دانلود پایان نامه تنش شوری در گیاهان

اختصاصی از کوشا فایل دانلود پایان نامه تنش شوری در گیاهان دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

تنش شوری در گیاهان

لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*

فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)

تعداد صفحه:110

فهرست مطالب :

چکیده

پیشگفتار

فصل اول :

کلیات

توزیع مناطق کشور

مناطق شور جهان

 خاکهای شور

خاکهای شور قلیائی

خاکهای قلیائی

بارندگی

هوازدگی کانیها

 علل شوری

نمک های فسیلی

بالا بودن سطح آب

جزرو مد دریا

استفاده از مخازن آب شور زیر زمینی

فصل دوم

گیاهان شور روی

طبقه بندی گیاهان شور روی

شور رویهای بردبار به نمک

شور رویهای پشتیبان ( Supporting

شور رویهای اتفاقی ( Acciden tial)

پراکنش ونواره بندی شور رویها

توالی در زیستگاههای شور

اشکال حیاتی گیاهان شور روی

اسیدیته

فصل سوم :

– سازش یونی ویژه سیتوپلاسم

– افزایش جذب آنتاگونیتی یونی

تجمع پرولین

– کده بندی یونها دراثر فعالیت غشاء

– مکانیسم های تنظیمی

– گیاهان دفع کننده نمک

گیاهان آبدار

ترشح نمک

رقت نمک جذب شده

محدودیت جذب مواد

انتقال مجدد نمک

اثرشوری برساختمان ساقه

اثر شوری برساختمان ریشه

اثر شوری در آبداری وساختمان برگ

فصل چهارم :

حساسیت و مقاومت گیاهان به املاح

محصولات صحرایی

میوه ها

سبزیها

فصل پنجم :

 مقابله با مسائل شوری

گیاهان زینتی

انتخاب محصول

لزوم خاکشویی

هکش

فصل ششم :

گیاهان مقاوم به تنش شوری

مشخصات کمی تاغ

منابع مورد استفاده

چکیده :

شوری یکی از عوامل موثر در تمدنهای بشری و سیستم های کشاورزی بوده که زندگی انسان بر این سیستم ها تکیه داشته است . تمدنهای بسیاری در اثر عدم اعمال مدیریت صحیح آ‎بیاری اراضی ودر نتیجه تجمع نمک در سطح خاک نابود شده اند . چنانچه بارندگی محدود باشد ، شستشوی نمک در منطقه فعالیت ریشه گیاه در خاک انجام نمی شود وبا افزایش شوری ، رشد وتوسعه گیاه ودر نتیجه عملکرد محصول کاهش می یابد .

بیش از 80 درصد سطح کره زمین بوسیله محلول نمکی با غلظت حدود 5/0 مولارکلرور سدیم پوشیده شده است که فقط گروهی از گیاهان عالی قادر به تحمل چنین شرایطی هستند واغلب گیاهان حتی قادر به تحمل غلظت یک درصد آب اقیانوسها ( بدون تغییر در موازنه آبی و غذایی یا متوبولیسمی گیاه ) نمی باشد در اوایل قرن نوزدهم واژه شوری یا هالوفیت به گیاهانی نظیر Atriplex salicornia قلیا اطلاق شد .

اغلب باکتریها حساسیت زیادی به شرایط شوری دارند اما در بین آنها انواعی نیز یافت می شود که در زمره مقاومترین موجودات نسبت به شوری قرار می گیرند .

مکانیسمهای سازشی مختلفی در مسیر تکاملی هالوفیت ها ایجاد شده است که

بعضی از مکانیسمها باعث محدود شدن مراحل مختلف رشد و نمودار ارتباط با اقلیم فصلی یا شرایط اکولوژی خاک ( ادافیکی ) می گردند و رویش گیاهان را با تغییرات مناسب در جهت تکمیل چرخه زندگی شان امکان پذیر می سازند .

از آنجائی که بعضی از آنزیمها به تنش خشکی حساس هستند لذا تغییرات متابولیسمی گسترده ای تحت شرایط شور دیده می شود . غلظت بالای نمک در بافتهای گیاهی آنزیمهای شرکت کننده در متابولیسم نشاسته را تحت تاثیر قرار می دهد . شوری هم چنین تاثیرات قابل توجهی را بر تنفس ، تثبیت CO2 و متابولیسم پروتئین ها داشته و حتی در افزایش مقدار DNA سلول و تغییر پذیری وسیع درسطوح کرورموزمی ( پلوئیدی ) دخیل می باشد .

پیشگفتار :

رشد سریع جمعیت جهان و لزوم بالا بودن سطح زندگی مردم و مبارزه با فقر و گرسنگی ایجاب می کند که میزان تولیدات کشاورزی بطور روز افزون افزایش یابد جهت رسیدن به این هدف علاوه بر تغییرات ژنتیکی و اصلاح گیاهان ، مبارزه با آفات و انتخاب گیاهان مناسب باشرایط اقلیمی بویژه راهها عملی تر دیگر مانند استفاده صحیح از زمینهای زیر کشت ونیز استفاده از زمینهای بایر بعد از انجام اقداماتی در زمینه اصلاح آنها ، بکار گرفتن شیوه های جدید آبیاری و استفاده از منابع مختلف آب ودر نظر گرفتن تحمل گیاهان نسبت به تنشهای محیطی مورد توجه دانشمندان و متخصصین امورکشاورزی می باشد .

یکی از ویژگیهای کویرهای جهان ، شور بودن خاک بسیاری از آنها می باشد که اغلب به علت بالا بودن غلظت نمک ، قشری ازاملاح ، سطح و یا لایه های زیرین را فرا گرفته است . اصولا عوامل خاص چون زیاد بودن تبخیر ، کم بودن نزولات جوی ، بالا بودن سطح سفره های آب زیر زمینی ، مجاورت با گنبدهای نمکی و ویژگیهای خاک منطقه وغیره باعث بوجود آمدن چنین مناطقی در سطح زمین می گردند این نواحی به علت بالا بودن میزان شوری خاک فاقد پوشش گیاهی بوده وبه لحاظ نامساعد بودن خاک بهره برداری کشاورزی از آنها نیز ممکن ودر صورت امکان اصلاح خاک ، کشاورزی در آنها چندان سودمند نخواهد بود .

امروزه سعی بر این است که به کمک دانش بوم شناسی از هر منطقه به نحوشایسته ای استفاده شود حریم زراعت جنگل ، مراتع ، آبخیزها ،مردابها و غیره ، حفظ گردد . در حقیقت استفاده معقول از منابع طبیعی به طوری که در بر گیرنده منافع نسل کنونی و نسلهای آینده باشد بایستی درسر لوحه برنامه های توسعه اقتصادی قرار گیرد .

متاسفانه در نتیجه عدم آگاهی به اصول زراعت ویا برای دستیابی به منافع کوتاه

مدت خاکها و آبها مورد بهره برداری غلط قرار گرفته ودر نتیجه پس از مدتی مرغوبیت خود را از دست می دهند بطوریکه هم اکنون در جهان میلیونها هکتار از زمینهای زیرکشت آنقدر شور شده اند که تولید محصول در آنها از نظر اقتصادی مقرون به صرفه نیست .

مناطق کویری ایران را عموما بیابانهای وسیعی احاطه نموده که دربسیاری از آنها زندگی شکل نگرفه ویا در مواردی به علل مختلف ساکنین روستا ها مهاجرت نموده و سکونتگاهها متروک شده و کشتزارها بیش از پیش شور گردیده و زمینه لازم برای گسترش کویر فراهم آمده است . یکی از بهترین عواملی که باعث شکل نگرفتن زندگی ویا مهاجرت روستائیان وبه عبارت دیگر حامیان سخت کوش مناطق کویری می گردد مشکل شوری خاک است .

این پدیده زمانی بیشتر محسوس می شود که غلظت املاح در خاک از حد متعارف تجاوز نماید در این صورت محیط اکولوژیکی نامناسبی برای رویش گیاهان بوجود می آید کشاورزی محدود می گردد وپیامدهای آن اثرات نامطلوبی درمحیط زیست انسانی باقی می گذارد دراین رابطه در دنیای امروز بخصوص در کشورهائی که به تحقیق بهای بیشتری داده می شود مساله شوری و شیوه های بهره برداری از زمینهای شور دررابطه با کشت گیاهان مورد توجه متخصصان قرار گرفته است .

شایسته است در کشور پهناور ما ایران که مناطق وسیعی از آنرا اراضی بیابانی نسبتا شور فرا گرفته مساله شوری دررابطه با رویشهای گیاهی بیشتر مورد توجه قرار گیرد وباانجام پژوهشهای لازم وبه کار گیری یافته های تحقیقی با این پدیده برخورد جدی وعملی صورت گیرد .

فصل اول :

کلیات

1-1 توزیع مناطق کشور :

مسئله شوری موقعی مطرح می شود که غلظت کلرورسدیم ، کربنات سدیم ، سولفات سدیم بانمکهای منیزیم بیش از حد معمول باشد و موقعی اثر آن بیش از پیش مشهود می گردد که این مقدار اضافی افزایش یابد . درهر حال درباره میزان دقیق غلظت نمک درجایی که برای اولین بار مسئله شوری مطرح می شود ، یعنی نقطه ایکه از آنجا شرایط شیرینی به شوری وبالعکس تغییر می کند بحث قابل ملاحظه ای صورت گرفته است یا به عبارت دیگر اصطلاح شورزاری یا نمکی شدن زمینها عبارت از جمع شدن مقدار معینی از نمک محلول در قشر سطحی زمین یعنی خاک که محل فعالیت بیولوژی را تشکیل می دهد میباشد که د راثر آن قشر خاکی صلاحیت خود رابعنوان محل ریشه و نمو گیاه ازدست می دهند .

درحال حاضر از نمکهای قلیائی فوق مطالعات کافی و واقعی تنها روی کلرورسدیم انجام گرفته است مطالعه چپ من در سالهای 1966 ، 1974 نشان مید هد که مقدار کلرورسدیم محلول درخاک نیم درصد است و تاکنون شواهدی که دال بر تغییر این میزان باشد بدست نیامده است .

ازدیاد شوری روی گیاهان نه تنها بوسیله کمیت مطلق یونهای اضافی بلکه بوسیله مقادیر نسبی عده دیگری ازیونها بویژه SO2+4 مشخص می شود زیستگاه شور خودبخود با نمونه های مخصوص از گیاهان ( شور روی ها ) در ارتباط است که توانایی رویش درچنین شرایطی را داشته باشند .

