روش تفسیری استاد سید علی اکبر قریشی ‹‹ احسن الحدیث ››

اختصاصی از کوشا فایل روش تفسیری استاد سید علی اکبر قریشی ‹‹ احسن الحدیث ›› دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

چکیده : 

در این پژوهش روش تفسیری استاد سید علی اکبر قریشی ‹‹ احسن الحدیث ›› مورد بررسی قرار گرفته و مطالب آن در مقدمه و سه فصل تنظیم گردیده است .

در مقدمه مطالبی در مورد تعریف موضوع ، بیان اهمیت موضوع ، پیشینة موضوع ، بیان روش تحقیق و . . . بیان شده است .

فصل اول :‌ کلیات

که شامل دو بخش است ، ابتدا زندگی نامه مؤلف براساس منابع موجود گزارش شده و در بخش دوم منابع مورد استناد مفسر و سپس توصیف از روش ‹‹ احسن الحدیث ›› ارائه گردیده است .

فصل دوم : از مبانی ، روش و گرایش های تفسیری سخن گفته ایم که اصلی ترین و محوری ترین فصل تحقیق است و شامل سه بخش می شود :‌

بخش اول مربوط به مبانی تفسیری احسن الحدیث است و ابتدا دو واژة ‹‹ تفسیر ›› و ‹‹تأویل ›› و مباحث پیرامون آن ، مورد بررسی قرار گرفته و به دیدگاه مفسر در این زمینه پرداخته شده است و سپس مبانی تفسیری احسن الحدیث نظیر حجیت ظواهر قرآن ، بواطن و وحیانی بودن الفاظ قرآن مطرح شده است .

در بخش دوم به روش تفسیری احسن الحدیث پرداخته شده است و با توجه به عمده ترین مستندات مورد تفسیر یعنی قرآن ، سنت و قواعد ادبی و زبانی و نحوه کار گیری این مستندات مورد ارزیابی قرار گرفته است .

در بخش سوم به گرایش تفسیری احسن الحدیث اختصاص دارد و مهمترین گرایش های مفسر همچون هدایتی و تربیتی ، علمی و اجتماعی به پژوهش نهاده شده است و بالاخره در فصل سوم عمده ترین مباحث علوم قرآنی در تفسیر احسن الحدیث مورد بررسی قرار گرفته که عبارتند از : اعجاز قرآن ، تحریف نا پذیری قرآن کریم ، محکم و متشابه و نسخ در قرآن .

فهرست مطالب :

