فرمت فایل : WORD (قابل ویرایش)
تعداد صفحات:257
فهرست مطالب:
عنوان صفحه
مقدمه ای در باب شهر وگردشگری.
فصل اول – شناخت
شناخت خراسان رضوی و شهرستان سبزوار 1
الف:پیشینه تاریخی خراسان 2
ب: جغرافیایی طبیعی خراسان 2
پ سابقه تقسیمات کشوری در خراسان 5
ت: جمعیت استان 7
ث: سواد 13
ج : زمینه اشتغال 14
چ: مسکن 14
ه: استان خراسان رضوی در یک نگاه 15
شناخت شهرستان سبزوار 17
الف: موقعیت شهرستان سبزوار 18
ب: سبزوار از گذشته تا امروز 19
پ: هنرهای سنتی 21
ت: ابنیه تاریخی 22
ث: مردم شناسی 22
ج: جغرافیای شهرستان سبزوار 23
چ: منابع آب شهرستان 24
پ: ناهمواریها 26
د: پوشش گیاهی 26
ذ: راهها 26
ر: بررسی وضعیت اجتماعی شهرستان سبزوار 27
شناخت شهرستان جوین 31
الف: جغرافیایی طبیعی جوین 32
ب: جغرافیای تاریخی جوین 35
پ: جغرافیای اقتصادی جوین 41
ت:جغرافیای انسانی 47
ج:نگاهی به تاریخچه شهر نقاب 48
ح: حکم آباد دروازه طلایی جوین 49
چ:امور اجتماعی 56
خ:امور تولیدی 62
ر: شهر آق قلعه میراثی گرانبها از تاریخ گذشته 67
ز: میراث فرهنگی و جاذبه های گردشگری جوین در یک نگاه 68
فصل دوم - مبانی نظری و بسط ایده ها
الف) الهام و برداشت از معماری ایران 77
1) درون گرایی 78
2)مرکزیت 79
3)انعکاس 79
4)پیوند معماری با طبیعت 80
5)هندسه 81
6)شفافیت و تداوم 84
7)راز و ابهام 85
8)تعادل موزون / توازن احساس 86
9)چشم دل 88
ب )پیدایش فرم در معماری ایران 91
- فرم های ساده 93
1- صفه یا تخت 93
2-برج ها و مناره ها 93
3-ایوان 94
4-تالار 95
5-چهار طاقی 95
6-دالان 96
7-حیاط 97
- فرم های مرکب 99
1- تخت- منار 99
2- تخت- ایوان – تالار 100
3- ایوان – چهار طاقی 101
- حاصل سخن 103
ج) اجزاء طراحی 105
- آب 105
- عناصر بصری 108
- گیاهان 112
- موارد مربوط فضا 117
- اصول طراحی 122
فصل سوم – مطالعات فیزیکی
الف)برنامه ریزی فیزیکی 126
انواع هتل ها 126
تجزیه و تحلیل امکان سنجی پروژه 126
تعریف پروژه 128
عوامل بصری جذبی 129
عوامل جذب در طراحی 131
شرح فعالیت ها هتل 131
انواع فعالیت های قابل بررسی در هتل 132
پلان طبقات 134
شکل های مختلف هسته ارتباطی 135
معیارهای طراحی اتاق خواب 140
فضای سرویس دهی طبقات 143
اتاق مهمان 145
ابعاد اتاق ها 149
ابعاد و اندازه تخت ها 149
اهداف برنامه ریزی لابی 149
فضاهای عرضه غذا 150
اهداف در طراحی رستوران ها 151
فضای ورزشی 157
فضای اداری 157
اهداف طراحی پیشخوان 158
فضاهای خدماتی 160
آشپزخانه هتل 160
محاسبات فضای راهروی حرکتی 164
لیست و مساحت فضاهای هتل 173
ب) بررسی و تحلیل نمونه های مشابه 187
1) هتل Esu پارانا 188
2) مجموعه اقامتی – تجاری زائر سرای مشهد 192
3) Hotel Klijlhuber 200
