در این بخش پاورپوینت درس سیر اندیشه‌ها در شهرسازی که در مورد فرانک لوید رایت( به عنوان یکی از تاثیرگذارترین چهره‌های معماری و شهرسازی) می باشد، برای دانلود قرار داده شده است. این پاورپوینت در 32 اسلاید تدوین شده است. در ذیل پیشنمایش آن آورده شده است.
مطالعه‌ی دیدگاه‌های اندیشمندان در طول تاریخ نشان می‌دهد که اولاً فضا از مباحث مورد علاقه و توجه آنها بوده و ثانیاً نگرش بشر به فضا در ابتدا خیالی بوده و سپس این نگرش واقع‌گرایانه شده است. در دوره‌ای نگرش ممکن است کاملاً مادی و در دوره‌ای نگرش ممکن است معنوی بوده باشد. آنچه مهم است، این است که جهان‌بینی هر دوره در تعریف فضا و دیدگاه اندیشمندان آن دوره کاملاً مؤثر بوده و در نهایت، به هر حال مفهوم فضا مفهومی پیچیده و چند بُعدی می‌باشد؛ به خاطر همین مسأله است که ارائه‌ی تعریفی ثابت و هماهنگ از آن مشکل به نظر می‌رسد. ـ از طرفی، با توجه به مطالب بیان شده می‌توان اذعان کرد که فضا دارای مراتبی‌ست که باعث رابطه‌ی کیفی انسان با آن فضا می‌گردد و طبق مکاتب آسمانی و الهی، اصلاً فضای کمّی محض وجود ندارد؛ اما نکته‌ی قابل توجه این است که درک مراتب فضا به انسانی که آن فضا را تجربه می‌کند نیز بستگی دارد. یعنی انسان‌هایی با ادراک‌های مختلف معنوی ممکن است مرتبه‌ی ادراک‌شان از فضا کاملاً متفاوت باشد، که این نیز خود از کیفیات مثبت و منحصر به فرد چنین فضاهایی می‌باشد.
اما در رابطه با فضای شهری نیز همان طور که قبلاً اشاره شد، تعاریف ارائه شده بسیار متنوع و زیادند، اما در یک بررسی کلی تعاریف ارائه شده، می‌توان موارد زیر را بیان کرد:
ـ بیشتر تعاریف بر ابعاد کالبدی و مادی فضای شهری تأکید کرده‌اند و از ابعاد معنوی آن غفلت شده است. ـ در بیشتر تعاریف از نقش انسان غفلت شده و در صورت توجه نیز صرفاً به بعد مادی انسان اشاره شده است.
ـ در اکثر موارد، مباحث مرتبط با جهان‌بینی و فرهنگ، به عنوان زمینه‌هایی که فضا در آن شکل گرفته است و جهان‌بینی و فرهنگ خالقان و استفاده‌کنندگان آن فضا، مورد غفلت واقع شده‌اند.
ـ در بیشتر تعاریف به مباحث معنایی فضا شامل معنایی که از فضا مستفاد می‌شود و یا تأثیرات فکری و فرهنگی فضا بر انسان و بالعکس توجه شده است.
ـ در بعضی از تعاریف، فضای شهری محدود به مجموعه‌ای از فضاهای خاص مثل خیابان‌ها، میدان‌ها و پارک‌ها شده است و این در حالی‌ست که ما در فرهنگ خود فضاهای بسیار دیگری داریم که می‌توان آنها را فضای شهری دانست.
ـ در بعضی از تعاریف از واژه‌هایی مانند فعالیت انسانی و ارزش و ... استفاده شده، در حالی که نوع و حیطه‌ی این فعالیت‌ها و ارزش‌ها مشخص نگردیده است.
حال با توجه به همه‌ی مطالبی که بیان گردید، و برای و رسیدن به تعریفی جامع، موارد زیر مطرح می‌شود: ـ فضای شهری نمی‌تواند صرفاً کالبدی باشد و علاوه بر این که رابطه‌ای تنگاتنگ با فضای اجتماعی جاری در خود دارد، به شدت تحت تأثیر ابعاد معنوی نشأت گرفته از جهان‌بینی و فرهنگ بستر شکل گیریش می‌باشد؛ به طوری که کالبد و حتی فضای اجتماعی آن نیز از این نظر مستثنی نبوده و کاملاً فضای اجتماعی آن نیز از این نظر مستثنی نبوده و کاملاً تأثیرپذیر است. فضای شهری هم تحت تأثیر فضای فکری شهری نشان دهنده‌ی جهان‌بینی و فرهنگ حاکم بر استفاده‌کنندگان از این فضاست و هم این که ابعاد معنوی فضای شهری کاملاً استفاده‌کنندگان خود را تحت تأثیر قرار می‌دهد که در جای خود به آن پرداخته خواهد شد.