مقدمه

فصل اول :‌ کلیات                                                                                                       

بخش اول

1- 1- 1 زندگی نامة مؤلف                                                                                              

1- 1- 2 اساتید                                                                                                              

1- 1- 3 آثار قرآن پژوهی قریشی                                                                                   

1- 1- 4 توصیف مختصر برخی آثار                                                                                

1 . الاخلاق و الآداب                                                                                                     

2 . المعجم المهروس لا لفاظ الصحیفه الکاملیه                                                                    

3 . خاندان وحی در زندگانی چهارده معصوم علیه السلام                                                    

بخش دوم

1- 2- 1 منابع تفسیر احسن الحدیث                                                                                  

1- 2- 1- 1 منابع تفسیری                                                                                               

1- 2- 1- 2  منابع حدیثی و روایی                                                                                   

1- 2- 1- 3 منابع لغوی                                                                                                             

1- 2- 2 توصیف مختصری از تفسیر احسن الحدیث                                                           

فصل دوم : مبانی ، روش و گرایش تفسیری احسن الحدیث

بخش اول : مبانی تفسیر

الف . تفسیر

1 . معنای لغوی تفسیر                                                                                                      

2 . معنای اصطلاحی تفسیر                                                                                               

3 . ضرورت تفسیر                                                                                                           

4 . تفسیر به رأی                                                                                                                         

ب . تأویل                                                                                                      

1 . معنای لغوی و اصطلاحی تأویل                                                                                                

2 . کاربرد و معنای تأویل                                                                                                             

3 . آیات تاویل و نظر مفسر احسن الحدیث 

4 . تفاوت تفسیر و تأویل                                                                                                  

2- 1 مبانی تفسیری احسن الحدیث                                                                                   

2- 1- 1 مجیت ظواهر قرآن                                                                                             

2- 1- 2 بواطن قرآن                                                                                                      

2- 1- 3 وحیانی بودن الفاظ قرآن                                                                                                 

بخش دوم

2- 2- روش تفسیری احسن الحدیث                                                                                  

2- 2- 1- استنادات به قرآن                                                                                             

الف . سیاق                                                                                                                    

ب . سیاق متشابه                                                                                                            

2- 2- 2استناد به روایات                                                                                                             

1 . روایات مورد استفاده در مصداق آیه                                                                             

2 . روایات مورد استفاده در استنباط حکم فقهی آیه                                                                        

3 . روایات مورد استفاده در تاویل آیات                                                                            

4 . روایات مورد استفاده در تفصیل و تبیین آیه                                                                   

2- 2- 3 قواعد ادبی- زبانی                                                                                             

2- 2- 3- 1  لغت                                                                                                          

2- 2- 3- 2 صرف و نحو                                                                                                            

2- 3 گرایش تفسیری احسن الحدیث                                                                                 

2- 3- 1 جهت گیری هدایتی- تربیتی                                                                               

2- 3- 2 جهت گیری علمی                                                                                            

2- 3- 3 جهت گیری اجتماعی                                                                                         

فصل سوم : مباحث علوم قرآنی در احسن الحدیث

3-1 حروف مقطعه در قرآن                                                                                              

3-1-1 تفسیرهای مختلف راجع به حروف مقطعه در قرآن                                                    

3-1-2 دیدگاه صاحب تفسیر احسن الحدیث راجع به حروف مقطعه در قرآن                         

3- 2 اعجاز قرآن                                                                                                           

3- 2- 1 اعجاز در لغت و اصطلاح                                                                                   

3- 2- 2 آیات تحدی                                                                                                     

3- 2- 3 صرفه در اعجاز قرآن                                                                                          

3- 2- 4 وجوه اعجاز قرآن                                                                                             

3- 2- 5 فصاحت و بلاغت                                                                                             

3- 2- 6 اخبار از غیب                                                                                                   

3- 2- 7 اعجاز در عدم اختلاف و هماهنگی در آیات قرآن                                                            

3- 3 تحریف نا پذیری قرآن کریم                                                                                   

3- 3- 1 مفهوم تحریف از دیدگاه لغویان                                                                           

3- 3- 2 تحریف در اصطلاح                                                                                           

3- 3- 3 تحریف دارای اقسامی است که ذیلا به آن اشاره می شود .                                      

3- 3- 4 دلایل و شواهد تحریف ناپذیری قرآن                                                                   

3- 3- 5 بررسی دیدگاه مفسر احسن الحدیث درباره تحریف ناپذیری قرآن در ذیل برخی آیات

3- 4 محکم و متشابه                                                                                                       

3-4-1 معنای لغوی احکام و تشابه                                                                                                

3- 4- 2 تعریف محکم و متشابه                                                                                        

3- 4-3 دیدگاه صاحب تفسیر احسن الحدیث راجع محکم و متشابه                                      

3- 4- 4 بررسی تفسیر چند نمونه از متشابهات در تفسیر احسن الحدیث .                                

3- 5 نسخ در قرآن                                                                                                          

3- 5- 1 معنای لغوی و اصطلاحی نسخ                                                                              

3- 5- 2 انواع نسخ                                                                                                          

3- 5- 2- 1 نسخ تلاوت بدون حکم                                                                                 

3- 5- 2- 2 نسخ حکم و تلاوت                                                                                      

3- 5- 2- 3 نسخ حکم بدون تلاوت                                                                                 

3- 5- 3 ابعاد نسخ از دیدگاه مفسر احسن الحدیث و ذکر نمونه هایی از آن                            

3- 5- 4 برخی از آیاتی که قریشی نسخ آنها را نپذیرفته است .                                             