4)palk Hyatt Sydney Hotel AUSTRALIY 207
5) هتل عباسی اصفهان 209
6) هتل صخره ای خرم آباد 210
فصل چهارم - روند طراحی
بررسی اقلیمی سایت 218
نتایج حاصله از بررسی اقلیمی 221
کانسپت و ایده کلی 221
هندسه کلی طرح 223
زون بندی عملکردها 226
تحلیل سایت 229
انتخاب سیستم های سازه ای و تاسیساتی طرح 236
252 فصل پنجم-هتل 3ستاره پارت ایران
مقدمه ای در باب سفر و گردشگری :
مفهوم عام سفر به معنای حرکت از مکانی به مکانی دیگر می باشد و نفس آن جنبش و حرکت می باشد که با سکون و لختی در تضاد می باشد وقتی به دنبال این مفهوم تاریخ زندگی بشر را ورق می زنیم به عوامل محرکة بسیاری برای آن مواجه می شویم که انسان را برای این تحول آماده می کند . همانطور که در قوانین فیزیکی نیوتونی مطرح می باشد هر جسمی تمایل به سکون و لختی دارد . یعنی دوست می دارد در آن حالتی که هست باقی بماند و علاوه بر آن انسان نیز زاتاً دوست دارد در آن محل باقی بماند و حال آنکه باید نیرویی باشد تا بتواند او را از آن حالت سکون و خمود در آورد . حال آنکه این نیرو می تواند آنقدر قوی باشد که این حرکت را به صورت گروهی در آورد . از جمله این عوامل می توان به نیروه های سیاسی ، فرهنگی ، مذهبی ، اجتماعی و اقتصادی بلایای آسمانی و یا علاقه به شناخت تمدن های دیگر و… را نام برد . سیاست می تواند توسط حکومت های حاکم بر یک منطقه ، به یک گروه یا اشخاص تحمل شود . همانند منتقل کردن این اقشار به خراسان برای جلوگیری از نفوذ اقوام شرقی ایران . از عوامل فرهنگی نیز می توان به سفرها یی که از طرف بعضی دولتها برای ترویج فرهنگی خاص در کشورهای دیگر اتفاق می افتد . مذهب نیز در کل تاریخ مسبب بسیاری از سفرها بوده . همانند سفر هجرت مسلمانان از مکه به مدینه، اقتصاد نیز یکی از دلایل اصلی این جابجایی ها بوده است که برای تغییر وضعیت بد اقتصادی یا برای تجارت صورت می گرفته است در زمان حکومت هخامنشی به علت تثبیت حکومت و ایجاد امنیت نسبی و رونق گرفتن اقتصاد و وجود این راهنمای بین المللی و مهم ، تجارت و به تبع آن سیر و سفر رونق گرفت . در متون فلسفی و عرفانی اسلامی نیز توجه مهمی به مفهوم سفر وحرکت شده است و سلوک و طریق انسان در راه حق تا آن نقطه ای که « کل شئ هالک إلا و جهه‘» ادامه می یابد و همچنین در دین بودا نیز سفر درونی انسان برای رسیدن به نیروان مورد توجه قرار گرفته است . و به طور کلی از عادت و روزمرگی در دین ما انزجار می جویند . سیری که برای رسیدن به این مرحله گفته شده شامل هفت مرحله شده است که انسان در پایان هر مرحله به منزلگاهی می رسد که آن شروعی برای حرکت بعدی است و مقصد برای کسی است که در این راه قدم می گذارد راهی که هر خارش نشان از کف پای دارد .