1-1-1 مناطق شور جهان :

براساس بر آورده های انجام شده 7% از اراضی جهان ( هکتار 109 × 92/0 ) شور و 3% ( هکتار 109 × 40% ) بسیار شور یا سدیک است .

مناطق شور دنیا ازمردابهای شور عرض های معتدل ، گور آبهای چندل نواحی استوایی وزیر استوایی ، مردابهای شور داخل که در مجاور دریاچه های شور هستند ماند دریاچه شور بزرگ ( great salt take) امریکا و دریای نوزدیلر در استرالیا ، بیابانهای شور و مناطق کوچکتر دراطراف چشمه های شور تشکیل شده اند .

مناطقی که همه جانبه بوسیله کوهها وبه خاطر دوری بسیار از سواحل دریاهای آزاد نه تنها راه ورودی به دریاها راندارند بلکه به شدت نیز خشک می باشند آبهای سطحی الارضی یا تحت الارضی که از اطراف به این لگنهای بزرگ می ریزند چون امکان ادامه جریان آنها به خارج موجود نیست ، بتدریج تبخیر شده ونتیجتاً نمک های

محلولی را که این آبها با خود حمل نموده اند در این مناطق انباشته می گردند .

بعنوان مثال برای این قبیل لگنهای عظیم بسته ویا مناطق شدیدا خشک دور از سواحل دریاها می توان جلگه های پست خزر ، آرال ، کویر بزرگ ایران ، کویر کوهستانی شمالی غربی چین ( تاریم ) صحرای بزرگ استرالیا ، کویرهای مغولستان ، کویر کالاهار یالگن اوکووانگو در افریقای جنوبی و غیره را نام برد ( قبادیان ، 1363 )

با توجه به گستردگی اراضی شور و منابع گوناگون که نسبت به بررسی این موضوع در جهان پرداخته اند در زیر خلاصه ای از آ”ن درکشورهای مختلف با استفاده از منابع مختلف آورده می شود .

• کشورهای افریقائی و جنوب آسیا 183 میلیون هکتار اراضی شور دارند.
• بر آورد اخیر ( وزارت کشاورزی سیوسیالیستی اتیوپی در سال 1983) نشان می دهد که در سالهای اخیر مناطق شور یان کشور از 6 درصد به 16 درصد افزایش یافته است ودر همین مدت وسعت جنگلها از 34 درصد به 5 درصد وبوته زارها از 20 درصد به 8 درصد کاهش یافته است .
• از مجموع 106 × 44/0 کیلومتر مربع مساحت عراق ، 20 درصد آن شور ویامندابی می باشد علیرغم اصلاحات قابل توجهی که در این اراضی صورت گرفته هنوز اراضی زیادی بنابه دلیل مسائل اجتماعی و اقتصادی شور باقی مانده است .
• اراضی شور پاکستان به طورعمده در دره ایندوس واقع شده و 106 × 7/5 هکتار مساحت دارد .
• در هندوستان و پاکستان درحدود 20 میلیون ایکر خاکهای شور و یا شور شده وجود دارد که کاملا مستقل از هم خاکهای دریایی که با چندل های ساحلی مربوط اند می باشند .
• در روسیه خاکهای شور و قلیائی حدود 4/3 درصد زمینها را تشکیل می دهند ( معادل 75 میلیون هکتار ) و تاکنون فقط درصد کمی از آن مورد استفاده قرار گرفته است .
• در دنیای جدید در کانادا در تمام سواحل دریا خاکهای شور وجود دارد که شامل مناطق قطبی نیز می شود . علاوه براین خاکهای شور داخلی نیز یافت می شوند وبین 8 تا 12 میلیون هکتار بر آورد شده است .

میلیونها هکتار از اراضی در سراسر جهان شورتر از آن هستند که از نظر اقتصادی بتوان از آ‎نها محصولی بدست آورد وهر سال در نتیجه انباشته شدن نمک زمینهای بیشتری حاصل خیزی خود را از دست دهند .

مسائل شوری در کشاورزی محدود به نقاط خشک و نیمه خشک می شود دراین نقاط ریزش باران برای انتقال نمک ها از منطقه ریشه گیاه کافی نمی باشد . این گونه مناطق 25 درصد سطح کل کره زمین را تشکیل می دهند .

خطر شوری تقریبا برای نیمی از منطقه آبیاری شده غرب امریکا وجود دارد وتولید محصول بواسطه شوری زمین به حدود 25 درصد این زمینها محدود شده است .

رویداد شوری در مناطق خشک غرب کانادا و جلگه های مرتفع مکزیک و شیبهای ساحلی اقیانوس آرام از امریکای جنوبی ، مشابه یکدیگر هستند .

خاکهایی که تحت تاثیر نمک قرار دارند نیز در جنوب افریقا ، رودزیا ، مصر ، مراکش ، وتونس فراوان دیده می شوند .

در اروپا خاکهایی که تحت تاثیر نمک قرار دارند فقط در نواحی کوچکی مشاهده می شوند اما در آسیا مناطق پروسعتی ازاین خاکها وجود دارد .

به طور کلی می توان نتیجه گرفت که مسائل شوری درتمام کشورهایی که در آنها آب وهوای خشک ویانیمه خشک وجود دارد مشاهده می شود .

1-1-2 پراکندگی مناطق شور در ایران :

از گزارش فائو و مقاله ( Kovda ,1980) اینطور استنتاج می شود که بیش از 40 % از اراضی تحت آبیاری ایران وعراق تحت تاثیر شوری ثانویه می باشند .

• ایران به عنوان کشوری با مناطق وسیع شور و کویرها دسته بندی شده است .
• خاکهای شور و قلیائی در مناطق خشک و نیمه خشک در ایران توسعه یافته و سطحی معادل 5/12% ( 204800 کلیومتر مربع ) از کل سطح کشور را پوشش می دهد اینها شامل مواردزیر می باشد :
• خاکهای سولونچاک وسولونتر ( Solon chak - solonetz)
• خاکهای شور باتلاقی ( Salt marsh)
• خاکهای کویری ، خاکهی سیروزوم وسولوپناک ( Sierozem - solonchak)
• خاکهای رسوبی شور ( Alluvils)
• ارتفاع این مناطق از 28 متر درسواحل دریای خزر تا حدود 1650 متر در کویر میقان متفاوت است .
• مقایسه ای از میزان بارندگی سالانه نشان می دهد که بخش عمده مناطق شور کمتر از 250 میلی متر بارندگی در سال دریافت می دارند . بعضی از مناطق حاشیه ای مناطق شور که درمناطق گرگان ، آذربایجان ،اراک و فارس قرار گرفته اند بارندگی سالانه تا 400 میلی متر در سال دریافت می دارند .

و...

NikoFile

دانلود پایان نامه بررسی فیزیولوژیک تحمل به تنش کم آبی در ژنوتیپ های بهاره کلزا

اختصاصی از کوشا فایل دانلود پایان نامه بررسی فیزیولوژیک تحمل به تنش کم آبی در ژنوتیپ های بهاره کلزا دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

بررسی فیزیولوژیک تحمل به تنش کم‌آبی در ژنوتیپ‌های بهارة کلزا

لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب* 

فرمت فایل:Word(قابل ویرایش و آماده پرینت)

تعداد صفحه:37

فهرست مطالب :

چکیده ۳

مقدمه ۵

مواد و روش‌ها ۱۲

نتایج و بحث ۱۸

نتیجه‌گیری کلی ۳۲

جدول ۱- مشخصات اقلیمی محل تحقیق ۳۳

جدول ۲- خلاصه تجزیه واریانس تاثیر تیمارهای ابیاری و رقم بر صفات فیزیولوژیک برگی، عملکرد و اجزای عملکرد کلزا ۳۴

جدول ۳- مقایسه میانگین صفات فیزیولوژیک برگی، عملکرد و اجزای عملکرد کلزا در ژنوتیپ‌ها ۳۴

جدول ۴- مقایسه میانگین صفات فیزیولوژیک برگی، عملکرد دانه، اجزای عملکرد کلزا در سطوح مختلف ابیاری و رقم ۳۵

جدول ۵- مقایسه ژنوتیپ‌های کلزا توسط شاخص تحمل به تنش فرناندز در شدت تنش (۱۶۰۲۵/۰ SI=). 35

جدول ۶- مقایسه میانگین صفات فیزیولوژیک برگی، عملکرد و اجزاء عملکرد کلزا در سطوح مختلف ابیاری ۳۵

منابع مورد استفاده ۳۷

چکیده :

به منظور بررسی اثر تنش کم‌آبی در مرحله رشد زایشی بر صفات زراعی و فیزیولوژیک ژنوتیپ‌های کلزا، آزمایشی به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در چهار تکرار در سال 1382 در مزرعه تحقیقاتی مؤسسه تقحیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج اجرا شد. در این آزمایش، آبیاری به عنوان عامل اصلی در دو سطح آبیاری معمول براساس 80 میلی تبخیر از تشتک کلاس A (شاهد) و تنش کم‌آبی (قطع آبیاری از مرحله ساقه‌دهی به بعد تا مرحله بلوغ فیزیولوژیکی) و ژنوتیپ‌های بهاره کلزا به عنوان عامل فرعی در 10 سطح شامل اوگلا، نوزده- اچ، هایولا 401 (کانادا)، هایولا 401 (صفی‌آباد)، هایولا 401 (برازجان)، سین-3، هایولا 420، آپشن 500، هایولا 308 و کوانتوم بودند. نتایج حاصل نشان داد که قطع آبیاری از مرحله ساقه‌دهی به بعد، تأثیر نامطلوبی بر فعالیت‌های رشدی، عملکرد و اجزاء عملکرد داشت. در میان اجزاء عملکرد دانه، کاهش وزن هزار دانه (8 درصد) و به ویژه تعداد دانه در خورجین (3/11 درصد)، بیشترین سهم را در کاهش عملکرد دانه (16 درصد) ژنوتیپ‌های بهاره کلزا در شرایط تنش کم‌آبی دارا بودند. ژنوتیپ‌ها در شرایط تنش کم‌آبی میزان آمینواسید پرولین بالاتری در برگ داشتند، در حالی که میزان محتوای نسبی آب برگ و میزان کلروفیل b, a و کل در آنها پایین‌تر بود. کم‌آبی، نسبت کلروفیل a به b را افزایش داد که این امر ناشی از کاهش بیشتر میزان کلروفیل b نسبت به کلروفیل a بود. میزان پرولین تجمع یافته در برگ در شرایط تنش کم‌آبی، بیان‌گر میزان خسارت وارده به ژنوتیپ‌ها بوده و ارتباطی با تحمل به تنش نداشت. همچنین، کاهش میزان محتوای نسبی آب برگ در ژنوتیپ‌های حساس به کم‌آبی بیشتر بود. ژنوتیپ‌هایی که در شرایط تنش کم‌آبی، محتوای نسبی آب برگ خود را به میزان بالاتری حفظ نمودند، عملکرد دانه بالاتری را تولید نمودند. بر پایه نتایج، این گونه استنباط می‌شود که ژنوتیپ‌های سین- 3، نوزده- 1چ، هایولا 420، هایولا 401 (برازجان) و هایولا 401 (کانادا) با شاخص تحمل به تنش بالاتر نسبت به سایر ژنوتیپ‌های مورد بررسی، سازگاری مناسب‌تری با تنش کم‌آبی داشتند و توانستند هم در شرایط آبیاری معمول و هم تنش کم‌آبی، میزان عملکرد دانه بالاتری را تولید نمایند. در مقابل، ژنوتیپ هایولا 308، بیشترین حساسیت را به کم‌ آبی در میان ژنوتیپ‌های مورد بررسی دارا بود.

