فرمت فایل : word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:70
فهرست مطالب:
مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………….. 3
تاریخچه ………………………………………………………………………………………………………………. 3
تعریف و طبیعت هوش مصنوعی …………………………………………………………………………… 4
فلسفۀ هوش مصنوعی…. ……………………………………………………………………………………….. 5
مدیریّت پیچیدگی ………………………………………………………………………………………………….. 6
چند سئوال و جواب ……………………………………………………………………………………………… 9
سیستم های خبره………………………………………………………………………………………………… 13
مزایای سیستمهای خبره ……………………………………………………………………………………. 17
انسان متخصص در مقایسه با سیستم های خبره ………………………………………… 19
مثالی برای درک کار سیستم های خبره………………………………………………………………………………………. 21
سیستم های خبره چه هستند ؟ …………………………………………………………………………… 22
تکنیک های جستجو ……………………………………………………………………………………………. 24
جستجو کورکورانه ……. ………………………………………………………………………………… 24
نمایش دانش ……………………………………………………………………………………………………. 25
قوانین تولید ……………………………………………………………………………………………………….. 25
مزایای قوانین …………………………………………………………………………………………………….. 26
قوانین هیوریستیک……………………………………………………………………………………………….. 27
قوانین محدوده ( دامنه ) ………………………………………………………………………………………. 27
دانش رویه ای …………………………………………………………………………………………………….. 28
معایب سیستم های تولید قانون ………………………………………………………………………….. 28
شبکه های معنایی ……………………………………………………………………………………………. 29
مزایای توارث …………………………………………………………………………………………………….. 29
قاب ها ………………………………………………………………………………………………………….. 30
نمونه هایی از اشیا قاب …………………………………………………………………………………….. 32
منطق ……………………………………………………………………………………………………………….. 33
منطق گزاره ای ………………………………………………………………………………………………… 34
منطق محصولات …… ……………………………………………………………………………………….. 36
استنتاج …………………………………………………………………………………………………………. 37
عملکرد موتور استنتاج ………………………………………………………………………………………. . 37
استراتژی های استنتاج ………………………………………………………………………………………. 40
استنتاج قیاسی ………………………………………………………………………………………………… 40
استنتاج استقرایی …………………………………………………………………………………………….. 41
استنتاج انتزاعی ……………………………………………………………………………………………… 41
کاربرد سیستم های خبره ………………………………………………………………………………… 43
واسط های هوشمند …………………………………………………………………………………………. 46
دلایل بدبینی نسبت به سیستم های خبره ………………………………………………………….. 48
آینده سیستم های خبره …………………………………………………………………………………… 50
ابزار های توسعه سیستم های خبره …………………………………………………………………. 52
زبان های برنامه نویسی …………………………………………………………………………………. 52
پوسته های سیستم خبره………………………………………………………………………………….. 54
ابزار های هوش مصنوعی ………………………………………………………………………………. 55
ارزیابی پوسته های سیستم خبره ……………………………………………………………………. 59
مقدمه:
هوش مصنوعی (artificial intelligence) را باید عرصهٔ پهناور تلاقی و ملاقات بسیاری از دانشها، علوم، و فنون قدیم و جدید دانست. ریشهها و ایدههای اصلی آن را باید در فلسفه، زبانشناسی، ریاضیات، روانشناسی، نورولوژی، و فیزیولوژی نشان گرفت و شاخهها، فروع، و کاربردهای گوناگون و فراوان آن را در علوم رایانه، علوم مهندسی، علوم زیستشناسی و پزشکی، علوم ارتباطات و زمینههای بسیار دیگر.
هدف هوش مصنوعی بطور کلی ساخت ماشینی است که بتواند «فکر» کند. اما برای دسته بندی و تعریف ماشینهای متفکر، میبایست به تعریف «هوش» پرداخت. همچنین به تعاریفی برای «آگاهی» و «درک» نیز نیازمندیم و در نهایت به معیاری برای سنجش هوش یک ماشین نیازمندیم.
با وجودی که برآورده سازی نیازهای صنایع نظامی، مهمترین عامل توسعه و رشد هوش مصنوعی بودهاست، هم اکنون از فراوردههای این شاخه از علوم در صنایع پزشکی، رباتیک، پیش بینی وضع هوا، نقشهبرداری و شناسایی عوارض، تشخیص صدا، تشخیص گفتار و دست خط و بازیها و نرم افزارهای رایانهای استفاده میشود.
تاریخچه
مباحث هوش مصنوعی پیش از بوجود آمدن علوم الکترونیک، توسط فلاسفه و ریاضی دانانی نظیر بول (Boole) که اقدام به ارائه قوانین و نظریههایی در باب منطق نمودند، مطرح شده بود. در سال ۱۹۴۳، با اختراع رایانههای الکترونیکی، هوش مصنوعی، دانشمندان را به چالشی بزرگ فراخواند. بنظر میرسید، فناوری در نهایت قادر به شبیه سازی رفتارهای هوشمندانه خواهد بود.
با وجود مخالفت گروهی از متفکرین با هوش مصنوعی که با دیده تردید به کارآمدی آن مینگریستند تنها پس از چهار دهه، شاهد تولد ماشینهای شطرنج باز و دیگر سامانههای هوشمند در صنایع گوناگون هستیم.
نام هوش مصنوعی در سال ۱۹۶۵ میلادی به عنوان یک دانش جدید ابداع گردید. البته فعالیت درزمینه این علم از سال ۱۹۶۰ میلادی شروع شده بود.
بیشتر کارهای پژوهشی اولیه در هوش مصنوعی بر روی انجام ماشینی بازیها و نیز اثبات قضیههای ریاضی با کمک رایانهها بود. در آغاز چنین به نظر میآمد که رایانهها قادر خواهند بود چنین اموری را تنها با بهره گرفتن از تعداد بسیار زیادی کشف و جستجو برای مسیرهای حل مسئله و سپس انتخاب بهترین آنها به انجام رسانند.
تعریف و طبیعت هوش مصنوعی
هنوز تعریف دقیقی که مورد قبول همهٔ دانشمندان این علم باشد برای هوش مصنوعی ارائه نشدهاست، و این امر، به هیچ وجه مایهٔ تعجّب نیست. چرا که مقولهٔ مادر و اساسیتر از آن، یعنی خود هوش هم هنوز بطور همهجانبه و فراگیر تن به تعریف ندادهاست. در واقع، میتوان نسلهایی از دانشمندان را سراغ گرفت که تمام دوران زندگی خود را صرف مطالعه و تلاش در راه یافتن جوابی به این سؤال عمده نمودهاند که: هوش چیست؟
اما اکثر تعریفهایی که در این زمینه ارایه شدهاند بر پایه یکی از ۴ باور زیر قرار میگیرند:
فلسفۀ هوش مصنوعی
بطور کلی ماهیت وجودی هوش به مفهوم جمع آوری اطلاعات, استقرا و تحلیل تجربیات به منظور رسیدن به دانش و یا ارایه تصمیم میباشد . در واقع هوش به مفهوم به کارگیری تجربه به منظور حل مسایل دریافت شده تلقی میشود. هوش مصنویی علم و مهندسی ایجاد ماشینهایی با هوش با به کارگیری از کامپیوتر و الگوگیری از درک هوش انسانی و نهایتا دستیابی به مکانیزم هوش مصنوعی در سطح هوش انسانی میباشد.
در مقایسه هوش مصنوعی با هوش انسانی می توان گفت که انسان قادر به مشاهده و تجزیه و تحلیل مسایل در جهت قضاوت و اخذ تصمیم میباشد در حالی که هوش مصنوعی مبتنی بر قوانین و رویه هایی از قبل تعبیه شده بر روی کامپیوتر میباشد. در نتیجه علی رغم وجود کامپیوترهای بسیار کارا و قوی در عصر حاضر ما هنوز قادر به پیاده کردن هوشی نزدیک به هوش انسان در ایجاد هوشهای مصنوعی نبوده ایم.
بطور کلّی، هوش مصنوعی را می توان از زوایای متفاوتی مورد بررسی و مطالعه قرار داد. مابین هوش مصنوعی به عنوان یک هدف، هوش مصنوعی به عنوان یک رشته تحصیلی دانشگاهی، و یا هوش مصنوعی به عنوان مجموعۀ فنون و راه کارهایی که توسط مراکز علمی مختلف و صنایع گوناگون تنظیم و توسعه یافته است باید تفاوت قائل بود.
