کتابی که پیش رودارید بخشی از سلسله بحثهای موضوعی است که تحت عنوان کلی«گفتوگوهای قرن جدید» ازسوی انتشارات دارالفکر لبنان منتشرمیشود. این مؤسسه ازچندی پیش با دعوت از اندیشمندان عرصه های مختلف علوم انسانی، موضوعات گوناگون این حوزه را مورد بحث وبررسی قرارداده وماحصل آنها را به چاپ رسانده است، بدین ترتیب که پس از تعیین موضوع ، پرسشهایی پیرامون آن مطرح شده ودراختیار دونفراز صاحبنظران که از دومنظر متفاوت به موضوع مینگرند، قرار می گیرد. دو اندیشمند بدون آن که از نوشته های یکدیگر باخبر باشند، نظرات خود را در ابتدای کتاب مطرح میکنند. سپس می توانند دیدگاههای طرف مقابل را مطالعه کرده، آن رامورد نقد وبررسی قرار دهند. نقدهای هریک ازدو نویسنده نیزدرادامه کتاب درج شده است.
کتاب حاضر به موضوع زن، دین واخلاق می پردازد. بخش دوم و سوم کتاب نوشته خانم دکترنوال سعداوی است که ازحامیان سرسخت اندیشه «زن محوری» (فمینیسم) درجهان عرب میباشد. وی درسال 1955م.(1334 ش.) دررشتهپزشکی عمومی ازدانشگاه قاهره فارغ التحصیل شده ودوره تخصصی پزشکی را درسال 1965م.(1344ش.)در دانشگاه کلمبیای شهر نیویورک به پایان رسانده اند. به زبانهای انگلیسی و فرانسه تسلط داشته وکتابهای متعددی (اغلب با موضوع زن محوری) تالیف کرده اند که برخی ازآنها عبارتند از : زن و مسائل جنسی،مؤنث اصل است ، چهره عریان زن عرب(که به فارسی ترجمه و منتشر شده است) ، زن و کشمکشهای روحی،خاطرات یک پزشک زن، نبرد جدید پیرامون مساله زن و …
در بخش اول و چهارم کتاب، نوشته های خانم دکتر هبه رؤوف عزت را می خوانیم. وی در سال 1965م. (1344ش.) در مصر متولد شده ودر سال 1992م.(1371ش.) در مقطع کارشناسی ارشد با رتبه ممتاز از دانشگاه قاهره فارغ التحصیل شده ودر ادامه، رساله دکترای خود را با موضوع «بررسی تحول مفهوم شهروندی از دیدگاه لیبرالیسم» به نگارش در آورده است. ایشان در دانشگاههای آکسفورد و وست منستر لندن سابقه تدریس داشته و در بسیاری از پژوهشهای انجام شده پیرامون موضوعات سیاسی ـ اجتماعی روز مشارکت نموده اند. همچنین کتب و مقالات متعددی به زبانهای عربی و انگلیسی از ایشان به چاپ رسیده است.
لازم به ذکر است که بخش اول و سوم متن اصلی کتاب فاقد پاورقی بوده وتوضیحات درج شده در پاورقی از مترجم است و نباید به نویسنده منسوب گردد.
امید است ترجمه این کتاب گامی در جهت آشنایی پژوهشگران میهن ما با اندیشه های صاحبنطران کشورهای عربی باشد
کتابی که پیش رودارید بخشی از سلسله بحثهای موضوعی است که تحت عنوان کلی«گفتوگوهای قرن جدید» ازسوی انتشارات دارالفکر لبنان منتشرمیشود. این مؤسسه ازچندی پیش با دعوت از اندیشمندان عرصه های مختلف علوم انسانی، موضوعات گوناگون این حوزه را مورد بحث وبررسی قرارداده وماحصل آنها را به چاپ رسانده است، بدین ترتیب که پس از تعیین موضوع ، پرسشهایی پیرامون آن مطرح شده ودراختیار دونفراز صاحبنظران که از دومنظر متفاوت به موضوع مینگرند، قرار می گیرد. دو اندیشمند بدون آن که از نوشته های یکدیگر باخبر باشند، نظرات خود را در ابتدای کتاب مطرح میکنند. سپس می توانند دیدگاههای طرف مقابل را مطالعه کرده، آن رامورد نقد وبررسی قرار دهند. نقدهای هریک ازدو نویسنده نیزدرادامه کتاب درج شده است.