واژه‌های کلیدی: ژنوتیپ‌های کلزا- عملکرد و اجزای عملکرد- تنش کم‌ آبی- پرولین- کلروفیل- محتوای نسبی آب برگ.

مقدمه

در حدود 40 درصد از اراضی کره زمین در مناطق خشک و نیمه خشک قرار دارند
(Meigs, 1953). در این مناطق، آب محدودیت اصلی بوده و خشکی از جمله مهمترین عوامل القاء کننده تنش در گیاهان زراعی به حساب می‌آید. متأسفانه کمبود آب، تنها به این مناطق محدود نشده و گاهی در سایر نقاط هم توزیع نامنظم باران دوره‌های دشواری را برای رشد گیاه ایجاد می‌نماید. چنین تنشی بر روی عملکرد محصول اثر گذاشته و اغلب باعث ایجاد افت در آن می‌گردد. در شرایط تنش خشکی، پتانسیل آب برگ و مقدار آن نسبی برگ (LRWC) کاهش پیدا کرده و فرآیندهایی نظیر فتوسنتز، توسعه برگ و نیز تراکم و اندازه روزنه‌ها تحت تأثیر قرار می‌گیرند

(Sierts et al., 1987; Sloan et al., 1990).

کاهش رطوبت در مراحل حساس زیستی گیاه، تغییرات و دگرگونی‌هایی را ایجاد می‌نماید. ماهیت دینامیک وضعیت آبی گیاه، در برگیرنده وابستگی اثرات تنش خشکی به عواملی مانند شدت، دوام و زمان تنش در طول انتوژنی و نیز سایر متغیرهای محیطی است که این امر پیچیدگی خاصی را در پاسخ گیاه ایجاد می‌کند (Chavan et al., 1990). بدین ترتیب، مقاومت و یا تحمل خشکی از جنبه‌های فیزیولوژیک و اصلاحی مهم تلقی می‌شود. در این راستا، هدایت روزنه کمتر، توانایی برداشت آب از خاکی با رطوبت کم، حفظ پتانسیل آب و میزان آب نسبی برگ (Blum and Mayer, 1999) از طریق ریشه‌های عمیق و منشعب، تورم مثبت برگ در پتانسیل‌های آبی پایین و فرآیندهای مرتبط با تورم و تجمع امینواسیدهایی همچون پرولین، بتائین و … در گیاه جهت تنظیم اسمزی، جزء ساز و کارهای مهم محسوب می‌گردند (Fukei and Cooper, 1995; Kumar and Singh, 1998; Niknam and Turner, 1999).

زراعت کلزا در میان دانه‌های روغنی، با توجه به شرایط آب و هوایی ایران پدیده‌ای جدید به شمار آمده و نقطه امیدی برای تأمین روغن مورد نیز محسوب می‌شود (بی‌نام، 1377). دانه‌های کلزا دارای درصد قابل توجهی روغن (45- 40 درصد) بوده و منبع با ارزش برای تأمین روغن خوراکی و نیز مصارف صنعتی می‌باشد. همچنین، پس از استخراج روغن، کنجاله آن از 26 تا 44 درصد پروتئین به طور معمول برخوردار است. کلزا نیز همانند بسیاری از گیاهان زراعی روغنی از تنش کم‌آبی متأثر می‌شود و بسته به وضعیت آبی در مراحل ویژه‌ای از فنولوژی خود به ویژه دوره رشد زایشی، کمیت و کیفیتش تحت تأثیر قرار می‌گیرد. علت این امر به احتمال زیاد تغییر در تظاهر ژن‌های کنترل کننده صفات کیفی دانه می‌باشد (Strocher et al., 1995). در بررسی تیمارهای تنش خشکی (تنش در ابتدای رشد رویشی، اواخر رشد رویشی، مرحله گل‌دهی) بر روی ارقام کلزا مشاهده شد که تنش خشکی به طور معنی‌داری تعداد خورجین در هر گیاه، تعداد دانه در هر خورجین و عملکرد دانه را کاهش داد. کاهش عملکرد دانه عمدتاً از طریق کاهش تعداد خورجین در گیاه و بذر در هر خورجین بود. کمترین تعداد خورجین و دانه در خورجین مربوط به گیاهان تنش دیده در مرحله گل‌دهی بود. کاهش وزن دانه نیز در تیمارهای تنش خشکی اعمال شده در اواخر دوره رشد بیشتر بود. کاهش سطح برگ نیز فقط در تیمارهای تنش در اواخر رشد رویشی و گل‌دهی مشاهده شد. در بررسی پایداری غشاء سلولی در شرایط خشکی مشاهده شد که این عامل نسبت به گیاهان شاهد بالاتر است. این افزایش به نظر می‌رسد که یک نوع مکانیزم سازگاری جهت تحمل به تنش خشکی در کلزا باشد. درجه حرارت برگ نیز در گیاهان تنش دیده 1 تا 2 درجه سانتی‌گراد نسبت به شاهد بالاتر بود. درجه حرارت بالاتر برگ، نشانه هدایت روزنه‌ای پایین‌تر و تبادل گازی کمتر در برگ کلزا می‌باشد. کاهش عمکلرد دانه مربوط به کاهش در هدایت روزنه‌ای و فتوسنتز برگ بود. به نظر می‌رسد که تنش خشکی به مدت 4 تا 5 روز در طی رشد رویشی برای عملکرد دانه کلزا کمتر مضر باشد چون گیاهان تا حد زیادی بهبود می‌یابند. در مقابل، تنش خشکی دیرهنگام، به دلیل عدم بهبود کافی منجر به کاهش بیشتر عملکرد دانه می‌شود (Hashem et al., 1998). پتانسیل عملکرد دانه در کلزا در هنگام اعمال تنش خشکی و تنش‌های حرارتی بالا به هنگام دوره گل‌دهی و مراحل قبل از آن نسبت به دیگر مراحل رشدی، کاهش بیشتری می‌یابد. در کلزا، دوره رشد زایشی (اواخر تشکیل جوانه تا ابتدای تشکیل بذر)، حساس‌ترین مرحله به تنش آبی و درجه حرارت بالا است. کلزا عادت رشدی نامحدودی داشته و می‌تواند در شرایط تنش خشکی به طور ذاتی بهبود یابد. این بهبود از طریق افزایش شاخه‌دهی و افزایش کارایی خورجین‌های باقی مانده صورت می‌گیرد. در بررسی اثر تیمارهای حرارتی و رطوبتی (تنش آبی بالا، آبیاری تا 50 درصد آب موجود خاک و تنش آبی ملایم، آبیاری تا 90

