مقاله درباره کارآموزی در کارخانه شیر اصفهان

اختصاصی از کوشا فایل مقاله درباره کارآموزی در کارخانه شیر اصفهان دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 27

مقدمه :

به نام خداوند بخشنده مهربان

کارخانه ی شیر پگاه اصفهان که در کیلومتر پنچ جاده ی تهران قرار دارد و بسیار وسیع است .

در شبانه روز یعنی 24 ساعت حدوداً 330 تن شیر تولید می کند و به بازار عرضه می کند . این کارخانه دارای سالن های مختلفی است . سالن های همچون پاستو جدید ،‌پاستو قدیم ،‌سالن ماست ، سالن دوغ ، کره و سالن پنیر ، سالن پاستو جدید برای تولید آب میوه و پنیر و سالن پاستو قدیم برای تولید شیر و شیر قهوه و شیر کاکائو .

این کارخانه در حدود 500 کارگر و کارمند دارد که در 3 شیفت شبانه روز کار می کنند و دارای یک ساختمان اداری است . موفقیت و پیشرفت این کارخانه را از خدای متعال خواستاریم .

آشنایی با مکان کارآموزی :

این کارخانه دارای سیستم های برقی سه فاز و تک فاز است ، که هر قسمت آن برای خود به صورت جداگانه طراحی شده اند .

هر یک از سالن های این کارخانه دارای اتاق برق است که در آن تابلو های برق قدرت و فرمان طراحی و نسب شده است که این تابلوهای برق برای راه اندازی موتورهای AC,DC به کار می روند .

کلیه استپ و استارت در نزدیکی دستگاهها گذاشته شده است که با زدن استارت موتور دستگاه شروع به فعالیت می کند و با چرخ دنده هر دستگاه مکانیکی تولید لبنیات را انجام می دهد ، بیشتر دستگاهها به صورت سه فاز است .

اینکارخانه دارای یک پرسنل برقی است که تعداد آنها هفت نفر است که یک اتاق جداگانه دارند و یک سرپرست که نام آن آقای مهندس بحرینی است بر سر آن ها نظارت دارد . و سرپرست کلی آنها مهندس رئیسی نام دارد .

نحوه استفاده از الکترو موتور تک فاز صنعتی

به کار گیری الکتروموتورهای تک فاز صنعتی متو- ژن:

این الکتروموتورها میتوانند هم به صورت چپگرد وهم به صورت راستگرد مورد استفاده قرار گیرند.

جهت چرخش C.W

جهتی است که الکتروموتور ایستاده و به خروجی شفت نگاه می کنیم چرخش آن موافق ، با جهت

جهت چرخش C.C.W

جهتی است که اگر روبروی الکتروموتور ایستاده و به خروجی شفت نگاه کنیم . جهت چرخش آن مخالف با جهت حرکت عقربه های ساعت باشد .

مشخصات خروجی برای محل هایی که درجه حرارت آنها حداکثر 40 درجه سانتیگراد باشد تضمین می شود . بدیهی است عدم رعایت شرط فوق در عملکرد موتور تاثیر منفی خواهد داشت .

برای تغییر چرخش الکتروموتور تنها نیاز به جابجا نمودن محل دوپل است که جهت سهولت امر در سطح داخلی درب ترمینال نیز قرار داده شده است و در ان (MAIN) سیم پیچی اصلی .(AUX) سیم پیچی کمکی ،(CR) خازن دائم (CS) خازن راه انداز (ST.SW) سوئیچ R مقاومت جرقه گیر می باشد .

توجه شود که برای ورود کابل برق به داخل جعبه ترمینال حتماً از لکنه استاندارد استفاده شود . زیرا استفاده از لکنه ضمن حفاظت از آسیب دیدن روکش کابل ، از نفوذ ذرات مضر به داخل موتور نیز جلوگیری می کنند .