گردشگری روندی است که از گذشته دور با اشکال خاص خود در جوامع انسانی وجود داشته و تدریجاً طی مراحل تاریخی سیر تکاملی خود را تا زمان حاضر پیموده است . این پدیده عموماً بر بنیاد عامل اساسی مسافرت و جابجایی قراردارد که خود زاده نیازهای گوناگون روانی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی انسان است . رشد و توسعه اقتصادی و فرهنگی جوامع انسانی نیز نیاز به تفریح را افزایش داده امروزه نیز هر چه ساختار جوامع انسانی پیچیده تر می شود نیاز به مسافرت و تفریح بیشتر، احساس می گردد و زمینه های تکامل فرهنگ و بینش انسان را فزونی می بخشد. در جهان امروزی که تکنولوژی مدرن دگرگونی های همه جانبه ای را پدیده آورده و ارتباطات و حمل و نقل بسیار پیشرفته شده است، زندگی انسان را بویژه در جوامع شهری با مشکلات زیادی از جمله خستگی شدید و طلاقت فرسا مواجه ساخته ، لذا مسافرت و تغییر مکان موقت برای رفع خستگی ها و تجدید قوای جسمی و روحی امری ضروری به نظر می رسد . صنعت گردشگری امروزه به اندازه ای در توسعه اقتصادی، اجتماعی هر منطقه اهمیت پیدا کرده است که اقتصادانان آنرا صادرات نامرئی نام نهاده اند. محققین علوم اجتماعی، جغرافیا، روان شناسی، باستان شناسی ، معماری نیز زمینه های دیگر این صنعت را از جمله برقراری روابط فرهنگی و اجتماعی، تعادل بخشی روانی به جوامع، تبیین هویت قومی و فرهنگی، ارتباط با جوامع روستایی و آثار تاریخی، بررسی و شناسایی بناهای تاریخی حفاظت آن دانسته اند.
امروزه لزوم برنامه ریزی در زمینه تشکیلات کارآمد با تأسیسات و تسهیلات گردشگری غیر قابل انکار است . زیرا در برنامه ریزی توسعه گردشگری ، بررسی و شناسایی کمبودها، نارسائیها، عوامل بازدارنده، موانع و مشکلات نیز در کنار سایر عوامل مثبت می تواند به شناخت وضع موجود کمک نماید و برنامه ریزان با آگاهی از اطلاعات و داده های موجود می توانند روشها و سیاست هایی را اتخاذ نمایند که فعالیت های گردشگری نیز در کنار سایر بخشهای اقتصادی از جمله صنعت و کشاورزی بتواند در پیشبرد اهداف ملی و منطقه ای مؤثر واقع شده و موجبات توسعه اقتصادی و ارتقای بینش اجتماعی و سطح فرهنگی را فراهم نماید که این امر موجب برقراری روابط فرهنگی مناطق گردشگری با نواحی پیرامون خود خواهد شد .
شهرستان سبزوار با وسعت 20500 کیلومتر مربع و جمعیتی حدود 445000 نفر جمعیت از جمله شهر240000نفری سبزوار بعنوان مرکز این شهرستان که یکی از شهرهای میانی کشور و دومین شهر استان خراسان رضوی بعد از مشهد می باشد به دلیل محدودیت های طبیعی از جمله خشکی هوا، کمبود منابع آبی، موقعیت کویری و بیابانی و علیرغم وجود پتانسیل هایی در زمینه گردشگری و گذراندن اوقات فراغت جمعیت خود نتوانسته است جایگاه واقعی خود را در این صنعت بدست آورد. وجود مواهب طبیعی از جمله حوضه های کوهستانی زیبا، جاذبه های فرهنگی و اسلامی، جاذبه های تاریخی و انواع جاذبه های قابل عرضه به بازارهای گردشگری در صورت توجه مسئولین و برنامه ریزان می تواند موجب رونق بخشیدن به فعالیتهای اقتصادی شهرستان شده و تا حدود زیادی به کاهش مشکلات اجتماعی و روانی جمعیت کمک نماید . بر همین اساس مسئولین شهر از جمله فرمانداری و بخشداری مرکزی از مدتها قبل با توجه به عدم وجود تأسیسات، پارکها و فضای سبز مناسب در مجموعه شهر و با پی بردن به اهمیت، قابلیت ها و ظرفیت های حوضه رودخانه دلبر در امر گردشگری و گذراندن اوقات فراغت و مزیت های نسبی آن مانند نزدیکی منطقه به جاده ترانزیت تهران – مشهد، نزدیکی به شهر سبزوار، آب وهوای معتدل کوهستانی، رودخانه و آب دائمی، مناظر متنوع(کوهستان، تپه ماهور، دشت) ویژگیهای انسانی روستای کوهستانی دلبر، فضای سبز و پوشش گیاهی مناسب، راههای ارتباطی و... اقداماتی را در این زمینه انجام دادند که در این راستا مطالعه قابلیت اجرای طرح و اثرات مثبت و منفی مورد بررسی قرار گرفته است .