درصد آب موجود خاک) بر روی ارقام کلزا و خردل هندی مشاهده شد که تنش آبی، عملکرد دانه را فقط در شاخه فرعی و در گیاه کاهش می‌دهد، در حالی که تأثیری بر عملکرد دانه در ساقه اصلی نداشت. در این آزمایش مشاهده شد که اثر تنش آبی بر عملکرد دانه، عمدتاً مربوط به تغییر صفات هیدرولیکی و غیرهیدرولیکی همانند کلروفیل است. تنش آبی بالا، وزن دانه را حدود 3 درصد نسبت به شاهد کاهش داد (Gan et al., 2004). تنظیم اسمزی، نقش معنی‌دار و مهمی در حفظ پتانسیل آماس و پروسه‌های وابسته به فشار آماس همانند باز شدن روزنه‌ها، فتوسنتز، رشد قسمت هوایی و گسترش ریشه‌ها به اعماق خاک دارد. کوماروسینک (1998) نشان دادند که بیش از 50 درصد کل آب مصرفی به وسیله گیاهان جنس براسیکا که دارا تنظیم اسمزی بالاتر می‌باشند، از لایه‌های پایین‌تر خاک (180-90 سانتی‌متر) جذب می‌شود، در حالی که در گیاهان براسیکای دارای تنظیم اسمزی پایین‌تر، این قضیه برعکس است. در گونه‌های جنس براسیکا، تنظیم اسمزی رابطه مثبتی با عملکرد دانه دارد. همچنین، رابطه نزدیکی میان تنظیم اسمزی و هدایت روزنه‌ای و درجه حرارت برگ در گونه‌های این جنس وجود دارد. کاهش در پتانسیل اسمزی همراه با کاهش محتوای نسبی آب برگ در ژنوتیپ‌های دارای تنظیم اسمزی کمتر نسب به ژنوتیپ‌های دارای تنظیم اسمزی بالاتر کوچکتر و کمتر بود. گیاهان با تنظیم اسمزی بالاتر، هدایت روزنه‌ای خود را بالاتر نگاه داشته و تعرق بیشتری داشتند و هدایت روزنه‌ای و عملکرد دانه بالاتری داشتند. به نظر می‌رسد که فرآیندهای بیوشیمیایی همانند تجزیه کلروفیل و دیگر رنگیزه‌های فتوسنتزی در شرایط تنش، کمتر در این گونه گیاهان تحت تأثیر قرار می‌گیرد (Kumar and Singh, 1998). در بررسی تیمارهای آبیاری (خشکی و آبیاری کامل) در مرحله چهار برگی بر ارقام کلزا و خردل هندی مشاهده شد که تنظیم اسمزی در برگ‌های در حال توسعه در هر دو گونه، دو برابر برگ‌های توسعه یافته بود. خشکی، تغییراتی در تنظیم اسمزی برگ‌های توسعه یافته تمام ژنوتیپ‌ها به دلیل تجمع نیترات (47- 42 درصد)، قندهای محلول (38- 31 درصد) و پرولین (14- 11 درصد) ایجاد نمود. در برگ‌های در حال توسعه، تجمع نیترات و یون پتاسیم همانند پرولین معنی دار بود و اهمیت بیشتری داشت. نیترات در خردل هندی بیشتر نقش داشت در حالی که در دو رقم کلزا، یون پتاسیم اهمیت بالاتری داشت. در مقابل، در برگ‌های توسعه یافته، یون نیترات و قندهای محلول، به ترتیب بیشترین اهمیت را دارا بودند. در کل، برگ‌های در حال توسعه، پتانسیل اسمزی کمتری نسبت به برگ‌های توسعه یافته داشتند. یونهای محلول در آب، منیزیم و کلسیم، سهم معنی‌داری در تنظیم اسمزی نداشتند. اسید آمینه پرولین، یک نشان‌گر مناسب برای تنظیم اسمزی در گیاهان جنس براسیکا بوده، چون در شرایط تنش، غلظت آن، سهم مستقیمی در اندازه تنظیم اسمزی در میان ارقام و برگ‌ها داشت. در این آزمایش، ارتباط یون پتاسیم، قندهای محلول و پرولین با تنظیم اسمزی خطی بود. ولی ارتباط یون نیترات خطی نبود که نشان‌گر این است که تجمع زیاد یون نیترات برای گیاه مضر است. تجمع قندهای محلول در گیاهان خشکی دیده می‌تواند از افزایش هیدرولیز نشاسته، سنتز به وسیله دیگر مسیرها و یا کاهش تبدیل به دیگر محصولات باشد. همچنین، افزایش انتقال کربوهیدرات‌ها به برگ‌ها و یا کاهش انتقال آنها از برگ‌ها می‌تواند سهم در تجمع قندهای محلول در برگ‌ها در شرایط تنش خشکی داشته باشد. کاتیون‌ها و آنیون‌های محلول در شرایط تنش نیز می‌تواند به وسیله توزیع مجدد از ساقه‌ها و دیگر بافت‌های گیاهان تحت تأثیر قرار گیرد. دلیل تجمع زیاد نیترات نیز در شرایط تنش می‌تواند کاهش در فعالیت آنزیم نیترات ردوکتاز باشد (Ma et al., 2004). در بررسی اثرات تیمارهای مختلف آبیاری بر ارقام کلزا و خردل هندی، مشاهده شد در شرایط تنش خشکی با شدت کم، خردل هندی، میزان ماده خشکش 2/1 برابر بیشتر از کلزا بود. در شرایط تنش خشکی شدید نیز وزن خشک خردل هندی دو برابر کلزا بود. شاخص سطح برگ خردل هندی نیز در هر دو تیمار آبیاری بیشتر از کلزا بود. با این حال، وزن مخصوص برگ کمتری نسبت به کلزا داشت، که این امر منجر به سطح سبز برگ بیشتر خردل هندی و رشد بهتر خردل هندی در شرایط تنش نسبت به کلزا گردید. مشخص شد که گونه‌های براسیکا، وزن مخصوص برگ خود را در شرایط تنش خشکی شدید افزایش می‌دهند که منجر به افزایش کارایی مصرف آب گیاه به وسیله کاهش سطح برگ می‌شود. همچنین، کاهش وزن برگ، منجر به افزایش فشار آماس برگ شد. این نگهداری فشار آماس در شرایط تنش ممکن است جریانی را که باعث افزایش در وزن مخصوص برگ می‌شود را به تأخیر اندازد. وزن خشک بیشتر خردل هندی نسبت به کلزا در شرایط تنش، به دلیل برتری دوام سطح برگ آن نسبت به کلزا بود. این مزیت خردل‌هندی، مستلزم فشار آماس سلول و برگ بالاتر است. همبستگی مثبت و معنی‌دار میان فشار آماس و دوام سطح برگ و فشار آماس و سرعت رشد محصول، نشان داد که بالاتر بودن پتانسیل آب، RWC و فشار آماس در شرایط تنش، منجر به افزایش دوام سطح برگ و افزایش سرعت رشد محصول و ماده خشک بالاتر می‌شود. در کلزا، پتاس عملکرد دانه در شرایط تنش خشکی به وسیله تجمع ماده خشک در قبل از اوج گل‌دهی تعیین می‌شود. هر گیاهی که تجمع ماده خشکش قبل از اوج گل‌دهی در شرایط تنش بیشتر باشد، عملکرد دانه بیشتری تولید می‌کند (Wright et al., 1996). کومار و همکاران (1993) مشاهده نمودند که در کلزا، هدایت روزنه‌ای به طور نزدیکی با RWC و فشار آماس (تورگر) در شرایط خشکی در ارتباط می‌باشد. بنابراین، کاهش RWC در شرایط کمبود آب منجر به کاهش هدایت روزنه‌ای و ورود CO2 گردیده و در نهایت موجب کاهش فتوسنتز می‌گردد (Kumar et al., 1993). کومار و الستون (1993)، در بررسی اثرات خشکی بر گونه‌های جنس براسیکا مشاهده کردند که گیاهان با تنظیم اسمزی بالاتر به هنگام تنش خشکی، محتوای نسبی آب برگ را در حد بالاتری حفظ می‌کنند و پس از آن، برگ‌ها تورم بالاتری را خواهند داشت. این حالت به هدایت بالاتر برگی و در نهایت، حتی در پتانسیل‌های آبی پایین نیز می‌تواند به افزایش فعالیت فتوسنتزی منجر شود. در نتیجه، برگ‌ها با پتانسیل آبی اندک در دوره‌های طولانی‌تر خشکی، بقای خود را حفظ می‌کنند. به علاوه، افزایش تحمل به پسابیدگی به برگ‌ها اجازه می‌دهد تا در شرایط تنش باقی بمانند و بتوانند پس از برطرف شدن تنش به رشد خود ادامه دهند (Kumar and Elston, 1993). بررسی پاسخ ژنوتیپ‌های مختلف به تنش کمبود آب در مراحل حساس از رشد گیاه در گزینش ارقام متحمل به کم آبی بسیار با ارزش است. این موضوع با عنایت به پژوهش‌های اخیر در عرصه اصلاح نباتات مولکولی از اهمیت بیشتری برخوردار است. چون با شناسایی ارقام مقاوم و حساس از نظر صفات درگیر در مقاومت به خشکی می‌توان نسبت به تلاقی والدین مناسب و تهیه جوامع به تفرق ژنتیکی برای مکان‌یابی ژن‌های کنترل کننده صفات کمی اقدام نمود.

مواد و روش‌ها

محل اجرای آزمایش در مزرعه 400 هکتاری مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج انتخاب گردید. طول جغرافیایی محل اجرای آزمایش 59 درجه و 35 دقیقه شمالی و عرض جغرافیایی آن 75 درجه و 50 دقیقه شرقی و ارتفاع آن از سطح دریا 1313 متر می‌باشد. براساس آمار آب و هوایی و با توجه به منحنی آمبروترمیک، منطقه مورد نظر با داشتن 150 تا 160 و گاهی تا 200 روز خشک جزء مناطق آب و هوایی مدیترانه‌ای گرم و خشک و با داشتن زمستان سرد و مرطوب و تابستان گرم و خشک جزء مناطق نیمه خشک محسوب می‌شود. براساس میانگین داده‌های سی ساله اخیر اداره هواشناسی کرج، متوسط بارندگی سالیانه منطقه 243 میلی‌متر بوده و بارندگی عمدتاً در اواخر پاییز و اوایل بهار روی می‌دهد. میزان کل بارندگی در طول فصل زراعی حدود 4/302 میلی‌متر بود. بیشترین میزان بارندگی در آذر ماه با 4/106 میلی‌متر گزارش شد. وضعیت عمومی آب و هوای منطقه در سال زراعی اجرای آزمایش در جدول یک درج گردیده است. قبل از آماده‌سازی زمین و مصرف کودهای شیمایی از خاک نقاط مزرعه در دو عمق 30-0 و 60-30 سانتی‌متری جهت تعیین خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک، نمونه‌برداری و سپس به آزمایشگاه منتقل شدند. آبیاری و رقم تیمارهای آزمایش بودند. آبیاری در دو سطح، شامل آبیاری معمول (آبیاری براساس 80 میلی‌متر تبخیر از تشتک کلاس A) و دیگری تنش کم‌آبی به صورت قطع آبیاری در مرحله رشد زایشی (ساقه‌دهی به بعد) بود. ارقام نیز در 10 سطح که تماماً دارای تیپ رشدی بهاره بودند. این ارقام عبارت بودند از: اوگلا (ogla)، نوزده- اچ (19-H)، هایولا 401 (کانادا) (Hyola 401 (c))، هایولا 401 (صفی‌آباد) (Hyola 401 (s))، هایولا 401 (برازجان) (Hyola 401 (b))، هایولا 420 (Hyola 420)، سین-3 (Syn- 3)، آپشن 500 (option 500)، هایولا 308 (Hyola 308) و کوانتوم (Quantum) بودند که به ترتیب مبدأ آنها از کشورهای آلمان، پاکستان، کانادا، صفی‌آباد، برازجان، کانادا، ایران، کانادا، کانادا و آلمان بود. همچنین، رقم کوانتوم به عنوان شاهد آزمایشی در نظر گرفته شد. این آزمایش در سال زراعی 83-1382 به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در چهار تکرار اجرا گردید. سطوح آبیاری در کرت‌های اصلی و ارقام در کرت‌های فرعی قرار گرفتند. تعداد کل کرت‌های آزمایشی در این طرح برابر 80 بود. مساحت کل مزرعه آزمایشی حدود 1350 مترمربع بود. در مزرعه آزمایشی در سال قبل گندم کشت شده بود. عملیات تهیه زمین شامل آبیاری زمین و پس از گاورو شدن، انجام شخم پاییزه به وسیله گاوآهن برگردان‌دار، سپس عناصر کودی به همراه 5/2 لیتر در هکتار علف‌کش ترفلان همراه با دو دیسک عمود بر هم و سبک با خاک مخلوط گردیدند. سپس مزرعه به وسیله فاروئر به صورت جوی و پشته درآمد. فاصله جوی‌ها از یکدیگر 60 سانتی‌متر بود. ابعاد هر کرت آزمایشی m 2/1 * m 5 بود. هر کرت آزمایشی شامل 4 خط 5 متری با فاصله خطوط 30 سانتی‌متر و فاصله بوته روی خط 4 سانتی‌متر بود. بین ردیف‌ها نیز حدود 5 متر فاصله تعبیه شد. در تاریخ 16 مهرماه 1381 کلیه ارقام کشت گردیدند. عملیات کاشت با دست انجام گرفت. عملیات تنک، واکاری و کوددهی برای هر یک از تیمارهای آزمایشی به طور جداگانه انجام پذیرفت. به منظور تعیین تراکم مناسب، درمرحله 4 تا 6 برگی اقدام به تنک گیاهان و حذف علف های هرز گردید. آبیاری برای تیمار آبیاری معمول در هر بار آبیاری، براساس 80 میلی‌متر تبخیر از تشتک کلاس A صورت گرفت.