پایه یا فونه اسیونی که موتور روی آن نصب می شود باید کاملاً مسطح بوده و دقت شود که پایه های موتور قبل از سفت کردن پیچها کاملاً با سطح پایه یا فونداسیون تماس داشته باشد تا از اعمال نیروی اضافی و غیرمجاز به پایه ها جلوگیری گردد . این الکتروموتور مخصوص مصارف صنعتی بوده و برای مصارف خانگی و محیط های آرام و بی صدا توصیه نمی گردد .

در صورت کوپل کردن مستقیم (شفت به شفت) هم محور بودن شفت الکتروموتور و دستگاه متحرک ضرورت داشته باشد و باید دقیقاً رعایت گردد .

در صورت اعمال باز محوری به موتور (باز در امتداد محور شفت) مقدار آن نباید از مقادیرمجاز بیشتر باشد . مقادیر فوق نسبت به وضعیت نصب و تیپ موتور متفاوت است . وجهت اطلاع از مقادیر آن با شماره تلفن مهندس فروش موتوژن تماس حاصل نمایید.

در صورت کوپل کردن به وسیله تمسه باید تسمه حداقل 45 در صد از محیط پولی با 760 درجه از 36 درجه محیط آن را به وشاد . محور پولی ها باید کاملاً موازی بوده و سطح پولی ها در یک صفحه قرار گیرند .

نیروی کشش تسمه باید طوری تنظیم شود که بیشترین راندمان بتواند گشتاور محرک را به متحرک انتقال دهد . ( در هر حال کشش تسمه نباید تا ان حد زیاد باشد که به بلبرینگ ها یا سایرقطعات موتور آسیبی وارد شود) .

اصول بهداشت شیر

اختصاصی از کوشا فایل اصول بهداشت شیر دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 9

اصول بهداشت شیر

عوامل موثر در کیفیت بهداشتی شیر از مرحله تولید تا مصرف

مقدمه

شیر و محصولات لبنی فرآورده ای با اهمیت در برنامه غذایی هر خانوار است و به دلیل وجود ترکیباتی نظیر پروتئین ، چربی ، لاکتوز و املاح مختلف برای زندگی و سلامتی انسان لازم و ضروری می باشد . بنابراین شیر مصرفی باید دارای کیفیت مطلوب و عاری از هر گونه آلودگی باشد تا هم نیازهای جامعه را تامین و هم از انتقال بیماریهای گوناگون جلوگیری نماید .

هنوز در بسیاری از مناطق روستایی و عشایری با توجه به شرایط منطقه ای ، نوع و تعداد دام ، ، شیر دوشی با دست و به روش سنتی انجام می گیرد که بدون توجه به مسائل بهداشتی از وسایل نا مناسب و غیر بهداشتی در تهیه آن استفاده می شود که منجر به فاسد شدن شیر میگردد .

شیر به دلیل داشتن مواد و ترکیبات مختلف ، محیط مناسبی جهت رشد میکروب می باشد که با شناخت عوامل موثر بالا بردن کیفیت شیر و جلوگیری از فاسد شدن آن نظیر بهداشت دام ، نحوه دوشش ، صاف کردن ، سرد کردن سریع شیر ، بهداشت وسایل شیر دوشی ، تانکر های حمل شیر و آب مورد استفاده در دامداریها جهت شستشوی وسایل شیر دوشی ، می توان مانع از فاسد شدن آن شد.

همچنین شناخت عوامل موثر بر کیفیت بهداشتی شیر در کارخانه ها نظیر نگهداری شیر خام در تانک های ذخیره ، وجود حوضچه های ضد عفونی کننده در مدخل ورودی کارخانه ، تنظیم دما و زمان مناسب پاستوریزاسیون ، شستشوی مسیر و تانک های ذخیره ، وضعیت بهداشتی پرسنل سالن تولید و بسته بندی و همچنین توجه به کیفیت و بهداشت شیر از مرحله توزیع تا مصرف نقش مهمی در کیفیت و بهداشت شیر دارد.

عوامل موثر در بالا بردن کیفیت شیر در دامداریها

الف ) سلامت دام : سالم بودن دام از لحاظ بیماریهای عفونی نظیر سل ، تب مالت و نیز ورم پستان که اثرات منفی را در کیفیت شیر بجا می گذارد .