مدیریّت پیچیدگی
ایجاد و ابداع فنون و تکنیکهای لازم برای مدیریّت پیچیدگی را باید به عنوان هستۀ بنیادین تلاشهای علمی و پژوهشی گذشته، حال، و آینده، در تمامی زمینههای علوم رایانه، و به ویژه، در هوش مصنوعی معرّفی کرد. شیوهها و تکنیکهای هوش مصنوعی، در واقع، برای حلّ آن دسته از مسائل به وجود آمده است که به طور سهل و آسان توسط برنامهنویسی تابعی (Functional programming)، یا شیوههای ریاضی قابل حلّ نبودهاند.
در بسیاری از موارد، با پوشانیدن و پنهان ساختن جزئیّات فاقد اهمّیّت است که بر پیچیدگی فائق میآییم، و میتوانیم بر روی بخشهایی از مسئله متمرکز شویم که مهمتر است. تلاش اصلی، در واقع، ایجاد و دستیابی به لایهها و ترازهای بالاتر و بالاتر تجرید را نشانه میرود، تا آنجا که، سرانجام برنامههای کامپوتری درست در همان سطحی کار خواهند کرد که خود انسانها به کار مشغولند.
به یاری پژوهشهای گسترده دانشمندان علوم مرتبط، هوش مصنوعی از آغاز پیدایش تاکنون راه بسیاری پیمودهاست. در این راستا، تحقیقاتی که بر روی توانایی آموختن زبانها انجام گرفت و همچنین درک عمیق از احساسات، دانشمندان را در پیشبرد این علم، یاری کردهاست. یکی از اهداف متخصصین، تولید ماشینهایی است که دارای احساسات بوده و دست کم نسبت به وجود خود و احساسات خود آگاه باشند. این ماشین باید توانایی تعمیم تجربیات قدیمی خود در شرایط مشابه جدید را داشته و به این ترتیب اقدام به گسترش دامنه دانش و تجربیاتش کند.
برای نمونه به رباتی هوشمند بیاندیشید که بتواند اعضای بدن خود را به حرکت درآورد، او نسبت به این حرکت خود آگاه بوده و با سعی و خطا، دامنه حرکت خود را گسترش میدهد، و با هر حرکت موفقیت آمیز یا اشتباه، دامنه تجربیات خود را وسعت بخشیده و سر انجام راه رفته و یا حتی میدود و یا به روشی برای جابجا شدن، دست مییابد، که سازندگانش، برای او، متصور نبودهاند.
هر چند مثال ما در تولید ماشینهای هوشمند، کمی آرمانی است، ولی به هیچ عنوان دور از دسترس نیست. دانشمندان، عموماً برای تولید چنین ماشینهایی، از تنها مدلی که در طبیعت وجود دارد، یعنی توانایی یادگیری در موجودات زنده بخصوص انسان، بهره میبرند.
آنها بدنبال ساخت ماشینی مقلد هستند، که بتواند با شبیهسازی رفتارهای میلیونها یاخته مغز انسان، همچون یک موجود متفکر به اندیشیدن بپردازد.
هوش مصنوعی که همواره هدف نهایی دانش رایانه بودهاست، اکنون در خدمت توسعه علوم رایانه نیز است. زبانهای برنامه نویسی پیشرفته، که توسعه ابزارهای هوشمند را ممکن میسازند، پایگاههای دادهای پیشرفته، موتورهای جستجو، و بسیاری نرمافزارها و ماشینها از نتایج پژوهشهای هوش مصنوعی بهره میبرند.
سیستمی که عاقلانه فکر کند. سامانهای عاقل است که بتواند کارها را درست انجام دهد. در تولید این سیستمها نحوه اندیشیدن انسان مد نظر نیست. این سیستمها متکی به قوانین و منطقی هستند که پایه تفکر آنها را تشکیل داده و آنها را قادر به استنتاج و تصمیم گیری مینماید. آنها با وجودی که مانند انسان نمیاندیشند، تصمیماتی عاقلانه گرفته و اشتباه نمیکنند. این ماشینها لزوما درکی از احساسات ندارند. هم اکنون از این سیستمها در تولید عاملها در نرم افزارهای رایانهای، بهره گیری میشود. عامل تنها مشاهده کرده و سپس عمل میکند.
سیستمهای خبره
سیستمهای خبره زمینهای پرکاربرد در هوش مصنوعی و مهندسی دانش است که با توجّه به نیاز روز افزون جوامع بر اتخاذ راه حلها و تصمیمات سریع در مواردی که دانشهای پیچیده و چندگانهٔ انسانی مورد نیاز است، بر اهمیت نقش آنها افزوده هم میشود. سیستمهای خبره به حل مسائلی میپردازند که به طور معمول نیازمند تخصّصهای کاردانان و متخصّصان انسانیست. به منظور توانایی بر حل مسائل در چنین سطحی (ترازی)، دسترسی هرچه بیشتر اینگونه سامانهها به دانش موجود در آن زمینه خاص ضروری میگردد.
عاملهای هوشمند
عاملها (Agents) قادر به شناسایی الگوها، و تصمیم گیری بر اساس قوانین فکر کردن خود می باشند. قوانین و چگونگی فکر کردن هر عامل در راستای دستیابی به هدفش، تعریف میشود. این سیستمها بر اساس قوانین خاص خود فکر کرده و کار خودرا به درستی انجام میدهند. پس عاقلانه رفتار میکنند، هر چند الزاما مانند انسان فکر نمیکنند.
چند سئوال و جواب
از زبان پروفسور بازنشسته دانشگاه استنفورد و مؤسس آزمایشگاه هوش مصنوعی دانشگاه استنفورد ، جان مک کارتی، از سیر تا پیاز هوش مصنوعی را برای شما تعریف می کند.
هوش مصنوعی چیست ؟
هوش مصنوعی دانش و مهندسی ساخت ماشین های هوشمند و به خصوص برنامه های رایانه ای هوشمند است. هوش مصنوعی با وظیفه مشابه استفاده از کامپیوتر ها برای فهم چگونگی هوش انسان مرتبط است، اما مجبور نیست خودش را به روش هایی محدود کند که بیولوژیکی باشند.
“هوش” چه چیزی است ؟
هوش بخش محاسباتی توانایی است در وجود یک نفر یا شیء برای رسیدن به یک سری اهداف در دنیا. انواع و درجه های مختلفی از هوش در آدم ها، حیوانات و ماشین ها وجود دارد.
آیا تعریف مستقلی از هوش (بدون ارتباط با هوش انسان) وجود دارد ؟
نه هنوز. مشکل این است که ما اهنوز نتوانسته ایم به طور کلی مشخص کنیم که به کدام یک از روش های محاسباتی می خواهیم «هوش» بگوییم. چون از بعضی از مکانیزم های هوش سر در آورده ایم و از بقیه نه.
آیا هوش مصنوعی درباره شبیه سازی هوش انسانی است ؟
گاهی اوقات بله اما نه همیشه. از یک طرف ما با مشاهده آدم های دیگر و یا فقط با مشاهده روش های خودمان، می توانیم چیزهایی درباره حل مسائل توسط ماشین ها یاد بگیریم. از طرف دیگر بیشتر کارها در هوش مصنوعی بیشتر از این که بر اساس مطالعه آدم ها و حیوانات باشد، شامل مطالعه مسایلی است که دنیا به هوش ارائه می کند. محققان هوش مصنوعی برای استفاده از روش هایی که آدم های از آن استفاده نمی کنند و یا استفاده از قدرت محاسباتی بیشتر از توانایی آدم ها آزاد هستند.
تحقیقات هوش مصنوعی از کی شروع شد ؟
بعد از جنگ جهانی دوم، تعدادی از آدم ها به طور مستقل کار روی ماشین های هوشمند را شروع کردند. اولین نفر احتمالا ریاضیدان انگلیسی، آلن تورینگ، است. او در سال 1947 در این باره سخنرانی کرد. او احتمالا اولین نفری هم هست که گفت تحقیقات هوش مصنوعی به جای ساخت ماشین ها بهتر است با برنامه نویسی رایانه ها ادامه پیدا کند. تا اواخر 1950 محققان زیادی در این حوزه فعالیت می کردند و بیشتر آن ها کارشان را بر اساس برنامه نویسی رایانه ها قرار داده بودند.
آیا هدف هوش مصنوعی ایجاد چیزی مثل فکر انسان برای رایانه ها است ؟
بعضی محققان می گویند که آن ها چنین هدفی دارند، اما شاید آن ها دارند از یک اصطلاح مشابه استفاده می کنند. چون فکر انسان ویژگی های عجیب و غریبی دارد و من مطمئن نیستم که کسی به طور جدی بخواهد ساخت همه ویژگی های فکر آدم را عملی کند.