3-6 جمع در قران                                                                                                           

3-6-1 موارد استعمال واژه جمع                                                                                       

3-6-2 ادله معتقدان به جمع آوری قرآن پس از رحلت پیامبر صلی اله علیه و آله                     

3-6-3 ادله معتقدان به جمع آوری قرآن قبل از رحلت پیامبر صلی اله علیه و آله                                  

3-6-4 جمع آوری قرآن توسط حضرت علی علیه السلام                                                     

3-6-5 دیدگاه صاحب احسن الحدیث راجع به جمع قرآن                                                   

3-6-6 جمع آوری قرآن در زمان ابوبکر به دست زید بن ثابت                                             

3-6-7 جمع آوری در زمان خلیفه سوم عثمان                                                                    

منابع عربی                                                                                                                     

منابع فارسی                                                                                                                   

چکیده انگلیسی 

دانلود پایان نامه بررسی روش تفسیری احسن الحدیث

اختصاصی از کوشا فایل دانلود پایان نامه بررسی روش تفسیری احسن الحدیث دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

فرمت فایل اصلی: .doc

تعداد صفحات:132

مقدمه

سنت الهی در همه زمان ها ، بر آن بوده که هر پیامبری را به زبان قومش مبعوث کند . لذا زبان قرآن ، همان زبان پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله یعنی زبان عربی است که مردم هم ، به همان زبان با یکدیگر سخن می گفته اند . خداوند متعال پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله را مفسر قرآن معرفی کرد . اصحاب پیامبر صلی الله علیه و آله که زبانشان عربی بود ، قرآن را می فهمیدند ، چرا که قرآن به زبان آنها نازل شده بود . اما با وجود این هم زبانی ، اختلاف نظرهای بسیاری داشتند که پس از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به مرور ظهور پیدا کرد . گاهی نیز اصحاب به برخی معانی دست نمی یافتند و به خود پیامبر صلی الله علیه و آله که اولین مفسر بود ، رجوع می کردند و پس از او نیز به اصحاب برجسته ای چون حضرت علی علیه السلام ، ابن عباس ، ابن مسعود و . . . مراجعه می کردند به همین دلیل ، از همان زمان به پیدایش ‹‹ علم تفسیر ›› منجر شد . از این رو علم تفسیر قرآن یکی از مهم ترین علومی است که دچار تحولات گوناگون شده است . تا جایی که پس از خود تفسیر ، مفسرین به بررسی مبانی و روش های تفسیری ، مفسرین پرداخته اند ، زیرا در میان مباحث علوم قرآنی ، بحث از روش های تفسیری جایگاه خاصی به خود اختصاص داده است و پیدایش شیوه های مختلف تفسیری و به کار گیری مبانی گوناگون در تفسیر قرآن کریم ، زمینه طرح این بحث ضروری را در علوم قرآنی به وجود آورده است . با توجه به اهمیت موضوع روش های مفسران و جایگاه ویژه ای که در میان مباحث علوم قرآنی به خود اختصاص داده است ، در این رساله به تبیین روش تفسیری ‹‹ تفسیر احسن الحدیث › از مؤلف معاصر ‹‹ سید علی اکبر قریشی ›› پرداخته ایم . با مراجعه ای که به پایگاه های اطلاع رسانی و منابع مختلف شد ، در مورد این تفسیر کار جدی صورت نگرفته است . تنها در برخی از کتاب ها و مجلة حوزه به معرفی این تفسیر پرداخته شده است و به عنوان نمونه به مواردی از آن اشاره می شود :

المفسرون و حیاتهم و منهجهم محمد علی ایازی ، نگاهی به قرآن قریشی ، سیر تطور تفاسیر شیعه محمد علی ایازی ، دانشنامه قرآن بهاء الدین خرمشاهی ، آشنایی با قرآن پژوهان ایران حسن پیری . روش تحقیق در این پژوهش به شیوه کتابخانه ای است و در قم بیشترین بهره را از کتابخانه تخصصی مرکز فرهنگ و معارف قرآن بردم اما با کمال تأسف و با این همه اهمیت ، تلاش های در خور توجهی در جهت معرفی و بازشناسی این روشها به چشم نمی خورد . این تفسیر گران سنگ را به هدف تبیین مبانی ، روش و گرایش های تفسیری مفسر ، و نیز بررسی مباحث علوم قرآنی آن برگزیدیم . امید است خداوند منان ، این بنده حقیر را مورد هدایت و رحمت قرار دهد .