ب ) بهداشت دام : شستشوی پستان قبل از شیر دوشی یکی از عوامل مهم در کاهش بار میکروبی شیر خصوصا در دامداریهای سنتی می باشد . زدودن و تمیز کردن موهای اطراف پستان دام و شستشوی آن با آب ولرم به منظور تمیز کردن و از بین بردن کثافات و فضولات دام شیرده و پاک کردن آن با حوله تمیز و خشک می تواند به مقدار زیادی مانع نفوذ باکتریها در شیر شود ، نکته قابل توجه اینکه یک گرم از مدفوع دام می تواند تا حدود 40 میلیارد باکتری وارد شیر نماید .

دوشیدن شیر

الف ) دستی : در طی دوشیدن شیر به خصوص با روش سنتی تمیز بودن دست شیر دوش حایز اهمیت است و می تواند ناقل بسیاری از میکروب ها به شیر خام باشد .طبق بررسیهای انجام شده از طریق دست شیر دوش تا 45 میلیون باکتری می تواند وارد شیر شود .

ب ) ماشین شیر دوشی : کم یا زیاد بودن سرعت مکش دستگاه می تواند باعث ایجاد ورم پستان در دام شود . توجه به این نکته لازم است که پس از دوشش هر گاو و قبل از اتصال مکنده ها به گاو دیگر آن را با آب ولرم شستشو داد . با توجه به این نکته که تعداد باکتریها در ابتدای شیر دوشی زیاد است و یکی از راههای نفوذ باکتری به داخل پستان از طریق دریچه های موجود در نوک پستانک است ، بنابراین باید پس از هر بار عمل شیر دوشی جهت جلوگیری از تماس دام با زمین ، از نشستن آن به مدت 20 دقیقه ممانعت نمود .

ظروف شیر دوشی

الف : ظروف شیر ( بیدون ـ دبه ) باید کاملا تمیز و ضدعفونی شده باشد . ظرف شیر دوشی تمیز شده به روش معمولی تا 800 هزار باکتری به شیر اضافه می نماید .

ب : ماشین شیر دوشی ، مسیرها یا گیره ها ، جار شیر دوشی و شیر سرد کن باید کاملا با مواد ضد عفونی کننده و سپس با آب شستشو داده شود . باید توجه نمود بقایای مواد ضد عفونی کننده در دستگاه باقی نماند . زیرا باعث پایین آمدن کیفیت شیر شده و از این شیر نمی توان در تولید ماست ، پنیر و سایر محصولات تخمیری استفاده کرد .

صاف کردن شیر

استفاده از تنظیف یا صافی بر روی بیدون ها ، ظروف شیر دوشی ( دبه ) و شیر سرد کن ها تا اندازه زیادی باعث جلوگیری از نفوذ عواملی نظیر گرد و خاک ، کاه و کلش و حشرات به داخل شیرمی شود . بطوریکه یک گرم گرد و خاک تا 78 میلیون و یک مگس افتاده در شیر تا دو میلیون باکتری در شیر اضافه می کند .

سرد کردن شیر

با توجه به بالا بودن دمای شیر ( 37 در جه ) پس از دوشش باید دما هر چه سریعتر کاهش یابد . از دستگاه شیر سردکن و پلیت کولر به منظور کاهش سریع دمای شیر در فاصله 30 دقیقه پس از دوشش استفاده می شود که این عمل تعداد میکروبهای شیر خام را در دامداری کاهش می دهد .لازم به ذکر است که دمای شیر در طی سرد کردن نباید به زیر صفر درجه برسد . زیرا این عمل سبب دو فاز شدن شیر و کاهش کیفیت آن می شود . تاخیر در سرد کردن شیر و عدم شستشوی مناسب شیر سرد کن ها باعث بالا رفتن بار میکروبی شیر می گردد . نگهداری شیر سرد شده به مدت زیاد و تاخیر در ارسال آن به کارخانه ( حداکثر 24 ساعت ) سبب رشد میکروب های سرما دوست در شیر می شود . که این باکتری ها باعث ترشح آنزیمهای مقاوم به حرارت در شیر می گردند و قادر به فساد محصولات پاستوریزه و استرلیزه می باشند .