آیا هدف هوش مصنوعی رسیدن به هوشی هم سطح هوش انسان است؟
بله. نهایت تلاش، ساخت برنامه های رایانه ای است که بتواند به خوبی انسان مسائل را حل کنند و به اهداف مورد نظر برسند. اگر چه سطح آرزو های خیلی از آدم های در گیر در هوش مصنوعی، به خصوص در زمینه های تحقیقاتی، کمتر از این حرف هاست.
هوش مصنوعی چقدر با رسیدن به هوش هم سطح انسان فاصله دارد ؟ این اتفاق کی می افتد ؟
بیشتر محققان هوش مصنوعی عقیده دارند که برای رسیدن به هوش هم سطح انسان، ایده های جدیدی لازم است. برای همین نمی توان پیش بینی کرد چه وقتی می توان به هوش هم سطح انسان رسید.
آیا از بین ماشین ها، رایانه ها انتخاب خوبی برای هوشمند شدن هستند ؟
رایانه های می توانند برای شبیه سازی هر نوع ماشینی برنامه ریزی شوند. خیلی از محققان ماشین های غیر رایانه ها اختراع کردند به این امید که آن ها بتوانند با روش هایی غیر از روش هایی که برنامه های رایانه ای هوشمند می شوند، هوشمند شوند. اگر چه آن ها معمولا ماشین های اختراعی شان را در رایانه ها شبیه سازی می کنند و در شک و تردید می افتند که ماشین جدید ارزش ساخت دارد یا نه. به خاطر میلیارد ها دلاری که صرف سریع تر و سریع تر کردن رایانه ها شده است، ماشین جدید باید خیلی سریع باشد تا بتواند بهتر از برنامه ی رایانه ای، که همان ماشین را شبیه سازی می کند، عمل کند.
آیا رایانه های برای هوشمند شدن به اندازه کافی سریع هستند ؟بعضی ها فکر می کنند هم به رایانه های سریع تر نیاز داریم و هم به ایده های جدید. عقیده شخصی من این است که رایانه های 30 سال پیش هم به اندازه کافی سریع بودند، اگر ما می دانستیم چگونه آن ها را برنامه ریزی کنیم.
آیا امکان ساخت «یک ماشین کودک» وجود دارد که با خواند و یاد گرفتن از تجربه هایش بتواند رشد کند و هوش خود را توسعه دهد ؟
این ایده بارها پیشنهاد شده است. اولین بار هم در دهه 1940 بود. سرانجام هم این کار انجام خواهد شد. به هر حال برنامه های هوش مصنوعی به سطحی نرسیده اند که قادر به یادگیری بیشتر از چیزهایی که بچه ها از تجربیات عملی یاد می گیرند، باشند. هم چنین برنامه های فعلی به اندازه کافی از زبان سر در نمی آورند که بخواهند با خواندن چیزی یاد بگیرند.
آیا ممکن است که یک سیستم هوش مصنوعی قادر باشد با فکر کردن درباره هوش مصنوعی، خودش سطح هوشش را بالا ببرد ؟
من فکر می کنم ممکن است، اما الان در سطحی از هوش مصنوعی نیستیم که این کار بخواهد شروع شود.
فرمت فایل : word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:61
شرح مختصر: این پایان نامه شامل انواع هوش، هوش ازدحامی و کاربرد آن، الگوریتم مورچه و زنبور عسل، رباتیک ازدحامی و کاربرد آن، پیاده سازی مسئله فروشنده دوره گرد با استفاده از الگوریتم مورچه میباشد.
پایان نامه کارشناسی نرم افزار کامپیوتر
چکیده
در این صفحات برآن شده ایم که در مورد سیستم های ناشناخته صحبت کنیم که دارای فعالیت هایی مخصوص به خود و رفتارهایی غیر قابل پیش بینی هستند.
در سالیان اخیر شاهد حرکتی مستمر، از تحقیقات صرفاً تئوری به تحقیقات کاربردی به خصوص در زمینه پردازش اطلاعات، برای مسائلی که برای آنها راه حلی موجود نیست یا به راحتی قابل حل نیستند بوده ایم.
در دهه های گذشته، کوششهای گوناگونی انجام شد تا با استفاده از رفتارهای اجتماعی حشرات الگوریتمهایی توسعه پیدا کند که الهام گرفته از رفتارهای خودسازمانده در حشرات است.
علوم کامپیوتر به دنبال پیدا کردن روشهایی است که براساس الگوهای رفتاری حشرات مدلی را طراحی کند برای مسائل پیچیده که براحتی قابل حل نیستند.
رفتارهای اجتماعی که در حشراتی نظیر، مورچه ها، موریانه ها، زنبورعسل، و ماهی ها ظهور پیدا می کند دانشمندان را برآن داشته که در رفتار و زندگی این حشرات به تحقیق بپردازند و این باعث ایجاد مفهوم جدیدی به نام هوش ازدحامی می شود.
حال اینکه این موجودات چگونه فعالیت می کنند و چگونه در یادگیری هوش ازدحامی موثر هستند؟
تأملی که در مورد زندگی مورچه ها انجام شده است و رفتار جستجوگرایانه آنها برای پیدا کردن غذا می تواند جواب مختصری باشد برای اینگونه سوالات، که در فصل دوم و سوم به آن خواهیم پرداخت.
هوش ازدحامی اگرچه یک شاخه جدید در علوم به حساب می آید ولی در مسائل گوناگونی کاربرد دارد مسئله فروشنده دوره گرد، رباتیک ازدحامی و کاربرد های دیگر که در فصل چهارم و پنجم به آنها خواهیم پرداخت و دز فصل ششم سعی می کنیم مسئله فروشنده دوره گرد را با استفاده از هوشی که در ازدحام مورچه ها برای پیدا کردن کوتاه ترین مسیر تا منبع غذایی وجود دارد، حل کنیم.
مقدمه
شاید تاکنون معانی زیادی از کلمه هوش شنیده باشید انسان ها براساس سطح معلومات و دانش خود تعاریف متنوعی از هوش بیان می کنند. در این فصل بر آن شده ایم که معانی دقیقی برای کلمه هوش بیان کرده و به انواع هوش بپردازیم و با توضیح مناسب سعی در برطرف کردن ابهامات کنیم.
1-1 هوش چیست؟
به طور کلی ماهیت وجودی هوش به مفهوم جمع آوری اطلاعات، استقرا و تحلیل تجربیات به منظور رسیدن به دانش یا ارائه تصمیم می باشد. در واقع هوش به مفهوم بکارگیری تجربه به منظور حل مسائل دریافت شده تلقی می شود.
هنوز تعریف دقیقی که در مورد قبول همه دانشمندان علوم کامپیوتر باشد برای هوش ارائه نشده است. در واقع، می توان نسلهایی از دانشمندان را سراغ گرفت که تمام دوران زندگی خود را صرف مطالعه و تلاش در راه یافتن جوابی به این سوال عمده نموده اند که: هوش چیست؟
اما اکثر تعریف هایی که در این زمینه ارائه شده است بر پایه یکی از چهار باور زیر قرار می گیرند:
یکی از اهداف متخصصین، تولید ماشین هایی است که دارای احساسات بوده و دست کم نسبت به وجود خود و احساسات خود آگاه باشند. این ماشین توانایی تعمیم تجربیات قدیمی خود در شرایط مشابه جدید را داشته و به این ترتیب اقدام به گسترش دامنه دانش و تجربیاتش کند. دانشمندان عموماً برای تولید چنین ماشین هایی، از تنها مدلی که در طبیعت وجود دارد، یعنی توانایی یادگیری در موجودات زنده به خصوص انسان، بهره می برند.
آنها به دنبال ساخت ماشینی مقلد هستند که بتواند با شبیه سازی رفتارهایی میلیونها یافته مغز انسان، همچون یک موجود متفکر به اندیشیدن بپردازد. اما سوالی که شاید در این جا مطرح شود، این است که چرا دانشمندان سعی در تولید سیستم های هوشمند دارند و با این که چرا ما سعی در هوشمند کردن کامپیوترها داریم؟
با هوش کردن کامپیوترها، به ما امکان درک بهتر پدیده هوش را می دهد. انسان به دلایل زیادی نیازمند باهوش کردن کامپیوترهاست. ساده ترین دلیل، پیچیده تر شدن زندگی بشر در کره زمین و گسترش ارتباطات و پارامترها و متغیرهایی است که زندگی او را تحت تأثیر قرار می دهد.
