دانلود پژوهش بررسی نقش فرهنگ سازمانی مدارس در فرسودگی شغلی دبیران دوره متوسطه شهر شیراز

اختصاصی از کوشا فایل دانلود پژوهش بررسی نقش فرهنگ سازمانی مدارس در فرسودگی شغلی دبیران دوره متوسطه شهر شیراز دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

فرمت فایل : word

تعداد صفحات:100

چکیده :
هدف از این پژوهش ، بررسی نقش فرهنگ سازمانی مدارس در فرسودگی شغلی دبیران دوره متوسطه شهر شیراز است . جامعه مورد مطالعه کلیه دبیران دوره متوسطه شهر شیراز در سال تحصیلی 88-1387 است . حجم نمونه ، بر اساس اصول علمی و فرمول تعیین حجم نمونه ، 300 نفر بوده که با استفاده از شیوه نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای از جمعیت یاد شده انتخاب شده اند . برای بررسی پرسش های پژوهش از دو ابزار زیر استفاده شده است :
الف : به منظور سنجش فرهنگ سازمانی ، پرسشنامه پنج گزینه ای در چهار بعد ( فرهنگ سازمانی کارآفرینی ، فرهنگ مشارکتی ، فرهنگ ماموریتی و فرهنگ بوروکراتیک ) .
ب : به منظور سنجش فرسودگی شغلی ، پرسشنامه ماسلاج و جکسون شامل 22 پرسش پنج گزینه ای در سه بعد ( خستگی عاطفی ، مسخ شخصیت ، عدم موفقیت فردی ) .
و برای تحلیل نتایج آماری توصیفی و آمار استنباطی ( آزمون رگرسیون چند متغیره با بهره گیری از روش حل گام به گام ) به کار بسته شده است . نتایج پژوهش نشان داده است :
1- 6/51 درصد از مدارس دوره متوسطه دارای فرهنگ سازمانی بودوکراتیک ، 6/17 درصد دارای فرهنگ مشارکتی و 19 درصد دارای فرهنگ ماموریتی و فقط 8/7 درصد از مدارس دارای فرهنگ کاآفرینی ، در سطح بالاتر از متوسط قرار دارند .
2- 28/35 در صد از دبیران دوره متوسطه دارای فرسودگی شغلی که 70 درصد از آنان در بعد خستگی عاطفی و 1/22 درصد در بعد عدم موفقیت و 8/8 درصد در بعد مسخ شخصیت فرسوده و بالاتر از متوسط قرار دارند .
3- از روی نمرات فرهنگ سازمانی مدارس می توان فرسودگی شغلی دبیران دوره متوسطه را پیش بینی کرد .
قدرت پیش بینی فرهنگ سازمانی کارآفرینی بیش از فرهنگ سازمانی مشارکتی و فرهنگ سازمانی مشارکتی بیش از فرهنگ سازمانی ماموریتی و فرهنگ بوروکراتیک است .
کلید واژه ها : فرهنگ سازمانی ، فرهنگ کارآفرینی ، فرهنگ مشارکتی ، فرهنگ ماموریتی ، فرهنگ بوروکراتیک ، فرسودگی شغلی .

