کوشا فایل
کوشا فایل بانک فایل ایران ، دانلود فایل و پروژهکوشا فایل
کوشا فایل بانک فایل ایران ، دانلود فایل و پروژهپایا ن نامه بررسی بیوگرافی خاندان ابی وقاص و نقش آنها در تحولات مهم تاریخ اسلام در مقاطع مختلف
اختصاصی از کوشا فایل پایا ن نامه بررسی بیوگرافی خاندان ابی وقاص و نقش آنها در تحولات مهم تاریخ اسلام در مقاطع مختلف دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .
تعداد صفحات :95
طرح تحقیق
1ـ طرح موضوع
یکی از دوران‌های حساس تاریخ جهان، عصر بعثت و نبوت آخرین پیامبر خدا حضرت محمد بن عبدالله (ص) است. مردی که توانست انسان هایی را پرورش داده، بر روند تاریخ تأثیر گذارد و مسیر آن راتغییر دهد. در راستا بررسی زندگانی برخی از این کارگزاران و همراهان خواندنی و قابل بررسی‌است که از میان آنها سعد ابی وقّاص، فرزندش عمربن سعد و پسر برادرش هاشم بن عتبه ابن‌ابی وقّاص هستند که زندگی پرفراز و نشیبی دارند. از آنجایی که پدر در زمان رسول خدا(ص) از مسلمانان اولیه بوده و یکی از اصحاب بشمار می‌رود و پس ازرحلت آن حضرت تغییراتی هر چند به مرور در این خانواده بوجود آمده تا جایی که فرزندش‌عمربن سعد فرمانده سپاهی است که امام حسین(ع) نوه همان پیامبر(ص) را با وضع‌فجیعی به شهادت می‌رسانند اما از سوئی دیگر و پسربرادرش هاشم که از پدری کافر بوده از شیعیان‌مخلص علی (ع) می‌شود. پژوهش حاضر بررسی فراز و فرودهای این خانواده درتحولات قرن اول هجری است.
2ـ اهمیت موضوع و علت انتخاب آن
بررسی بیوگرافی خاندان ابی وقاص که در تحولات مهم تاریخ اسلام و مقاطع مختلف آن نقش ایفا نمودند باعث شده است که برای فهم این تحولات پژوهشی ترتیب داده شده و ضمن بررسی بیوگرافی این خاندان و نقش و جایگاه آنان را در تاریخ اسلام مشخص شود.
3ـ سابقه‌ی پژوهش
با توجه به دوره زندگانی این اشخاص که با صدر اسلام همزمان است در منابع‌اصلی تاریخ اسلام به صورت پراکنده مطالبی یاد می‌شود و پژوهش هایی صورت گرفته اما به نظر می‌رسد تاکنون به طور مستقل این موضوع با چنین طرح سوالی مورد تحقیق و بررسی قرار نگرفته‌است. به همین علت تلاش می‌شود این پژوهش با استفاده از منابع اصلی و بررسی پژوهش‌‌های پراکنده‌ی که موجود است، سعی شده که به این سوال پاسخ داده شود.
4ـ سؤال اصلی پژوهش
به طور قطع همه صحابه و کارگزاران بزرگ رسول خدا(ص) یکسان نبوده‌اند بلکه برخی از آنها تأثیرات و نقش مثبت و احیاناًبعضی از آنها نیز نقش منفی ایفا نموده‌اند. در این پژوهش سوال اصلی این است:
نقش خاندان ابی وقّاص در تحولات سیاسی، اجتماعی تاریخ اسلام چه بوده است؟
5ـ فرضیه پژوهش فرضیه اصلی:
این خاندان با دارا بودن روحیة نظامی در یکی از بزرگترین صحنه‌های نظامی تاریخ اسلام یعنی قادسیه راه ورود فیزیکی اعراب و اندیشه اسلامی را در شرق کشور گشود. پس از فتوحات در شرق سرزمین‌های خلافت به نوعی دوری از نظامی‌گری روی آورد، با این همه همواره در مسایل مهم تأثیرگذار بوده، خصوصاً در روی کار آمدن خلیفه سوم و همچنین در خلافت علی (ع) که خود را کنار کشیده، با آن حضرت همراهی نکردند و نسل دوم این خاندان نقش متفاوتی را ایفا نمودند یکی همراه علی (ع) و یکی قاتل فرزند آن حضرت و در زمرة آل ابی‌سفیان درآمد.