            و الله المستعان

تفسیر احسن الحدیث

کتابی است ساده و روان با جهت گیری هدایتی و تربیتی که مخاطب آن توده مردم می باشد و نگارش آن در سطح قرار گرفته تا قرآن در سطح عموم مردم مورد فهم قرار گیرد و مردم با آگاهی از تعالیم انسان ساز قرآن به سوی عمل گام پیش نهند این تفسیر کل قرآن را به ترتیب از سوره حمد تا ناس را در بر دارد . 2

2 . قاموس قرآن

این کتاب به شرح واژه ها و لغات قرآن کریم پرداخته و در نوع خود از بهترین آثار در لغت پژوهی الفاظ قرآن است . مؤلف آن را در سال 1349 ش شروع و در سال 1354 به اتمام رسانده است .

قاموس قرآن در واقع دایره المعارفی است برای قرآن مجید که تمام کلمات قرآن را به ترتیب الفباء توضیح داده و به اقوال لغت شناسان و روایات معصومین (ع) توجه نموده و بیش از ده بار به چاپ رسیده است . قرآن کریم با حذف مکررات و مشتقات حدود 1860 کلمه است ، در این کتاب هم کلمات فوق یکی یکی بررسی شده ، آیات آنها و مقداری از روایات و اقوال دانشمندان در تفسیر آیات بیان شده است . مثلا شما اگر کلمه وحی را در نظر بگیرید خواهید دید که دربارة ‹‹ وحی ›› چند صفحه سخن گفته : وحی انبیاء ، وحی برای بشر ، وحی موجودات زنده و وحی موجودات مادی ... ذکر شده است . و تألیف این کتاب حدود 5 سال طول کشیده است . 1

3- نگاهی به قرآن

مؤلف در این کتاب به بررسی پاره ای از مباحث علوم قرآنی پرداخته و در آن اطلاعات سودمندی دربارة قرآن شناسی ارائه داده است و در این کتاب از قبیل واژه قرآن به چه معناست ؟ قرآن چند آیه دارد ؟ سوره های مکی و مدنی قرآن کدامند ؟ در این کتاب 7 موضوع از موضوعات قرآنی نظیر وحی در قرآن ، تثلیث در قرآن ، محکمات و متشابهات سحر و معجزه ، خلقت در شش روز ، حروف مقطعه و نظایر آن توضیح داده شده است . برخی مباحث آن جنبة کلامی دارد مثل بحث پیرامون بلاء ، مراد از امامت چیست ؟ شبهة اکل و مأکول و برخی جنبة علمی دارد مثل زنبور عسل ، هدهد ، و مورچگان و برخی جواب شبهات آیات مشکل است مثل بحث پیرامون آیه لیس بظلام للعبید لاخوف علیهم و لا هم یحزنون و برخی دیگر دربارة اعلام و کلمات و حقایق و معارف دیگر قرآنی است 2 .

چکیده

در این پژوهش روش تفسیری استاد سید علی اکبر قریشی ‹‹ احسن الحدیث ›› مورد بررسی قرار گرفته و مطالب آن در مقدمه و سه فصل تنظیم گردیده است .

در مقدمه مطالبی در مورد تعریف موضوع ، بیان اهمیت موضوع ، پیشینة موضوع ، بیان روش تحقیق و . . . بیان شده است .

فصل اول :‌ کلیات

که شامل دو بخش است ، ابتدا زندگی نامه مؤلف براساس منابع موجود گزارش شده و در بخش دوم منابع مورد استناد مفسر و سپس توصیف از روش ‹‹ احسن الحدیث ›› ارائه گردیده است .