اتخاذ تصمیمات به موقع و با بهترین و کامل ترین اطلاعات، مستلزم داشتن توان دسترسی نه تنها به حجم وسیع اطلاعات، بلکه در نظر گرفتن تأثیرات متقابل آنهاست. مدیریت انرژی جهان، تغذیه و منابع انسانی از جمله مواردی است که بدون بکارگیری توان پردازش کامپیوتر و همچنین کمک از ذکاوتی که در استنتاجات و تصمیم گیری ها به انسان کمک کند امکان پذیر نیست. کامپیوتر نه تنها در محاسبات ساده و مهندسی کمک کند، بلکه باید در محاسباتی که نشانگر نوعی هوش و ذکاوت است به عنوان ابزاری قابل اعتماد در کنار انسان باشد.
1-2 انواع هوش
هوش انواع گوناگونی دارد که در اینجا به چهار مورد از مهمترین آنها اشاره می کنیم:
1-2-1 هوش مصنوعی
هوش مصنوعی را باید عرصه پهناور تلاقی و ملاقات بسیاری از دانشها، علوم و فنون قدیم و جدید دانست.
ریشه ها و ایده های اصلی آن را باید در فلسفه، زبان شناسی، ریاضیات، روان شناسی، نورولوژی و فیزیولوژی دانست و شاخه ها، فروغ و کاربردهای گوناگون و فراوان آن را در علوم پایه، علوم مهندسی، علوم زیست شناسی و پزشکی، علوم ارتباطات و زمینه های بسیار دیگر دانست.
این شاخه از علوم بسیار گسترده و متنوع است و از موضوعات و رشته های مختلف علوم و فناوری، مانند ساز و کارهای ساده در ماشین ها شروع شده و به سیستم های خبره ختم می شود. هدف هوش مصنوعی به طور کلی ساخت ماشینی است که بتواند فکر کند. هوش مصنوعی علم و مهندسی ایجاد ماشین های باهوش با بکارگیری از کامپیوتر و الگوگیری از درک هوش انسانی و نهایتاً دستیابی به مکانیزم هوش مصنوعی در سطح هوش انسانی می باشد.
در مقایسه هوش مصنوعی با هوش انسانی می توان گفت که انسان قادر به مشاهده و تجزیه و تحلیل مسائل در جهت قضاوت و اخذ تصمیم گیری می باشد در حالیکه هوش مصنوعی مبتنی بر قوانین و رویه هایی از قبل تعبیه شده بر روی کامپیوتر می باشد.
در نتیجه علی رغم وجود کامپیوترهای بسیار کارا و قوی در عصر حاضر ما هنوز قادر به پیاده کردن هوش نزدیک به هوش انسان در ایجاد هوشهای مصنوعی ی نبودیم.
مباحث هوش مصنوعی پیش از بوجود آمدن علوم الکترونیک، توسط فلاسفه و ریاضیدانانی نظیر بول Boole که اقدام به ارائه قوانین و نظریه هایی در باب منطق نمودند، مطرح شده بود. در سال 1943 با اختراع رایانه های الکترونیکی، هوش مصنوعی، دانشمندان را به چالشی بزرگ فراخواند. به نظر می رسید، این فناوری در نهایت قادر به شبیه سازی رفتارهای هوشمندانه خواهد بود.
هوش مصنوعی که همواره هدف نهایی دانش رایانه بوده است، اکنون در خدمت توسعه علوم رایانه ای نیز هست. زبانهای برنامه نویسی پیشرفته، که توسعه ابزارهای هوشمند را ممکن می سازند، پایگاههای داده ای پیشرفته تا موتورهای جستجو، و بسیاری نرم افزارها و ماشین ها از نتایج پژوهشهای هوش مصنوعی بهره می برند.
با وجودی که برآورده سازی نیازهای صنایع نظامی، مهمترین عامل توسعه و رشد هوش مصنوعی بوده است، هم اکنون فرآورده های این شاخه از علوم در صنایع پزشکی، رباتیک، پیش بینی وضع هوا، نقشه برداری، و شناسایی عوارض، تشخیص صدا، تشخیص گفتار و دست خط و بازی ها و نرم افزارهای رایانه ای استفاده می شود.
1-2-2 هوش هیجانی
به طور خلاصه باید گفت که تفاوت بین معلومات کتابی و مهارت در زندگی روزمره و ارتباط افراد، در واقع همان تفاوت بین ضریب هوشی و هوش هیجانی آن هاست. از اواسط سالهای 1980 مطالعات روز افزونی در این مورد انجام می شود که هیجانات ما، و واکنش بعدی ما نسبت به آنها چه مقدار در سلامت عمومی و موفقیت ما در زندگی نقش دارند، و به خصوص در سالهای اخیر این مطالعات به شدت مورد توجه قرار گرفته است.
در واقع مطالعات وسیعی انجام شده تا نشان دهد ضریب هوشی بالا به تنهایی لازمه موفقیت نیست. دکتر ریچارد بویاتسیز، استاد دانشکده مدیریت ودرهد Weatherhead در دانشگاه کیس و سترن ریزرو Casewestern Reserve در کلیولند، هوش هیجانی را مجموعه ای از شایستگی ها و توانایی هایی می داند که ما را قادر می سازد تا کنترل خود را بدست گیریم و در مورد دیگران نیز آگاه باشیم.
به بیان ساده، هوش هیجانی استفاده هوشمندانه از هیجانات است و در زمینه های حرفه ای به این معنا است که احساسات و ارزشهای خود را نادیده نگیریم و تأثیرشان را بر رفتارمان بشناسیم.
دکتر بویاتسیز می گوید، که برای پی بردن به شدت میزان هوش هیجانی ما باید توجه کنیم که چقدر نسبت به دیگران دلسوز و حساس هستیم و همیشه در نظر داشته باشیم که بالاترین درجه همدلی، درک کردن افرادی است که مثل شما نیستند. ضریب هوشی ما حتی با روند بلوغ مان نسبتاً ثابت می ماند، ولی هوش هیجانی می تواند قوی تر بشود.
دکتر بویاتسیز می گوید، بسیاری از مدیران و روسا به آن چیزی که می دانند بهتر است عمل نمی کنند،و به این علت شکست می خورند. وی همچنین اضافه می کند با اینکه برای کودکان، در آن سنین، قوی تر کردن هوش هیجانی کار ساده تری است حتی بزرگسالان هم می توانند هوش هیجانی را در خود بپرورانند.
1-2-3 هوش محاسباتی
هوش محاسباتی یا محاسبات نرم به معنای استخراج هوش، دانش، الگوریتم یا نگاشت از دل محاسبات عددی براساس ارائه به روز داده های عددی است. سیستم های هوش محاسباتی در اصل سیستم های دینامیکی مدل آزاد را برای تقریب توابع و نگاشت ها ارائه می کنند. در کنار این ویژگی بسیار مهم باید از ویژگی مهم دیگری در ارتباط با خصوصیات محاسباتی سیستم های هوش محاسباتی نام برد که در آن دقت وجه المصامحه مقاوم بودن، منعطف بودن و سهولت پیاده سازی قرار می گیرد.
مولفه های مهم و اساسی هوش محاسباتی شبکه های عصبی (محاسبات نرونی)، منطق فازی (محاسبات تقریبی) و الگوریتم زنتیک (محاسبات ژنتیکی) است که هر یک به نوعی مغز را الگو قرار داده اند.
شبکه های عصبی، ارتباط سیناپسی و ساختار نرونی، منطق فازی استنتاجات تقریبی، و محاسبات ژنتیکی محاسبات موتاسیونی مغز را مدل می کنند.
شبکه های عصبی مصنوعی به عنوان یکی از مولفه های اصلی هوش محاسباتی از خواص مهمی برخوردارند که آنها را در علوم و مسائل فنی مهندسی حائز اهمیت می نماید. در بین این خواص توانایی تقریب زنی توابع، ساختار موازی، قدرت یادگیری و تصمیم از اهمیت خاصی برخوردارند.
فرمت:word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:150
پایان نامه رشته روانشناسی عمومی
چکیده:
پژوهش حاضر به منظور بررسی ارتباط میان رضایت زناشویی وهوش همسران صورت گرفته است. طرح پژوهش از نوع پس رویدادی بود واز طریق نمونهگیری در دسترس، 60نفر زن وشوهر (30زوج ) انتخاب شدند .ابراز پژوهش شامل پرسشنامه 47سوالی رضایت زناشویی Enrich وماتریسهای پیشرونده ریون بود.فرضیه تحقیق با استفاده از روش همبستگی پیرسون مورد بررسی قرار گرفت ونتیجه ،در سطح اطمینان 99%دو فرضیه تحقیق یکی مبنی بر رابطه بین رضایت زناشویی وهوش مردان ودیگری مبنی بر رابطه رضایت زناشویی وهوش زنان رد وفرض صفر مورد قبول واقع شد. دو فرضیه تحقیق بعدی با استفاده از روش t استودنت مورد بررسی قرار گرفت ونتیجه ،هردو در سطح اطمینان 99%رد وفرض صفر مورد قبول واقع شد واین نتایج حاصل شد،بین رضایت زناشویی مردان وزنان وهمچنین بین هوش مردان وزنان تفاوت معناداری وجود ندارد.
