانواده شده و رضایت از خانواده در حکم رضایت از زندگی به طور کلی می باشد .
اولسون2 و دیگران 1989 در این زمینه می نویسد :
سه زمینه کلی رضامندی وجود دارد که با یکدیگر تداخل داشته و وابسته به یکدیگرند و عبارتند از رضایت افراد از ازدواجشان ، رضایت از زندگی خانوادگی و رضایت از زندگی بطور کلی .
تحقیقات اولسون و دیگران نشان داد که رضایت زناشویی و رضایت خانواده در حدود %70 همبستگی دارند و رضایت از خانواده و رضایت از زندگی به طور کلی حدود %67 همبستگی دارند .
مزلو معتقد است شرط دست یافتن به تحقیق خود ، ارضای چهار نیاز مقدماتی تر است : 1 - نیازهای جسمانی 2 - نیازهای ایمنی 3 - نیازهای عاطفی و احساس تعلق 4 - نیاز به احترام
خانواده اصلی ترین نهاد هر جامعه ای محسوب می گردد و هر خانواده را باید خشت زیربنای جامعه . کانون اصلی حفظ سنت ها و ارزش های بالا و مورد احترام ، شالوده مستحکم مناسبات پایدار اجتماعی و روابط خویشاوندی ، مبداء بروز و ظهور عواطف انسانی ، کانون صمیمانه ترین روابط میان افراد و مهد پرورش فکر و اندیشه و اخلاق و تعالی روح انسانی بحساب آورد .
توسلی می گوید :
خانواده یک واحد اجتماعی است که در درون یک فرهنگ رشد می کند و شکوفا می شود و ضنانکه ارزشهای برتر و هدف های متعالی که رشد خانواده و تکامل جامعه را تامین می کند و هنجارها و نرم ها و انتظارات و توقعات متقابل و رفتارهای متکی بر ان که پیوند ناگسستنی با هدف ها و ایدئولوژی ها دارد . معنویت و کمال گرایی را در تعامل و همزیستی صرفا مادی خانواده وارد نسازد ممکن نیست به شناختی جامع از خانواده و جایگاه اعضای آن دست یابیم .
هیچ جامعه ای نمی تواند از سلامتی برخوردار باشد مگر آنکه خانواده هایی سالم داشته باشد . تمامی آسیب های اجتماعی متاثر از خانواده است
سن ازدواج در اسلام یعنی سن تمتع و نکاح ، زمانی که دختر و پسر به سن مزبور می رسند یا به اختیار می توانند ازدواج کنند یا به احیار . به اختیار آنست که درک مسؤلیت خانوادگی را داشته باشند و بتوانند همسرداری کنند . پس سن ازدواج در اسلام اگر به اختیار بود در کلمه آمادگی خلاصه می شود و با توجه به کلمه اختیار سن ازدواج یعنی سنی که بتوانند به یکدیگر خیر برسانند . اما سن ازدواج به احیار ، زمانی است که پسر یا دختر متوجه می شوند که به علت نداشتن همسر ممکن است به گناه آلوده شوند . گناهان بزرگی چون زنا ، لواط ، استمناء ، چشم چرانی و . . . و با توجه به کلمه احیار یعنی تنسی که باید توسط یکدیگر مهار شوند . ازدواج یک امر غریزی و طبیعی است و اینکه پروردگار می فرماید همه چیز را زوج آفریدیم و امروزه نیز حتی به ماده و ضد ماده رسیده اند از کجا که جمادات نیز نر و ماده نداشته باشند و روزی به عنوان نر و ماده معرفی نشوند ؟ به هر صورت بازار عرضه و تقاضای ترد انسان تعطیل بردار نبوده و پاسخ به ندای قدرت بقای نسل خاموش شدنی نیست . اما در چه سنی باید صدای آمادگی و اعلام استعداد را بند نمود ؟ زمانیکه قدرتهای درونی برانگیختگی را شروع می نمایند و غدد مربوطه کار خود را آغاز و کانون های محرک مشتعل می شوند و در این زمان است که به نظر اسلام با آن همه استقلال و آزادگی که بهره و ویژه و حق و حقوق انسانهاست . چون اهمیت گناه و آلودگی فوق العاده ای دارد چنانچه احتمال وقوع گناه می رود استقلال و آزادگی به قید و بند و جوب ازدواج درآمده او را به خانه تطهیر و تمتع از همسر شرعی می کشاند .
اگر بخواهیم لیست کاملی از عواملی که برای یک ازدواج موفق ضروریست ، در اینجا بیاوریم ممکن است این تصور را در ذهن افراد ایجاد کند که انتخاب همسر مناسب بسیار دشوار است . خوشبختانه اکثر ما به ضرورت مقاومت در برابر احساسات عاشقانه و همچنین تعقل مفرط در هرامری واقف هستیم . نیز همواره در خاطر داریم که اقدام به ازدواج یعنی انجام یکی از مهمترین دستورات خداوند ، بنابراین بهتر است در مورد احساسات و عقل افراط نکنیم . در اینجا به طور خلاصه نکات مهمی را در مورد همسریابی ذکرمی نماییم :
احساسات عاشقانه و خصوصا((عشق در نگاه اول))نمی تواند به تنهایی ازدواج موفقی را تضمین کند . چرا که تنها یک بعد از شخصیت طرف مقابل را در نطر می گیرد و فرد عاشق علاوه بر نادیده گرفتن صفات منفی فرد مورد نظر بوسیله فرافکنی و نسبت دادن صفات غیرواقع به او از واقعیت به دور می افتد . این نوع عشق ها دوامی ندارد ، مگر اینکه به تدریج در مقولا عشق به مفهوم تمام کلمه قرار گیرد . و ازدواج های مطلقا حساب شده نیز که تنها به خاطر دلایل شغلی و رسیدن به پول و ثروت صورت می گیرد قابل قبول نبوده و معمولا سرانجام خوشایندی نخواهد داشت . البته له دفعات مشاهدا شده است که چنین ازدواجهایی صورت گرفته و زن وشوهر بعدا نسبت به هم علاقمند شده اند ، اما اکثریت عظیمی از چنین ازدواجهایی که بر پایه عشق نادرست و غیر منطقی بنیاد نهاده شده، سرانجام خوشی نداشته است .
و...