فرضیه رقیب: سعد و خانواده وی از خاندان مهم نبوده و در جریان خلافت علی(ع) زمانه مشحون فتنه بوده و سعد کار خبطی انجام نداده و کناره‌گیری از خلیفه کار خطایی نبوده است.
6ـ مفاهیم و متغیرها الف) مفاهیم
خاندان ابی وقّاص: منظور سعدبن ابی وقّاص و پسرش عمربن سعد ابی وقّاص و پسر برادر سعدیعنی هاشم بن عتبه ابن ابی وقّاص است.
حیات سیاسی نظامی: زندگانی سیاسی سعدابی وقّاص، هاشم بن عتبه و عمر بن سعد وهمچنین سمت‌های نظامی که این افراد به آن دست یافتند.
تحولات تاریخ اسلام منظور قرن اول هجری قمری است.
ب) متغیرها
متغیر مستقل:
حیات سیاسی نظامی خانواده ابی وقّاص
متغیر وابسته:
تأثیرات این خانواده در تحولات نظامی سیاسی جامعه‌ی قرن اول هجری قمری.
7ـ سوالات فرعی
1) خاندان ابی وقّاص از چه طائفه‌ای بودند و نسبتشان با پیامبر(ص)؟
2)چگونگی اسلام آوردن سعد ابی وقّاص و چگونگی زندگانی وی در زمان رسول خدا(ص)؟
3) چگونگی دست یابی به مقامات نظامی و سیاسی؟
4) اعتقادات آنان پس از رحلت پیامبر(ص)؟
5) زندگی آنان در زمان خلفای سه گانه؟
6) زندگی و حیات سیاسی آنان در زمان خلافت امیرالمؤمنین(ع)؟
7) زندگی و حیات سیاسی آنان پس از شهادت امیرالمؤمنین(ع)؟
8) چگونگی ورود عمربن سعد به واقعه‌ی کربلا؟
9) عاقبت زندگانی سعدابی وقّاص؟
10) عاقبت زندگانی هاشم بن عتبه بن ابی وقّاص؟
11) عاقبت زندگانی عمر بن سعد؟
8ـ مفروضات تحقیق
1) براساس نقل منابع و پژوهش‌ها سعد ابی وقّاص از صحابه پیامبر(ص) و مسلمانان اولیه است.
2) در زندگانی سعد بن ابی وقّاص فراز و فرود وجود دارد.
3) هاشم بن عتبه یکی از شیعیان علی (ع) بوده و در جنگ صفین به شهادت رسید.
4) عمربن سعد از طرف عبیداله بن زیاد فرمانده‌ی لشگری است که به جنگ با امام‌حسین (ع) پرداخت و نتیجه آن به شهادت رسیدن امام (ع) و یارانش در عاشورای سال 61 هجری بود.
9ـ روش پژوهش
روش این پژوهش تاریخی است که با بررسی و نقد وقایع به توصیف و تحلیل موضوع می‌پردازد و بصورت کتابخانه‌ای می‌باشد.
10ـ سازماندهی پژوهش
این پژوهش به بررسی نقش سیاسی، نظامی خاندان ابی وقّاص می‌پردازد. در مقدمه‌به طرح تحقیق و معرفی و نقد منابع پرداخته می‌شود و در فصل مقدماتی به بیان کلیات و مفاهیم نظری که همان تبیین نقش شخصیت در تاریخ باشد، اشاره خواهد شد.
این پژوهش علاوه بر مقدمه و فصل مقدماتی دو بخش مستقل نیز دارد، که در بخش اول به زندگانی ونقش سعد بن ابی وقّاص خواهد پرداخت که نسل اول این خانواده است و آن نیز چند فصل‌دارد. فصل اول زندگانی وی در دوران مکه، فصل دوم زندگی و نقش وی در دوران مدینه وفصل سوم سعد در دوران خلفای راشدین و فصل چهارم نیز به عزلت گزینی سعد اشاره‌خواهد شد، و ضمن این فصول نقش هائی که وی در دوره‌های مختلف ایفا نموده است، آشکار خواهد شد.