تحقیق درباره امکان تولید یک فرآوده پروبیوتیکی شیر با استفاده از کشت کمکی لاکتوباسیلوس کازئی

اختصاصی از کوشا فایل تحقیق درباره امکان تولید یک فرآوده پروبیوتیکی شیر با استفاده از کشت کمکی لاکتوباسیلوس کازئی دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

فرمت فایل: word (قابل ویرایش) تعداد صفحات : 20 صفحه

خلاصه

از زمانیکه پروبیوتیک ها مورد توجه قرار گرفتند ، محصولات متنوع زیادی به عنوان حامل پروبیوتیک ها مطرح شدند تا مصرف کنندگان بتوانند مقادیر زیادی سلول های پروبیوتیک را به خاطر اثر درمانی آنها دریافت کنند(15) .  با توجه به خواص تغذیه ای ، رژیمی و دارویی (پیشگیری کننده و درمانی پروبیوتیک ها) نظیر پیشگیری از ابتلا به سرطان و کاهش رشد تومورها ، پیشگیری و درمان انواع اسهال ، جلوگیری از ابتلا به عفونت های روده ای و امراض مربوطه چون اسهال ، یبوست و آلرژی ، کاهش عفونت های دستگاه تناسلی خانم ها یا درمان نسبی آن ، بهبود عارضه عدم تحمل لاکتوز ، کاهش کلسترول سرم خون ، ساخت برخی مواد مغذی و افزایش بازده رشد در سال های اخیر اهمیت و مقبولیت مصرف آن ها به صورت فراورده های غذایی ، کپسول ها و قرص ها در بسیاری از کشورهای جهان افزایش چشمگیر یافته است (25، 21، 18).

ماست محصولی با سابقه طولانی با اثرات مطلوب بر مصرف کننده شناخته شده به طوریکه بسیاری از مصرف کنندگان آنرا به عنوان غذای سلامت بخش  می شناسند (10، 15، 22، 29) . این محصول از معروفترین فراورده های تخمیری شیر است که در اثر تخمیر لاکتیکی شیر به وسیله استرپتوکوکوس ترموفیلوس و لاکتوباسیلوس دلبروکی زیرگونه بولگاریکوس تولید می شود (22) در سالهای اخیر پذیرش عمومی این محصول افزایش یافته و افزودن میکروارگانیسم های پروبیوتیک ( لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس و بیفیدوباکتریوم بیفیدوم ) موجب افزایش ارزش تغذیه ای _ فیزیولوژی این فراورده شده است ، زیرا آغازگرهای معمول ماست (استرپتوکوکوس ترموفیلوس و لاکتوباسیلوس بولگاریکوس ) فاقد توانایی عبور از دستگاه معده _ روده ای بوده و در نتیجه نقشی در بهبود فلور میکروبی روده انسان ندارند (17) .

دانلود پروژه کارخانه شیر ساورز باشت 96 ص

اختصاصی از کوشا فایل دانلود پروژه کارخانه شیر ساورز باشت 96 ص دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 95

1- شناسنامه کارخانه

1- نام : کارخانه شیر ساورز باشت

2- آدرس: کیلومتر 45 جادة گچساران – شیراز ( باشت )

3- موقعیت جغرافیایی: در قسمت شرق باشت قرار دارد.

4- ظرفیت تولیدی محصولات مختلف: این کارخانه محصولاتی مانند: شیر یارانه، دوغ، ماست تولید می کند.

5- سال شروع فعالیت: این کارخانه ( شیر ساورز باشت ) در سال 1369 تأسیس و از سال 1379 شروع به کار کرده است.

6- تعداد پرسنل: 20 نفر می باشد.

