مصارف زعفران در گذشته و حال

اختصاصی از کوشا فایل مصارف زعفران در گذشته و حال دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 11

مصارف زعفران در گذشته و حال

از قدیم درباره تأثیرات طبی زعفران بویژه ‹‹نیروی نشاط بخش و برطرف کنندگی تشنج و افسردگی آن›› بسیار سخن گفته اند. گواه این مطلب ضرب المثل قدیمی ‹‹گویی در کیسه زعفران خوابیده›› می باشد.

رومیان از دیرباز با خواص درمانی زعفران آشنا بودند. پزشکان سیسیکی که همراه آنتونی و کلئوپاترا بودند به منظور صفای چهره و تسکین کبد از غلبه صفرای مصرف زعفران را تجویز می کردند. از زعفران برای فرونشاندن آماس چشم ها و عالج سرفه و ذات الجنب بسیار استفاده می کردند. یکی از برجسته ترین عطاران اروپایی می گوید: ‹‹استفاده معتدل از زعفران برای مغز خوب است و شعور و هواس آدمی را تیز و سرزنده می کند، خواب آلودگی و خماری را از چشم آدمی می زداید و شخص را نشاط می کند. وی می افزاید زعفران برای امراض ریوی و تقویت قلب مفید است. خوردن شربت زعفران نیز قبل از صبحانه به عنوان درمان جوش و کورک و نیز به منظور پیشگیری در برابر طاعون مورد استفاده بوده است. علاوه برآن جوزف کلارک در سال 1884 از اثرات جادویی آن بر بیماری سرخک سخن گفته است. اما امروزه عمده مصرف تجاری زعفران به دلیل رنگ زیبا و دلنشین و نیز طعم و عطر خیره کننده آن در صنایع خوراکی می باشد. گرچه هنوزهم در بسیاری از شربت های خوراکی گوناگون که برای بیماران مختلف تجویز می شوند از عصاره آن استفاده می شود. اما امروزه در تمام دنیا غذاهای سنتی و لذیذ ایرانی را همه با برنج زعفرانی ایرانی می شناسند، از چین گرفته تا ایالات متحده برای رنگ آمیزی انواع غذاها، کلوچه ها، کیک ها و سایر خوردنیها از این گیاه استفاده می شود.

زعفران از نظر گیاه شناسی

زعفران گیاهی پایا از تیره زنبقیان و از گونه ساتیووس کروکوس1 می باشد. قطر پیاز زعفران در زیر خاک بین 3 تا 5 سانتی متر می باشد. در سطح زمین، گیاه از 6 تا 9 برگ باریک و یک گل شیپوری بلند و بنفش رنگ با 6 گلبرگ تشکیل شده است. سه پرچم آن به کاسبرگ لوله ای گل منتهی می شود. در میان گل مادگی قرار گرفته که شامل تخم دانی پیازی شکل است که از داخل آن ساقه نازک زرد رنگی بیرون آمده است که میله ‹‹پرچم›› نامیده می شود. این میله2 به سه کلاله براق و مفرس و نارنجی سیر تقسیم می شودکه سه سانتی متر طول دارد. این کلاله ها پس از خشک شدن به عنوان زعفران تجاری مورد استفاده قرار می گیرد. در اثر خشک شدن کلاله های متراکم توده قرمز رنگ و تیره ای به دست می آید که ‹‹ زعفران خشک ››3 نامیده می شود.

زعفران از طریق پیاز تکثیر می شود. پیازها همه ساله پیازچه های سفید و آبداری در اطراف خود تولید می کنند، سرانجام پیازهای کهنه پژمرده می شوندواز بین می روند. این گیاه درخاک های نرم وغنی نظیر آنچه دراطراف شهرسافرون والدِن4 دیده می شود رشد می کند. پیاز زعفران بین ماه های سپتامبر ونوامبر (تقریباً اواسط شهریور ماه تا اواسط آذرماه) گل می دهد.

این پیازنباید با پیاز پاییزی که پیاز حضرتی5 وگاهی هم زعفران چمنی خوانده شده است اشتباه گرفته شود.