فهرست مطالب:
چکیده
مقدمه……………………………………………………………………………………….. 1
فصل اول :گستره علمی موضوع پژوهش
1- موضوع پژوهش…………………………………………………………………………… 4
2- هدفهای پژوهش ……………………………………………………………………………. 4
3- امکان بررسی موضوع پژوهش واهمیت آن …………………………………………………… 5
4- سؤالهای پژوهش …………………………………………………………………………… 5
5- فرضیههای پژوهش………………………………………………………………………….. 6
6- متغیرها وتعریف عملیاتی آنها…………………………………………………………………. 6
خلاصه…………………………………………………………………………………………. 8
فصل دوم:ادبیات وپیشینه تحقیق
تعریف رضایت…………………………………………………………………………………..10
تعریف رضایتمندی زناشویی………………………………………………………………………. 11
ازدواج ………………………………………………………………………………………… 12
تعریف ازدواج …………………………………………………………………………………… 12
فوائد ازدواج……………………………………………………………………………………… 13
ازدواج دختر وپسر ریشههای دوران کودکی ………………………………………. 14
افکار مسموم ……………………………………………………………….. 17
بهداشت روانی ………………………………………………………………. 17
بهداشت روانی از دیدگاه اسلام وعرفان ………………………………………….. 20
مهمترین عوامل برای ازدواجهای موفق…………………………………………… 20
پختگی روانی ورشد عاطفی فکری طرفین………………………………………… 20
طرز تفکر وعقاید وتمایلات …………………………………………………….. 21
طرز تلقی ونگرشها …………………………………………………………… 22
عقاید مذهبی ……………………………………………………………….. 23
اختلافات طبقاتی ……………………………………………………………. 23
میزان تحصیلات …………………………………………………………….. 24
توافق وطرز فکر درباره امورجنسی ……………………………………………… 24
تولد فرزند…………………………………………………………………… 25
تعداد فرزندان……………………………………………………………….. 26
اخلاق ……………………………………………………………………… 26
دخالت اطرافیان وبستگان ……………………………………………………… 27
تفاوت سنی بین زن وشوهر …………………………………………………… 27
رابطه با اولیا ………………………………………………………………… 28
ویژگیهایی که در امر زناشویی نقش منفی دارد…………………………………….. 29
وجوهی از اختلافات زناشویی ………………………………………………………. 31
نیازهای احساسی زن ومرد…………………………………………………….. 31
چگونه میتوان در زندگی خوشبخت بود…………………………………………………. 32
نیاز اساسی ازدواج موفق…………………………………………………………… 33
نقش زن در زندگی امروز …………………………………………………………….. 35
زن در نقش همسری ………………………………………………………………….. 35
موقعیت زن در اسلام ………………………………………………………………… 36
ازدواج از نظر اسلام…………………………………………………………………. 37
سختگیری در مسئله ازدواج…………………………………………………………….. 38
اهداف والای ازدواج در اسلام…………………………………………………………… 38
معیارهای انتخاب همسر …………………………………………………………………. 40
خواستگاری…………………………………………………………………………….. 42
مهریه……………………………………………………………………………………. 42
جهیزیه ………………………………………………………………………………….. 43
عقد وعروسی…………………………………………………………………………….. 44
حقوق زن وشوهر…………………………………………………………………………. 45
رفتار……………………………………………………………………………………. 46
گفتار…………………………………………………………………………………… 46
هدف زندگی ازدید قرآن ……………………………………………………………………. 46
اساس رابطه زناشویی از نظر قرآن کریم ……………………………………………………. 47
خانواده………………………………………………………………………………….. 48
تیپهای خانواده…………………………………………………………………………….. 49
خانواده متزلزل . …………………………………………………………………………. 50
خانواده متعادل……………………………………………………………………………. 50
خانواده متکامل……………………………………………………………………………. 50
ویژگیهای ارتباط سالم زن و شوهر…………………………………………………………. 51
ویژگیهای ارتباط ناسالم زن و شوهر…………………………………………………………. 52
توصیههایی برای زن وشوهرها……………………………………………………………… 53
شیوههای کاربردی برای رسیدن به تفاهم ………………………………………………………. 53
طلاق…………………………………………………………………………………….. 54
خانواده گسسته …………………………………………………………………………… 56
اختلافات خانوادگی ………………………………………………………………………….. 56
تاثیر فروپاشی ازدواج وجامعه………………………………………………………………… 57
انواع عوارض بعد از طلاق…………………………………………………………………….. 58
تدابیر اسلام برای پیشگیری از طلاق…………………………………………………………….. 59
هوش……………………………………………………………………………………….. 60
تعریف هوش…………………………………………………………………………………. 60
وضعیت هوش در سازمان واعمال ذهنی …………………………………………………………. 63
هوش عملی وهوش نظری……………………………………………………………………….. 64
هوش واستعدادهای دیگر………………………………………………………………………… 65
ماهیت عامل ……………………………………………………………………………….. 67
تست هوش چیست……………………………………………………………………………… 67
بهره هوشی (هوشبهر )چیست………………………………………………………………….. 67
بهره هوشی وتوانائیهای دیگر ذهنی………………………………………………………………. 69
ماهیت هوش ………………………………………………………………………………….. 70
الف- هوش بعنوان توان درک رابطه………………………………………………………… 71
ب- هوش بعنوان توان سازگاری با موقعیتهای جدید……………………………………………….. 71
پ- هوش بعنوان ظرفیت یادگیری ……………………………………………………………… 72
ت- هوش بعنوان قدرت وتفکر انتزاعی …………………………………………………………. 72
عوامل موثر در رشد هوش ……………………………………………………………………. 72
نقش محیط ووراثت در تشکیل هوش…………………………………………………………….. 73
1- وراثت وهوش…………………………………………………………………………….. 73
2- ازدواج میان خویشاوندان وهوش ………………………………………………………… 75
3- هوش چگونه به ارث میرسد……………………………………………………………….. 75
4- محیط وهوش……………………………………………………………………………. 75
5- نقش زمان در تشکیل هوش………………………………………………………………… 76
6- عوامل محیطی موثر در رشد هوش………………………………………………………… 77
آزمون استانداردشده هوش……………………………………………………………………. 78
آزمونهای هوش …………………………………………………………………………….. 80
آزمونهای گروهی………………………………………………………………………….. 81
آزمونهای فردی هوش………………………………………………………………………. 82
دیدگاه نظری مختلف از مفهوم هوش…………………………………………………………….. 83
نظریههای معاصر هوش……………………………………………………………………… 84
الف: نظریههای عاملی هوش………………………………………………………………….. 85
نظریه دوعاملی اسپیرمن……………………………………………………………………… 86
نظریه سلسله مراتبی…………………………………………………………………………. 87
نظریه چند عاملی ترستون…………………………………………………………………….. 88
نظریه سه بعدی گیلفورد………………………………………………………………………. 89
نظریه کتل درباره هوش متبلور وهوش سیال……………………………………………………. 90
نظریه دوسطحی جنسن…………………………………………………………………….. 91
ب: نظریههای فرایند مداری هوش……………………………………………………………… 92
نظریه شناختی پیاژه درباره هوش……………………………………………………………… 93
نظریه بازنمایی برونر………………………………………………………………………… 95
مروری بر نتایج تحقیقات به عمل آمده در زمینه رضامندی زناشویی درداخل وخارج کشور….. 95
خلاصه …………………………………………………………………………………… 107
فصل سوم: فرایند روش شناختی بررسی تجربه موضوع
1-انتخاب نمونه………………………………………………………………………………. 114
1-1- جامعه مورد بررسی……………………………………………………………………. 114
2-1 روش نمونه گیری ……………………………………………………………………. 115
3-1 نمونه منتخب…………………………………………………………………………… 115
2-ابزار وروش اجرای پژوهش………………………………………………………………. 115
1-1 ابزار پژوهش …………………………………………………………………………. 115
2-2 آزمون رضایتمندی زناشویی ENRICH………………………………………………………..
3-2روش نمره گذاری پرسشنامه رضایتمندی زناشویی ENRICH……………………………………….
4-2آزمون ماتریسهای پیشرونده ریون RAIVEN………………………………………..