ـ بنابراین، هر فضای غیرخصوصی که از تلافی محیط مصنوع، محیط طبیعی، انسان، زمان، تحت تأثیر جهان‌بینی و فرهنگ اهلش شکل گرفته و از نظر فرم، عملکرد و معنا دارای کیفیتی منحصر به فرد باشد (که این کیفیت همان هویت آن است)، فضای شهری به حساب می‌آید.
منظر شهری مجموعه‌ای از عوامل طبیعی و مصنوع است که تحت تاثیر ویژگی های طبیعی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی یک شهر شکل گرفته و یا می‌گیرند. منظر شهری یک از عوامل کیفیی و مطلوبیت شهرها ، واقعی و عینی بوده و حاصل مشاهده و درک مظاهر گوناگون و ملموس شهر اعم از بناها ، فضاها ، فعالیت‌ها ، صداها ، بوها و… هنگام مواجه شهروند با پدیده شهر ( در مقیاس‌های مختلف ، اعم از دیدن شهر از دور دست یا هنگام قرار گرفتن در شهر و یا حتی استقرار در بناها) است . منظر شهری صرفا دربر دارنده نمای ساختمان‌ها و عناصر قابل رؤیت نیست؛ بلکه صداها، بوها، انواع عناصر طبیعی و مصنوع ، خواه ثابت و خواه متحرک را در بر گرفته و شامل تمام آن چیزهائی است که توسط حواس انسان قابل درک است.
در ماده(۴) قانون تعاریف و ضوابط تقسیمات کشوری شهر اینگونه تعریف شده است: «محلی است با حدود قانونی که در محدوده جغرافیایی بخش واقع شده و از نظر بافت ساختمانی، اشتغال و سایر عوامل دارای سیمایی با ویژگی‌های خاص خود بوده، به طوری که اکثریت ساکنان دایمی آن در مشاغل کسب، تجارت، صنعت، کشاورزی، خدمات و فعالیت‌های اداری اشتغال داشته و در زمینه خدمات شهری از خودکفایی نسبی برخوردار و کانون مبادلات اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی حوزه جذب و نفوذ پیرامون خود می‌باشد … ».
شهرداری‌ها و توسعه شهری
در نظام مدیریت و برنامه‌ریزی شهری ایران، شهرداری مسئول مستقیم نظارت، کنترل و هدایت توسعه فضایی شهرها در چارچوب قانون و در راستای اهداف و راهبردهای طرح‌های توسعه شهری(جامع، تفصیلی و هادی) است و نقش مهمی در انتظام و سامان دهی فضایی شهرها بر عهده دارد. در این بین اهمیت تحقق و پایداری نظام مدیریت سیما و منظر شهری به منظور ایجاد نظم و توازن در فضاهای شهری حایز اهمیت ویژه‌ای است. عدم تحقق این مهم، موجب عدم انتظام سلسله مراتب فعالیت و خدمات و سرانجام عدم سازمان یابی فضایی درون شهرها می‌گردد.
در ماده (۵۵) قانون شهرداری مسئولیت شهرداری‌ها در حوزه بهداشت شهری، مدیریت زیست محیطی و ساخت و سازهای شهری وظایف حاکمیتی و نظارتی شهرداری‌ها به عنوان یکی از نهادهای مسئول در حوزه مدیریت شهری تعیین و مشخص شده است، که عدم رعایت هر یک توسط شهروندان و یا عدم نظارت بر انجام آنها توسط شهرداری‌ها بر زیبایی فضاها و سیمای شهر اثر نامطلوب خواهد داشت. در حوزه بهداشت عمومی وظیفه شهرداری در زمینه جمع‌آوری و رفت و روب معابر کاملا مشخص و تعریف شده است، زیرا عدم تنظیف معابر نازیبایی شهری را به دنبال خواهد داشت.
«تنظیف و نگاهداری و تسطیح معابر و انهار عمومی و مجاری آب‌ها و فاضلاب و تنقیه قنوات مربوط به شهر و تامین آب و روشنایی به وسایل ممکنه » .
مبلمان شهری چیست؟
مجموعه وسیعی از وسایل،اشیا ،دستگاه ها،نمادها،خرد بناها،فضاها و عناصری که چون در خیابان و در کل در فضاهای باز شهری نصب شده اند و استفاده عمومی دارند به این اصطلاح معروف شده اند.
معلول به چه کسی گفته می شود؟
فردی که به هر علت دچار ضعف،اختلال و یا عدم توانایی در اندام های حرکتی شده و برای تحرک نیاز به استفاده از پاره ای وسایل کمکی داشته باشد.
سالخورده کیست؟
گروه سنی 65 سال به بالا که به علت کهولت سن قادر به انجام فعالیت های روزانه به طور معمول نمی باشند.