در بخش دوم به زندگانی و نقش نسل دومی‌های این خاندان یعنی هاشم بن عتبه بن ابی‌وقّاص و عمربن سعد بن ابی وقّاص پرداخته خواهد شد. در این بخش، که دو فصل دارد و طی‌چند گفتار حیات سیاسی نظامی و نقش آنان روشن می‌شود.
و نیز طی این دو بخش خبط و خطاهای این خاندان و نیز نقش مثبتی که در تاریخ اسلام ایفا نمودند بیان می‌شود و در پایان جمع بندی ارائه خواهد شد.
معرفی و نقد منابع
در این قسمت از پژوهش به معرفی و نقد کوتاه چند منبع و مولف آنان پرداخته شده است، که استفاده عمده از آنها صورت گرفته و نظم آن نیز به ترتیب تاریخ وفات مولف می‌باشد.
1ـ ابن اسحق؛ سیره النبی (ص) (متوفی ـ 151 ه)
اصل این اثر مربوط می‌شود به ابن اسحق که در سال 151 هجری در گذشته است این اثر مشتمل بر اخبار زندگانی پیامبر(ص) درمکه، هجرت، مدینه و جنگها و احوال آن حضرت‌و یارانش در این دوره می‌باشد. ابن هشام که متوفی سال 218 هـ. ق می‌باشد، این کتاب را تهذیب نموده و آن را با یک واسطه که زیاد بن عبدالله البکائی باشد نقل می‌کند و آن را سیره رسول الله(ص) نام نهاده است.
عبدالملک بن هشام که در واقع یکی از راویان طبقه دوم سیره ابن اسحق است، به زعم خوداخبار و اشعاری که ارتباطی با حیات پیامبر(ص) نداشت را حذف نموده است. نکته جالب‌توجه اینکه اخبار مربوط به امام علی بن ابی طالب(ع) نیز حذف شده است.[1]
کتابی که مورد استفاده در این پایان نامه قرار گرفته است دو مجلد فارسی آن است که بدست رفیع‌الدین اسحق بن‌محمد همدانی قاضی ابرقوه در قرن هفتم به فارسی برگردانده شده و توسط‌اصغر محمودی تحقیق و انتشار یافته است.
2ـ واقدی؛ مغازی (متوفی 207ه)
محمد بن عمر بن واقد معروف به واقدی مورخ معروفی است که حدود بیست اثر درتاریخ اسلام اعم از مغازی، سیره و طبقات را به او نسبت داده‌اند.
گویا کتاب مغازی جزئی از کتاب بزرگ وی یعنی کتاب التاریخ و المبعث والمغازی‌باشد واقدی دست به تحقیق مفصلی راجع به مغازی پیامبر(ص) زده است و با رفتن به مناطقی که در آنها نبرد صورت گرفته بود، آن مکانها را از نزدیک مشاهده نموده است.[2] و با توجه به اخبار و روایات موجود، به بررسی غزوات و سرایای پیامبر(ص) پرداخته است.
از آنجائی که کتاب وی در بردارنده مطالب نقادانه دربارة جنگهای پیامبر(ص) است و سعد نیز یکی از افراد نظامی بوده و در این جنگها حضورداشت، مطالب این کتاب در این تحقیق به کرات مورد استفاده قرار گرفته و در مقایسه با دیگر کتب، تخصصی‌تر به نظر می‌رسد.
دراین کتاب ابتدا با اشاره به سرایای رسول خدا (ص) به تفصیل به بحث درباره غزوات، خاصه بدر، احد و خندق و فتح‌مکه و حنین پرداخته است. این کتاب توسط دکتر محمود مهدوی دامغانی در سه جلد به فارسی ترجمه و منتشر شده است.
3ـ نصر بن مزاحم منقری؛ وقعه الصّفین (متوفی.212ه)
این کتاب یکی از تک نگاریهایی است که توسط نصربن مزاحم نگاشته شده وبصورت اختصاصی به جنگ صفین پرداخته است. در این کتاب به زمینه‌های جنگ، اصل ماجرای‌جنگ و رایزنی‌ها و داستان حکمیّت و پیامدهای آن و موضع اصحاب پیامبر(ص) در این‌رابطه اشاره شده است، خصوصاً نقش فعال هاشم بن عتبه و موضع سعدبن ابی وقّاص درآن کاملاً پرداخته شده است و میتوان از عمربن سعد هم که به سراغ پدر رفته، تا او راترغیب به ورود به ماجرا کند، ردّپائی یافت. البته در سلسله روات این کتاب عمربن سعدنامی است که غیر از عمربن سعد بن ابی وقّاص است و آن شخص عمربن سعد بن ابی‌الصید است.