-مبانی نظری گردشگری:
تفریح :
تفریح از نظر اقتصادی عبارت است از هر گونه فعالیت یا عدم فعالیت که با قصد قبلی و با میل و رغبت در اوقات فراغت انجام می گیرد . بنابر این، تفریح یک تجربه احساسی و لذت بخشی است که با تمایل افراد در هنگام فراغت به آنها دست می دهد. به عبارت دیگر هنگامی که کوچکترین احساسی از اجبار در فعالیت یا عدم فعالیت در زمان فراغت وجود نداشته باشد به طور قطع و مسلم این حالت را می توان تفریح نامید . تفریح به طور کلی با کار تباین کامل دارد و وجه تمایز آن جنبه فعالیت آن نیست بلکه وضع، حالت و احساسی است که در آن به افراد دست می دهد و آنها را فرا می گیرد . فعالیتهایی که برای تهیه ضروریات زندگی، رسیدگی به تکالیف شخصی، خانوادگی و اجتماعی صورت می گیرد و فعالیتهای روزمره زندگی( خوردن، خوابیدن و رسیدگی به بهداشت شخصی) حتی اگر خوشایند نیز باشند نمی توانند در رده تفریح قرار گیرند. البته مرز مشخصی بین تفریح و برخی از فعالیتهای روزانه وجود دارد. حتی گاهی فعالیتهای حرفه ای که اساس کسب در می آورند . ممکن است دارای جنبه های قوی تفریحی باشند ولی جنبه متمایز تفریح با دیگر فعالیتها این است که در انجام آن اجبار نیست و جنبه احساسی و خشنودی محض آن را ندارند.
فعالیتهای تفریحی :
فعالیتهای تفریحی به آن دسته از فعالیتها گفته می شود که جزیی از تفریح محسوب می شوند.
فعالیتهای تفریحی یا جنبه رسمی دارند. نظیر بازیها و سرگرمیهای ویژه، یا جنبه غیر رسمی دارند، نظیر پیک نیک ( خورگشت) راهپیمایی، کوهنوردی، ماهیگیری، مسافرت و... ، اختیاری بودن، نبود اجبار، غیر رسمی بودن، از روی طیب خاطر انجام دادن و رغبت کامل از ویژگیهای ذکر شده است ، که سبب بروز تقاضای روز افزون برای آنها می شود.
در جامعه صنعتی به دلیل نظم و انضباط کار روزانه یا یکنواختی ملال آور کارها که معمولا با فرم خاص و دستوری انجام می گیرد منجر می شود بسیاری از مردم از گذراندن اوقات فراغت در تفریحگاهها که به دور از هر گونه خبر است لذت برند و بی دلیل نیست که با پیدا شدن اندکی فراغت ، مردم را تا مسافرتهای دوری از خود تا جایی که اثراتی از قید و بند شهر نشینی دیده نشود می کشاند. امروزه تفریحاتی که در تفرجگاهها صورت می گیرد شامل مقادیر زیادی از فعالیتها یا عدم فعالیتهای عادی است . به گونه ای که به طور تعجب آوری دیده شده است که بسیاری از مردم از این موقعیتها صرفا برای دراز کشیدن، صحبتهای غیر رسمی و یا تنها استراحت استفاده می کنند.
تعریف فراغت :
در فرهنگ فارسی معین، فراغت به معنای آسودگی، استراحت و نیز به معنای مجال و فرصت آمده است . اما اوقات فراغت از واژه ای مصطلح است که در تعریف آن جامعه شناسان، عبادتهای مختلفی را ارائه کرده اند.
اما تعریف جامع و مانعی که مورد اتفاق نظر دانشمندان می باشد بدین شرح است:
« اوقات فراغت عبادت از زمانی از بیداری است که بعد از فراغت از کار روزانه و بدون اجبار صرف اموری شود که تا حد امکان ریشه اقتصادی نداشته و منبع درآمدی برای شخص نباشد و منجر به رفع خستگی، استراحت، کسب لذت، ایجاد سرگرمی و فراهم آورن امکان رشد فکری و جسمی شود.»