ناتوانان چه قشری را شامل می شوند؟
این دسته افراد مادران دارای فرزند خردسال(نیاز به کلسکه و ...)،بیماران و گروه سنی زیر 6 سال را شامل می شوند. منظر شهری مجموعه‌ای از عوامل طبیعی و مصنوع است که تحت تاثیر ویژگی های طبیعی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی یک شهر شکل گرفته و یا می‌گیرند. منظر شهری یک از عوامل کیفیی و مطلوبیت شهرها ، واقعی و عینی بوده و حاصل مشاهده و درک مظاهر گوناگون و ملموس شهر اعم از بناها ، فضاها ، فعالیت‌ها ، صداها ، بوها و… هنگام مواجه شهروند با پدیده شهر ( در مقیاس‌های مختلف ، اعم از دیدن شهر از دور دست یا هنگام قرار گرفتن در شهر و یا حتی استقرار در بناها) است . منظر شهری صرفا دربر دارنده نمای ساختمان‌ها و عناصر قابل رؤیت نیست؛ بلکه صداها، بوها، انواع عناصر طبیعی و مصنوع ، خواه ثابت و خواه متحرک را در بر گرفته و شامل تمام آن چیزهائی است که توسط حواس انسان قابل درک است
. شهر مکان زندگی مردمی است که تحرک،تشکل و توسعه و استمرار در آن است؛ تحرک در فضای اجتماعی، تحرک در فضای اقتصادی و تحرکدر فضای مکانی. در نتیجه برای این‌که بتوان چهره‌ای انسانی‌تر به ساخت شهر بخشید،ناگزیر باید به فضاهایی روی آورد که همگانی‌اند و زنده‌ترین حرکت‌‌های شهری در آنها رخ می دهد، در غیر این صورت شهر خسته‌کننده و بی‌روح جلوه کرده و ناتوان ازپاسخ‌گویی به نیازهای کلیدی مردم آن، تجربه‌ای شکست‌خورده است.
هرگونه فضایی را در شهر نمی‌توان فضای شهری دانست، بلکه ارتباطات ویژه بصری وحرکتی در فضایی با خصوصیاتی ویژه، موجد فضای شهری است، در غیر این صورت بیشتر ازحفره‌ای در میان ساختمان‌ها نخواهیم داشت. کالن نویسنده کتاب منظر شهری و از نخستیننظریه‌پردازان نظم ساختاری بین اجزاء و محیط معتقد به هنری در شهر ورای معماری است،هنری مبتنی بر ارتباط. به گفته وی آمیختگی عناصری مانند بنا، طبیعت، ترافیک،تبلیغات و … محصولی ایجاد می‌کند که تسلط بر طراحی این مجموعه (کل مرتبط) با تکیهبر مفهوم ارتباط امکان‌پذیر است.
فضای شهری به مثابه یکی از ارکان اصلی ساخت کالبدی شهر دارای مفهومی عام واجتماعی است. فضای شهری فضایی است که به همه مردم اجازه می‌دهد به آن دسترسی داشتهباشند و در آن فعالیت کنند.
فضای شهری به ترکیبی اطلاق می‌شود که از فعالیت‌ها، بناهای مختلففرهنگی، اجتماعی، اداری، تجاری و مانند آن و عناصر و اجزای شهری به‌صورتی آراسته،هماهنگ و واجد نظم و بالطبع با ارزش‌های بصری سازمان یافته است.
فضای شهری جزئی جدایی‌ناپذیر از ساختار فضایی شهر در ادوار مختلف تاریخ شهر استو از این رو همچون ساخت کلی شهر تابع شرایط اجتماعی و اقتصادی متغیر بوده و در هرفرهنگی به‌صورت‌های گوناگون چون میدان، خیابان، تکیه، بازار، گذر و … جلوه کردهاست.
فضای شهری به مثابه یکی از ارکان اصلی ساخت کالبدی شهر دارای مفهومی عام واجتماعی است. فضای شهری فضایی است که به همه مردم اجازه می‌دهد به آن دسترسی داشتهباشند و در آن فعالیت کنند.
در این فضا فرصت آن وجود دارد که برخوردهای از پیش تدوین نشده به‌وقوع بپیوندندو افراد در یک محیط اجتماعی جدید با هم اختلاط کنند. بنابراین شرط اساسی برایاین‌که یک فضای عمومی، فضای شهری باشد برقراری تعاملات اجتماعی در آن است. طبق آنچهبیان شد فضای شهری مصنوعی است سازمان یافته، آراسته و واجد نظم به‌صورت بستری برایفعالیت‌ها و رفتارهای انسانی. انسان جزئی از این فضا است و با ارزش‌ها و هنجارهایخود به این فضا معنی و مفهوم می‌بخشد.