و...

NikoFile

دانلود پایان نامه تاثیر تنش آبی بر برخی خصوصیات مرفولوژیک و فیزیولوژیک ارقام پنبه

اختصاصی از کوشا فایل دانلود پایان نامه تاثیر تنش آبی بر برخی خصوصیات مرفولوژیک و فیزیولوژیک ارقام پنبه دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

تاثیر تنش آبی بر برخی خصوصیات مرفولوژیک و فیزیولوژیک ارقام پنبه

لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب* 

فرمت فایل:Word(قابل ویرایش و آماده پرینت)

تعداد صفحه:108

پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد(M. Sc) کشاورزی

فهرست مطالب :

مقدمه

مقدمه

فصل اول،کلیات

1-1- تاریخچه

1-2- اهمیت پنبه

1-3- سطح زیر کشت ، تولید و عملکرد پنبه در ایران

1-4- طبقه بندی پنبه

1-5- مشخصات گیاه شناسی

1-6-تنش محیطی

1-7- تنش خشکی

1-8- تنش غرقابی

1-9- تنظیم کننده های رشدی

فصل دوم : بررسی منابع ( پیشینه تحقیق )

2-1- جوانه زنی بذر

2-1-1جوانه زنی بذر پنبه

2-2- اثرات تنش خشکی در پنبه

2-2-1- اثر تنش خشکی بر تنفس

2-2-2- توسعه و تقسیم سلول در شرایط تنفس

2-2-3- اثر تنش خشکی بر فرایند فتوسنتزی

2-3- اثر تنش خشکی بر انتقال مواد فتوسنتزی

2-4- اثر آب ایستادگی و برخی مواد تنظیم کننده ی گیاهی بر رشد و عملکرد گیاه پنبه

2-5- اندازه گیری میزان تبخیر و تعرق پتانسیل از خاک با استفاده از تشتک تبخیر

فصل سوم : مواد و روشها ( روش تحقیق )

3-1- آزمایشات تنش خشکی ( کم آبی )

3-1-1- ارزیابی تاثیر تنش خشکی ( کم آبی ) بر ویژگیهای جوانه زنی ارقام پنبه

3-1-2- آزمایش برآورد میزان جوانه زنی در شرایط تنش خشکی ( کم آبی )

3-2-آزمایش ارزیابی گیاهچه ای در شرایط تنش خشکی ( کم آبی )

3-2-1- اندازه گیری مقدار کلروفیل به روش جنسن

3-3- آزمایش تنش خشکی ( کم آبی ) در شرایط مزرعه ای

3-4- تنش غرقابی ( آب ایستایی)

3-5- تجزیه وتحلیل

فصل چهارم: نتیجه وبحث

4-1- بررسی خصوصیات جوانه زنی و رشدی ارقام مختلف پنبه تحت تنش خشکی (کم آبی)

4-1-1 تجزیه واریانس

4-1-2- بحث و نتیجه گیری

4-2- مطالعه تنش خشکی (کم آلی) در گلخانه

4-3- بررسی خصوصیات عملکردی ارقام مختلف پنبه تحت شرایط خشکی(کم آبی) در شرایط مزرعه

4-3-1- نتایج تجزیه واریانس صفات مورد بررسی در مطالعه مزرعه ای

4-3-2- نتایج مقایسه میانگین های صفات مورد مطالعه در شرایط آزمایش مزرعه ای

4-3-3- بررسی ضراب همبستگی بین صفات

4-4- اثر تنظیم کننده رشد در تحمل به آب ایستادگی پنبه در دماهای مختلف فیتوترون

4-4-1 تجزیه واریانس صفات

4-4-2-مقایسه میانگین ها

4-4-3- بحث

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات

5-جمع بندی نتایج آزمایشات

5-1- پیشنهادات

فهرست منابع

چکیده انگلیسی

فهرست جداول :

جدول 2-1- میانگین مربعات صفات مورد بررسی در آزمایش جوانه زنی.

جدول2-2- میانگین درصد و سرعت جوانه زنی در پتانسیلهای مختلف اسمزی.

جدول2-3- نتایج مقایسه میانگین درصد و سرعت جوانه زنی در ارقام مورد بررسی.

جدول2-4- اثر متقابل عامل های مورد تحقیق بر صفات جوانه زنی در تیمارهای مورد مطالعه*.

جدول 2-5- درجه آزادی و میانگین مربعات صفات مورد بررسی در مطالعه گلخانه ای.

جدول2-6- نتایج مقایسه میانگین صفات مورد بررسی در سطوح تنش خشکی در گلخانه*.

جدول2-7- نتایج مقایسه میانگین صفات مورد بررسی ارقام پنبه در سطوح تنش خشکی در گلخانه*.

جدول2-8- نتایج مقایسه میانگین صفات مورد بررسی در تیمارهای مورد مطالعه در شرایط گلخانه ای*.

جدول 2-9-   ضریب همبستگی ساده بین صفات مورد   بررسی در مطالعه گلخانه ای.

جدول 3-1- نتایج تجزیة واریانس صفات مورد بررسی.

جدول 3- 2- نتایج مقایسه میانگین اثرات متقابل تنش خشکی × رقم بر صفات مورد بررسی.

جدول 3- 3- جدول ضریب همبستگی بین صفات مورد مطالعه

جدول4-1- تجزیة واریانس صفات مورد بررسی.

جدول 4-2- مقایسه میانگین صفات اندازه گیری شده در دماهای مورد مطالعه.

جدول 4-3- مقایسه میانگین صفات اندازه گیری شده تحت تاثیر تنظیم کننده های مختلف رشد.

جدول 4-4- مقایسه میانگین صفات اندازه گیری شده در ارقام مورد مطالعه.

جدول 4-5- مقایسه میانگین صفات اندازه گیری شده تحت اثرات متقابل دما و تنظیم کننده رشد.

جدول 4-6- مقایسه میانگین صفات اندازه گیری شده تحت اثرات متقابل دما و رقم.

جدول 4-7- مقایسه میانگین صفات اندازه گیری شده تحت اثرات متقابل تنظیم کننده رشد و رقم.

چکیده :

بمنظور ارزیابی اثر تنش آبی بر ارقام پنبه آزمایشاتی در سه بخش مجزا در سال 1387 در موسسه تحقیقات پنبه کشور در منطقه علی آباد کتول به اجرا در آمد. ارزیابی در مطالعه آزمایشگاهی و گلخانه ای اثر تنش خشکی بر جوانه زنی و رشد گیاهچه ارقام پنبه به اجرا در آمد. در هر دو فاز آزمایشگاهی و گلخانه ای تحقیق در قالب آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با دو عامل تنش خشکی و رقم با 4 تکرار انجام پذیرفت. بمنظور اعمال تنش خشکی در شرایط جوانه زنی از چهار پتانسیل اسمزی با سطوح صفر، 4/0- ، 8/0- و 6/1- مگاپاسکال (با استفاده از ماده –D مانیتول) و سه سطح بدون تنش، تنش متوسط و تنش شدید خشکی در مطالعه گلخانه ای در نظر گرفته شد. ارقام در هر دو آزمایش یکسان و عبارت بودند از: ساحل، تابلادیلا، سای اکرا، No-200 ، بومی هاشم آباد و بومی کاشمر.در فاز گلخانه ای نیز با توجه به مرحله رشدی ارقام بعد از 35 تا 45 روز از کاشت در گلدانها و بعد از اِعمال دو بار سطوح تنش خشکی برگیاهچه ها یادداشت برداریهای مربوطه انجام پذیرفت. نتایج آزمون جوانه زنی نشان داد سای اکرا بالاترین درصد جوانه زنی کل و سرعت جوانه زنی را دارا، ولی با این وجود مقدار جوانه زنی رقم No-200 در روز چهارم از رقم سای اکرا بیشتر بود. در مطالعه گلخانه ای ایجاد تنش باعث کاهش معنی دار وزن تر برگ گردید. ارتفاع بوته ها و کلروفیل کل برگ تحت تاثیر یکسان سطوح اول و دوم تنش خشکی قرار گرفته ، اما بالاترین مقدار کلروفیل تحت شرایط تنش خشکی حاصل گردید بهترین شرایط رشدی در میانگین سطوح تنش را رقم تابلادیلا نسبت به سایر ارقام دارا بود.

در بخش مطالعه مزرعه ای، تحقیق در قالب آزمایش فاکتوریل با طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با دو فاکتور و چهار تکرار انجام گردید. فاکتور اول دارای 4 سطح از ارقام مورد بررسی تترا پلویید (تجاری) و فاکتور دوم آبیاری بر اساس میزان تبخیر آب از تشتک تبخیر کلاس A بود که در 3 سطح اعمال گردید. سطح اول آن، آبیاری بطور معمول کرتهای تحقیقی و بر اساس نیاز گیاه که توسط آزمایشات مختلف در منطقه انجام شده بود صورت پذیرفت(آبیاری کامل) و بمنظور اعمال تنش خشکی به گیاه، در مرحله 10% گلدهی 65 درصد آبیاری کامل (سطح دوم تنش) و 30 درصد آبیاری کامل(سطح سوم تنش) اعمال گردید تا به ترتیب تنش ملایم و شدید خشکی در کرتهای تحقیقاتی مورد نظر انجام پذیرد. نتایج نشان داد که عامل تنش خشکی اثر معنی داری بر صفات تعداد قوزه در بوته، عملکرد کل وش در هکتار، عملکرد چین اول و عملکرد چین دوم داشت اما خصوصیات وزن بیست قوزه و تعداد شاخه زایشی تحت تاثیر این عامل قرار نگرفت. با افزایش سطح تنش خشکی از عملکرد چین اول کاسته می شود. رقم دیررس ساحل بالاترین عملکرد چین دوم را بدست داد.