کتاب حاضر به موضوع زن، دین واخلاق می پردازد. بخش دوم و سوم کتاب نوشته خانم دکترنوال سعداوی است که ازحامیان سرسخت اندیشه «زن محوری» (فمینیسم) درجهان عرب میباشد. وی درسال 1955م.(1334 ش.) دررشتهپزشکی عمومی ازدانشگاه قاهره فارغ التحصیل شده ودوره تخصصی پزشکی را درسال 1965م.(1344ش.)در دانشگاه کلمبیای شهر نیویورک به پایان رسانده اند. به زبانهای انگلیسی و فرانسه تسلط داشته وکتابهای متعددی (اغلب با موضوع زن محوری) تالیف کرده اند که برخی ازآنها عبارتند از : زن و مسائل جنسی،مؤنث اصل است ، چهره عریان زن عرب(که به فارسی ترجمه و منتشر شده است) ، زن و کشمکشهای روحی،خاطرات یک پزشک زن، نبرد جدید پیرامون مساله زن و …
در بخش اول و چهارم کتاب، نوشته های خانم دکتر هبه رؤوف عزت را می خوانیم. وی در سال 1965م. (1344ش.) در مصر متولد شده ودر سال 1992م.(1371ش.) در مقطع کارشناسی ارشد با رتبه ممتاز از دانشگاه قاهره فارغ التحصیل شده ودر ادامه، رساله دکترای خود را با موضوع «بررسی تحول مفهوم شهروندی از دیدگاه لیبرالیسم» به نگارش در آورده است. ایشان در دانشگاههای آکسفورد و وست منستر لندن سابقه تدریس داشته و در بسیاری از پژوهشهای انجام شده پیرامون موضوعات سیاسی ـ اجتماعی روز مشارکت نموده اند. همچنین کتب و مقالات متعددی به زبانهای عربی و انگلیسی از ایشان به چاپ رسیده است.
لازم به ذکر است که بخش اول و سوم متن اصلی کتاب فاقد پاورقی بوده وتوضیحات درج شده در پاورقی از مترجم است و نباید به نویسنده منسوب گردد.
امید است ترجمه این کتاب گامی در جهت آشنایی پژوهشگران میهن ما با اندیشه های صاحبنطران کشورهای عربی باشد
فرمت فایل : WORD (قابل ویرایش)
تعداد صفحات:108
پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد«M.S.c »
فهرست مطالب:
عنوان صفحه
فصل اول : کلیات 1
مقدمه 2
بیان مساله 3
اهمیت و ضرورت تحقیق 5
اهداف تحقیق 7
سئوال های تحقیق 7
تعاریف نظری متغییرها: 8
فصل دوم : ادبیات 9
و پیشینه تحقیق 9
مقدمه 10
زن در اسلام 10
تاریخچه کار زنان: 12
علل و انگیزه اشتغال در زنان 14
جایگاه زنان در مدیریت 14
سهم زنان از مشاغل مدیریتی 16
آیا رهبری زنان با مردان متفاوت است؟ 17
علل عدم رشد اشتغال و مدیریت زنان 20
موانع و مشکلات زنان در تصدی پست های مدیریتی: 22
رویکرد نظری رضایت شغلی 26
تئوری ها ی رضایت شغلی 28
ابزارهای اندازهگیری رضایت شغلی 34
تعاریف و مفاهیم تعهد سازمانی 35
ضرورت توجه به تعهد سازمانی 37
اهمیت تعهد سازمانی 38
عوامل موثر بر تعهد سازمانی 39
تحقیقات خارجی موانع پیشرفت زنان 41
تحقیقات داخلی موانع پیشرفت زنان 42
پیشینه تحقیق تعهد و رضایت شغلی 50
فصل سوم : 67
روش 67
مقدمه: 68
الف ) روش تحقیق: 68
جامعه آماری و نمونه تحقیق: 68
نمونه و روش نمونه گیری: 68
ابزار انداره گیری 69
روایی و پایایی : 69
روش های آماری مورد استفاده در پژوهش 72
فصل چهارم 74
نتایج تحقیق 74
مقدمه 75
یافته ها 75
فصل پنجم 87
بحث و نتیجه گیری 87
بحـث از نتــایج 88
محدودیت ها : 94
پیشنهادات : 94
فهرست منابع ومآخذ 95
ضمائم 104
فهرست جداول
عنوان صفحه
جدول شماره ( 1 ) پایایی ابعاد رضایت شغلی 70
جدول شماره ( 2 ) پایایی ابعاد رضایت شغلی 70
جدول شماره (3 ) ویژگی های نمونه مورد بررسی بر حسب نوع شغل 75
جدول شماره (4) ویژگی های نمونه مورد بررسی برحسب تحصیلات 76
جدول شماره (5 ) ویژگی های نمونه مورد بررسی بر حسب سابقه کار 76
جدول شماره (6 ) ضریب همبستگی پیرسون بین تاثیرموانع پیشرفت زنان در رضایت شغلی 77
جدول شماره (7 ) ضریب همبستگی پیرسون بین تاثیرموانع پیشرفت زنان در تعهد سازمانی 78
جدول شماره ( 8 ) آزمون Tبین جنسیت وتعهد سازمانی 79
جدول شماره ( 9) آزمون Tبین رضایت شغلی کارکنان زن ومرد 80
جدول شماره (10 ) میانگین و انحراف استاندارد تعهد سازمانی در مدارک مختلف تحصیلی 82
جدول شماره ( 11 ) نتایج آزمون تحلیل واریانس بین میزان تحصیلات و تعهد سازمانی 82
جدول شماره (12) نتایج توکی بین میزان تحصیلات و تعهد سازمانی 82
