اختصاصی از کوشا فایل
دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .
فرمت فایل : word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:30
مقدمه:
به دنبال ورود خودروهای انژکتوری به بازار این دغدغه بوجود آمده که اگر سیستم الکترونیکی این خودروها با مشکل مواجه شود چه کسی با چه تخصصی می‌تواند نسبت به رفع آن اقدام کند. این سؤالی بود که بسیاری از خریداران این خودروها با آن مواجه بودند. بطوریکه وقتی برای اولین بار خودرهای انژکتوری بویژه پیکان انژکتوری به بازار عرضه شد بسیاری از خریداران با مشکل عیبیابی و تعمیر آن مواجه بودند و همین موضوع موجب شد تا قیمت خودروهای انژکتوری با وجود تکنولوژی و کارآیی بالاتر از قیمت کمتری برخوردار باشند.
عیب یابی سرخود
OBD (On Board Diagnosis)
مدار کنترل الکترونیک که امروزه در خودروها بکار می‌شود، دارای سیستم نرم‌افزاری و سخت‌افزاری پیشرفته عیبیابی سرخود میباشد. یعنی در مدار کنترل الکترونیکی قسمتهایی اضافه شده که مانند یک اهم‌متر – یا حتی اسیلوسکوپ – بوده و مداوم علائم مربوط به کارکرد سنسورها و عملگرها را به واحد پردازنده ارسال می‌کند. در عین حال نرم‌افزاری که در مدار کنترل پیاده‌سازی شده همواره این علائم را کنترل شده و مراقبت می‌نماید تا مبادا یکی از سنسورها در اثر معیوب شدن علائم غلط ارسال کند. ضمنا اگر یکی از عملگرها مانند انژکتور یا کوئل معیوب شده باشد به راحتی مشخص شده و به راننده هشدارهای لازم داده می‌شود.
عیوبی که تشخیص داده می‌شود به دو دسته قابل تقسیم است:
o عیوب فیزیکی
o عیوب عملکردی
عیوب فیزیکی ساده ترین نوع تشخیص عیب است که در صورت بروز خرابی آشکار در هریک از قطعات برقی موتور ظاهر می‌شود.
عیوب عملکردی عیوبی هستند که در درجه اول قابل تشخیص نیستند ولی در اثر عملکرد نادرست موتور مدار کنترل به وجود اشکال در قطعه موردنظر پی می‌برد. مثلا اگر انژکتور در اثر کثیفی سوخت دچار اشکال شود یک ایراد غیربرقی در آن ظاهر شده و مدار کنترل از کارکرد بد موتور متوجه این نوع اشکال شده و به راننده اعلام می‌کند.
دستگاه عیب یاب پراید انژکتوری
با خبر شدیم دستگاه عیب یاب انژکتوری برای خودروهای جدید پراید توسط گروهی از مهندسان علاقمند و فعال در صنعت خودرو طراحی و ساخته شد. اخیرا شرکت خودروسازی سایپا خودروی پراید با سیستم انژکتوری جدید را به بازار عرضه نموده که مجهز به کاتالیزور بوده و استاندارد آلودگی EURO II را جوابگو است. مدار کنترل الکترونیک این خودرو از نوع ECU S2000 و ساخت شرکت جانسون کنترل امریکا است و نسبت به نوع قبلی مزایای بیشتری دارد و مشابه مدار بکاررفته در خودروهای پژو و سمند میباشد.
دستگاه عیب‌یاب ساخته شده قادر به عیبیابی خودروی پراید انژکتوری جدید بوده و می‌تواند در تعمیرگاهها مورد استفاده قرار گیرد. این اولین بار است که مشاهده می‌شود دستگاه عیب‌یاب یک نوع خودرو همزمان با شروع عرضه آن آماده میباشد. هنوز این دستگاه در تعمییرگاههای مجاز سایپا (سایپا یدک) در دسترس نمی‌باشد، اما امیدواریم با بهره‌برداری سریع از این نوع دستگاه دغدغه خریداریان خودروی پراید انژکتوری جدید رفع شده و خریداران با مشکلی مواجه نباشند.
منشا عیوب در سیستمهای انژکتوری
باید به جرأت خدمت دوستان و کسانیکه گرفتار خودروهای انژکتوری هستند عرض کنم که خرابی سیستم الکترونیک آخرین خرابی خودروی شما می تواند باشد! مطمئن باشید اگر موتور خودروی شما بد کار می کند ایراد اول آن سیستم انژکتوری نمی باشد.