چگونگی گذراندن اوقات فراغت در عصر حاضر:
تحولات و دگرگونیهای سریع صنعتی، پیامدهای اجتماعی، اقتصادی مهمی داشت که بر چگونگی گذراندن اوقات فراغت مردم تأثیر گذاشت . مثلاً مکانیزه شدن صنایع و ایجاد امکانات رفاهی، موجب تغییر سبک زندگی مردم از قبیل کوچکتر شدن ابعاد خانواده وتغییر روابط همبستگی و خانوادگی افراد با یکدیگر، نقش بارزی در گذراندن اوقات فراغت مردم داشت. به همه اینها، مکانیزاسیون رفت و آمد، ظهور سینما وفیلمهای مختلف درون و نیز اختراع تلویزیون را که بیش از هر تکنیک دیگر بر اوقات فراغت مردم موثر بود.
در سالهای اخیر ارتباطات جهانی نیز به صورت عاملی جدید و قدرتمند اجتماعی و سیاسی وارد عمل شده، به طوری که بسیاری از عوامل فرهنگی ، ورزشی ، اقتصادی که زمانی عامل اساسی انتخاب فعالیتهای تفریحی به حساب می آمدند را تحت الشعاع قرار داده است . امروزه در اکثر جوامع تا حد زیادی فعالیتهای فراغتی مردم به ویژه نسل جوان به وسیله رسانه های گروهی و مراکز خاص تبلیغات جهانی تعیین می گردد و گرداننده های این مراکز از این طریق، نگرشها، ذائقه ها و اطلاعات حاضر و یک جانبه ای را از طریق تولید کنندگان رسانه های جمعی به مردم می رسانند و فرهنگی تجاری و غیر اخلاقی را به صورت آماده شده به آنان تحمیل می کنند.
کارکردهای اوقات فراغت در دوران باستان:
به طور اجمالی، این اهداف شامل موارد زیر می باشد :
الف) آمادگی مقابله با دشمنان ( از بعد قوای فکری و قوای جسمی)
ب) غافل کردن مردم از توجه به مشکلات و دردهای روزمره خود.
ج) ارتباط آدمیان و قوای برتر ( ماورای طبیعی در اسلام از راه تعالیم دینی و مذهبی)
کارکردهای اوقات فراغت در دوران معاصر:
الف) استراحت و تجدید قوا
ب) تفریح و بازی
ج) کسب اطلاع و تکمیل معلومات شخصی
د) پرورش و شکوفایی از طریق اشتغال به امور ذوقی، فرهنگی و هنری
ه) نشست و برخاست با دوستان
و) کارخلاق و ایجاد آثار در زمینه های مختلف
ز) طلب رهایی از عادات زندگی و گریز به جهان و هم که هدف بسیاری از فعالیتهای اوقات فراغت، در دنیای جدید( چون) تماشای فیلم، نظاره آثار هنری و... ) می تواند باشد.
عوامل موثر بر کیفیت گذراندن اوقات فراغت :
ذوق و سلایق شخصی، خود تأثیر زیادی در انتخاب نوع تفریح یا نحوه گذراندن اوقات فراغت دارد . اما این علایق خود متاثر از عوامل متعددی نظیر اغراض و مقاصد فراغت، ساخت فرهنگی جامعه و حتی شهر و منطقه . رفاه اجتماعی و سایر عوامل اجتماعی می باشد . پس مهمترین عوامل موثر بر کیفیت و تغییر و تحول فراغت عبارتند از: الف) تحول و پیشرفت علم و تکنولوژی ب) نفوذ سنتها و عقاید مذهبی ج) سازمان اقتصادی اجتماعی.
نیازهای تفرجی و ریشه های آنها :
امروزه، بیشتر شهرها فاصله زیادی تا بر طرف نمودن نیازها و احتیاجات انسان دارند و تبدیل به مکان هائی شده اند که به انسان تنش های عصبی، فشارهای مختلف زندگی شهری – حتی از نقطه نظر معنوی تحمیل می کنند. بنابراین می توان گفت که اکثر شهروندان در محیط های کاری و زندگی روزمره خود از امکان دستیابی مجدد و بازیابی نیروی ذهنی و بدنی خود محرومند.