____________________

1) Crocus Sativas 2) Styke 3) Hay Saffron

4) saffron Walden city – شهری است در70 کیلومتری شمال شرقی لندن درحوالی کمبریج، بر روی عرض جغرافیایی 52 درجه و1 دقیقه وطول 15 دقیقه از نصف النهار گرینویچ قرارگرفته است که درگذشته های نه چندان دور مرکز کشت زعفران در اروپا است وحتی نقش گل زعفران بر روی آرم مخصوص این شهر و در ودیوار موزه هایش نیز باقی است. 5) Colchicum

پیاز پاییزی درپاییز گل می دهد اما برگ های آن دربهار ظاهر می شود. این گل شش پرچم وسه میله دارد وحال آنکه پیاز زعفران سه پرچم ویک میله دارد که به سه کلاله منشعب می شود. پیاز زعفران مدت ها درنقاط مختلف دنیا از جمله سافرون والدن که روزگاری مرکز کشت وسیع زعفران بوده ، کشت می شده است. ولی هم اکنون عمده کشت تجاری آن به جشن هایی از ایران وکشوراسپانیا محدود شده است.

زعفران

بدون شک ، زعفران از ارزشمندترین رستنی های ایران است .طبق نظر قریب به اتفاق دانشمندان، منشأ زعفران از دانه های کوه الوند (همدان) می باشد. نخستین زعفران زارهای جهان در ایالت ماد (در نواحی همدان دماوندو بروجرد و کرمانشاه) دایر شد و سپس به نواحی ری، قم، اصفهان و برخی از مناطق ساحلی دریای خزر و همچنین ایالت پارس گسترش پیدا کرد. شپش کاشت زعفران در نواحی ماوراء النهر و خراسان معمول شده و سر انجام تولید زعفران مرغوب به میزان انبوه در قهستان و قاینات تمرکز یافته است.

تولید و تجارت این محصول همواره دردست ایرانیان بوده است. اکنون نیز استان خراسان بیشترین و مرغوب ترین زعفران جهان را تولید می کند، اگر چه در نواحی زعفران خیز گذشته ایران گذشته ایران نیز تلاش های موفقیت آمیزی در جهت تجدید زراعت این محصول آغاز شده است، که نویدگر آینده ی درخشان تری برای زعفران ایران در بازارهای جهانی نیز می باشد.

ایرانیان ضمن مسور زعفران به بسیاری از نقاط جهان باستان، خواص آن را به یونانی ها، روسی ها، چینی ها، و اقوام سامی از جمله عرب ها معرفی کردند و شیوه زراعت آن را در سده های اول تا چهارم هجری به امم اسلامی پیرامون مدیترانه آموختند. به طوری که نخستین زعفران زارها در این مناطق بوسیله ایرانیان تبعید شده توسط معاویه در نواحی شام دایر شد، سپس کاشت زعفران در شمال آفریقا واندلس (اسپانیای اسلامی) و مقلیه (سیسیل) رواج یافت و اقوام ایرانی همچون رستمیان و نبوطبری در آن مؤثر بودند.

مقدمه

یکی از عوامل مهم و اساسی در عدم توسعه کشاورزی در ایران، بویژه در مناطق خشک و نیمه خشک، کمبود آب و نزولات جوی است. لذا از دیرباز شاغلین در بخش کشاورزی این مناطق به کاشت و تولید گیاهانی می پرداخته اند که در عین کمی نیاز به آب از بازده اقتصادی مطلوبی نیز برخوردار باشند.

زعفران با نام علمی Crocus Satirus از جمله گیاهانی است که چندین قرن است در نواحی جنوبی خراسان و قسمتی از استان فارس کشت می شود. کاشت و تولید این محصول که در تجارت جهانی لقب گرانترین ادویه جهان را به خود اختصاص داده است از چند جنبه برای مناطق خشک و کم باران خراسان مرکزی و جنوبی اهمیت دارد. که مهمترین آنها عبارتند از:

الف- کمی نیاز به آب

زعفران از جمله معدود گیاهانی است که به مقدار آب کمی نیاز داشته و همین مقدار نیز در فصول پاییز و اوایل بهار که نیاز محصولات کشاورزی به آب حداقل قرار دارد، مصرف می شود و در اواخر بهار و تابستان که سایر گیاهان نیاز شدیدی به آب دارند، این گیاه هیچ نیازی به آن ندارد.

بنابراین با توجه به محدودیت منابع آب و کمبود بارندگی در مناطقی نظیر خراسان جنوبی و مرکزی، کشت و تولید این محصول دارای اهمیت می باشد.

ب- از نظر اجتماعی و سیاسی