5-2شیوه نمره گذاری ماتریسهای پیشرونده ریون RAIVEN……………………………
6-2 روش اجرای پژوهش………………………………………………………………………. 121
3-طرح پژوهش وروشهای آماری…………………………………………………………………. 121
1-1- معرفی طرحهای پژوهش ……………………………………………………………………. 121
1-2-روشهای آماری وتحلیل دادهها ……………………………………………………………… 121
خلاصه…………………………………………………………………………………………. 122
فصل چهارم:ارائه وتحلیل نتایج کمی
1-یافتههای توصیفی ………………………………………………………………………… 123
2-یافتههای مربوط به تحلیل نتایج در چار چوب فرضیهها ………………………………………… 126
خلاصه ……………………………………………………………………………………… 128
فصل پنجم : بحث ونتایج کمی
1-بحث وبررسی درباره یافتهها ………………………………………………………………….. 130
2-تفسیر نهایی …………………………………………………………………………………. 131
3-محدودیتهای پژوهش ……………………………………………………………………….. 137
4-پیشنهادات…………………………………………………………………………………….. 138
منابع…………………………………………………………………………………………… 139
پیوستها
جدول دادههای خام مردان……………………………………………………………………… 142
جدول داده های خام زنان…………………………………………………………………. 143
جدول نمرات رضایت زناشویی وهوش مردان……………………………………………… 144
جدول نمرات رضایت زناشویی وهوش زنان…………………………………………………. 146
پرسشنامه رضایت زناشویی …………………………………………………………………………. 148
برگ نمره گذاری ماتریسهای پیشرونده ریون………………………………………………………….. 150
فهرست جدولها
فهرست نمودارها
فهرست جدولها
عنوان ……………………………………………………………….. صفحه
جدول 1-1- تفسیر کیفی معادلهای هوشبر آزمون ماتریسهای پیشرو…………………….. 7
جدول 1-4- یافتههای توصیفی نمرات رضایت زناشویی وهوش مردان …………………. 123
جدول 2-4 – یافتههای توصیفی نمرات رضایت زناشویی وهوش زنان…………….. 123
جدول 3-4- یافتههای توصیفی نمرات رضایت زناشویی مردان وزنان …………………… 124
جدول 4-4- یافتههای توصیفی نمرات هوش مردان وزنان …………………………………….. 125
جدول 5-4- ضریب همبستگی بین رضایت زناشویی وهوش مردان……………………………….. 126
جدول 6-4- ضریب همبستگی بین رضایت زناشویی وهوش زنان ……………………………… 127
جدول 7-4- نتایج آزمون tمستقل برای رضایت زناشویی مردان وزنان …………………………. 128
جدول 8-4- نتایج آزمون t مستقل برای هوش مردان وزنان …………………………………. 128
فهرست نمودارها
نمودار 1-4…………………………………………………….. 124
میانگین نمرات رضایت زناشویی وهوش مردان وزنان
نمودار 2-4…………………………………………………………………. 125
میانگین نمرات رضایت زناشویی مردان وزنان
نمودار 3-4………………………………………………………………….. 126
میانگین نمرات هوش مردان وزنان
فرمت:word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:91
عنوان:پایان نامه بررسی همبستگی بین هوش و خلاقیت دانش آموزان دبیرستانی شهرشتان اسلامشهر در سال تحصیلی 84-83
چکیده : ۱
فصل اول : ۳
(کلیات تحقیق) ۳
مقدمه : ۴
«بیان مسئله» ۷
«اهمیت تحقیق» ۸
«اهداف تحقیق» ۸
«فرضیههای تحقیق» ۹
«تعاریف نظری و عملیاتی واژهها» ۹
فصل دوم. ۱۱
(ادبیات و پیشینة تحقیق) ۱۱
«ادبیات تحقیق» ۱۲
«فرآیند خلاقیت» ۱۲
«ماهیت استداد خلاق » ۱۴
«رابطه خلاقیت و محیط خانوادگی » ۱۵
«مردان و زنان خلاق» ۱۶
« روشهای پرورش خلاقیت» ۱۸
عوامل مؤثر در خلاقیت : ۱۹
«اثر عشق و نفرت» ۲۱
«جاهطلبی، طمع، مصیبت» ۲۱
«تمرکز به عنوان کلید خلاقیت» ۲۱
«برای پرورش خلاقیت کنکاش مغزی بهترین خلاقیت است» ۲۲
«محیط مساعد برای ایجاد رفتار خلاق» ۲۴
«عواملی که مانع خلاقیت میشوند» ۲۶
«خلاقیت و هوش» ۲۹
«هوش چیست» ۳۳
«تقسیمات و طبقهبندی هوش» ۳۳
«عوامل موثر در رشد و پرورش هوش» ۳۵
عوامل مربوط به هنگام تولد : ۳۷
عوامل بعد از تولد : ۳۸
«تحقیقات انجام شده» ۴۰
فصل سوم. ۴۲
(روش اجرای تحقیق) ۴۲
«جامعه آماری» ۴۳
«نمونه و روش نمونهگیری» ۴۳
«ابزار اندازهگیری» ۴۳
«روش جمعآوری اطلاعات» ۴۵
«روش آماری» ۴۶
فصل چهارم. ۴۷
توصیف داده ها ـ جداول ـ نمودارها ۴۷
تحلیل استنباطی داده ها ۴۷
الف) توصیف دادهها (جداول، نمودارها) ۴۸
فصل پنجم. ۵۵
«مقدمه» ۵۶
«خلاصة تحقیق» ۵۶
«یافتههای تحقیق» ۵۷
«پیشنهادها» ۵۹
«محدودیتهای تحقیق» ۶۰
«منابع» ۶۲
ضمائم آزمون سنجش خلاقیت تورنس… ۶۴
مقدمه :
با اینکه روانشناسان و محققین در اهمیت خلاقیت در بین افراد اجتماع پی بردهاند، با این وصف خلاقیت از جمله موضوعاتی است که در تحقیقات علمی کمتر مورد توجه قرار میگیرد. این علامت ممکن است به دلایل زیر باشد.
وجود عقاید سنتی مبتنی بر ارثی بودن این پدیده و بیاثر بودن تربیت بر روی آن.
قامت افرادی که دارای این قدرت هستند و توجه محققین در پدیدههایی که اکثریت را در بر میگیرد.
اعتقاد به اینکه افراد باهوش در زندگی موفقتر از افراد خلاق هستند، به دلیل آنکه اکثر آنها تحصیلات عالی کرده و در رفاه مادی به سر میبرند، در صورتیکه افراد خلاق اغلب در فقر زندگی میکنند، از نظر اقتصادی در تنگنا بوده و در فقر هم میمیرند و در نتیجه نبودن رغبتی در پرورش افراد خلاق بوجود میآید.
مطالعه و اندازهگیری خلاقیت بسیار مشکل است.(خانزاده، 1359، ص 10)
باوجود مسائل فوق مطالعه خلاقیت بینتیجه مانده تا اینکه دانشمندان به این نکته پی بردند که افراد خلاق به خوبی میتوانند منشاء رشد و توسعه در زمینههای تجاری صنعتی، اقتصادی باشند. با توسعه تحقیقات علمی در زمینه خلاقیت بر روی بسیاری از عقاید سنتی از جمله این عقیده که خلاقیت منشاء ارثی دارد و قابل پرورش نیست خط بطلان کشیده شد آموزش میگوید : خلاقیت کودکان امری همگانی است در حالیکه در بین بزرگسالان تقریباً وجود ندارد. خود به خود این سوال پیش میآید که چه میشود این توانایی عظیم و همگانی، بشری شود. این همان سوالی است که انسان را درباره اندیشه «الکساندر دوما» به تأمل وا میدارد (خانزاده، 1359، ص 12و11).
مزلو خلاقیت را چنین تعریف کرد. خلاقیت در ابتدا از روان، هوشیار سرچشمه میگیرد. ایدههای تازه یا نوآوریهای واقعی است که با آنچه در حال حاضر وجود دارد، کاملاً متفاوت است.
رولومی چنین نظر داده است که فرایندههای خلاقیت نیز عقلانی نبوده، بلکه فوق عظلانیاند.
فعالیتهای فکری، ارادی، عاطفی را گرد هم آورده و به تحرک وامیدارد. وی معتقد است تفکر خلاق، نمایش بالاترین درجه سلامتی عاطفی بوده و عبارت از ابراز وجود افراد سالم در جریان خودسازی و تکامل تعیین خودش است. (تورنس- ترجمه قاسم زاده.1372. ص18).