7- خصوصی یا دولتی: تعاونی

2- تحویل شیر:

1- مقدار شیر: مقدار شیری که در هر روز به این کارخانه تحویل داده می شود حدود 20 تن است.

2- زمان دریافت: زمان دریافت شیر از ساعت 5/7 صبح تا 7 شب است.

3- نحوة حمل و نقل: حمل و نقش بیشر با تانکر انجام می شود و بعضی اوقات هم با بیدون

4- نحوة دریافت و توزیع: نحوه دریافت شیر در کارخانه از قسمت دریافت شیر، شیر را دریاف کرده این کار به وسیله پمپ انجام شده و شیر در مخازن رو باز وزن شدن و بعد تا دمای حدود 5-4 درجه سلسیوس سرد شده و به تانک ذخیره شیر خام انتقال می یابد.

5- قیمت : قیمتی که شیر خریداری می شود 300 تومان است.

6- نحوه نگهداری: شیر بعد از اینکه دریافت شد ، وزن شده و در تانکهای 10 تنی ذخیره می شود تا بعد پاستوریزه و هموژن و ... شود.

7- میزان ضایعات احتمالی: در این کارخانه میزان ضایعات احتمالی 2% است.

8- مشخصات مخازن شیر خام: تانکهای دو جداره 10 تنی هستند که سطح داخلی این مخازن که در تماس با محصول می باشند از فولاد ضد زنگ ساخته می شود.

در این موارد مخازن را به صورت دو جداره ساخته و ضخامت بین دو جداره با حداقل 70 میلیمتر پشم شیشه عایق بندی می نماید معمولاً جدار بیرونی را بنا به دلائل اقتصادی از فولاد متوسط ساخته و روی آن را با رنگ ضد رنگ و خوردگی می پوشانند.

برای تخلیه آسان مخازن، ته آن را با شیب 6 درصد به طرف مسیر خروجی شیب دار می سازند. که دارای همزن و یک پمپ در پایین آن ها قرار دارد. دارای یک دماسنج بوده که دمای شیر داخل تانک را نشان می دهند/

9- انبار ها و سردخانه ها: انبارهای این کارخانه، سوله های بزرگ و مخصوص نگه داری مواد اولیه بسته بندی و ... است. و سردخانه عایق بندی شده اند و در دمای بین 5 درجه سلسیوس تا 10 درجه سلسیوس را دارا هستند که این کارخانه دارای چند انبار و 2 سردخانه است.

3- خط تولید:

الف) تئوری و مراحل تولید:

1- تولید شیر یارانه: شیری که در تانکهای ذخیره و در دمای پایین بین 5 درجه سلسیوس تا 10 درجه سلسیوس وجود دارد به دستگاه پاستوریزاتور فرستاده شده، شیر در مرحله اول تبادل حرارتی انجام داده تا دمای 55 درجه سلسیوس تا 65 درجه سلسیوس گرم شده تا بتوان آن را به سپراتور فرستاد و در سپراتور خامه گیری می شود.

شیری که خارج می شود 5/2 % چربی دارد به دستگاه هموژن فرستاده می شود تا چربی آن در تمام شیر پخش شده و رویه بستن شیر را به تاخیر می اندازد.

بعد از طی این عمل شیر در قسمت ( پاستوریزیشن ) تا دمای 74 درجه سلسیوس گرم می شود و به هولدر ( که در اینجا هولدر ما میله ای است ) فرستاده می شود تا در همین دما به مدت 15 الی 20 ثانیه را طی می کند. بعد از طی این عمل تا 10 درجه سلسیوس و به تانک ذخیره فرستاده می شود. ( تانک ذخیره شیر پاستور ).

که در این تانک دو جداره و عایق به حرارت و ... است تانک مورد نظر 10 تنی است.