در مرحله سوم آزمایش آب ایستادگی در قالب آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار صورت پذیرفت. فاکتورهای مورد تحقیق عبارت بودند از: دما (10 و 20 درجه سانتیگراد)، رقم ( ساحل، تابلادیلا، سایکرا(سپید)، No-200، بومی هاشم آباد و بومی کاشمر) و تنظیم کننده رشد گیاهی(گلایسین بتائین، مانیتول، پیکس و آب مقطر(شاهد یا کنترل)). مقایسه میانگین وزن خشک گیاهچه نشان داد که دمای 10 نسبت به20 درجه سانتیگراد باعث کاهش تجمع وزن خشک گیاهچه ارقام پنبه در شرایط آب ایستادگی گردید. کاربرد تنظیم کننده های رشد گیاهی گلایسین بتائین، مانیتول و پیکس مزیتی در شرایط آب ایستادگی جهت تجمع وزن خشک گیاهچه ای ارقام پنبه نداشتند در این مطالعه رقم در دست معرفی N-200 دارای مقاومت نسبی بهتری نسبت به ارقام تجاری منطقه (ساحل و سپید) نسبت به آب ایستادگی در دوره گیاهچه ای بود.

نتایح این تحقیق نشان داد که :

• در شرایط تنش شدید خشکی در اوائل فصل رشد می توان بمنظور استقرار بهتر گیاهچه از رقم تابلادیلا استفاده نمود.
• رقم دیررس ساحل بالاترین عملکرد چین دوم را بدست داد.
• رقم در دست معرفی N-200 دارای مقاومت نسبی بهتری نسبت به ارقام تجاری منطقه (ساحل و سپید) نسبت به آب ایستادگی در دوره گیاهچه ای است.

کلمات کلیدی: پنبه، ارقام، تنش آبی، بذر، گیاهچه.

در هنگام ورود به قرن بیستم یا بیست و یکم ، گسترش و عمق فقر در دنیای در حال توسعه، تعجب برانگیز است. در حدود 3/1 میلیارد نفر(30 درصد جمعیت جهان) با درآمد سرانه یک دلار یا کمتر جهت تأمین غذا، سرپناه و دیگر نیازها در فقر مطلق به سر می برند. بنا بر این جای تعجب نیست که گرسنگی ، سوء تغذیه و بیماریهای وابسته به آنها افزایش یافته اند. بیش از 800 میلیون نفر جهت برخورداری از زندگی سالم و فعال به غذای کافی، دسترسی ندارند. میلیون ها نفر دیگر نیز در لبة گرسنگی به سر می برند و بیش از 180 میلیون نفر از کودکان پیش دبستانی دارای وزن متناسب با سن خود نیستند که اینها نشان دهنده عدم امنیت غذائی در حال و آینده می باشد.(برزعلی و همکاران، 1379).

در ایران محدودیت منابع آبی، استفاده کامل از زمین های قابل کشت را محدود ساخته است. از مجموع 51 میلیون هکتار از اراضی قابل کشت ، فقط 7/18 میلیون هکتار با 60-50 درصد بهره‏وری در چرخه تولید بکار گرفته می‏شود. از این مقدار نیز هر ساله بیش از 5/5 میلیون هکتار به صورت آیش بوده و کشت نمی‏شود(عامل هاشمی پور، 1377). همچنین 4 میلیون هکتار از اراضی زراعی کشور شور می‏باشد(بانیانی و حکیمی، 1376). در این راستا استفاده از گیاهان زراعی متناسب با شرایط اقلیمی کشور و ابداع روشهای به زراعی برای بهره برداری بیشتر از امکانات موجود، بویژه آب و خاک، ضروری بنظر می‏رسد.

پنبه یا طلای سفید مهمترین و قدیمی ترین گیاه لیفی است(ناصری، 1374) و یکی از گیاهان مناسب برای کشت در مناطق خشک ونیمه خشک می باشد. این گیاه نسبت به شوری خاک یا آب آبیاری جزو گیاهان مقاوم طبقه بندی می‏شود(کوچکی وهمکاران، 1372). در بین گیاهان صنعتی، پنبه از موقعیت ویژه‏ای برخوردار است. این گیاه نه تنها با تولید الیاف در صدرمهمترین گیاهان لیفی جای گرفته است، بلکه با داشتن دانه های غنی از روغن و پروتئین، سهم عمده ای را در تأمین روغن خوراکی و جیره غذائی دام به عهده دارد. بدین ترتیب فرآورده های گیاه پنبه ضمن آنکه قسمت عمده ای از نیازهای اساسی مردم را برطرف می کند، مادة خام صنایع نساجی و غذائی را فراهم نموده و در هر مرحله از تولید نیز به همراه اشتغال زائی می تواند ارزش افزوده قابل ملاحظه ای را کسب نماید (خدابنده، 1372).

با توجه به نیاز روزافزون جامعه به فرآورده های گیاه پنبه، شرایط اقلیمی مناسب کشت این گیاه در کشور و اهمیت پنبه در بازار جهانی و صنایع، رفع موانع توسعه مستمر کشت این محصول استراتژیک اهمیت بسزائی دارد.      

تولید پنبه در میان سایر محصولات کشاورزی بسیار پر هزینه می باشد(مرعشی و وافقی، 1352). به همین جهت تداوم تولید آن مستلزم کاهش هزینه های تولید و استفاده از علوم و فنون جدید می باشد. یکی از مشکلات پیش روی زراعت این محصول وجود تنشهای محیطی بویژه تنش آبی در آغاز و اواسط دوره رشد این محصول می باشد(ادمیستون، 2009). تنش آبی با تحت تاثیر قرار دادن فرآیندهای فیزیولوژیک بر برخی خصوصیات بوته های پنبه تاثیر می گذارد. یکی از راهکارهای مقابله با این تنش شناخت ژنوتیپ ها و خصوصیات مرفولوژیک و فیزیولوژیک مرتبط با مقاومت به تنش آبی می توان از اثرات مضر آن در بوته های پنبه کاست.

این تحقیق بمنظور دستیابی به اهداف ذیل طراحی و اجراء گردید:

• ارزیابی جوانه زنی ارقام مختلف پنبه در شرایط مختلف اسمزی و تعیین ارقام برتر به تنش خشکی
  ( کم آبی ) در مراحل جوانه زنی و گیاهچه ای پنبه
• بررسی تنش آب ایستادگی بر ماندگاری گیاهچه های پنبه از ابعاد فیزیولوژیک
• تاثیر دماهای مختلف و اثر تنظیم کننده های رشدی بر رشد گیاهچه های پنبه تحت شرایط آب ایستادگی
• بررسی عملکرد و اجزاء عملکرد ارقام تجاری، در دست معرفی و بومی پنبه تحت تنش خشکی (کم آبی) در شرایط مزرعه ای.

تاریخ پنبه شاید به 10 تا 20 میلیون سال قبل بر می‏گردد. قدیمیترین آثار کاربرد آن در پوشاک قریب به 5000 سال قبل در درة سند واقع در پاکستان یافت شده است. هرودت[1] مورخ یونانی به وجود این گیاه در هند اشاره داشته است و آنرا از عجایب هندوستان به شمار آورده است(خدابنده، 1372).

عده ای از گیاه شناسان منشاء پنبه را از آفریقا و برخی از هند و چین می دانند. در هر حال مطالعات نشان می دهد که احتمالاً این گیاه از آفریقا به هندوستان آورده شده است(مرعشی و وافقی، 1352; ناصری، 1374). سابقة کشت پنبه های دنیای جدید مانند Gossypium hirsutum L. در بقایای باستانشناسی در مکزیک و قدیمیترین آن در دره تهاکان بدست آمده است که متعلق به 2300 تا 3500 سال قبل از میلاد است. پنبه های دنیای جدید از انواع وحشی که صد هزار تا یک میلیون سال قبل وجود داشته اند، منشاء گرفته اند(کوچکی و همکاران.، 1372). نام پنبه از کلمة عربی القطن گرفته شده است. در زبان لاتین کارباسوس، در هندوستان کاپاس و در ایران کرباس نام دارد. در کشور آلمان به این گیاه درخت پشم می‏گویند(خدابنده، 1372).

در دورة هخامنشیان در ایران کشت و کار انواع مختلف پنبه بومی(G. herbaceum) که جزو پنبه های آسیائی است معمول بوده و صنعت پارچه بافی در ایران رواج داشته است. تا سال 1282 هجری قمری گونه های مختلف پنبه به نامهای بومی، رسمی، ولایتی، قره قوز، هندی، علی آبادی، خودرنگ، نرمه، شهری و شوشتری در نقاط مختلف ایران کشت می‏شد و به احتمال زیاد پنبه از طریق هندوستان به ایران آمده است. زیرا در بین انواع قدیمی پنبه ایران، نوع هندی وجود داشته است(خدابنده، 1372).

در سال 1298 اولین کارخانه پنبه پاک کنی در ایران تأسیس شد. در زمان امیرکبیر یک نوع پنبه دنیای جدید از نوع آپلند[2] به وسیله یک کشیش آمریکائی به ایران وارد و در ارومیه کشت گردید که نتایج خوبی به همراه داشت. در سال 1302 شرکت سهامی پنبه ایران و روس، تعدادی از ارقام جدید پنبه را وارد و در نواحی خراسان، گرگان و مازندران که مساعد کشت پنبه تشخیص داده شده بود، کشت نمود. از این سال به بعد کشت و کار پنبه در ایران توسعه یافت و در سراسر کشور مرسوم گردید

و...

NikoFile

پروژه روش های اجزاء محدود (برنامه المان چهار گرهی تنش مسطح و کرنش مسطح)

اختصاصی از کوشا فایل پروژه روش های اجزاء محدود (برنامه المان چهار گرهی تنش مسطح و کرنش مسطح) دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

مقصود اصلی در نوشتن این برنامه تهیه یک بسته نرم افزاری کوچک بوده که بتواند با استفاده از المان Q4 سازه هایی که متشکل از این المان هستند را تحلیل نماید و با مقایسه با دیگر برنامه های جامع تحلیل المان محدود بتوان قضاوتی در مورد عملکرد آنها داشت. این برنامه قابلیت مدلسازی هر نوع سازه ای را که متشکل از این المان باشد را دارد.