جدول شماره (13 ) میانگین و انحراف استاندارد رضایت شغلی در مدارک مختلف تحصیلی 84
جدول شماره ( 14 ) نتایج تحلیل واریانس بین رضایت شغلی و مدرک تحصیلی 84
جدول شماره (15) نتایج توکی بین میزان تحصیلات و تعهد سازمانی 84
جدول شماره ( 16 ) ضریب همبستگی پیرسون بین نمرات تعهد سازمانی و رضایت شغلی 86
چکیده:
در این تحقیق موانع پیشرفت زنان در سازمان و تاثیر آن بر تعهد سازمانی و رضایت شغلی از دیدگاه کارکنان در سال 1386مورد بررسی قرار گرفت روش تحقیق همبستگی است .نمونه مورد مطالعه در این تحقیق شامل 120 نفر از کارکنان(43 نفر زن و 77 نفر مرد ) منابع طبیعی شهر شیراز بودند که بصورت تصادفی ساده انتخاب شدند. روش گردآوری اطلاعات بوسیله پرسشنامه های، رضایت شغلی ، تعهد سازمانی و موانع پیشرفت زنان بود و تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمونهای آماری ضریب همبستگی پیرسون ، تحلیل واریانس و آزمون t انجام شد.نتایج حاصل از این تحقیق به شرح زیر می باشد
1- بین پیشرفت زنان در سازمان با تعهدسازمانی و رضایت شغلی کارکنان رابطه منفی معنی داری در سطح 05/0 وجود دارد
.2-.تعهد سازمانی کارکنان مرد بیشتر از کارکنان زن بدست آمد.
3- رضایت شغلی کارکنان مرد بیشتر از کارکنان زن بدست آمد.
4-- کارکنان با تحصیلات فوق لیسانس کمترین تعهد سازمانی را در مقایسه با کارکنان دیگر داشتند.
5- کارکنان با تحصیلات فوق لیسانس کمترین رضایت شغلی را در مقایسه با کارکنان دیگر داشتند.
6- بین تعهد سازمانی و رضایت شغلی کارکنان رابط معنی داری در سطح 001/0 بدست آمد .
فصل اول : کلیات
مقدمه
دردهه های اخیر اشتغال زنان در ایران به عنوان مهم ترین نمود اجتماعی مورد اهتمام قرارگرفته است. با افزایش سطح علم و دانش و رشد معنوی وعاطفی مردم، زنان بیش از گذشته وادار شده اند پا را از محیط خانه و زندگی فراتر گذارند. یکی از نشانه های این تحول، فزونی گرفتن درصد زنان در دوره های گوناگون دانشگاه های ایران است. اما با بررسی سه دهه گذشته در می یابیم که تعداد مدیران زن از افزایش چندانی برخوردار نبوده است به طوری که تاج زاده (1377) بیان می کند که ” در ایران سطح اشتغال و مدیریت زنان به ترتیب 13 درصد و 8/2 درصد است. یعنی فاصله ای برابر با 10 درصد بین سهم زنان شاغل و زنان مدیر در ایران وجود دارد“. همچنین داوری (1378) معتقد است شانس مدیر شدن زنان در مقابل مردان 14 درصد است. قره یاضی (1383) نیز معتقد است که” از کل زنان شاغل در ایران تنها 17% توانسته اند پست های مدیریتی را احراز کنند“. پرکردن فاصله بین این اختلاف،لازمه اش توجه جدی مسئولان به مساله ورود زنان در عرصه های مختلف اجرایی و مدیریتی است چنانچه در کشور های مختلف جهان نیز اینگونه عمل شده است آنگونه که اعلامیه چهارمین کنفرانس جهانی زن در پکن می گوید” بدون شرکت فعال زنان و گنجانیدن دیدگاه زنان درکلیه سطوح تصمیم گیری، اهداف برابری، توسعه و صلح قابل حصول نیست “ (آرین و سعید قاضی، 1375).
به طور کلی تمام نگرش هایی که عدم پیشرفت زنان در مشاغل مدیریتی را حمایت می کنند نشانگر این موضوع است که اگرچه در سال های اخیر حضور زنان در محیط کار چشمگیر تر شده است و روز به روز برتعداد آنها افزوده می شود ؛ اما میزان پیشرفت آنها در مشاغل مدیریتی متناسب با تعداد آنها در سازمان ها نیست .زنان در حرکت به سوی مشاغل مدیریتی با موانع و مشکلات زیادی روبرو می شوند (سقف شیشه ای ) در حالی که این موانع برای مردان جامعه وجود ندارد .
با توجه به این که عملکرد و اثر بخشی کارکنان تحت تاثیر عوامل متعددی از جمله رضایت شغلی و تعهد سازمانی و... می باشد در این تحقیق موانع پیشرفت زنان در سازمان و تاثیر آن بر تعهد سازمانی و رضایت شغلی از دیدگاه کارکنان منابع طبیعی شهر شیراز در سال 1386مورد بررسی قرار گرفت.
بیان مساله
موضوع این پژوهش بررسی موانع پیشرفت زنان در سازمان و تاثیر آن بر تعهدسازمانی و رضایت شغلی کارکنان منابع طبیعی استان فارس در سال 1386 بوده است.