درباره کارکرد موتور خودرو وسواس نداشته باشید. این نکته را به یاد داشته باشید که هدف از انژکتوری کردن موتور کاستن از آلودگی آن است هرچند که در تبلیغات به افزایش قدرت و کاهش مصرف سوخت توجه می شود. زیرا محدودیتهای اعمال شده از طرف سازمان حفاظت از محیط زیست مانع از تولید خودروهای آلوده می شود. به همین دلیل برای کم کردن آلودگی در دور آرام (آیدل) مقدار سوخت را کاهش داده و همین باعث بد کارکردن موتور می شود درحالیکه این مورد مشکلی نبوده و تنها درصورت داشتن وسواس عیب به نظر می آید.
موتورهای قدیمی مانند پیکان و پراید که آلودگی پایه آنها زیاد است بعد از نصب سیستم انژکتوری، کامپیوتر آنها طوری تنظیم می‌شود که آلودگی آنها در حد استاندارد باشد و چون اساس موتور قدیمی میباشد و به راحتی آلودگی آن کم نمی شود ایراداتی عملکرد آن بوجود می آید که باید بگویم طبیعی است. زیرا نمی شود شتر را با بارش خرید. یعنی هم آلودگی کم باشد و هم کارکرد موتور عالی باشد. چاره کار تنها در طراحی موتور با تکنولوژی روز است. یعنی موتور اساسا باید مطابق با استاندارد روز طراحی شود بطوریکه مجبور نباشیم موقع تنظیم کامپیوتر کارکرد موتور را فدای آلودگی کنیم.
… عیوبی که ممکن است در خودروهای انژکتوری اتفاق بیفتد اغلب از کثیفی انژکتور است. بنزینی که پالایشگاهها تولید و در پمپ بنزینها عرضه می شود فاقد استاندارد لازم برای استفاده در خودروهای انژکتوری است و اغلب گرفتگی فیلتر بنزین و سوزن انژکتورها را به دنبال دارد. پس سعی کنید فیلتر بنزین را به موقع (۲۰۰۰۰کیلومتر) تعویض کرده و از شستشو دهنده های مسیر سوخت رسانی بویژه نوع خارجی آن استفاده نمایید. شرکت سایپا مخصوص خودروهای پراید وسیله مخصوصی دارد که توسط آن انژکتورها را شستشو می دهد. بهتر است این خدمات را هنگام مرجعه به سایپا یدک درخواست نمایید.
متاسفانه در خدمات پس از فروش ایران خودرو چنین وسیله ای وجود ندارد یا اینکه استفاده نمی شود. ممکن است کسانیکه خودروی ۲۰۶ دارند از این سرویس باخبر باشند ولی تاکنون خبری از شستشوی انژکتورها در دست نیست. شستشوی انژکتور به این ترتیب است که مایع مخصوصی را در یک مخزن مانند پمپ سم پاشی ریخته و بعد شیلنگهای بنزین را از فیول ریل جدا و به پمپ شستشو وصل می کنند. بعد موتور را روشن کرده و اجازه می دهند موتور بجای بنزین از ماده شستشو دهنده استفاده کند. این عمل باعث تمیزی انژکتورها خواهد شد. اگر شما ماده تمیزکننده ای را سراغ دارید یا با روشی آشنایی دارید حتما به ما هم بگویید.