پروژه روش های اجزاء محدود (برنامه المان چهار گرهی تنش مسطح و کرنش مسطح)، مشتمل بر 38 صفحه با فرمت pdf، تایپ شده، به زبان فارسی، به همراه روابط ریاضی در محیط نرم افزار MATLAB به ترتیب زیر گردآوری شده است:

• روایط المان مربعی چهار گرهی
• برنامه مربوط به المان چهار گرهی تحت زبان MATLAB
• حل مثال عددی

جهت خرید پروژه روش های اجزاء محدود (برنامه المان چهار گرهی تنش مسطح و کرنش مسطح) به مبلغ فقط 3000 تومان و دانلود آن بر لینک پرداخت و دانلود در پنجره زیر کلیک نمایید.

 !!لطفا قبل از خرید از فرشگاه اینترنتی کتیا طراح برتر قیمت محصولات ما را با سایر محصولات مشابه و فروشگاه ها مقایسه نمایید!!

!!!تخفیف ویژه برای کاربران ویژه!!!

با خرید حداقل 10000 (ده هزارتومان) از محصولات فروشگاه اینترنتی کتیا طراح برتر برای شما کد تخفیف ارسال خواهد شد. با داشتن این کد از این پس می توانید سایر محصولات فروشگاه را با 20% تخفیف خریداری نمایید. کافی است پس از انجام 10000 تومان خرید موفق عبارت درخواست کد تخفیف و ایمیل که موقع خرید ثبت نمودید را به شماره موبایل [phone] ارسال نمایید. همکاران ما پس از بررسی درخواست، کد تخفیف را به شماره شما پیامک خواهند نمود.

بررسی اثرات تنش خشکی در مراحل انتهایی رشد بر صفات زراعی و شاخص‌های رشد ارقام بهاره کلزا

اختصاصی از کوشا فایل بررسی اثرات تنش خشکی در مراحل انتهایی رشد بر صفات زراعی و شاخص‌های رشد ارقام بهاره کلزا دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

بررسی اثرات تنش خشکی در مراحل انتهایی رشد بر صفات زراعی و شاخص‌های رشد ارقام بهاره کلزا

140 صفحه در قالب word

فهرست مطالب

چکیده   1

مقدمه   3

فصل اول: کلیات   6

1-1- تاریخچه   7

1-2- کلیاتی دربارة کلزا   8

1-3- اهمیت وجایگاه کلزا در ایران   10

1-4- سطح زیرکشت، تولید وعملکرد کلزا در جهان و ایران   12

1-5- ترکیب شیمیایی دانه کلزا   14

1-6- خصوصیات گیاه شناسی   16

1-6-1- ریشه   16

1-6-2- ساقه   17

1-6-3- برگ   18

1-6-4- گل   18

1-6-5- میوه   18

1-6-6- دانه کلزا   19

1-7- مراحل فنولوژی   19

1-8- اکولوژی کلزا   19

1-9- کاشت    22

1-9-1- آماده سازی زمین   22

1-9-2- تاریخ کاشت   22

1-9-3- میزان بذر وتراکم بوته   23

1-9-4- عمق و ابعاد کاشت   23

1-9-5- روش کاشت   23

1-10- داشت   24

1-10-1- نیازهای غذایی   24

1-10-2- علف‌های هرز   24

1-10-3- آفات و بیماری‌ها   25

1-11- برداشت   26

1-11-1- خرمن کوبی   26

1-12- انبار کردن   27

فصل دوم : بررسی منابع   28

2-1- تنش   29

2-2- تنش خشکی یا تنش آبی   29

2-3- مکانیزم‌های مقاومت به خشکی   30

2-4- تنظیم اسمزی   33

2-5- تأثیر تنش خشکی بر رشد برگ   34

2-6- تأثیر تنش خشکی بر رشد ساقه و برگ   35

2-7- عکس العمل کلزا در برابر تنش خشکی ورژیمهای رطوبتی   36

2-8- تأثیر تنش خشکی بر عملکرد دانه   39

2-9- تأثیر تنش خشکی بر اجزای عملکرد   41

2-9-1- تعداد خورجین در گیاه بوته   41

2-9-2- تعداد دانه در خورجین   42

2-9-3- وزن هزار دانه   43

2-9-4- شاخص برداشت   44

2-10- تأثیر تنش خشکی بر صفات کیفی   45

2-10-1- درصد روغن دانه   45

2-11- تجزیه و تحلیل رشد   46

2-11-1- تجمع ماده خشک   48

2-11-2- شاخص سطح برگ   49

فصل سوم : مواد و روش ها   51

3-1- مشخصات محل اجرای آزمایش   52

3-2- مشخصات آزمایش   52

3-2-1- معرفی تیمارها   52

3-2-2- طرح آزمایشی   53

3-2-3- تجزیه آماری   54

3-3- عملیات زراعی   54

3-3-1- آماده سازی زمین   54

3-3-2- کاشت   54

3-3-3- داشت   55

3-3-4- برداشت   55

3-4- برآورد شاخص های رشد   55

3-4-1- نمونه برداری   56

3-4-2- تعیین سطح برگ   56

3-4-3- تعیین وزن خشک برگ و وزن خشک کل   56

3-5- اندازه گیری صفات کمی   56

3-6- اندازه گیری صفات کیفی مورد مطالعه   58

3-6-1- تعیین درصد روغن دانه   58

3-7- تعیین مراحل فنولوژیکی   59

فصل چهارم : نتایج و بحث   60

4-1- تأثیر تنش خشکی بر ویژگیهای مورفولوژیکی، ساختاری و زراعی   61

4-1-1- ارتفاع بوته   61

4-1-2- تعداد شاخه فرعی در بوته   64

4-1-3- قطر ساقه   67

4-1-4- طول خورجین ساقه اصلی   70

4-1-5- طول خورجین شاخه فرعی   73

4-1-6- طول خورجین بوته   76

4-1-7- تعداد خورجین در ساقه اصلی   79

4-1-8- تعداد خورجین در شاخه فرعی   83

4-1-9- تعداد خورجین در بوته   87

4-1-10- تعداد دانه در خورجین ساقه فرعی   91

4-1-11- تعداد دانه در خورجین شاخه فرعی   94

4-1-12- تعداد دانه در خورجین   98

4-1-13- وزن هزار دانه   102

4-1-14- عملکرد دانه   105

4-1-15- عملکرد بیولوژیک   109

4-1-16- شاخص برداشت   113

4-2- تأثیر تنش خشکی بر روی صفات کیفی   116

4-2-1- درصد روغن دانه   116

4-2-2- عملکرد روغن دانه   120

4-3- تأثیر تنش خشکی بر روی شاخص‌های رشد   124

4-3-1- وزن خشک کل گیاه   124

       4-3-1-1- روندتغییرات وزن خشک کل گیاه درشرایط آبیاری معمول وتنش کم آبی   124

       4-3-1-2- روند تغییرات وزن خشک کل ارقام برتر در شرایط آبیاری معمول   125

       4-3-1-3- روند تغییرات وزن خشک کل ارقام برتر در شرایط تنش کم آبی   126

4-3-2- وزن خشک برگ   128

    4-3-2-1- روند تغییرات وزن خشک برگ در شرایط آبیاری معمول و تنش کم آبی..   128

    4-3-2-2- روند تغییرات وزن خشک برگ ارقام برتر در شرایط آبیاری معمول   129

    4-3-2-3- روند تغییرات وزن خشک برگ ارقام برتر در شرایط تنش کم آبی   130

4-3-3- شاخص سطح برگ   131

       4-3-3-1-روندتغییرات شاخص سطح برگ ارقام کلزادرشرایط آبیاری معمول وتنش کم آبی   131