مطالعات اخیر نشان میدهد که خلاقیت و هوشبهر آن طور که برخی از سولفان ادعا میکنند با هم تباین ندارند. در حقیقت هیچ خلاقیت آشکاری نیست که با هوشبهر لااقل 120 همراه نباشد. ولی در هوشبهرهای بالاتر از 120 همبستگی بین خلاقیت و هوشبهر کاهش مییابد.(تورنس، ترجمه قاسم زاده، 1372 بررسیهای به عمل آمده نشان دهنده اینست که پسرها خلاقیت بیشتری نسبت به دخترها از خود نشان دادهاند.
مخصوصاً در دوره کودکی قسمت عمده این اختلاف ناشی از روشهای متفاوت تربیتی است که نسبت به آنها اعمال میشود. به پسرها فرصتهای بیشتری برای استقلال داده میشود. و با نشان دادن ابتکار و استعداد بیشتر مورد تشویق والدین و معلمان قرار میگیرند.
اکثر خانوادهها شیوههای محافظه کارانه و سازگارتری را تقویت میکنند. از بین آزمونهای موجود برای اندازهگیری خلاقیت آزمون تورنس بالاترین کاربرد را داشته است. (خانزاده، 1359، ص 61،60)
در این پژوهش سعی شده است که همبستگی بین هوش و خلاقیت دانشآموزان مورد بررسی قرار گیرد.
«بیان مسئله»
نیروی خلاقی هر جامعه بزرگترین و پرارزشترین سرمایه است که هر جامعه در اختیار دارد.
همچنین این افراد در زمینه توسعه تجاری، صنعتی و اقتصادی میتوانند نقش موثری داشته باشند. جامعه نیاز مبرم به حل مشکلات اجتماعی دارد و با دید اقتصادی متوجه میشویم که حل این گونه مشکلات به راحتی امکانپذیر نمیباشد و به خلاقیت نیاز دارد.
همبستگی بین هوش و خلاقیت بالاست اما مطلق نیست. کودکانی که دارای بهره هوشی پایین و حتی متوسط هستند از خلاقیت کم یا متوسط برخوردارند. اما لزوماً عکس این موضوع صادق نیست. بهره هوشی بالا همیشه به معنای خلاقیت بالا نیست. از اینرو بهره هوشی بالای 135 که در بسیاری از برنامههای ویژه کودکان با استعداد مورد استفاده قرار میگرفت، احتمالاً برای کودکان کاملاً خلاق بسیار بالاست و بیشتر آنها را کنار میزند.
فرمت:word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:150
فهرست مطالب:
فصل اول : کلیات پژوهش
مقدمه…………………………………….. 1
بیان مسأله ……………………………….. 4
اهمیت نظری و عملی پژوهش ……………………. 8
پیشینه تحقیق ……………………………… 9
اهداف پژوهش ………………………………. 10
فرضیه های پژوهش …………………………… 10
تعاریف مفاهیم …………………………….. 11
تعاریف نظری ………………………………. 11
تعاریف عملیاتی…………………………….. 12
فصل دوم : مبانی نظری و پیشینه پژوهش
تعاریف هوش هیجانی………………………….. 13
ویژگیهای هوش هیجانی ……………………….. 14
سیر مطالعهی هوش هیجانی …………………….. 18
اندازه گیری هوش هیجانی …………………….. 21
پرسشنامه هوش هیجانی پتراید زوفارنهام ………… 24
هوش هیجانی و بیماریهای روانی ……………….. 28
ابراز هیجان و پیامدهای آن در قلمرو سلامت………. 31
افزایش هوش هیجانی …………………………. 34
تعاریف سلامت روانی………………………….. 53
اهداف و مقاصد بهداشت روانی …………………. 55
بهداشت روانی ……………………………… 57
معیارهای بهداشت روانی در مکتب اسلام…………… 60
تعریف بهداشت روانی و سه سطح پیشگیری …………. 62
اصول بهداشت روانی …………………………. 66
پژوهش های انجام شده در زمینه رابطه هوش هیجانی یا سلامت روانی …………………………………………… 70
فصل سوم : روش تحقیق
جامعه آماری ………………………………………………………………………………………………….. 87
روش نمونه گیری ……………………………………………………………………………………………. 87
روش اجرای پژوهش ………………………………………………………………………………………. 94
تجزیه و تحلیل اطلاعات ……………………………………………………………………………………. 94
فصل چهارم : تحلیل دادهها
مقدمه …………………………………………………………………………………………………………….. 95
فرضیههای …………………………….. 96
آمار توصیفی ………………………………. 97
آمار استنباطی …………………………….. 113
فصل پنجم : بحث و نتیجه گیری
مقدمه ……………………………………. 122
ارائه فرضیهها …………………………….. 124
بحث و نتیجه گیری ………………………….. 133
پیشنهادات ………………………………… 135
محدودیتها ………………………………… 135
منابع و ماخذ ……………………………… 136
پرسشنامه و آزمون
چکیده مطالب
در ابتدای پژوهش، به معرفی موضوع پایان نامه و اهداف اجرای پژوهش و نیاز به اجمال به تعاریف نظری و عملیاتی پایان نامه پرداخته شده است.
در فصل دوم به بیان تعاریفی از سر فصلهای پایان نامه (هوش هیجانی و سلامت روانی) پرداخته شده است و بررسی برخی بیماریهای و البته به موضوعات فوق و نیز بررسی پژوهشهای انجام شده (اعم از خارجی و داخلی) پرداخته شده است.
در فصل سوم روش اجرای آزمون بیان میشود جامعه آماری، پرسشنامههای انجام شده در این پژوهش، روش نمونه گیری تجزیه و تحلیل اطلاعات در این فصل بر آن پرداخته میشود.
در فصل چهارم این پژوهش که به تجزیه و تحلیل دادهها پرداخته، در بخش ابتدایی آن از توصیف و سازماندهی مناسب دادههای مورد نظر از روش توصیفی از قبیل اعداد، فراوانی، درصد و … و همچنین نمودار جهت ارائه نتایج به شکل تصویر استفاده شده است.
در بخش دوم برای تحلیل دادهها از آزمون ضریب همبستگی و رگرسیون استفاده شد. دلیل استفاده از این آزمون تعیین جهت و شدت رابطه بین متغیرها میباشد.
در فصل انتهایی این پژوهش به بحث و نتیجه گیری کلی پرداخته و پیشنهادات ارائه شده و محدودیتهای این پژوهش بیان شده است.
مقدمه
هیجانات رویدادهای درونی هستند که زیر مجموعه های روان شناختی بسیاری نظیر؛ پاسخ های زیست شناختی، شناخت ها و آگاهیهای هشیار را هماهنگ می سازند. هنگامی که رابطه شخص با خانواده و با همه انسان ها تغییر کند، هیجانات شخص نیز، تغییر خواهند کرد.
به عنوان مثال: شخصی که خاطرات شیرینی از دوران کودکی به خاطر آورد، ممکن است دنیا به نظرش شاداب تر و بسیار مسرت بخشتر به نظر آید. زیرا هیجانات روابطی را در این حس (فضا) میکنند که تداعی کننده معنایی مرتبط با این روابط می باشند (اسکو ارز و کلر، 1983 ؛ به نقل از مایر، 2001)
هوش هیجانی اصطلاح نسبتاً جدیدی است که در تکمیل مفهوم هوش سنتی بر سهم اجتماعی، شخصی و هیجانی دررفتار هوشمندانه تأکید دارد (گاردنر، مایر و سالووی 1983 ، وکسلر 1940 ، 1943 ، 1958 ؛ به نقل از مایر و سالووی 1995).
هوش هیجانی به عنوان یک مفهوم جدید از دهه 1990 وارد ادبیات روان شناختی شده و حاصل در هم تنیدگی دو حس هیجانی و عقلانی و رابطه متقابل عقل و احساس است.
هوش هیجانی مولفه تازه ای است که خیلی از محققان به کاربرد آن در امور مختلف علاقمندند. نظریه هوش هیجانی و دیدگاه یوسنی درباره پیش بینی عوامل موفقیت در زندگی از جمله پیشرفت تحصیلی و مقابله کارآمد با عوامل فشارزا به عنوان منشأ اختلالهای روانی فراهم می آورد، زیرا بسیاری از ویژگی های شخصیتی همچون همدردی، خودگرایی، خوش بینی، خودانگیختگی، کنترل تکانه ها، خودآگاهی و مدیریت هیجان، زمینه ساز موفقیت در عرصه های گوناگون زندگی هستند.
به نظر می رسد هوش هیجانی از شخصیت و شاخص های شناختی (مثل هوشبهر) متمایز است و در پیش بینی پیامدهای واقعی و اساسی زندگی موثر باشد. به عبارت دیگر «هوش هیجانی ممکن است بهترین پیش بینی کننده موفقیت شخص در زندگی باشد» (سیاروچی و همکاران 2001).