شیر از طریق لوله هایی به دستگاه های بسته بندی فرستاده می شود. در این کارخانه شیر ساورز یک دستگاه بسته بندی شیر در خط تولید هست که ایران ( شهریار تهران ) می باشد که درهر ساعت 1200 لیتر شیر را بسته بندی می کنند. و بعد از بسته بندی ( البته در همین زمان هم تاریخ زنی می شود ) در پلاستیک های سه لایه پلی اتیلنی به سرد خانه فرستاده می شود و

تحقیق درباره ی کارخانه شیر پاستوریزه

اختصاصی از کوشا فایل تحقیق درباره ی کارخانه شیر پاستوریزه دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 74

به نام خدا

مقدمه

شیر به عنوان یک ماده ی غذایی ارزشمند نخستین و کامل ترین غذای نوزاد انسان و حیوان را تشکیل می دهد و در تمام طول دوران رشد عنصری حیاتی در جیره غذایی و الگوی تغذیه محسوب می شود .

مواد غذایی مختلفی که مورد استفاده بشر قرار می گیرند ، عمدتا به عنوان ماده غذایی آفریده نشده اند بلکه یک قسمت از یک موجود جاندار و یا زنده بوده و یا مثل تخم مرغ و عسل جهت برآوردن احتیاجات دیگری از قبیل ازدیاد نسل و تغذیه زمستانی می باشند .

مواد غذایی نباتی هر کدام قسمتی از گیاه و نبات مانند: میوه – ریشه – ساقه و برگ می باشند ، درحالی که شیر را به عنوان هدیه ای از مادر به فرزند خویش و به عنوان اولین ماده ی غذایی نوزاد باید شناخت که تمامی مواد غذایی مورد نیاز بدن را داراست .

مواد متشکله شیر و تأثیر عوامل مختلف بر آنها:

شیر را نمی توان به عنوان مخلوطی از پروتئین , چربی , کربوهیدرات , مواد معدنی و ویتامین ها معرفی نمود . چون مخلوط نمودن این مواد هیچ موقع شیر را به وجود نخواهد آورد و آزمایشات مختلف انجام یافته در این مورد نیز تا به حال نتیجه ای نداده است . مواد متشکله شیر از حالت خیلی ساده تا خیلی پیچیده ( کمپلکس ) که ترکیب و ساختمان قسمتی از آن ها هنوز به طور کامل مشخص و روشن نیست عبارتند از :

«« پروتئین ها – چربی ها – کربوهیدرات ها – مواد معدنی و ویتامین ها »»

تحقیقات زیادی که در این زمینه انجام شده و حتی تحقیقات سال های اخیر هم هنوز نتوانسته اند ترکیبات شیر را با تمام جزئیات آن روشن نماید .

طی روزهای نخست زایمان به لحاظ ایجاد دگرگونی گسترده در ترکیبات آن را « آغوز » می خوانند .

تغذیه نوزاد با « آغوز » بسیار مهم و ضروری است . وجود « فیزیم » زیاد در « آغوز » آن را ملین می کند و به این ترتیب در تمیز شدن روده های نوزاد و جلوگیر ی از تجمع میکروب های مضر نقش اساسی دارد . به همین دلیل وجود پاتن و مواد ایمنی ساز کارشنا سان علوم تغذیه مصرف آغوز کاملا طبیعی می دانند . همین کارشناسان در تشریح تفاوت های موجود بین شیر و آغوز می گویند . میزان پروتئین و چربی و در نهایت ماده ی خشک در آغوز بیشتر از شیر است و همچنین به خاطر تفاوت ترکیب پروتئین های آغوز با ترکیب پروتئین های شیر آغوز در مقابل مایه پنیر حساس نبوده و منعقد نمی شود ، بنابراین از آغوز نمی توان پرورش معمول پنیر تهیه کرد و شیر مانند: بسیاری از مواد غذایی دیگر خواص خود را به مدت زیادی نمی تواند حفظ کند .شیربه خودی خود حتی اگردربهداشتی ترین شرایط نیز دوشیده شود ، دارای میکروب است حتی اگر دام از سلامت کامل برخوردار باشد .

شیر پس از خروج از پستان در مرحله دوشش و پس از‌ آن در معرض آلوده شدن به انواع میکروب ها می تواند قرار می گیرد .