این کتاب توسط عبدالسلام محمد هارون تصحیح و شرح شده است و آقای پرویز اتابکی‌آن را ترجمه نموده و تحت عنوان پیکار صفین چاپ شده است.
4ـ محمد بن سعد کاتب واقدی؛ طبقات الکبری (متوفی 230ه)
این کتاب به سبک حدیثی تدوین شده است وی در این کتاب ابتدا به سیره پیامبر(ص) اشاره کرده و پس از آن به صحابه پرداخته و آن را در پنج طبقه دسته بندی نموده است و از آنجائیکه‌سعد بن ابی وقّاص و خانواده وی از جمله کسانی بودند که از روزهای نخستین مطرح هستند بصورت وافی به آنها اشاره شده است و ما نیز در موضوعات مختلف در ارتباط با عملکرد سعد از این کتاب بهره بردیم.
این کتاب نیز توسط مهدوی دامغانی ترجمه و انتشارات فرهنگ و اندیشه آنرا به چاپ رساند.
5ـ ابن اعثم کوفی؛ الفتوح(متوفی نیمه اول قرن چهارم)
این کتاب در دو بخش تنظیم شده است. در بخش اول به دوره‌خلافت ابوبکر و عمر و عثمان می‌پردازد و فتوحات این دوره مثل فتوحات ایران و نبرد قادسیه و فتح آن مناطق به سرداری سعد و نقش هاشم بن عتبه در این نبرد را شرح میدهد[3] و در بخش دوم به آغاز خلافت علی (ع) تا شهادت‌امام حسین (ع) در واقعه عاشورای سال 61 هجری اشاره می‌کند[4] و به وقایعی چون قتل‌عثمان و خلافت علی (ع) و جنگهای این دوره اشاره کامل دارد و به کرّات در این پژوهش مورد استفاده قرار گرفت، این کتاب توسط محمد بن‌احمد مستوفی هروی از محققان قرن ششم ه. ق. ترجمه و توسط طباطبائی مجد تصحیح وانتشارات علمی فرهنگی آنرا چاپ نموده است.
6ـ ابوحنیفه احمدبن داوود دینوری؛ اخبار الطّوال (متوفی. 282 ه)
این کتاب از کهن‌ترین تاریخنامه‌های عمومی است که ضمن بیان روابط ایرانیان و اعراب به‌جنگ‌های قادسیه و نهاوند و نیز به جریان بیعت با علی (ع) و جنگهای این دوره وضمن آن نقش هاشم بن عتبه و شهادت وی اشاره دارد.
این کتاب نیز توسط احمد مهدوی دامغانی به فارسی برگردانده وتوسط نشر نی منتشر شده است.
7ـ تاریخ یعقوبی (متوفی. 284 ه)
یکی دیگر از کتابهای عمومی تاریخ یعقوبی در دو جلد است، در جلد اول این کتاب عمدتا به تاریخ جهان پرداخته است. در جلد دوم به اخبار، احوال و روزگار رسول خدا(ص) و خلفا اشاره‌دارد. نکته قابل توجه گرایش‌های شیعی او می‌باشد، چرا که ضمن بیان تاریخ خلفای‌راشدین و اموی و عباسی مطالبی نیز درباره ائمه(ع) دارد و به ماجرای صلح امام حسن(ع)، واقعه کربلای امام حسین (ع)، ذکر احوال و سیرت امامان شیعه پرداخته است و بااحترام از آنها یاد می‌کند و در این پژوهش به‌صورت عمومی در قسمت‌های مختلف از آن استفاده شد.
این کتاب توسط مرحوم ابراهیم آیتی به فارسی ترجمه و توسط انتشارات علمی و فرهنگی‌به چاپ رسیده است. یعقوبی کتاب دیگری دارد به نام «البلدان» که شهرهاست و در این پژوهش برای تبیین تاریخ بنای کوفه و بصره و محله‌های آن از این کتاب نیز استفاده شده است.