یکی از شاخص های مهم برای سنجش توسعه هر کشور،وضعیت زنان و نوع مشارکت آنان می باشد زیرا توسعه صرفا در ارتباط با تولید ناخالص ملی و در سطح درآمد سرانه سنجیده نمی شود ؛بلکه شامل بلوغ اجتماعی و سیاسی نیز می گردد . از آنجا که یکی از مولفه های بلوغ اجتماعی و سیاسی را می توان نحوه برخورد و رفتار جامعه با زنان دانست بنابر این حضور فعال و مشارکت موثر زنان در جامعه از دیر باز حائز اهمیت بوده است.
اخیراً حضور زنان در ردههای مدیریت چشمگیرتر شده است. ورود آنان به ردههای بالای سازمانی مسائل بسیاری را با خود به همراه داشته است. با وجود اینکه ورود تعداد زنان بعنوان نیروی کار روبه افزایش است اما پیشرفت آنها در مشاغل مدیریتی چندان محسوس نبوده است. این درحالی است که تحقیقات انجام شده برای شناخت برتری مردان در مدیریت وجه تمایزی را برای مدیربودن انحصاری مردان قائل نیست. پژوهشها نشان میدهد مدیریت آینده نیازمند استفاده بیشتر و کارآمد از نیروی بالقوه زنان در مدیریت است (جزنی ،1378).
طبق آمار سازمان بینالمللی کار زنان الجزایری با 8 درصد کمترین و زنان فنلاندی با 47 درصد بیشترین سهم اشتغال را دارند. بیش از 45 درصد از زنان جهان که بین 15 تا 64 سال سن دارند در فعالیتهای اقتصادی مشغول هستند. نرخ مشارکت زنان به عنوان نیروی کار در ایران برطبق آمار سال 1375، 1/9 درصد است. زنان مدیر و کارکنان رده بالای سازمانی در سال 1370، 1533 نفر بود که در سال 1375 به 41420 نفر رسیده است. هرچند این رقم نشاندهنده افزایش تعداد زنان در پستهای مدیریتی است اما در مقایسه با تعداد شاغلان زن رقم ناچیزی است.( عبدالهی ، 1381).با وجود این که تعداد زنان در نیروی کار رو به افزایش است ، اما پیشرفت آنها در مشاغل مدیریتی محسوس نیست . امروزه این عدم ارتقاء و پیشرفت را به علت وجود موانع پیشرفت زنان می دانند .
نتایج حاصل از تحقیقات صورت گرفته توسط سولمون (1990 ) ، گرهات و رنیس (1991) نشان می دهد که زنان در مشاغل مشابه ریاست 42 درصد کمتر از مردان در همان سطح ، حقوق دریافت می کنند . نتایج تحقیقات کالبرک لیت (1991) و مورسین و گلی نو (1990) نشان می دهد بعضی از زنانی که در رده های میانی سازمانها،مدیریت می کردند،به دلیل نبود پیشرفت و فرصت هایی که برای مردان وجود دارد دلسرد شده اند (به سبب وجود موانع پیشرفت زنان )سازمان قبلی را ترک کرده اند.که نشان می دهد تعهد سازمانی و رضایت شغلی بسیار کمی داشته اند(مهداد،1381) . نتایج تحقیقات صورت گرفته توسط زکی (1383) ، کوزه چیان و همکاران (1382) ، کوهستانی و شجاعی فر (1381) ، جمشیدیان و مقدم (1380) ، حسینی زاده (1379) ، طبا طبایی زاده (1376) ، تقی پور (1374) ، ساعتچی (1370) و سایرین نشان می دهدکه رضایت شغلی مردان بیشتر از زنان می باشد همچنین بین رضایت شغلی و تعهد سازمانی رابطه مثبت معنی داری وجود دارد .