فصل دوم :

از مبانی ، روش و گرایش های تفسیری سخن گفته ایم که اصلی ترین و محوری ترین فصل تحقیق است و شامل سه بخش می شود :‌

بخش اول مربوط به مبانی تفسیری احسن الحدیث است و ابتدا دو واژة ‹‹ تفسیر ›› و ‹‹تأویل ›› و مباحث پیرامون آن ، مورد بررسی قرار گرفته و به دیدگاه مفسر در این زمینه پرداخته شده است و سپس مبانی تفسیری احسن الحدیث نظیر حجیت ظواهر قرآن ، بواطن و وحیانی بودن الفاظ قرآن مطرح شده است .

در بخش دوم به روش تفسیری احسن الحدیث پرداخته شده است و با توجه به عمده ترین مستندات مورد تفسیر یعنی قرآن ، سنت و قواعد ادبی و زبانی و نحوه کار گیری این مستندات مورد ارزیابی قرار گرفته است .

در بخش سوم به گرایش تفسیری احسن الحدیث اختصاص دارد و مهمترین گرایش های مفسر همچون هدایتی و تربیتی ، علمی و اجتماعی به پژوهش نهاده شده است و بالاخره در فصل سوم عمده ترین مباحث علوم قرآنی در تفسیر احسن الحدیث مورد بررسی قرار گرفته که عبارتند از : اعجاز قرآن ، تحریف نا پذیری قرآن کریم ، محکم و متشابه و نسخ در قرآن .