بعد از این آخرین جایی که ممکن است ایراد داشته باشد سیستم الکترونیک موتور است. ولی هیچ وقت به کامپیوتر شک نکنید زیرا خرج شما زیاد می‌شود و ممکن است ایراد خودرو چیز دیگری بوده باشد…
عیوب مکانیکی مقدم بر عیوب برقی
سیستم الکترونیک کنترل موتور شامل مجموعه‌ای از سنسورها و محرکها است که همگی به یک مغز الکترونیکی به اسم کامپیوتر موتور متصل هستند. سنسورها در یک سیستم استاندارد عبارتند از:
۱٫ سنسور فشار مانیفولد یا مپ سنسور (توسط شلنگ لاستیکی یا مستقیما به مانیفولد هوا متصل است)
۲٫ سنسور دور موتور که معمولا برروی فلایول وصل می‌شود (در موتورهای اروپایی)
۳٫ سنسور میل بادامک که در انتهای میل بادامک وصل می‌شود (در موتورهای آسیای جنوب شرقی)
۴٫ سنسور دریچه گاز (که متصل به محور دریچه گاز است و در سمت دیگر قرقره سیم گاز وصل می‌شود)
۵٫ سنسور اکسیژن یا سنسور دود یا سنسور لامبدا (برروی مسیر مانیفولد اگزوز وصل می‌شود)
۶٫ سنسور دمای هوا یا فشنگی دمای هوا (که برروی مانیفولد هوا وصل می‌شود)
۷٫ سنسور دمای آب یا فشنگی دمای آب ( که برروی مسیر خروج آب از موتور و کنار ترموستات وصل می‌شود)
سنسورهای فوق که ممکن است اشکال مکانیکی پیداکنند عبارتند از:
۱٫ سنسور دریچه گاز: فقط در صورت شتاب گیری خودرو وارد عمل می‌شود. یعنی موقع شتاب عملکرد موتور بد می‌شود یا اینکه وقتی پدال گاز را کم یا زیاد می‌کنیم موتور مثل گذشته رفتار خوبی ندارد. مثلا ریپ می‌زند یا کم می‌آورد و امثال آن. ولی وقتی با سرعت ثابت حرکت کنیم هیچ علامتی مشاهده نمی‌شود. در اینصورت این سنسور ممکن است معیوب شده باشد. مفهوم دیگر این سنسور همان پمپ شتاب در کاربراتور است. یعنی هیچ کس در اثر خرابی این سنسور معتل نمی‌ماند و فقط حالت شتاب خودرو دچار اشکال می‌شود.
۲٫ سنسور فشار هوا یا مپ سنسور: ممکن است درون آن آب نفوذ کرده باشد. دراینصورت موتور بد کار می‌کند یا به عبارتی سوخت آن زیاد یا کم شده است که توسط دستگاه تون آپ مشخص می‌شود. طبق دستور آورده شده در کتابهای راهنما این سنسور باید همواره رو به پایین نصب شود. یعنی سرشلنگی آن به طرف پایین باشد تا ذرات هوا به درون آن وارد نشود. ضمنا وجود سوراخ و پوسیدگی در شلنگ ارتباطی موجب بروز اشکال خواهد شد. اگر دستگاه دیاگ تولز داشته باشید متوجه خواهید شد که سنسور هنگام کارکردن موتور مقدار فشار را اشتباه نشان می‌دهد
. دراین صورت موتور ریچ کار می‌کند. یعنی سوخت آن زیاد شده و ممکن است حتی دود کند. دراین مواقع راننده از قدرت موتور راضی است ولی آلودگی و مصرف سوخت آن غیر قابل تحمل میباشد. خوشبختانه در اثر خرابی این سنسور ممکن است موتور در بدترین شرایط کاری قرار گیرد .لی اگر پدال را کمی بیشتر فشار دهین موتور روشن شده و به هرحال به تعمیرگاه رسانده می‌شود.
۳٫ سنسور دور موتور: اگر از نوع مغناطیسی باشد (فشنگی دور موتور) در اثر گرم شدن بیش از حد مغناطیس ضعیف شده و سنسور کارآیی خود را از دست می‌دهد. اگر سنسور بیش از حد به اگزوز نزدید است به این مورد شک کنید. مخصوصا در تابستان که روشن کردن کولر دمای زیر کاپوت خودرو را چندین برابر می‌کند. اولین اتفاقی که براثر خرابی این سنسور پیش می‌آید: ریپ زدن موتور، روشن نشدن هنگام استارت گرم (یعنی حدود ۲۰ تا ۳۰ دقیقه بعد از خاموش کردن موتور گرم در تابستان بخواهیم آنرا روشن کنیم). اگر سنسور کاملا معیوب باشد موتور هرگز روشن نخواهد شد و باید بکسل شود.
۴٫ سنسور اکسیژن: در اثر معیوب بودن این سنسور چراغ عیب پشت آمپر روشن شده و راننده احساس می‌کند موتور بد کار می‌کند.
همچنین محرکهایی در یک سیستم استاندارد وجود دارند عبارتند از:
۱٫ انژکتورها (که برروی مانیفولد هوا و در نزدیکی سرسیلندر نصب می‌شود.)
۲٫ کوئل خشک (که برروی موتور در قسمت سرسیلندر یا حتی بدنه خودرو نصب می‌شود.)