8ـ محمدبن جریر طبری؛ تاریخ الرسل والملوک (متوفی. 310 ه)
طبری، مورخ، محدث، فقیه و مفسر بزرگ جهان اسلام است. کتاب تاریخ وی‌بصورت سالشمار اسلامی نگاشته شده است. گویا وی منابع فراوانی را در اختیار داشت و از آنها استفاده کافی برده است. اگرچه در این کتاب اخبار متناقض فراوان یافت می‌شود اما با کتابهای دیگری که وجود دارد و معاصر وی می‌باشند میتوان تاریخ را بازسازی و بازنویسی نمود و خود وی نیز پاسخ چنین اشکالی را داده و متذکر شده که برای حفظ امانت آنچه را شنیده یا خوانده عیناً ذکر می‌کند و داوری را بر عهده پژوهشگر نهاده است.[5] در مورد واقعه عاشورای سال 61 نیزعین کتاب مقتل ابی مخنف را ذکر کرده که یکی از منابع مهم واقعه کربلاست.[6] شیوه وی به صورت حدیث است. این اثر از منابع مهمی است که درباره غزوات دورة رسول خدا(ص)، فتوحات زمان خلفاء و نبرد قادسیه و نیز جنگ صفین و واقعة کربلا در این تحقیق بهره برده شده است.
این کتاب ترجمه‌های گوناگون دارد. در این تحقیق هم از اصل نسخه عربی استفاده شد، و هم از نسخه ترجمه ابوالقاسم پاینده. این کتاب در قرن هفتم توسط ابن اثیر پالایش شد چراکه منبع مهم ابن اثیر تا اواخر قرن سوم تاریخ طبری بوده است و یک ترجمه منسوب به بلعمی وجود دارد به‌نام «تاریخ‌نامه» که در این تحقیق از آن کتاب نیز استفاده برده شده است.
9ـ علی بن الحسین مسعودی؛ مروج الذهب (متوفی.346 ه)
کتاب مروج الذهب مسعودی از دیگر کتب گران‌سنگ است که در این تحقیق مورد استفاده قرار گرفته‌است. در زمان وی دانش تاریخ، رشد قابل ملاحظه‌ای نموده و خود وی نیز گامهائی در این‌زمینه برداشت. درباره وقایع مهمی مثل بعثت، هجرت و جنگهای پیامبر(ص) و فتوح زمان خلفا بطور گذرا رد می‌شود و بیشتر به‌احوال و مسائل غیر نظامی می‌پردازد و به وقایع دوره خلفا، ماجرای شوری وبیعت با علی (ع) پرداخته است که نیز به کرّات در موضوعات مختلف از آن بهره بردیم.
کتاب دیگری که از وی بجای مانده «التنبیه و الاشراف» است که کتاب «مروج الذهب» را کامل‌می‌کند. حدود چهل اثر را به وی نسبت می‌دهند.[7] کتاب مروج الذهب در دو جلد و التنبیه والاشراف در یک جلد ترجمه و توسط انتشارات علمی و فرهنگی‌به چاپ رسیده است.
10ـ ابن قتیبه مروزی دینوری؛ «الامامه و السیاسه» (متوفی. 276ه)
وی از مورخان اهل سنت قرن سوم است و کتاب امامت و سیاست به وی منسوب است.[8] دراین کتاب به تشکیل شورای شش نفره توسط عمر، بیعت با عثمان، غائله کشته شدن عثمان‌و بیعت با علی (ع) و خودداری از بیعت توسط سعد و دوستانش برخورد می‌شود، این اثر در اصل تاریخ خلفاست که با بحث از جانشینی ابوبکر آغاز شده و تا کشته شدن امین عباسی ادامه پیدا می‌کند.
این کتاب توسط سید ناصر طباطبائی ترجمه و انتشارات ققنوس آنرا چاپ نموده است.
11ـ بلاذری؛ انساب الاشراف (متوفی.279 ه)
احمدبن یحیی بلاذری نسب‌شناس بزرگ قرن سوم کتابی درباره تاریخ و انساب، تیره‌های عرب و مشاهیر آنها تا روزگار خودش به نام «انساب‌‌‌الاشراف» تنظیم نمود و در آن به شرح حال اشراف و خاندانهای عرب از جمله به خاندان ابی وقّاص که یکی از تیره‌های بنی زهره هستند نیز به طور مفصل پرداخته شده است.