اهمیت و ضرورت تحقیق
باتوجه به اینکه در نیمه دوم قرن بیستم توجه به زنان بهعنوان نیروی کار، مدیر و سیاستمدار هم در تئوری و هم درعمل تغییر یافته است ولی بازهم زنان حق اندکی در انتخاب شدن بهعنوان مقامات عالیرتبه مدیریتی و سیاسی داشتهاند. بهطوری که در سال 1997 زنان بهطور میانگین حدود 7/11 درصد و 10 درصد به ترتیب از قانونگذاران ملی و پستهای مدیریتی را در سراسر جهان تشکیل میدادند.(باررل ، 2001). پژوهشهای بسیاری مؤید این است که مدیریت آینده نیازمند بهکارگیری هرچه بیشتر نیروی بالقوه زنان در مدیریت است.(بار با رادال ،1377),
مطالعات انجام شده نشان میدهد «سقف شیشهای بسیاری از زنان را از بالارفتن بسوی پستهای مدیریت و رهبری بازمیدارد.(روسنر ، 1991).اغلب زنان مدیر در پیشرفت حرفه ای به وسیله عاملی که " موانع پیشرفت زنان " نامیده می شود متوقف شده اند ، یک سد غیر قابل نفوذ که به آنها اجازه می دهد به پاداش ها و مسئولیت های مدیریت سطح بالا نگاه کنند اما از حرکت به طرف آن جلوگیری می کند (مهداد ،1381). «سقف شیشهای» نگرشها و تعصبهای منفی است که مانع از آن میشود زنان و گروههای اقلیت ورای یک سطح خاص در سلسله مراتب سازمانی بروند.(سنزو ،2001). سقف شیشهای به موانع مصنوعی و نامرئی، تصمیمات سازمانی و تعصبات مسئولان سازمان اطلاق میشود که مانع پیشرفت اشخاص با صلاحیت و یا اقلیتها (بویژه زنان) در داخل سازمانها میگردد. این اصطلاح به مفهوم نقطهای است که پس از آن، اقلیتها یا مدیران زن دیگر امکان ارتقا پیدا نمیکنند(خوشنویس ،1381). یک سوم زنان شاغل در پستهای منشیگری یک چهارم دیگر در حوزههای مراقبتهای بهداشتی، آموزشی و تولیدات موادغذایی هستند. حتی در این شغلهای بطور سنتی زنانه نیز زنان پستهای کلیدی را در ارتباط با شغلشان ندارند. برای مثال، در مدارس زنان تدریس میکنند ولی مردان سازماندهی، طرحریزی، هدایت و کنترل را انجام میدهند. یک مانع عمده برای زنانی که مایلند به پستهای مدیریتی برسند، وجود محدودیتهایی است که از سوی جامعه، خانواده و خود زنان بر آنها تحمیل میشود. نتایج حاصل از تحقیقات صورت گرفته توسط سولمون (1990) ، گرهات و رنیس (1991) نشان می دهد که زنان در مشاغل مشابه ریاست ، 42 درصد کمتر از مردان در همان سطح ، حقوق دریافت می کنند . نتایج تحقیقات کالبرک لیت (1991) و مورسین و گلی نو (1990) نشان می دهد بعضی از زنانی که در رده های میانی سازمانها مدیریت می کردند،به دلیل نبود پیشرفت و فرصت هایی که برای مردان وجود دارد دلسرد شده اند (به سبب وجود موانع پیشرفت زنان )سازمان قبلی را ترک کرده اند.که نشان می دهد تعهد سازمانی و رضایت شغلی بسیار کمی داشته اند(مهداد،1381) .
اهداف تحقیق
هدف اصلی این تحقیق بررسی موانع پیشرفت زنان در سازمان و تاثیر آن بر تعهدسازمانی و رضایت شغلی کارکنان منابع طبیعی شهر شیراز در سال 1386 بوده است.
اهداف دیگر تحقیق عبارتند از :
مقایسه تعهد سازمانی و جنسیت کارکنان
مقایسه رضایت شغلی و جنسیت کارکنان
مقایسه تعهد سازمانی و میزان تحصیلات کارکنان
مقایسه تعهد سازمانی و میزان تحصیلات کارکنان
بررسی رابطه تعهد سازمانی و رضایت شغلی کارکنان رابطه
سئوال های تحقیق
سئوال اصلی تحقیق عبارت است از : چه موانعی در پیشرفت زنان در سازمان وجود دارد ؟
سایر سئوالات تحقیق عبارتند از :
1-آیا بین پیشرفت زنان در سازمان با تعهدسازمانی و رضایت شغلی کارکنان رابطه معنی داری وجود دارد؟
2-. آیا در میزان تعهد سازمانی کارکنان زن و مرد تفاوت معنی داری وجود دارد.؟
3- آیا در میزان رضایت شغلی کارکنان زن و مرد تفاوت معنی داری وجود دارد.؟
4- آیا بین میزان تحصیلات و تعهد سازمانی کارکنان زن و مرد تفاوت معنی داری وجود دارد.؟
5- آیا بین میزان تحصیلات و رضایت شغلی کارکنان زن و مرد تفاوت معنی داری وجود دارد.؟
6- آیا در میزان تعهد سازمانی و رضایت شغلی کارکنان رابطه معنی داری وجود دارد.؟
تعاریف نظری متغییرها:
رضایت شغلی:رضایت شغلی عبارت از نگرش کلی فرد نسبت به شغل می باشد.
تعهد سازمانی : از نظر لغوی تعهد عبارت است از به گردن گرفتن کاری، نگاه داشتن ، عهد بستن و پیمان بستن است . تعهد سازمانی حالتی روانی است که رابطه فرد را با سازمان مشخص کند ، تصمیم به ماندن در سازمان یا ترک آن را به طور ضمنی در خود دارد .
موانع پیشرفت زنان : موانع مصنوعی مبتنی بر تعصبات نگرشی یا سازمانی ، جهانی یا ملی هستند که افراد واجد شرایط را در سازمان هایشان از پیشرفت به سمت بالا در مقام های مدیریتی باز می دارند .
تعاریف عملیاتی متغییرها:
رضایت شغلی : ملاک تعیین کننده در این مورد ، نمره فرد در پرسش نامه رضایت شغلی اسمیت کندال و هالین است که سئوالات آن توسط گرگسون کاهش یافته است .