۳٫ محرک تنظیم دور آرام (که متصل به دریچه گاز یا بروری مانیفولد هوا وصل می‌شود)
۴٫ پمپ بنزین (درون باک بنزین یا در مسیر لوله انتقال بنزین نصب می‌شود)
این محرکها (بجز کوئل خشک) همگی رفتار الکترومکانیکی دارند. یعنی در آنها عمل مکانیکی با استفاده از تحریک و فرمان الکتریکی انجام می‌شود. حساسیت بیش از حد این قطعات و بویژه ظرافت بکار رفته در طراحی و ساخت آنها، موجب شده تا بیش از هرچیز دیگری در معرض آسیب باشند. در نتیجه بیش از هر قطعه دیگری نیازمند رسیدگی هستند.
گرفتگی روزنه انژکتور همانطوریکه قبلا نیز توضیح دادم، ایراد مرسومی است. اما راه حل رفع آن بسیار ساده است. به این سادگیها انژکتور را عوض نکنید، مگر آنکه سوخته باشد
خودروهای انژکتوری یا کنترل آلودگی
آیا تاکنون از خود پرسیده‌اید که علت اصلی استفاده از سیستمهای الکترونیک در خودروها چیست؟ آیا می‌دانید چرا سیستم کنترل الکترونیک موتور یا به عبارت ساده‌تر سیستم انژکتوری برروی موتور خودروها نصب می‌شود؟ آیا می‌دانید منفعت استفاده از سیستمهای پیچیده چیست و در چه شرایطی عملکرد مناسبی خواهند داشت؟
سیستمهای کنترل الکترونیک خودرو و به وپژه سیستم کنترل سوخت خودروها از زمان مورد توجه قرارگرفت که آلودگی و مصرف سوخت خودروها مشکلاتی را برای مردم بوجود آورد. یک متخصص در امور خودرو بخوبی می‌داند که وظیفه سیستم الکترونیک در خودرو چیست. باید بدانید که هدف از بکارگیری این سیتمها تلاش برای کاهش مصرف سوخت و کنترل آلودگی در خودروها است.
اما این وظیفه را سیستم کنترل الکترونیک و کامپیوتر خودرو به تنها قادر به انجام نیست. در خودروها قطعه‌ای به نام مبدل سه راهه یا کاتالیزور وجود دارد که گازهای اگزوز حین عبور از آن به گازهای غیرمضر مانند آب و گازکربنیک تبدیل می‌شود. موتور خودرو ضمن سوزاندن بنزین با هوا مقدار زیادی گازهای سمی منوکسیدکربن، اکسیدهای ازت و هیدروکبنهای نسوخته تولید می‌کند که برای سلامت محیط زیست و زندگی موجودات زنده و ازجمله انسانها مضر هستند. مبدل سه راهه که محتوی مقدار زیادی مواد شیمیایی موسوم به کاتالیزور است ، این گازهای سمی را تحت تاثیر قرار داده و واکنشهای شیمیایی در آنها بوجود می آورد که موجب تبدیل گازهای سمی مذکور که گازهای غیرسمی می‌شود. چون سه نوع گاز سمی در دود اگزوز خودروها وجود دارد، بنابریان سه نوع کاتالیزور در مبدل پیش‌بینی شده تا همگی آنها را به گازهای غیرسمی تبدیل کند.
مبدل شیمیایی یا مبدل سه راهه مهمترین عضو سیستم کنترل آلودگی خودروها محسوب می‌شود
در خودروهای امروزی سیستمی در آنها طراحی و پیاده‌سازی شده که به سیستم کنترل آلودگی معروف است. این سیستم وظیفه دارد تا میزان گازهای آلاینده خروجی از خودرو را محدود کرده و به گازهای غیرمضر تبدیل کند. همانطوریکه پیشتر گفته شده مهمترین عضو تشکیل دهنده این سیستم مبدل شیمیایی است.
زیرا عمل اصلی واکنش گازهای مضر را این قطعه انجام می‌دهد. مبدل شیمیایی در مسیر اگزور خودرو نصب می‌شود و تمامی دود خروجی از موتور مجبور است از لابلای آن عبور کند. گازهای سمی حین عبور از درون روزنه‌های مبدل شیمیایی، واکنش نشان داده و به تدریج به گازهای غیرسمی تبدیل می‌شوند. در نتیجه گازهای خروجی از خودرو کم ضررتر خواهند بود. بطوریکه مقدار آنها کمتر از مقدار آلودگی مجاز استاندارد میباشد.