فهرست مطالب

مقدمه 

فصل اول :‌ کلیات

بخش اول

1- 1- 1 زندگی نامة مؤلف

1- 1- 2  اساتید              

1- 1- 3   آثار قرآن پژوهی قریشی   

1- 1- 4  توصیف مختصر برخی آثار  

1 .  الاخلاق و الآداب        

2 . المعجم المهروس لا لفاظ الصحیفه الکاملیه         

3 . خاندان  وحی در زندگانی چهارده معصوم علیه السلام

بخش دوم

1- 2- 1  منابع تفسیر احسن الحدیث

1- 2- 1- 1  منابع تفسیری                        

1- 2- 1- 2   منابع حدیثی و روایی  

1- 2- 1- 3   منابع لغوی    

1- 2- 2  توصیف مختصری از تفسیر احسن الحدیث

فصل دوم :  مبانی ، روش و گرایش تفسیری احسن الحدیث

بخش اول :  مبانی تفسیر

الف .  تفسیر

1 . معنای لغوی تفسیر     

2 . معنای اصطلاحی تفسیر          

3 . ضرورت تفسیر                        

4 . تفسیر به رأی                                    

ب .  تأویل                                                                                                         

1 . معنای لغوی و اصطلاحی تأویل                          

2 . کاربرد و معنای تأویل                            

3. آیات تاویل و نظر مفسر احسن الحدیث                             

4 . تفاوت تفسیر و تأویل                                                   

2- 1  مبانی تفسیری احسن الحدیث          

2- 1- 1 مجیت ظواهر قرآن                         

2- 1- 2  بواطن قرآن                                             

2- 1- 3 وحیانی بودن الفاظ قرآن                             

بخش دوم

2- 2- روش تفسیری احسن الحدیث                                   

2- 2- 1- استنادات به قرآن                                    

الف . سیاق                                                       

ب .  سیاق متشابه                                             

2- 2- 2استناد به روایات    

1 . روایات مورد استفاده در مصداق آیه     

2 . روایات مورد استفاده در استنباط حکم فقهی آیه   

3 . روایات مورد استفاده در تاویل آیات      

4 . روایات مورد استفاده در تفصیل و تبیین آیه  

2- 2- 3  قواعد ادبی- زبانی  

2- 2- 3- 1   لغت 

2- 2- 3- 2 صرف و نحو  

2- 3 گرایش تفسیری احسن الحدیث 

2- 3- 1  جهت گیری هدایتی- تربیتی   

2- 3- 2  جهت گیری علمی  

2- 3- 3 جهت گیری اجتماعی

فصل سوم :  مباحث علوم قرآنی در احسن الحدیث

3-1 حروف مقطعه در قرآن 

3-1-1 تفسیرهای مختلف راجع به حروف مقطعه در قرآن

3-1-2 دیدگاه صاحب تفسیر احسن الحدیث راجع به حروف مقطعه در قرآن

3- 2  اعجاز قرآن  

3- 2- 1  اعجاز در لغت و اصطلاح

3- 2- 2 آیات تحدی          

3- 2- 3 صرفه در اعجاز قرآن                       

3- 2- 4  وجوه اعجاز قرآن

3- 2- 5  فصاحت و بلاغت

3- 2- 6   اخبار از غیب 

3- 2- 7  اعجاز در عدم اختلاف و هماهنگی در آیات قرآن   

3- 3  تحریف نا پذیری قرآن کریم

3- 3- 1 مفهوم تحریف از دیدگاه لغویان 

3- 3- 2 تحریف در اصطلاح

3- 3- 3 تحریف دارای اقسامی است که ذیلا به آن اشاره می شود

3- 3- 4 دلایل و شواهد تحریف ناپذیری قرآن

3- 3- 5 بررسی دیدگاه مفسر احسن الحدیث درباره تحریف ناپذیری قرآن در ذیل برخی آیات

3- 4 محکم و متشابه

3-4-1 معنای لغوی احکام و تشابه  

3- 4- 2 تعریف محکم و متشابه

3- 4-3 دیدگاه صاحب تفسیر احسن الحدیث راجع محکم و متشابه  

3- 4- 4 بررسی تفسیر چند نمونه از متشابهات در تفسیر احسن الحدیث

3- 5 نسخ در قرآن 

3- 5- 1 معنای لغوی و اصطلاحی نسخ 

3- 5- 2 انواع نسخ  

3- 5- 2- 1 نسخ تلاوت بدون حکم 

3- 5- 2- 2 نسخ حکم و تلاوت

3- 5- 2- 3 نسخ حکم بدون تلاوت 

3- 5- 3 ابعاد نسخ از دیدگاه مفسر احسن الحدیث و ذکر نمونه هایی از آن    

3- 5- 4 برخی از آیاتی که قریشی نسخ آنها را نپذیرفته است .

3-6 جمع در قران  

3-6-1 موارد استعمال واژه جمع    

3-6-2 ادله معتقدان به جمع آوری قرآن پس از رحلت پیامبر صلی اله علیه و آله

3-6-3 ادله معتقدان به جمع آوری قرآن قبل از رحلت پیامبر صلی اله علیه و آله   

3-6-4 جمع آوری قرآن توسط حضرت علی علیه السلام 

3-6-5 دیدگاه صاحب احسن الحدیث راجع به جمع قرآن 

3-6-6 جمع آوری قرآن در زمان ابوبکر به دست زید بن ثابت

3-6-7 جمع آوری در زمان خلیفه سوم عثمان   

منابع عربی 

منابع فارسی   

چکیده انگلیسی

دانلود پایان نامه بررسی روش تفسیری احسن الحدیث

اختصاصی از کوشا فایل دانلود پایان نامه بررسی روش تفسیری احسن الحدیث دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .

سنت الهی در همه زمان ها ، بر آن بوده که هر پیامبری  را به زبان قومش مبعوث کند . لذا زبان قرآن ، همان زبان پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله یعنی زبان عربی است که مردم هم ، به همان زبان با یکدیگر سخن می گفته اند . خداوند متعال پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله را مفسر قرآن معرفی کرد . اصحاب پیامبر صلی الله علیه و آله که زبانشان عربی بود ، قرآن را می فهمیدند ، چرا که قرآن به زبان آنها نازل شده بود . اما با وجود این هم زبانی ، اختلاف نظرهای بسیاری داشتند که پس از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به مرور ظهور پیدا کرد . گاهی نیز اصحاب به برخی معانی دست نمی یافتند و به خود پیامبر صلی الله علیه و آله که اولین مفسر بود ، رجوع می کردند و پس از او نیز به اصحاب برجسته ای چون حضرت علی علیه السلام ، ابن عباس ، ابن مسعود و . . . مراجعه می کردند به همین دلیل ، از همان زمان به پیدایش ‹‹  علم تفسیر ›› منجر شد . از این رو علم تفسیر قرآن یکی از مهم ترین علومی است که دچار تحولات گوناگون شده است . تا جایی که پس از خود تفسیر ، مفسرین به بررسی مبانی و روش های تفسیری ، مفسرین پرداخته اند ، زیرا در میان مباحث علوم قرآنی ، بحث از روش های تفسیری جایگاه خاصی به خود اختصاص داده است و پیدایش شیوه های مختلف تفسیری و به کار گیری مبانی گوناگون در تفسیر قرآن کریم ، زمینه طرح این بحث ضروری را در علوم قرآنی به وجود آورده است . با توجه به اهمیت موضوع روش های مفسران و جایگاه ویژه ای که در میان مباحث علوم قرآنی به خود اختصاص داده است ، در این رساله به تبیین روش تفسیری ‹‹  تفسیر احسن الحدیث › از مؤلف معاصر ‹‹  سید علی اکبر قریشی ›› پرداخته ایم . با مراجعه ای که به پایگاه های اطلاع رسانی و منابع مختلف شد ، در مورد این تفسیر کار جدی صورت نگرفته است . تنها در برخی از کتاب ها و مجلة حوزه به معرفی این تفسیر پرداخته شده است و به عنوان نمونه به مواردی از آن اشاره می شود : 

المفسرون و حیاتهم و منهجهم محمد علی ایازی ، نگاهی به قرآن قریشی ، سیر تطور تفاسیر شیعه محمد علی ایازی ، دانشنامه قرآن بهاء الدین خرمشاهی ، آشنایی با قرآن پژوهان ایران حسن پیری . روش تحقیق در این پژوهش به شیوه کتابخانه ای است و در قم  بیشترین بهره را از کتابخانه تخصصی مرکز فرهنگ و معارف قرآن بردم اما با کمال تأسف و با این همه اهمیت ، تلاش های در خور توجهی در جهت معرفی و بازشناسی این روشها به چشم نمی خورد . این تفسیر گران سنگ را به هدف تبیین مبانی ، روش و گرایش های تفسیری مفسر ، و نیز بررسی مباحث علوم قرآنی آن برگزیدیم . امید است خداوند منان ، این بنده حقیر را مورد هدایت و رحمت قرار دهد .