      4-3-3-2-روندتغییرات شاخص سطح برگ ارقام برتر در شرایط آبیاری معمول   132

       4-3-3-3- روند تغییرات شاخص سطح برگ ارقام برتر در شرایط تنش کم آبی   133

4-4- همبستگی ساده صفات مورد مطالعه   134

4-5- نتیجه گیری کلی   138

4-6- پیشنهادات   139

فهرست منابع   140

  چکیده

به منظور بررسی اثر تنش خشکی در مراحل انتهایی رشد برصفات زراعی و شاخص های رشد ارقام بهاره کلزا (Brassica napus L.) آزمایشی به صورت کرت‌های یک بار خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار در سال 83-1382 در مزرعه تحقیقاتی مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج اجرا شد. در این آزمایش، آبیاری به عنوان عامل اصلی در دو سطح شامل آبیاری معمول یا آبیاری پس از 60 میلی‌متر تبخیر از تشتک کلاس A ( شاهد) و تنش خشکی (قطع آبیاری از مرحله خورجین دهی به بعد) و ارقام بهاره کلزا به عنوان عامل فرعی در ده سطح شامل ارقام Comet, Goliath ، Sw Hot Shot, Eagle, Sw 5001،19-H،Hyola 401، Hyola 420 ، Option 500 و Quantum بودند. در این تحقیق از کلیه مراحل فنولوژیکی گیاه یادداشت برداری به عمل آمد. همچنین صفاتی نظیر: ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی در بوته، قطر ساقه ، طول خورجین ساقه اصلی، شاخه فرعی، طول خورجین، تعداد خورجین در ساقه اصلی و شاخه فرعی ، تعداد خورجین در بوته ، تعداد دانه در خورجین ساقه اصلی و شاخه فرعی، تعداد دانه در خورجین، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت و درصد روغن دانه و عملکرد روغن دانه، اندازه گیری شدند.نتایج حاصل نشان داد که اثر سطوح مختلف آبیاری بر صفات تعداد شاخه فرعی دربوته، قطر ساقه، طول خورجین شاخه فرعی، تعداد خورجین در ساقه اصلی و شاخه فرعی، تعداد خورجین در بوته، تعداد دانه در خورجین ساقه اصلی و شاخه فرعی، تعداد دانه در خورجین، وزن هزار دانه و عملکرد روغن دانه معنی دار گردید. همچنین اثر رقم بر صفاتی نظیر ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی در بوته، طول خورجین ساقه اصلی و شاخه فرعی، طول خورجین، تعداد خورجین در ساقه اصلی و شاخه فرعی، تعداد دانه در خورجین ساقه اصلی و شاخه فرعی، تعداد دانه در خورجین، وزن هزار دانه و عملکرد دانه معنی دار شد. اثرات متقابل آبیاری و رقم نیز بر صفات ارتفاع بوته وعملکرد بیولوژیک معنی دار گردید. تعداد خورجین در بوته در شرایط تنش خشکی درکلیه ارقام کاهش یافت( البته غیرمعنی دار). بیشترین تعداد دانه در خورجین در شرایط آبیاری معمول به رقم Quantum (7/18 عدد) و در شرایط تنش خشکی به رقم Option 500 (1/12عدد) اختصاص یافت. بیشترین وزن هزار دانه در شرایط آبیاری معمول و تنش خشکی به ترتیب با میانگین 52/4 و 49/4 گرم مربوط به رقم Hyola 401 و کمترین آن با میانگین 44/3 گرم مربوط به Comet بود. ارقام Option 500،19-H،Eagle و Comet به ترتیب با میانگین 4725،4567،4467 و 4419 کیلوگرم در هکتار، بیشترین عملکرد دانه را در شرایط آبیاری معمول دارا بودند. همچنین ارقام 19-H, Option 500, Hyola 420 , Sw 5001 , Eagle به ترتیب با میانگین 3889 ، 3863،3831،3731 ،3708 کیلوگرم در هکتار، ارقام برتر در شرایط کم آبی ( قطع آبیاری از مرحله خورجین دهی به بعد) بودند که از لحاظ عملکرد روغن دانه نیز جزء ارقام برتر بوده‌اند. بیشترین میزان عملکرد بیولوژیک در شرایط آبیاری معمول با میانگین 19390 کیلوگرم در هکتار به رقم Eagle و در شرایط تنش خشکی با میانگین 11420 کیلوگرم در هکتار به رقم Hyola 401 تعلق داشت. شاخص برداشت بالاتر رقم Option 500 (295/0) در شرایط آبیاری معمول و همچنین شاخص برداشت بالاتر رقم Hyola 401 (274/0)‌در شرایط تنش خشکی نسبت به سایر ارقام مورد بررسی، بیان گر این است که این ارقام، درصد بیشتری از مواد فتوسنتزی را در شرایط مختلف رطوبتی به دانه ها اختصاص داده اند. همبستگی ساده صفات مورد آزمون نشان داد که عملکرد دانه با شاخص برداشت، عملکرد روغن دانه، درصدروغن دانه، تعداد خورجین در بوته، تعداد خورجین در شاخه فرعی، طول خورجین شاخه فرعی، قطر ساقه و تعداد شاخه فرعی در بوته همبستگی مثبت بسیار معنی دار و با طول خورجین بوته، همبستگی مثبت معنی دار نشان داد. در بررسی شاخص های رشد مشخص گردید که تنش خشکی سبب کاهش وزن خشک کل گیاه (TDW)، وزن خشک برگ (LDW) و شاخص سطح برگ (LAT) گردید. البته در شرایط تنش خشکی، بالاترین وزن خشک کل گیاه با میانگین8/2477 گرم بر متر مربع مربوط به رقمHyola 420، بالاترین وزن خشک برگ با میانگین7/330 گرم بر مترمربع مربوط به رقمOption 500 و بالاترین شاخص سطح برگ با میانگین 64/5 مربوط به رقم Sw 5001 بود. بر پایه نتایج حاصله می توان این گونه استنباط نمود که ارقام 19-H , Option 500,Eagle نسبت به سایر ارقام مورد بررسی، سازگاری بهتری با تنش خشکی داشتند و توانستند هم در شرایط آبیاری معمول و هم در شرایط تنش خشکی عملکرد بالاتری را تولید نمایند. بنابراین این سه رقم قابل توصیه از دیدگاه زراعت در شرایط تنش کم آبی ( دو بار آبیاری کمتر نسبت به شرایط معمول ) می باشند.

لغات کلیدی: ارقام کلزا، تنش خشکی، عملکرد و اجزاء عملکرد، شاخص های رشد.

مقدمه:

این روزها جمله «وابستگی 90 درصدی روغن، سرشکستگی ملی» به واژه ای تکراری تبدیل شده و در هر محفل و نشریه ای این کلمات به کرات بیان می‎شود. این جمله زمانی حیرت انگیزتر می‎شود که در کنار بحث خودکفائی گندم نیز قرار بگیرد. ایرانی که تا چند سال پیش بزرگ ترین وارد کننده گندم جهان بود طی چند سال، تنها چند سال، به خودکفائی رسیده و حتی زمزمه های صادرات نیز به گوش می رسد. مسئولان وزارت جهاد کشاورزی طی همین سالها با توجه به این موفقیت به فکر برنامه ریزی برای تأمین نیازهای کشور به دانه های روغنی از داخل افتاده اند تا شاید روزی هم بتوان از این سرشکستگی ملی رهایی یافت. این مدیران امیدوارند اجرای طرح ده ساله دانه‌های روغنی نیز مثل گندم باعث افتخار و مباحاتشان شود (ماهنامه روغن نباتی، 1383 الف). کشور ایران معادل 000، 800 ، 164 هکتار مساحت دارد که از این مقدار، 15 الی 18 میلیون هکتار شوره‌زار، 20 الی 22 میلیون هکتار بیابان و تقریباً یک میلیون هکتار نیمه خشک است. ایران با متوسط نزولات آسمانی 240 میلی متر که از یک سوم میزان نزولات سالانه جهانی (700 میلی متر) کمتر می باشد، دارای اقلیم خشک و نیمه خشک است. در مناطق خشک، میزان باران سالانه، کمتر از تبخیر و تعرق بوده و بروز دوره خشکی در طول سال امری عادی است (کافی و همکاران، 1379 ب). تحقیقات انجام شده نشان داده است که متوسط افت عملکرد سالیانه به واسطة خشکی در جهان 17 درصد بوده که تا بیش از 70 درصد در هر سال می‎تواند افزایش یابد(Edmeades et al, 1994). با توجه به این موضوع کشاورزان و دست اندرکاران کشور، اصولاً باید با تلاش فراوان و مدیریت صحیح و اقتصادی منابع آبی و استفاده بهینه از آب در تولید هر چه بیشتر محصولات زراعی، مشکل غذایی جمعیت را رفع سازند. دانه های روغنی پس از غلات، دومین ذخایر غذایی جهان را تشکیل می دهند. این محصولات علاوه بر دارا بودن ذخایر غنی اسیدهای چرب، حاوی پروتئین نیز می باشند (شیرانی راد و دهشیری، 1381). دانه های روغنی به دلیل تولید روغن های با کیفیت بالا و درصد زیادی از اسیدهای چرب و مرغوب از اهمیت شایانی در تغذیه انسان برخوردارند (آلیاری و همکاران، 1379). در حال حاضر، مصرف سرانة روغن خوراکی کشور بیش از 16 کیلوگرم برآورد شده است. لذا با توجه به جمعیت کشور، نیاز به حدود یک میلیون تن روغن در سال می‎باشد که بیش از 90 درصد آن از طریق واردات تأمین می‎شود (شیرانی راد و دهشیری، 1381).میزان واردات روغن خام درسال 1382 درجدول (1-1) درج گردیده
-است(ماهنامه روغن نباتی، 1383 ب). به این لحاظ، لزوم برنامه ریزی بلندمدت و منسجم با هدف نیل به خودکفائی در تولید روغن خوراکی غیرقابل انکار خواهد بود (شیرانی راد و دهشیری، 1381).

در حال حاضر سالانه 2/1 میلیارد دلار صرف واردات روغن نباتی و کنجاله سویا می‎شود و اگر روند کنونی مصرف و رشد جمعیت ادامه یابد، تا چند سال آینده سالانه دو میلیارد دلار صرف واردات روغن خوراکی خواهد شد (ماهنامه روغن نباتی، 1383 ب).

در این میان، کلزا به عنوان یکی از مهم ترین گیاهان روغنی برای کشت در شرایط آب و هوایی کشور مورد توجه قرار گرفته است. تولید جهانی روغن کلزا در مقایسه با دیگر روغن های گیاهی در مقام دوم بعد از روغن سویا قرار دارد و میزان آن بیش از 42 میلیون تن می‎باشد. همچنین، پس از استحصال روغن، کنجاله باقی مانده سرشار از پروتئین بوده و برای تغذیه دام مناسب است (آلیاری و همکاران، 1379). با توجه به اینکه در حال حاضر میزان روغن تولیدی در داخل کشور ناچیز بوده و عمدتاً با کشت گیاهان سویا، آفتاب گردان، پنبه دانه، بادام زمینی، زیتون و کنجد تأمین می‎شود و همچنین با عنایت به اینکه همه ساله مقدار قابل توجهی از زمین های آبی و دیم کشور به منظور تقویت بنیه خاک، بدون کاشت باقی می ماند، لذا کلزا بویژه نوع پائیزه آن با داشتن بیش از 40% روغن در دانه و در حدود 40% پروتئین در کنجاله، از لحاظ زراعی می‎تواند در تناوب با غلات که زراعت عمده کشور می باشد قرار گیرد و سهم ارزنده ای را در رفع کمبود روغن گیاهی موردنیاز کشور ایفا کند (احمدی، 1371). یکی از عوامل بسیار مهم که توسعه سطح زیر کشت و تولید موفقیت آمیز گیاه کلزا در کشور با خطر مواجه می سازد، کمبود رطوبت خاک در انتهای دوره رشد می‎باشد (شکاری، 1380). در دورة انتهایی رشد در فصل بهار در کلزا به دلیل همزمانی این گیاه با دیگر زراعت های اصلی از جمله غلات امکان فراهم نبودن آب (دورة خشکی) مهیاست. کم آبی از مهمترین عوامل محدود کنندة رشد گیاهان و تولید آنها به حساب می‎آید و در حال حاضر، هیچ راه منطقی برای افزایش نزولات جوی در طول دوره های خشکی وجود ندارد. لذا بهترین راه مقابله با خشکی، به کارگیری عملیات زراعی مناسب و استفاده از ارقامی است که تحمل به خشکی بیشتری داشته باشند (احمدی و جاویدفر، 1379).

ممکن است هنگام انتقال از فایل ورد به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است

متن کامل را می توانید در ادامه دانلود نمائید

چون فقط تکه هایی از متن برای نمونه در این صفحه درج شده است ولی در فایل دانلودی متن کامل همراه با تمام ضمائم (پیوست ها) با فرمت ورد word که قابل ویرایش و کپی کردن می باشند موجود است