شکل زیر عملکرد مبدل شیمیایی را به وضوح نشان می‌دهد.
همانطوریکه مشاهده می‌شود منحنی قرمز رنگ مربوط به گازهای سمی خارج شده از اگزوز موتور است. این گازها وارد مبدل شیمیایی شده و از مقدار گازهای سمی بشدت کاسته می‌شود، بطوریکه منحنی سبز رنگ مقدار گازهای خروجی را پس از عبور از مبدل شیمیایی نشان می‌دهد. نکته فنی که در این منحنیها دیده می‌شود به کمیت لامبدا یا هوای اضافی مربوط است. با افزایش مقدار لامبدا یا به عبارتی همزمان با کاهش مقدار سوخت، مقدار آلودگی منوکسیدکربن و هیدروکربن نسوخته کم می شود
. همزمان با این شرایط عملکرد مبدل شیمیایی نیز بیشتر شده و گازهای مضر بیشتری را به گازهای غیرسمی تبدیل می‌کند. برعکس این وضعیت برای گاز سمی اکسیدهای ازت وجود دارد. به این ترتیب که با کاهش لامبدا یا افزایش سوخت، مقدار گاز سمی اکسیدهای ازت نیز کاهش یافته و همزمان اثر مبدل شیمیایی نیز بیشتر شده و اکسیدهای ازت بیشتری را به گازهای غیر سمی تبدیل می‌کند. مشاهده می‌شود که عملکرد مبدل شیمیایی برای هر سه نوع گاز سمی وقتی بهینه است که لامبدای برابر با یک باشد.
راندمان مبدل شیمیایی یا مبدل سه راهه هنگامی حداکثر است که لامبدا یا به عبارتی هوای اضافی برابر با یک باشد. به این شرایط استوکیومتریک گفته می‌شود.
به همین دلیل با استفاده از سیستمهای الکترونیک کنترل موتور سعی می‌شود مقدار لامبدا تقریبابرابر با مقدار استوکیومتری تنظیم شود تا همواره بیشترین راندمان تبدیل وجود داشته باشد و کمترین آلودگی وارد محیط زیست شود. آنچه که استفاده از سیستمهای کنترل الکترونیک را توجیه می‌کند دقت عمل آنها در تنظیم نسبت هوا به سوخت است. زیرا در مقایسه با سیستمهای مکانیکی مانند کاربراتور از قابلیتهای بسیار بالایی برخوردار خواهیم شد.
وظیفه سیستمهای کنترل الکترونیک سوخت در یک کلمه عبارت است تنظیم دقیق نسبت هوا به سوخت برای کارکرد بهینه مبدل شیمیایی.
به عبارت بهتر استفاده از سیستمهای الکترونیک برای کنترل موتور و به ویژه کنترل سوخت ایجاد شرایط مناسب برای کارکرد بهینه مبدل شیمیایی است.
خودروهای انژکتوری با آلودگی بیشتر!
پیشتر گفته شد که با پیشرفت تکنولوژی و استفاده از مبدل شیمیایی و سیستمهای کنترل الکترونیک موتور، سعی شده تا حد امکان از آلایندگی و مصرف سوخت خودروها کاسته شود و مردم از هوای پاک بهره‌مند باشند. مکررا از رسانه‌ها به گوش مردم رسانده می‌شود که ایهاالناس از خودروهای انژکتوری استفاده کنید زیرا که آلودگی و مصرف سوخت کمتری دارد و به هزار و یک دلیل به نفع شماست. اولین بار شرکت ایران خودرو، پیکان را مجهز به سیستم انژکتور نمود، بدون آنکه توجه چندانی به اصل موضوع داشته باشد.
زیرا این خودروها فاقد مبدل شیمیایی بودند. که اصطلاحا به آن اوپن لوپ (بدون سنسور اکسیژن) گفته می‌شد. بعد از مدتی شرکت سایپا خودروی پراید سی‌ال‌سی را به بازار عرضه کرد که کاربراتور (فاقد انژکتور) بود ولی از سنسور اکسیژن استفاده می‌کرد که مجهز به مبدل شیمیایی هم بود. به هر حال هر دوی این بزرگواران مدعی بودند که از روی ناچاری دست به این اقدام زده‌اند. حال ببینیم کارکرد این دو سیستم در مقایسه با یکدیگر چگونه است و بعد به اصل موضوع خواهیم پرداخت.