فصل اول :‌ کلیات 1
بخش اول
1- 1- 1 زندگی نامة مؤلف 4
1- 1- 2  اساتید 5
1- 1- 3   آثار قرآن پژوهی قریشی 5
1- 1- 4  توصیف مختصر برخی آثار 6
1 .  الاخلاق و الآداب 6
2 . المعجم المهروس لا لفاظ الصحیفه الکاملیه 7
3 . خاندان  وحی در زندگانی چهارده معصوم علیه السلام 7
بخش دوم
1- 2- 1  منابع تفسیر احسن الحدیث 8
1- 2- 1- 1  منابع تفسیری 8
1- 2- 1- 2   منابع حدیثی و روایی 16
1- 2- 1- 3   منابع لغوی 16
1- 2- 2  توصیف مختصری از تفسیر احسن الحدیث 17
فصل دوم :  مبانی ، روش و گرایش تفسیری احسن الحدیث
بخش اول :  مبانی تفسیر
الف .  تفسیر
1 . معنای لغوی تفسیر 19
2 . معنای اصطلاحی تفسیر 20
3 . ضرورت تفسیر 21
4 . تفسیر به رأی 22
ب .  تأویل
1 . معنای لغوی و اصطلاحی تأویل 23
2 . کاربرد و معنای تأویل 24
3. آیات تاویل و نظر مفسر احسن الحدیث 24
4 . تفاوت تفسیر و تأویل 26
2- 1  مبانی تفسیری احسن الحدیث 28
2- 1- 1 مجیت ظواهر قرآن 28
2- 1- 2  بواطن قرآن 32
2- 1- 3 وحیانی بودن الفاظ قرآن 34
بخش دوم
2- 2- روش تفسیری احسن الحدیث 35
2- 2- 1- استنادات به قرآن 36
الف . سیاق 37
ب .  سیاق متشابه 38
2- 2- 2استناد به روایات 40
1 . روایات مورد استفاده در مصداق آیه 40
2 . روایات مورد استفاده در استنباط حکم فقهی آیه 41
3 . روایات مورد استفاده در تاویل آیات41
4 . روایات مورد استفاده در تفصیل و تبیین آیه42
2- 2- 3  قواعد ادبی- زبانی 43
2- 2- 3- 1   لغت 43
2- 2- 3- 2 صرف و نحو 44
2- 3 گرایش تفسیری احسن الحدیث 47
2- 3- 1  جهت گیری هدایتی- تربیتی 48
2- 3- 2  جهت گیری علمی 51
2- 3- 3 جهت گیری اجتماعی 53
فصل سوم :  مباحث علوم قرآنی در احسن الحدیث
3-1 حروف مقطعه در قرآن58
3-1-1 تفسیرهای مختلف راجع به حروف مقطعه در قرآن60
3-1-2 دیدگاه صاحب تفسیر احسن الحدیث راجع به حروف مقطعه در قرآن62
3- 2  اعجاز قرآن 65
3- 2- 1  اعجاز در لغت و اصطلاح 65
3- 2- 2 آیات تحدی 65
3- 2- 3 صرفه در اعجاز قرآن 67
3- 2- 4  وجوه اعجاز قرآن 70
3- 2- 5  فصاحت و بلاغت 70
3- 2- 6   اخبار از غیب 71
3- 2- 7  اعجاز در عدم اختلاف و هماهنگی در آیات قرآن 73
3- 3  تحریف نا پذیری قرآن کریم 74
3- 3- 1 مفهوم تحریف از دیدگاه لغویان 74
3- 3- 2 تحریف در اصطلاح 75
3- 3- 3 تحریف دارای اقسامی است که ذیلا به آن اشاره می شود . 75
3- 3- 4 دلایل و شواهد تحریف ناپذیری قرآن 77
3- 3- 5 بررسی دیدگاه مفسر احسن الحدیث درباره تحریف ناپذیری قرآن در ذیل برخی آیات . 79
3- 4 محکم و متشابه 80
3-4-1 معنای لغوی احکام و تشابه 81
3- 4- 2 تعریف محکم و متشابه 81
3- 4-3 دیدگاه صاحب تفسیر احسن الحدیث راجع محکم و متشابه 82
3- 4- 4 بررسی تفسیر چند نمونه از متشابهات در تفسیر احسن الحدیث . 84
3- 5 نسخ در قرآن 85
3- 5- 1 معنای لغوی و اصطلاحی نسخ 86
3- 5- 2 انواع نسخ 87
3- 5- 2- 1 نسخ تلاوت بدون حکم 87
3- 5- 2- 2 نسخ حکم و تلاوت 87
3- 5- 2- 3 نسخ حکم بدون تلاوت 88
3- 5- 3 ابعاد نسخ از دیدگاه مفسر احسن الحدیث و ذکر نمونه هایی از آن 88
3- 5- 4 برخی از آیاتی که قریشی نسخ آنها را نپذیرفته است . 90
3-6 جمع در قران92
3-6-1 موارد استعمال واژه جمع92
3-6-2 ادله معتقدان به جمع آوری قرآن پس از رحلت پیامبر صلی اله علیه و آله93
3-6-3 ادله معتقدان به جمع آوری قرآن قبل از رحلت پیامبر صلی اله علیه و آله96
3-6-4 جمع آوری قرآن توسط حضرت علی علیه السلام99
3-6-5 دیدگاه صاحب احسن الحدیث راجع به جمع قرآن100
3-6-6 جمع آوری قرآن در زمان ابوبکر به دست زید بن ثابت103
3-6-7 جمع آوری در زمان خلیفه سوم عثمان105
منابع عربی 116
منابع فارسی 117
چکیده انگلیسی 120

شامل 131 صفحه فایل word