در بررسی رفتارها و فعالیت تفرجی افراد جامعه به این نکته پی می بریم که تغییر مکان برای بازسازی ذهنی و بدنی افراد نقش مهمی ایفا می کند ولی شهرهای موجود به دلایل مختلف امکان و قابلیت پاسخگویی به این نیازها را ندارند. از این روست که حرکت عظیمی از طرف شهرها به مناطق پس کرانه شهری به منظور تفرج و باز خودیابی فردی به چشم می خورد، حتی در صورتی که بخشی از این نیازهای تفرجی در داخل شهرها برآورده شود، به دلیل وجود شخص در حیطه شهری و نیز محدودیت و تبعیت از بسیاری از قوانین شهری و زندگی اجتماعی برای فرد مطرح است.
انسان ها را چندین برابر کرده است ، بدین ترتیب امروزه تفرج با حالتی جدید در زندگی افراد جای خود را باز نموده و هر روز بر اهمیت آن افزوده می شود.
تفرج از یک دیدگاه دارای فواید زیر می باشد:
الف) سلامت فرد و اجتماع را از نظر روحی و جسمی سامان می دهد.
ب) از نظر آموزشی دارای تأثیرات مثبت می باشد خصوصاً از نظر شناخت محیط و طبیعت برای فرد تجربیات زیادی را فراهم می سازد.
ج) از نظر توسعه هنرهای زیبا مؤثر می باشد و خصوصاً هنرهای زیبایی شناختی و نمادی را توسعه می بخشد.
د) استراحت روحی و جسمی،فردرامتوازن ساخته وظرفیت و بازدهی کاری اورا بالامی برد.
هـ) روابط بین اجتماعی کشورهای مختلف را توسعه می بخشد.
تعریف گردشگر:
( اصطلاح توریست ( جهانگرد) از قرن نوزدهم معمول شد . در آن زمان اشراف زادگان فرانسه می بایست برای تکمیل تحصیلات و کسب تجربه های لازم زندگی، اقدام به مسافرت نمایند. این جوانان در آن زمان توریست نامیده می شدند و بعدها در فرانسه این اصطلاح در مورد کسانی به کار می رفت که برای سرگرمی و وقت گذرانی و گردش به فرانسه سفر می کردند و بعداً با تعمیم بیشتر به کسانی اطلاق می شد که اصولاً به این منظور به سفر می رفتند. کم کم کلمه توریست به بعضی زبانهای دیگر نیز وارد شد و از آن واژه توریسم به وجود آمد. از همان زمان توریسم و توریست به بعضی از مسافرتها و مسافرینی گفته می شود که هدف آنها استراحت و گردش و سرگرمی و آشنایی با مردم بود و نه کسب درآمد و اشتغال به کار در زبان فارسی کلمه سیاح در گذشته به کسانی گفته می شد که با هدف و منظور شخصی دست به سفر می زدند، مانند ناصر خسرو و سعدی، و این واژه در زبان فارسی تا نیمه اول قرن بیستم در معنی فوق به کار می رفت تا آنکه دو واژه جهانگرد و جهانگردی جای آن را گرفت . اما در اروپا گرچه در قرن هفدهم احتیاج به چاپ کتاب راهنمای جهانگردی احساس شد ولی تعداد کسانی که قادر بودند برای سرگرمی و استراحت اقدام به سفر به یک کشور خارجی نمایند بسیار کم و محدود بود و این عدم امکان و محدودیت تا قرن نوزدهم ادامه داشت، زیرا مسافرتها اغلب طولانی و ناراحت کننده بودند و وسایل حمل و نقل سریع و راحت وجود نداشت، مخارج حمل و نقل و مسافرت نیز بسیار گران تمام می شد.
در سال 1925 کمیته مخصوص آمارگیری مجمع ملل افراد زیر را جهانگرد شناخت .
1- کسانی که برای تفریح و دلایل شخصی با مقاصد پزشکی و درمانی سفر می کنند.
2-کسانی که برای شرکت در کنفرانسها، نمایشگاهها، مراسم مذهبی، مسابقات ورزشی و از این قبیل به کشورهای دیگر می روند.
3- کسانی که به منظور بازاریابی و امور بازرگانی مسافرت می کنند.