افرادی که از هوش هیجانی پایینی برخوردارند قادر نیستند از سازوکارهای منسجم و منظم استفاده کنند بنابراین مستعهد ابتلاء به اختلالات اضطرابی می باشند (سیاروچی و همکاران 2001). در مورد سلامت و بهداشت روانی دیدگاه ها و تعاریف زیادی برشمرد و عوامل زیادی را در داشتن و نداشتن بهداشت و سلامت روانی ذکر کرد: شناخت خود و محیط، داشتن ثبات عاطفی، تسلط بر هیجان ها، پذیرش مسئولیت، توانایی گرفتن تصمیمات شخصی، داشتن توانایی رویارویی با مشکلات و استدلال ها (پورافکاری، 1379)، بهداشت روانی را نیز میتوان نوعی قابلیت ارتباط هماهنگ با دیگران، تغییر و اصلاح محیط فردی و اجتماعی، حل تضادها و تمایلات شخصی به طور مناسب و منطقی داشت (گنجی، 1376).
از عوامل مهم در سلامت روانی افراد سخت هیجانات می باشد. به طور کلی توانایی های هیجانی برای تشخیص پاسخ های هیجانی مناسب در مواجهه با رویدادهای روزمره، گسترش دامنه بینش و ایجاد نگرش مثبت درباره وقایع و هیجانات، نقش موثری دارند. بنابراین افرادی که توانایی، کنترل و استفاده از این توانش های هیجانی را دارند از حمایت اجتماعی، احساس رضامندی و سلامت روانی بیشتری برخوردار خواهند شد.
امروزه بسیاری از پژوهشگران معتقدند که اگر فرد، از لحاظ هیجانی توانمند باشد بهتر می تواند با چالش های زندگی مواجهه شود و در نتیجه از سلامت روانی بهتری برخوردار خواهد شد (سیاروچی و همکاران، 2002، به نقل از نوری، 1383).
سلامت روانی به نحوه تفکر، احساس و عمل اشخاص بستگی دارد و به طور کلی افرادی که از سلامت روانی برخوردارند نسبت به زندگی نگرشی مثبت دارند و آماده برخورد با مشکلات زندگی هستند. در مورد خود و دیگران احساس خوبی دارند. در محیط کار و روابطشان مسئولیت پذیر می باشند، وقتی از سلامت روانی برخوردار باشیم انتظار بهترین چیزها را از زندگی داریم و آماده برخورد با هر حادثهای هستیم، هر چه فرد بهتر بتواند خود را با محیط و مشکلات پیرامونش سازگار کند از هوش هیجانی برخوردار است. ما با آموختن ویژگیهای سلامت روانی بهتر می توانیم به روح و روان متعادل و شاد دست پیدا کنیم و هوش هیجانی خود را ارتقاء دهیم. نظر هوش هیجانی، دیدگاه جدیدی در زمینه پیش بینی موثر بر موفقیت و همچنین پیشگیری اولیه از اختلالات روانی فراهم میکند که کامل کننده علوم شناختی، اعصاب و رشد کودک است (بار – ان، 1999) و طبق گفته مگمن (2000)، نظریه هوش هیجانی چهارچوب جدیدی از مدل پیشگیری اولیه در بهداشت روانی ارائه می کند. مفهوم هوش هیجانی را می توان در موقعیت های آموزشی مانند دبیرستان، مدارس فنی، دانشگاه ها، برای کمک به روانشناسان مدارس و مشاوران در شناسایی آن دسته از دانش آموزانی که نمی توانند به طور موثر با نیازهای تحصیلیشان که ممکن است به اخراج از مدرسه یا مشکلات هیجانی بینجامد، به کاربرد (اسوارت، 1996 ؛ به نقل از بار – ان 1997).
امروزه این بحث وجود دارد که موفقیت به چندین نوع هوش و کنترل هیجانات بستگی دارد و توسل به هوش عمومی (شناخت) به تنهایی برای تببین موفقیت کافی نیست و یک دلیل برای این ادعا این است که هوش هیجانی در مقایسه با سازه و بهره هوشی پیش بینی کننده بهتری برای موفقیت در زندگی اجتماعی است (گلمن، 1995، به نقل از پارسا 1382) و پژوهشگران (برای مثال) مایر و سالو وی 1990) بر این باورند که تواناییهای سازنده هوش هیجانی – درک هیجانات تنظیم حالات عاطفی و استفاده از آگاهی هیجانی، سلامت روانی و انطباق شناختی مرتبط هستند. هوش هیجانی مفهومی است که ریشه در کارهای ثرندایک و گاردنر دارد (سیاروچی، 2003، به نقل از نوری 1383).
بیان مسأله
ما امروزه در عصری زندگی می کنیم که سلامت روانی از اهمیت ویژه ای برخوردار است چرا که به موازات پیشرفت های تکنولوژیکی – صنعتی – اقتصادی و اجتماعی، نابسمانی های روانی و روز به روز در حال گسترش است و بسیاری از افراد از ناراحتی های روانی به شدت رنج برده و نه تنها خود در عذاب هستند بلکه خانواده و در نهایت جامعه را نیز دچار مشکل می کنند (لشگری 1381).
در آغاز هزاره سوم میلادی، زمان بحث و گفتگوی تمدنها و نیز در عصر شکوفایی تکنولوژی و افزایش امکانات و ابزار زندگی باید بشر امروز بیش از هر زمان دیگر احساس آرامش و امنیت داشته باشد. کمترین مشکلات جسمانی و روانی، کمترین حادثه و کمترین نگرانی را داشته باشد.
طبق تعریف سازمان بهداشت جهانی قابلیت ارتباط موزون و هماهنگ با دیگران، اصلاح محیط فردی و اجتماعی و حل تضادها و تمایلات شخصی به طور منطقی، عادلانه و مناسب خبر از سلامتی روان را می دهد.
دانشمندان اعتقاد دارند که سلامت روانی از مهم ترین ابعاد سلامتی بوده و هر گونه اختلال در آن می تواند مشکلات جدی و شایعی در هر گروه جمعیتی ایجاد کند، بنابراین بهداشت و یا سلامت روان علاوه بر اینکه یک وظیفه شرعی و ضرورت انسانی محسوب می گردد توجه و یا بی توجهی به آن می تواند پیامدهای اقتصادی و اجتماعی بسیار بارزی را به وجود آورد.
طی سالهای متمادی، روان شناسان برای طبقه بندی و تعریف هوش تلاش کرده اند، در قرن گذشته هوش، (هوشبر) IQ مورد سنجش قرار می گرفت که تلاش می کرد ظرفیت شناختی و عملکردی (مثل توانایی شخص برای یادگیری، به خاطر آوردن، دلیل آوردن، انتزاع)، را ارزیابی نماید. از آغاز دهه 1990 بحث در زمینه اثرات روان شناختی هیجان و کارکردهای انطباقی آن و نیز ماهیت رابطه هیجان و شناخت با معرفی مفهوم هوش هیجانی ابعاد تازه ای به خود گرفت. مفهوم هوش هیجانی، دنیای تازه و عمیقی در فهم هوش انسان گشوده است و توانایی برای ارزیابی هوش کلی یا عمومی منفی کمتری را تجربه کنند. آنها همچنین در ایجاد و حفظ روابط کیفی بالا مهارت دارند. به طور کلی هوش هیجانی با وقایع و پیامدهای زندگی ارتباط دارد و به اقرار در فهم و پیش بینی جنبه های گوناگون زندگی روزمره کمک می کند (سیاروچی، چان، روبرتس، کاپوتی، 2001 ؛ به نقل از سیاروچی و همکاران 2002، به نقل از نوری 1383).
با توجه به جنبه های تحولی هوش هیجانی سه مشخصه از توانشهای ذهنی اهمیت خاصی دارد:
الف) ادراک، ارزیابی و بیان هیجان، یعنی توانایی تشخیص و فهم هیجانات خویشتن و سایر افراد مبتنی بر سرنخ های موقعیتی و هیجانی که معانی هیجانی آنها با توافق فرهنگی همراه است.
ب) تنظیم و کنترل هیجان: یعنی توانایی برخورد سازگارانه با هیجانهای مخالف یا منفی با استفاده از شیوه های خود تنظیمی که شدت یا طول مدت حالات چنین هیجاناتی را بهبود می بخشد و نیز قابلیت ایجاد شرایط لذت بخش برای سایر افراد و پنهان کردن هیجانات منفی خود به منظور اجتناب از آسیب رساندن به احساسات شخصی دیگران.
ج) بهره برداری از هیجان: یعنی توانایی برنامه ریزی منعطف و استفاده از هیجان در مساله گشایی.