فضای شهری مکان اصلی حیات واقعی است، جای وقوع واقعه است، صحنه واقعی حادثه است و انباشت خاطره های جمعی و فردی.(حبیبی، ۱۳۷۸،ص ۲۱)
زوکر اعتقاد دارد که فضای شهری ساختاری است سازمان یافته، آراسته و واجد نظم، به صورت کالبدی برای فعالیت انسانی و بر قواعد معین و روشنی استوار است که عبارتند از : ارتباط میان شکل بدنه ساختمان های محصور کننده، همشکل و یکدست یا متنوع بودن آنها، ابعاد مطلق این بدنه ها نسبت به پهنا و درازای فضایی که در میان گرفته شده، زاویه گذر خیابان هایی که به میدان می رسند و سرانجام موقعیت و محل بناهای تاریخی، آبنماها، فواره ها یا عناطر سه بعدی
شهرسازی- ولایتی
سیاست های مرتبط با وضع موجود
ایجاد رابطه مناسب با شرایط وضع موجود چگونه است؟ این سوال را از ساختمان های جدید، معابر، جنگل ها پارک ها معادن و هر نوع نماد عمران و آبادی دیگر که تاثیر قابل ملاحظه بر کیفیت محیط می گذارد باید کرد.
چندین حالت قابل توجه است:
1 – شرایط موجود بی اهیمت است: این روش فردی است که خانه اش را بر روی ماسه ساخت و بعدها دریافت که این روش، روشی به دور از عقل است.
2 – جاده ها مانند سایر انواع نمادهای عمران و آبادی باید به وضع موجود و شرایط محیط احترام بگذارند.
شرایط موجود از نظر کارکردی حائز اهمیت است. در این حالت اثرات «درونی» شرایط وضع موجود بر ساخت و ساز، مورد توجه است. موضوعات شامل ثبات خاک، رطوبت، بارش، دما، امنیت و ... می شود.
3 – شرایط موجود از نظر محیط زیستی حائز اهیمت است. در این حالت، بر اثرات «بیرونی» ساخت و ساز بر وضع موجود توجه می شود. در این حالت، موضوعات مربوط، مصالح، رنگ حجم، خط نقش، شکل و منظر را شامل می شود. گاهی اوقات موضوعات مذکور به عنوان مسائل خصوصی مطرح می شوند نه سیاست عمومی، زیرا «زیبایی با سلیقه هایی شخصی مرتبط است» و هر فردی در قلمرو ملک خودش سلطان خود و خانواده اش است. اما اگر کسی بخواهد محیطی داشته باشد که از نظر بصری هماهنگ بشاد باید اصولی را قبول کند که بر اساس آن بتوان عمل کرد.
به طور سنتی، معماران با سبک زمان خود پیش می رفته اند. امروزه، طرفداران محیط زیست، شهرسازان و طراحان را تشویق می کند تا شرایط وضع موجود را محترم بشمارند و اثرات پروژه های ساخت و ساز را به حداقل برسانند. اگر چه این درخواست معقفولانه است اما مسئله لوث شده است هنگامی که زمین های کشاورزی شهری می شوند و دشت ها از بین می روند یا بیابان ها تحت تملک قرار می گیرند، هدف اصلی همان تاثیر گذاردن بر محیط است. به حداقل رساندن آن تاثیرات، بر خلاف اهداف و مخرب است. شاید اینطور استدلال شود که جهان، بیش از اندازه توسعه یافته است و تغییرات بیشتر نباید صورت گیرد، اما تا زمانی که مردم فقیری وجود دارند که به غذا و فضای زندگی نیازمندند، استدلال بالا حمایت چندانی نخواهد یافت. آیا تقاضاهای آنان غارت مستمر محیط زیست را حتمی خواهد ساخت؟
از نکات مهمی که باید به حافظه سپرده شود آن است که محیط زیست یک پدیده نیست، صرفه جویی در منابع نیز تنها یک پدیده نیست و نوع انسان نباید بین محیط زیست و عمران و ساخت و ساز، فقط یکی را انتخاب کند. با مهارت و قضاوت درست، جنبه های غیر متجانس محیط را می توان حفظ کرد و بهبود بخشید چهار گزینه منطقی برای روابط بین دو مطلب مطروحه وجود دارند:
عینیت
شباهت
تفاوت ائتلاف
اینها تنها گزینه های ممکن هستند و واژه «ائتلاف» به معنای ترکیبی از سه گزینه بالا، بکار رفته است این چهار نوع ارتباط با شرایط موجود، بر بسیاری از جنبه های محیطی شامل موارد کارکردی و زیبایی شناسی، تطابق دارند.
و ....
تعداد صفحات: 22