فصل اول
کلیات تحقیق
1-1- مقدمه
یکی از تحولات اساسی دنیای امروز ، تغییر در شیوه ی نگرش به سازمانهاست . امروزه دنیای سازمان ها می نامند و متولیان آن ها انسان است ، یعنی انسان با ارزش ترین منبع برای سازمانها به شمار می آید . فرهنگ سازمانی    در حکم مجموعه ای از ویژگیهای بسیار مهم در بر گیرنده ی ارزش های سازمان ، شیوه ی انجام دادن امور و رفتار کارکنان را در هر سازمان مشخص می کند .
عامل تاثیر گذار و مهمی که موجب خود کنترلی ، خودکار آمدی ، نوآوری و خلاقیت در سازمان ها می شود ، فرهنگ سازمانی حاکم بر آنهاست ( ادگارد  ، 2000 )
رابینز  ( 1998 ) برای فرهنگ سازمانی ده ویژگی مشخص کرده است که در هر سازمان با شدت و ضعف هایی متفاوت وجود دارد . این ویژگیها شامل آزادی و استقلال فردی ؛ حمایت مدیریت ؛ هماهنگی و یکپارچگی ، کنترل ؛ سیستم پاداش ؛ نوآفرینی و خلاقیت ؛ شناخت سیستمی ؛ الگوهای ارتباطی ؛ خطر پذیری ؛ تعارض پذیری ؛ پذیرش ارزش ها و همنجارها هستند .
دَفت  ( 2001 ) بر اساس نیازهای محیطی ( محیط متغیر یا ثابت ) و تمرکز استراتژی ( تمرکز درون یا بیرونی ) چهار نوع فرهنگ سازمانی را مشخص کرده است .
1)    فرهنگ کارآفرینی   : تمرکز استراتژی سازمان بیرونی است که برای دستیابی به نیازها و خواسته های ارباب رجوع و مشتریان در محیطی پویا و متغیر عمل می کند و در کارکنان تغییر و نوآوری ، ریسک پذیری ، آینده نگری ، کار گروهی ، آزادی و استقلال ایجاد می کند .
2)    فرهنگ مشارکتی   : بر مشارکت اعضای سازمان در تصمیم گیری امور ، انتظارات محیط تمرکز دارد و در کارکنان ، احساس مسئولیت و مالکیت ، و تعهد بیشتر نسبت به سازمان ایجاد می کند ( دَفت ، 2001 ) .
طوسی ( 1372 ) معتقد است که فرهنگ مشارکتی تاکید بر شان و مقام انسان در محیط کار دارد ، احساس مالکیت را به وجود می آورد ، ناتوان را نیرومند می سازد و سرانجام فرهنگ سکوت را در هم می شکند و دل و ذهن انسان را به زبان او پیوند نی دهد .
3)    فرهنگ ماموریتی   : خدمت به ارباب رجوع در محیط بیرون را مورد توجه قرار می دهد . نیاز به تغییرات سریع ندارد . کارکنان در مقابل سطح عملکرد مشخص پاسخگو هستند .
4)    فرهنگ بوروکراتیک   : تمرکز درونی دارد و با محیط ثابت سازگار است . در این نوع فرهنگ ، مشارکت کارکنان کم است ، نظارت و کنترل بر محیط شدید است . با زیر دستان به شیوه ی خودکامه برحورد می شود . به نظم ، رتبه ، جایگاه سازمانی و رعایت سلسله مراتب اهمیت زیاد داده می شود ( دَفت ، 2001 ) .
عواملی چون انفجار جمعیت دانش آموزان ، ضعف انگیزه ی تحصیلی ، بحران هویت ، تنوع مشکلات عاطفی – رونی دانش آموزان ؛ فقر فرهنگی – اقتصادی خانواده ، چند شیفت کار کردن دبیران ، پائین بودن حقوق آنها ، عدم حمایت سیستم اداری و مدیریتی از آنان ، دبیران را با چالش روبرو کرده است .
بایرون   ( 2001 ) بر این باور است که ریشه های شکست و موفقیت را باید در فهنگ سازمانی جستجو کرد . ماسلاچ   ( 2004 ) معتقد است که حجم کار زیاد ، میزان کنترل و پاداش کم ، نداشتن روابط اجتماعی ، تبعیض در محیط کار ، جو بسته و ناسالم و فرهنگ سازمانی صعیف از عوامل مؤثر در فرسودگی شغلی است .
ماسلاچ و جکسون   ( 1999 ) فرسودگی شغلی را سندرمی می دانند که به صورت خستگی عاطفی ، مسخ شخصیت و عدم موفقیت و کارآیی فردی متجلی می شود که در نتیجه استرس شغلی مزمن به وجود می آید.
اسپکتور  ( 2000 ) معتقد است معلمانی که از فرسودگی شغلی رنج می برند از لحاظ هیجانی خسته اند ، انگیزه ی کار در آنها کم است ، افسرده هستند و انرژی و شور و هیجان اندکی برای انجام دادن کار دارند .
نتایج تحقیقات پیشین مبین آن است که نوع فرهنگ سازمانی بر انگیزش شغلی ( ماهر   ، 2005 ؛ گرین گلاس  ، 1998 ؛ زارعی متین ، 1374 ؛ محمد سعید ، 1383 ) ، عملکرد سازمانی ( کابالرو ، برمجو  ، 2003 ؛ زبردست ، 1383 ) ، خلاقیت و نوآوری ( کراک آور   ، 2001 ؛ پاتریک   ، 2001 ؛ ارغوانی ، 1379 ) ، میزان مشارکت کارکنان در تصمیم گیری امور ( بولز   ، 2000 ؛ رفیعیان ، 1380 ) ، سطح اضطراب ( ادگار  ، 2001 ؛ دنیسون و میشرا   ، 1995 ) ، استرس شغلی ( راشینگ   ، 1989 ؛ علامه ، 1372 ) ، افسردگی ( حسینی ، 1381 ؛ میلر   ، 1999 و بران ورد   ، 2002 ) ، فرسودگی شغلی ( وبر و پلیسکین   ، 2004 ، اسمارت و هام  ، 1993 ) و بهره وری و کارآیی ( نارندرا   ، 2001 ؛ مارک هاسلید   ، 2003 ؛ حداد ، 1381 ؛ مجیدی ، 1380 ) تاثیر دارد .
فرسودگی شغلی نه فقط در زندگی حرفه ای معلمان تاثیر دارد ، بلکه زندگی شخصی و اجتماعی او را تحت تاثیر قرار می دهد . معلمان فرسوده نسبت به دیگران رفتار منفی پیدا می کنند ، اعتماد به نفس خود را از دست می دهند و سبب احساس بی کفایتی و کاهش توانایی در انجام دادن کارها ، تصمیم به ترک کار خود می کنند ( اسپکتور ، 2001 ) .
فرسودگی شغلی سبب به وجود آمدن احساس ناامیدی ، ناتوانی ، بدگمانی ، رنجش و شکست می شود . این عکس العمل های عصبی منجر به افسرگی می شوند . معلمانی که بر اثر شغل و حرفه خود فرسوده شده اند ، به طور مستقیم روی دانش آموزان تاثیر منفی می گذارند ، اگر علائم و عوارض مخرب آن به موقع تشخیص داده شود ، قابل پیشگیری و درمان است . بنابراین تشخیص و پیشگیری و یافتن روش های مقابله و درمان آن لازم و ضروری است . به این ترتیب ، پژوهش حاضر کوششی در پاسخ به یک سلسله مسائل مهم روانی ، پرورشی در زمینه ی یررسی نقش فرهنگ سازمانی در فرسودگی شغلی است .