4- افرادی که با کشتی مسافرت می کنند و دربندری در مسیر راه تا 24 ساعت اقامت می نمایند.
در سال 1937 نیز کمیته ویژه در رم جهت بررسی پاره ای از مسائل صنعت توریسم تشکیل گردید و در مفهوم توریست تفریحی به این شرح ارائه شد : افرادی که در یک دوره 24 ساعته یا بیشتر به یک کشور خارجی سفرمی کنند توریست خوانده می شوند این کمته مسافرتهای زیر را به عنوان حرکتهای توریستی به شمار آورد.
1- افرادی که جهت خوش گذرانی، دلایل شخصی و یا مسائل بهداشتی به مسافرت می روند.
2- افرادی که جهت برای شرکت در کنفرانسها مسافرت می کنند.
3- افرادی که جهت انجام کارهای بازرگانی مسافرت می کنند.
4- افرادی که به یک گردش دریایی می روند.
از نظر اهمیتی که توریسم در سرنوشت، اقتصادی و اجتماعی کشورها دارد و زمانی که این اهمیت به تدریج آشکار شده، برای شناخت و تعیین هویت توریست یا جهانگرد و به وجود آوردن سیستمی صحیح از نظر آماری که نقش بسیار مهمی را در تجزیه و تحلیل مسائل جهانگردی ایفا می کند و همچنین از نظر برنامه ریزی جهانگردی و اقدامات مختلفی که در طرحهای جهانگردی در نظر گفته می شود، آمار صحیح جهانگردی، مورد نیاز مبرم است، لذا در این رابطه تا کنون معانی و مفاهیم فراوانی از طریق صاحب نظرات امر صنعت توریسم ارائه گردیده است، که در زیر به تعریفی که در سال 1963 از طرف سازمان مل و بر اساس پیشنهاد کنفرانس بین المللی ترانسپورت و جهانگردی آن سازمان در رم به تصویب رسیده، می پردازیم: توریست یا بازدید کننده موقت کسی است، که به منظور تفریح، استراحت، گذراندن تعطیلات ، بازدید از نقاط دیدنی، انجام امور پزشکی، درمانی و معالجه، تجارت، ورزش، زیارت، دیدار از خانواده، مأموریت و شرکت در کنفرانسها، به کشوری غیر از کشور خود سفر می کند، مشروط بر اینکه حداقل مدت اقمت او از 24 ساعت کمتر و از 3 ماه بیشتر نبوده، و کسب شغل و پیشه هم مد نظر نباشد.
این تعریف از دو نظر بسیار مهم است . یکی اینکه کسانی را که به مسئله جهانگردی به عنوان یک ضرورت و پدیده اجتماعی می نگرند، تأمین می نماید و دوم اینکه نظرات اقتصاددانان را برآورده می سازد.
کتر پ. برنکر عضو اسنتیتوی بررسی جهانگردی وین در تعریف توریست می نویسد: هنگامی که تعدادی از افراد یک کشور به طور موقت محل اقامت خویش را ترک نموده، به منظور گذراندن ایام تعطیل، بازدید از آثار تاریخی، شرکت در مسابقات و کنفرانسها، دیدن اقوام و خویشان، از نقطه ای به نقطه دیگر بروند، جهانگردی آغاز می گردد. گیلوی یکی از کارشناسان برجسته اقتصادی اروپا، در تعریف توریست می گوید:
تمام افرادی که کشور خود را به قصد کشوری دیگر ترک و کمتر از یک سال در خارج اقامت نموده و برای هزینه اقامت خود هیچ گونه درآمدی در کشور مورد بازدید نداشته باشند توریست شناخته می شوند.
بنا به تعریفی دیگر عامل توریستی یا جهانگردی کسی است که عمل جهانگردی را انجام می دهد و به سه دسته تقسیم می شود:
1- توریستهایی که از خارج وارد کشور می شوند.
2- توریستهایی که از کشور خود به کشور دیگری مسافرت می کنند.
3- توریستهایی که مقیم کشور خود هستند و در داخل کشورشان مسافرت می کنند.
انگیزه این گونه افراد از مسافرت، تفریح، معالجه، تجارت، تحقیق، زیارت، مأموریت و نظایر آن است .