تعهد سازمانی: ملاک تعیین کننده در این مورد ، نمره فرد در پرسش نامه تعهد سازمانی مادوی ، استیرز و پورتر (1974 است .
موانع پیشرفت زنان: ملاک تعیین کننده در این مورد ، نمره فرد در پرسش نامه موانع پیشرفت زنان می باشد.
دانلود روش تحقیق تأثیر تحصیلات زنان بر توسعه اقتصادی کشور با فرمت ورد و قابل ویرایش تعداد صفحات 92
مقدمه
افزایش مشارکت زنان در توسعه، شاید پیش از آنکه موضوعی اجتماعی باشد، بحثی اقتصادی است و افزایش زنان تحصیلکرده می تواند شاخصی برای پیشرفت محسوب شده و فرصتی برای سرعت بخشیدن به روند توسعه و نیز رویارویی با چالش ها و پیامدهای تغییر و تحول ناشی از رشد و توسعه فراهم آورد. بررسی تأثیرات آموزش در سطوح مختلف فردی ، خانوادگی و اجتماعی زنان نشان از بهبود موقعیت زنان در زندگی فردی و اجتماعی داد. این امر آنها را در مراحل بعدی در ایفای نقش های متعدد و متنوع اجتماعی، چه در جایگاه مادر در امر تربیت فرزند چه در جایگاه نیروی انسانی ماهر و متخصص در عرصه کار و مدیریت و به طور کلی به عنوان یک شهروند مسئول و آگاه و زیر مجموعهای از سرمایههای انسانی، تواناتر میکند، که نبود آن دور باطلی را ایجاد می کند که محرومیتهای زنانه و فقر زنانه و به دنبال آن کندی بسیار در روند توسعه در اجتماع بروز می کند. دقیق تر آن است که به این محرومیتها هم به عنوان علت و هم به عنوان معلول در این سیکل باطل نگاه کنیم: در جامعهای با میزان آگاهی، دانش اجتماعی و درآمد ناچیز، والدین در سرمایهگذاری برای دخترانشان کوتاهی می کنند زیرا از آنان انتظار ندارند که در امور اقتصادی خانواده مشارکت داشته باشند. دختران بدون تحصیلات و با آگاهی ناچیز، تبدیل به مادران تحصیل نکردهای میشوند که دارای مهارتهای ارزشمندی در خارج از منزل نیستند، قدرت اثر گذاری بر تصمیمگیریهای خانواده را ندارند، دخترانشان نیز مانند خودشان از آموزش محروم می مانند و دور باطل ادامه می یابد. در حالیکه پسران برای آموزش به مدرسه فرستاده می شوند، دختران برای ایفای نقشهای سنتی در خانه می ماندند، در نتیجه دانش نیاموخته و مهارت نیافته باقی میماندند و شرایط لازم برای مشارکت اقتصادی برایشان فراهم نمی شود. اقتصاد آسیب میبیند، هنجارها و فرهنگ سنتی و تبعیضات کلیشهای جنسیتی کهنه بر جای خود میمانند و اولین نیروی محرکه توسعه که نوزایش اندیشهها و تواناسازی پتانسیلهااست خاموش و بی اثر میشود و افراد تحت نظامهای غلط فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی، خود به عواملی مقاومت کننده در برابر توسعه تبدیل میشوند از این منظر در جوامع توسعه نیافته یا در حال توسعه چون ایران که با فقر سرمایههای انسانی و پدیده فرار مغزها مواجه است، زنان می توانند «نیروی شتاب دهنده» توسعه محسوب شوند. جامعة امروز ایران، جامعهای در حال گذار از همه ابعاد اقتصادی، فرهنگی ، نقشی و اجتماعی است. متعاقب این گذار الگوهای موجود باید برای تطابق با شرایط پویا انعطاف پذیری که ناشی از توسعه سریع و همه جانبه کشورهای جهان است تغییر یابند. در میان این تغییرات مسلماً تعارض سنت و مدرنیته خود را نشان خواهد داد و به گفته اقتصاددان معروف جان میناردکینز ،" توسعه تقابل نو و کهنه است". حال با توجه به اهداف بلند توسعه گرا که تقاضای نامحدود را به جدال با منابع محدود میکشاند، این پرسش به جاست که در روند توسعه باید منابع اقتصادی را به کدام سمت، جهت داد؟ پاسخ این سؤال بیش از آنکه معطوف به منابع فیزیکی باشد متمرکز بر منابع انسانی است و در منابع انسانی موجود ، «زنان» به عنوان بخشی که کمتر مورد توجه و پرورش قرار گرفتهاند در کانون توجه اقتصاددانان توسعه گرا قرار می گیرند، چنانکه لارنس ایچ سامرز ، رئیس بخش اقتصاد و توسعه و اقتصاددانان ارشد بانک جهانی در این زمینه می گوید:
«معتقدم که در صورت شناخت تمامی منافع، سرمایهگذاری در آموزش دختران، شاید پر بازدهترین سرمایهگذری در جهان در حال توسعه باشد»
در این تحقیق بر آن خواهیم بود که دریابیم آیا میان تحصیلات زنان با توسعه اقتصادی ارتباطی منطقی وجود دارد یا نه؟ و اگر این ارتباط موجود است، عوامل موثر بر آن چیست؟ و در شرایط امروزین، جامعه با این منبع توسعهای در چه چالشهایی قرار میگیرد و از بابت آن چه فرصت ها و چه تهدیداتی معطوف به توسعه کشور است؟
چارچوب نظری تحقیق:
در این تحقیق عامل تحصیلات زنان به عنوان متغیر مستقل در نظر گرفته میشود تا تاثیر آن بر توسعه اقتصادی به عنوان متغیر وابسته بررسی شود.
