لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 3
لف و نشر (Epanodos)
«لف » در لغت به معنای پیچیدن و تا کردن است و «نشر» به معنای باز کردن و گستردن. در اصطلاح بدیع، لف و نشر عبارت از این است که یک یا چند واژه در قسمتی از سخن (عموماً مصراع، یا بیت) ذکر می‌شود و در قسمت بعدی (مصراع یا بیت بعدی) واژگان مربوط به آنها آورده می‌شود، به نحوی که می‌توان دو به دو این واژه‌ها را به هم مربوط کرد. به کلماتی که ابتدا ذکر می‌شود لف، و کلماتی که به آنها مربوط می‌شود، نشر می‌گویند؛ برای مثال:
فغان زجغد جنگل و مُرغوای او که تا ابد بریده باد نای او
بریده باد نای او تا ابد گسسته و شکسته، پروپای او (بهار)
در بیت دوم لف و نشر به کار رفته به این ترتیب که: واژۀ «گسسته» در مصرع دوم آمده و واژۀ مربوط به آن یعنی «پر» با فاصله ذکر شده؛ همینطور «شکسته» که واژۀ مربوط به آن «پای» است. در این صنعت تلاشی که ذهن خواننده یا شنونده برای یافتن ارتباط بین کلمات می‌کند، باعث لذت ذوقی او می‌شود. لف و نشر به دو نوع مرتب و مشوش تقسیم می‌شود. منظور از لف و نشر مرتب این است که کلمات مربوط به هم در بیت یا مصراع به ترتیب ذکر می‌شوند؛ مثل مثالی که از بهار آوردیم؛ پر و پای به ترتیب به گسسته و شکسته مربوط می‌شوند.مثال دیگر برای لف و نشر مرتب بیت زیر است:
ای نور چشم مستان در عین انتظارم چنگی حزین و جامی، بنواز یا بگردان
لف 1 لف 2 نشر1 نشر2
در بیت بالا به همان ترتیب که کلمات لف آمده است، نشر ها نیز به همان ترتیب ذکر لف ها، بیان شده اند.
اما در لف و نشر مشوش، نظم و ترتیبی در ارتباط لف و نشرها وجود ندارد و چنانکه از اسمش پیداست، کلمات بدون ترتیب به هم مربوط می‌شوند؛مثل:
گر دهدت روزگار دست و زبان زینهار هر چه بدانی مگوی، هر چه توانی مکن!
لف1 لف2 نشر 2 نشر 1
در بیت ذکر شده ابتدا « دست» وپس از آن «زبان» آمده است، در حالی که نشر و توضیح مربوط به این واژه ها،از این ترتیب پیروی نکرده و ابتدا توضیح مربوط به زبان بیان شده و پس از آن توضیح مربوط به دست ذکر شده است.
مثال دیگر:
ای که با زلف و رخ یار گذاری شب و روز فرصتت باد که خوش صبحی و شامی داری
لف1 لف2 نشر2 نشر1
در این بیت علاوه بر تشبیه (تشبیه زلف به شب (در سیاهی) و رخ معشوق دردرخشندگی به صبح) واژگان زلف و رخ از طریق لف و نشر مشوش به هم مربوط شده‌اند.
منابع:
1- شمسا، سیروس؛ نگاهی تازه به بدیع، تهران، فردوس، 1375، چاپ هشتم، ص 115.
2- میرصادقی (ذوالقدر)، میمنت؛ واژه نامه هنر شاعری، تهران، کتاب مهناز، چاپ سوم، ص 365.
3- همایی، جلال الدین؛ فنون و صناعات ادبی، تهران، نیما، 1380، چاپ هجدهم، ص 279.
مقاله درباره لف و نشر