شیر به صورت دایمی ترکیب و خواص خود را تغییر می دهد و این عمل تحت تأثیر میکرو ارگانیسم ها و آنزیم های موجود در ترکیب انجام می شود . شیر را نباید تنها به عنوان یک نوشیدنی تلقی کرد ، بلکه ماده ی خام و ماده اصلی خیلی از فرآورده های شیری از قبیل کره – خامه – پنیر – ماست – شیرهای کندانسه و خشک – بستنی و غیره را تشکیل می دهد و درجات خوبی و مقاومت و ارزش مواد فوق بسته به ماده ی تشکیل دهنده ی اصلی آن یعنی شیر می باشد.

برای این که بتوان به طور صحیح ترکیب شیر را بررسی کرد ، بهتر است آنرا به دو قسمت آب و ماده ی خشک تقسیم کنیم . قسمت اعظم ترکیب شیر را ( 4/87 % ) آب تشکیل می دهد. و آن محیطی است که تمام مواد متشکله شیر به صورت محلول و یا دیسپریسون در آن قرار گرفته اند . فونکسیون آب در بدن خیلی مهم است ، به طوری که نوزاد احتیاج آب بدن خود را از آب شیر تأمین می نماید . به غیر ازآب مواد دیگر متشکله شیر را تحت عنوان ماده ی خشک نام می بریم .

<<< آب – شیر = ماده خشک>>>

در شیر گاوه به طور کلی ماده خشک 6/12 درصد شیر را تشکیل می دهد که مهم ترین قسمت های ماده ی خشک را لاکتوز – چربی – مواد ازته – مواد مینرال تشکیل می دهند . در ترکیبات شیر لاکتوز بعد از آب از لحاظ مقدار بیشترین قسمت آن را تشکیل می دهد ، لاکتوزدر شیر گاو بیشتر از یک سوم ماده خشک یعنی 3/ 37درصد را تشکیل می دهد . یکی دیگر از مواد مهم ماده ی خشک شیر ، چربی است که مقدار آن در شیر به طور متوسط 7/3 % و در ماده ی خشک 4/29 % می باشد . این ماده سبک ترین ماده ی متشکله شیر بوده که فوری تحت تأثیر عوامل مختلف قرار گرفته و تغییر می یابد ، چربی به حالت امولسیون در داخل شیر قرار دارد .

چربی های شیر را از دو گروه چربی های حقیقی « گلیسیریدها » و یا موا د شبیه چربی و یا وابستگی به چربی تشکیل شده است .

مواد ازت دار :

مواد ازت دار به نسبت 4/3 % درشیرو 8/28 % از ماده ی خشک را تشکیل می دهد قسمت اعظم مواد ازت دار ( 95 % ) شیررا پروتئین ها تشکیل می دهند . پروتئین های شیر هم قسمت اعظم ( 80 % ) از کازئین تشکیل می شود .

مینرال یا مواد معدنی :

75/0 درصد شیر و 5/5 % ماده ی خشک را تشکیل می دهند . برخی از مواد معدنی که در بروز خیلی از خواص فیزیکی و شیمیایی و حتی تکنولوژی شیر موثرند ، محلول بوده و برخی دیگر به حالت کلوئیدی در داخل شیر موجود می باشنند . این مواد ( کلسیم – سدیم – پتاسیم – منیزیم – آهن – مس – ید ) به حالت فسفات ها و کلرورها وجود دارد .

کمیت های فیزیکی قابل اندازه گیری شیر :

وزن مخصوص شیر :

شیر ماده ای است که از تجمع مواد مختلفی به وجود آمده و مسلما وزن مخصوص هر یک از این مواد در وزن مخصوص شیر تأثیر به خصوصی خواهند داشت .به عبارت دیگر می توان گفت : وزن مخصوص شیر مقدار متوسطی است از وزن مخصوص مواد متشکله شیر ، وزن مخصوص شیر گاو به طور متوسط 023/1 می باشد یعنی 32/0 میلی گرم از آب مقطر سنگین تر است