یافتههای تحقیق نشان داد که رابطه «مستقیمی» بین دو متغیر مستقل و وابسته وجود ندارد و این رابطه در خلال سه متغیر میانجی ظاهر میشود. متغیرهای میانجی بین تحصیلات زنان و توسعه اقتصادی به عنوان عوامل متأثر از تحصیلات زنان و موثر بر توسعه اقتصادی تعریف شوند که عبارتند از: 1) عامل فرهنگی – اجتماعی، 2) عامل انسانی و 3) عامل اقتصادی.
دانلود تحقیق تخصصی نقش زنان روستایی در اقتصاد روستا با فرمت ورد و قابل ویرایش تعدادصفحات 92
نقش و حیطه کارزنان در فعالیتهای غیر زراعی:
اقتصاد روستا، فعالیتهایی را در بر می گیرد که هر یک بر حسب گستردگی و وسعتی که دارد در ارتقاء درآمد روستائیان مؤثر می باشد. از این رو بررسی های انجام شده نشان می دهد که هر قدر امکان بهره گیری از منابع درآمد برای روستائیان متنوع تر و فراوانتر باشد سطح درآمد و رفاه آن جامعه بالاتر بوده است برای مثال روستاهای منطقه تالش به لحاظ برخورداری از امکان کشت محصولات متنوع (برنج، مرکبات، تنباکو) از درآمد نسبتاً بهتری برخوردار می باشند. یا مناطق ساحلی به لحاظ همجواری با دریا قادرند از طریق فعالیتهای توریستی یا ماهیگیری درآمد حاصل از کشاورزی خود را تکمیل نمایند. در عین حال عمده ترین فعالیتهای جانبی روستائیان که معمولاً در کنار زراعت صورت می گیرد به شرح زیر می باشد:
دامداری و پرورش طیور
دامداری و نگهداری از حیوانات بزرگ جثه در منطقه بسیار محدود بوده و تنها گاوداری در قسمت جلگه ای رواج دارد. در مناطق روستایی مورد مطالعه گاوداری عمدتاً به شکل سنتی و در جوار سایر اشتغالات کشاورزی صورت می گیرد. البته با رواج زندگی شهری و خصوصاً گسترش جاده های مواصلاتی که برای گاوهایی که در سطح روستا زندگی می کردند خطرآفرین می باشد. از تعداد گاوهای منطقه کاسته شده است. گاوداری در بین خانواده های نمونه نسبتاً رواج چندانی ندارد و اکثراً تنها به داشتن یک یا دو گاو اکتفا می نمایند که این گاوها تنها قادرند لبنیات خانواده را تأمین نمایند و محصولی برای عرصه به بازار از آنها بدست می آید. در گاوداری به شکل سنتی معمولاً زن و مرد توأمان همکاری دارند لیکن برحسب نوع و وظایف سهم هر یک از آنها متغیر می باشد.
جدول (5-1) سهم زنان و مردان را در گاوداری بشکل سنتی و پرورش ماکیان نشان میدهد
سهم مردان و زنان از پرورش دام «گاو» و طیور به تفکیک فصول
نیروی کار فصول تعلیف دام نگهداری در آغل دوشیدن شیر علف چینی پرورش طیور
زن بهار 100 100
تابستان 100 100
پاییز 10 100 100
زمستان 20 100 100
بهار 100 100
تابستان 100 100
پاییز 90 100
زمستان 100
80
هر یک از مراحل دامداری 100% در نظر گرفته شده که بطور نسبی سهم زنان و مردان نسبت به این ارقام محاسبه شده است.
همانطور که از جدول مستفاد می گردد اوج حجم کار مردان عمدتاً در فصول بهار و تابستان که امر علف چینی تعلیف دام می پردازند می باشد و در فصل پاییز که فصل بیکاری زراعی است نگهداری حیوان در آغل را نیز بر عهده دارند این در حالیست که در فصل زمستان که به آماده کردن زمین زراعی مبادرت می ورزند بخشی از این وظایف را به زنان محول می کنند، لیکن دوشیدن از وظایف مختص زنان است که در چهار فصل برحسب شیردهی جوان قابل انجام است.