1-2- بیان مساله
«فرهنگ سازمانی  را در متون مدیریت به عنوان مجموعه‌ای از ادراکات، هنجارها و ارزشهای مشترکی دانسته‌اند که مورد پذیرش اعضای سازمان بوده و در عمق زندگی سازمانی جریان دارد» (الوانی، 1378، 30). مجموعه مورد نظر، که در واقع معرف شخصیت و هویت هر سازمان است، موضوع نسبتاً جدیدی است که از حدود دو دهه قبل در ادبیات مدیریت مطرح گردیده و به استناد پژوهش‌های فراوانی که در این باره صورت پذیرفته است تأثیر ویژه و تعیین کننده‌ای در موفقیت و شکست بسیاری از فعالیت‌های مدیریت و سازمان و از جمله نظام‌های مدیریت/تضمین کیفیت ایفا می‌نماید.
با توجه به اینکه فرهنگ سازمانی نظام ارزشها، باورها و آداب و رسوم مشترک در بین اعضای سازمان است و تعاملات قسمتهای مختلف را بر قرار می کند بنابراین یک ابزار مؤثر در فرسودگی شغلی تلقی می شود.
در سازمانهایی که فرهنگ استفاده از نیروی انسانی وجود ندارد آثار و تبعاتی بدنبال خواهد داشت که از آن جمله می توان نارضایتی ارباب رجوع، هزینه های گزاف، طولانی بودن جریان کارهاو ... را نام برد.
فرهنگ سازمانی به دلیل ماهیت اثر گذاری قوی که می تواند بر رفتار و عملکرد اعضای سازمان داشته، نقش مهمی را در فرسودگی شغلی ایفا می کند. بنابراین فرهنگ سازمانی یکی از مهمترین مسائل عصر حاضر در تمام جوامع می باشد پس بکارگیری آن در سازمانها جهت هماهنگی با جامعه بین الملل لازم و ضروری به نظر می رسد ولی متأسفانه هنوز شرایط و فرهنگ مناسب جهت استفاده مؤثر به جا و ماهرانه از این موضوع در سازمانها بوجود نیامده است، لذا مسأله این پژوهش بررسی رابطه بین فرهنگ سازمانی با فرسودگی شغلی معلمان در مدارس  آموزش و پرورش می باشد. با این هدف که با روشن شدن رابطه فرهنگ سازمانی با فرسودگی شغلی معلمان در مدارس آموزش و پرورش زمینه لازم برای توجه و اقدام جدی مسئولین جهت بالابردن فرهنگ سازمانی در مدارس آموزش و پرورش فراهم آید تا از آن طریق بتوان فرسودگی شغلی معلمان را کاهش داد .
1-3- قلمرو پژوهش (زمانی و مکانی)
قلمرو زمانی: این پژوهش در محدوده زمانی نیمه دوم سال 1387 تا نیمه اول سال 1388 طراحی و به مرحله اجرا در آمده است.  
قلمرو مکانی: از نظر مکانی، این پژوهش محدوده اداره آموزش و پرورش ناحیه 4 شهرستان شیراز را در بر می‌گیرد.
1-4- اهمیت و ضرورت پژوهش
امروزه کیفیت تدریس در مدارس و میزان تاثیر گذاری معلمان بر دانش آموزان به عنوان نیروی کار آینده و گرداندگان کشور در سالهای بعد دارای اهمیت ویژه ای است. آنچه کشوری را در سطح اول، دوم و سوم جهان قرار می دهد. میزان متخصصان و نیروی حرفه ای است که آن کشور در اختیار دارد و به کار می گیرد. معلمان به عنوان افرادی که وظیفه آموزش و هدایت دانش آموزان به سمت پیشرفت و شکوفایی را بر عهده دارند نقش تاثیر گذاری بر این موضوع دارند .
اهمیت روز افزون علوم ، چنان بالا گرفته است که منتقدان و آگاهان را بر این باور رسانده که دانش و نقش و تاثیر آن شاخص ممتاز فعالیت های طراز اول جوامع بشری است. در حال حاضر در سازمان آموزش و پرورش عامل انسانی مهمترین منبع ارزشمند محسوب می شود و یک منبع حیاتی برای پیشرفت علمی و اقتصادی هر کشوری به حساب می آید. به بیان دیگر معلمان نیروی اصلی حرکت و شکل دهنده مردم، اجتماعات، سازمان ها و کشورهاست.