از سوی دیگر همانطور که در جدول ملاحظه می گردد، پرورش طیور از وظایف خاص زنان می باشد که عمدتاً جهت تأمین تخم مرغ و گوشت سفید خانوار بدان اقدام می ورزند و بعضاً به فروش محصولات حاصل از آن نیز می پردازند. جالب توجه است که اصلی ترین گوشت مصرفی خانوار گوشت سفید بوده و تخم مرغ از اقلام مهم تأمین کننده پروتئین خانواده می باشد.
در سال 1375 تعداد گاو و گاومیش موجود شهرستان 112844 رأس گزارش شده است. آمار دریافتی کشتار دام، از 30466 رأس گاو و گاومیش کشتار شده شهرستان در سال 1375 مقدار 3353 تن گوشت قرمز و 649 تن پوست تولید شده است. مقدار شیر تولید شده از گاو و گاومیش های موجود شهرستان این سال برابر 2/11932 تن گزارش شده است. شهرستان تالش در سال 1375 دارای 467821 رأس گوسفند و بز بوده است که با کشتار 170547 رأس از آن، مقدار 2555 تن گوشت قرمز و 8/170 تن پوست تولید شده است.(1)
منطقه تالش از دوران های اولیه سکونت اقوام و متأخرین دارای نظام عشیره ای و پدرسالاری بوده و به نظر می رسد که دام داری قبل از رواج کشاورزی با توجه به استعدادهای اقلیمی و معیشت های خدادادی در تالش رواج داشته و مردم ابتدا دام دار بوده و بعداً به تدریج به کشاورزی روی آورده اند.
دختران خردسال به جای حضور در کلاس درس به مراقبت از بزها و گوسفندان هستند اکنون خواندن و نوشتن و بازی کردن محروم هستند فردا محرومیتهای دیگری در انتظار آنهاست. بعلت شرایط توپوگرافی شهرستان تالش و وجود ارتفاعات که پوشیده از مراتع طبیعی مرغوب است بنابراین عده ای به زندگی کوچ نشینی روی آورده اند. وضعیت اصلی و غالب آنها پرورش دام از نوع گوسفند و بز می باشد.
زنان در جامعه کوچ نشین علاوه بر ایفای وظیفه همسر ومادری نقش مهمی را نیز در اقتصاد خانواده دارند گذشته از چارچوب قانونی جایگاه زن در خانواده و جامعه بعلت نقش تولیدی زنان در جامعه کوچ نشین که دوشادوش مردان چرخ زندگی را در عرصه خانواده و میدان اجتماع به حرکت در می آورند. زن در رتبه باارزشی در میان خانواده قرار دارد. وی بعنوان یار و یاور مرد، در امور خانه از پخت و پز تا تهیه پنیز و ماست و کره و صنایع دستی، هیزم شکستن تا رسیدگی به دام ها همچنین امور فرزندان نقش عاطفی ویژه ای را نیز در خانواده ایفا می کند او به عنوان همسر از ابتدای زندگی با ناملایمات و رنج و مشکلات در کنار شوهر مسیر زندگی را با جبر و تلاش می پیماید و فرزندان خانواده را تربیت می کند. زن بعنوان مدیر خانه دارای اختیاراتی بسیار در حوزة تصمیم گیری در مسایل شخصی و خانوادگی است و تا حدی که قوانین اجتماعی، سنتی به وی اجازه این اختیار را بدهد پیش می رود.(2)
زنبورداری
شهرستان تالش سابقه دیرینه در پرورش زنبورعسل دارد. این شهرستان به واسطه برخورداری از آب و هوا و شرایط مناسب و میزان بارندگی مطلوب همواره پر از گونه های مختلف گیاهی است که فعالیت زنبورداری را آسان می نماید. بنابراین، استعداد خاص اقلیم جغرافیایی منطقه از نظر پوشش و تنوع گیاهی موجب شده تا تولید عسل در حد مطلوب باشد.
فرهنگ، آداب و رسوم و سنت مردم تالش به گونه ای است که بین فعالیت زن و مرد در امور مختلف کشاورزی تفاوت خاصی وجود ندارد.
زنان روستایی همگام با همسرانشان در تمام طول سال به فعالیتهای متعدد کشاورزی و دامپروری از جمله در زمینه پرورش زنبور عسل مشغول هستند؛ چرا که زنان روستایی منطقه دوش به دوش مردان و در برخی موارد حتی به تنهایی در اموری از قبیل موم بافی، استحصال عسل، برداشت عسل، تغذیه مصنوعی و انتقال کندوها فعالیت دارند تعداد پرورش دهندگان زنان روستایی استان گیلان بیش از 250 نفر است به همین دلیل، استان گیلان به عنوان محل اجرا پروژه زنبور عسل با همکاری سازمان ملل خواربار کشاورزی (فائو) FAO مورد توجه قرار گرفت و انتخاب شد.
اجراء پروژه زنبور عسل با همکاری فائو پروژه زنبورداری با همکاری فائو در سال 79 با تلاش دختر امور زنان روستایی و عشایری وزارت جهاد سازندگی سابق و مدیریت ترویج و مشارکت مردمی گیلان به اجرا آمد. این پروژه شامل فعالیتهای تولید عسل به منظور ایجاد درآمد برای قشر آسیب پذیر جامعه روستایی می شود.