کتاب دیگر وی «فتوح البلدان» است که در مورد فتوحات نیز به آن مراجعه شده است. این‌کتاب درباره سیر فتح شهرها در قرون نخست اسلام می‌باشد.
دو ترجمه از کتاب فتوح وجود دارد که یکی از آنها ترجمه بخش ایران است که به قلم‌آذرتاش آذرنوش می‌باشد .
12ـ ابن ابی الحدید؛ شرح نهج البلاغه، (متوفی. 665 ه)
عزالدین عبدالحمید بن هبه اله بغدادی که معروف به ابن ابی الحدید می‌باشد، از شعرا وادبای معتزلی و ازنزدیکان ابن العلقمی وزیر معروف مستعصم بالله آخرین خلیفه عباسی بود. اثر مشهور خود، یعنی شرح نهج البلاغه را به نام وی تالیف کرد که ضمن آن نهج البلاغه علی (ع) را شرح نمود.[9] مطالب مورد استفاده ما در این پژوهش از این کتاب‌بیشتر مربوط به شرح خطبه شقشقیه می‌باشد. که به‌طور مفصل به مسأله شورا پرداخته و موضع‌گیری سعد را مشخص می‌کند. این کتاب ترجمه کامل ندارد ولی دکترمحمود مهدوی دامغانی ترجمه خطب تاریخی آن را به عهده گرفته و به نام جلوه‌های تاریخ در نهج‌البلاغه به چاپ رسانده است.
غیر از این کتب که در 12 شماره گذشت، کتابهای اصلی زیادی مورد استفاده قرار گرفته است از جمله اسد الغابه فی معرفه الصحابه ابن اثیر، الاصابه فی تمییزالصحابه ابن حجر، سفینه البحار قمی، الکامل فی‌التاریخ ابن اثیر، مقدمه ابن خلدون، اعیان الشیعه محسن امین النصب و النواصب محسن‌المعلم، الزام النواصب ابن صلاح بحرانی و کتب روائی اهل سنت و جماعت و کتب روائی شیعه مثل اصول کافی کلینی و ارشاد شیخ مفید که معرفی و نقد به اختصار آنها نیز، به طول‌می‌انجامید و به همین خاطر از معرفی تفصیلی آنها صرف نظر نموده و در آخر آنها را فهرست خواهیم نمود.
[1] سجادی، سید صادق و عالم زاده، هادی، تاریخ نگاری در اسلام، تهران، انتشارات سمت، چاپ اول، 1375 ص 110.
[2] جعفریان، رسول، منابع تاریخ اسلام، قم، انتشارات انصاریان، چاپ اول، 1376، ص 77.
[3] ابن اعثم کوفی، الفتوح، ترجمه مستوفی هروی، انتشارات علمی فرهنگی، چاپ سوم، تهران، صص 160-152.
[4] همان ، صص 918-916.
[5] سجادی، عالم زاده، پیشین، ص 119.
[6] جعفریان، رسول، پیشین، ص 163.
[7] مسعودی، علی بن الحسین، مروج الذهب، ترجمه ابوالقاسم پاینده، جلد اول، انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ ششم، تهران، 1378، ص 11.
[8] جعفریان، رسول، پیشین، ص 140.
[9] بیات، عزیزاله، شناسائی منابع و مأخذ، تهران، انتشارات امیرکبیر، چاپ اول، 1377 ، ص 95
پایان نامه نقش ارزشیابی در نظام پرداخت کارکنان دولت
اختصاصی از کوشا فایل پایان نامه نقش ارزشیابی در نظام پرداخت کارکنان دولت دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .
تعداد صفحات :150
فهرست مطالب
عنوان صفحه
مقدمه 1
فصل اول : جایگاه نظام ارزشیابی عملکرد وپاداش دراسلام
بخش اول – مبانی ارزشیابی ازدیدگاه قرآن 10
مبحث اول- فلسفه خلقت وضرورت ارزشیابی درنظام آفرینش 10
مبحث دوم- مصادیق ارزشها وضد ارزشهای ذاتی انسان از نظر قرآن 15
بخش دوم – معیارها وروشهای ارزشیابی ازدیدگاه اسلام 17
مبحث اول- معیارا یمان توأم باعمل صالح 17
مبحث دوم-معیار تقوا 19
مبحث سوم - معیار عدالت 23
مبحث چهارم – روشهای ارزشیابی در قرآن 32
بخش سوم – انگیزش وجبران خدمات در اسلام 36
مبحث اول- نظریه انگیزش دراسلام 36
مبحث دوم- پاداش وامتیازات درقرآن 42
مبحث سوم- نظام پرداخت ازدیدگاه اسلام 45
بخش دوم-نظام ارزشیابی عملکردکارکنان دولت:
میحث اول- اصول ومعیارهای ارزشیابی عملکردکارکنان
مبحث دوم –روشهای ارزشیابی عملکرد کارکنان
مبحث سوم- قابل دفاع بودن ارزشیابی عملکرد وحق اعتراض کارکنان دولت
عنوان صفحه
فصل دوم– جایگاه نظام ارزشیابی عملکرد درحقوق ایران
بخش اول – مبانی قانونی ارزشیابی 52
مبحث اول- مبانی ارزشیابی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران 52
مبحث دوم – مبانی ارزشیابی درقوانین موضوعه ایران 55
بخش دوم-نظام ارزشیابی عملکردکارکنان دولت 64
میحث اول- اصول ومعیارهای ارزشیابی عملکردکارکنان 65
مبحث دوم –روشهای ارزشیابی عملکرد کارکنان 71
مبحث سوم - قابل دفاع بودن ارزشیابی عملکرد وحق اعتراض کارکنان دولت 76
فصل سوم - نقش متقابل ارزشیابی عملکرد ونظام پرداخت
کارکنان دولت
بخش اول: نظام پرداخت مبتنی بر عملکرد وشایستگی کارکنان 85
مبحث اول- طرح های پرداخت مبتنی برعملکرد 86
مبحث دوم- آثار مثبت و منفی پرداختهای مبتنی بر ارزیابی عملکرد 88
مبحث سوم- افزایش حقوق مبتنی بر شایستگی 91
بخش دوم: نظام پرداخت کارآمد ونقش آن درکارائی 95
مبحث اول- عوامل انگیزشی نظام پرداخت کارآمد 95
مبحث دوم: پاداش و نقش آن در افزایش کارایی 101
عنوان صفحه
بخش سوم: رابطه نظامهای پرداخت حقوق بابهره وری وتحولات نظام پرداخت
کارکنان دولت 107
مبحث اول-تاریخچه وتحولات نظام پرداخت کارکنان دولت 107 مبحث دوم- تفاوت نظام هماهنگ پرداخت بانظام حقوق ومزایای قبلی 114
مبحث سوم- دلایل ناکارآمدی قانون نظام هماهنگ پرداخت کارکنان دولت 116
نتیجه گیری و پیشنهاد 120
منابع ومآخذ 125
بخش ا ول – مبانی ارزشیابی از نظر قرآن :
مبحث اول – فلسفه خلقت و ضرورت ارزشیابی در نظام آفرینش :
آیات قران کریم در رابطه با نظام آفرینش دو دسته اند :
دسته ای از آیات در راستای تبیین فلسفه و اهداف خلقت آمده و دسته ای دیگر ضرورت و نیاز به یک ارزیابی دقیق و حساب شده در نظام هستی را بیان می دارد .
الف – فلسفه خلقت : قرآن کریم در بیان فلسفه و هدف از خلقت و نظام آفرینش ، چنین استدلال می کند"ما آسمانها و زمین و آنچه بین آنهاست باطل و بازیچه خلق نکرده ایم"[1]
بلکه آنها را به حق و در وقت معین آفریدیم و همچنین در آیات دیگری تاکید نموده است " خلق آسمانها و زمین مرگ و زندگی برای این بوده است که شما انسانها را بیازماید کدامیک بهتر عمل می کنید" [2] .
بنابراین نظام آفرینش هدفمند است و از مفهوم این آیات استنباط می شود خالق هستی هدف مهمی در نظر دارد و آن انجام آزمایش و امتحان انسانها و در واقع ارزشیابی اعمال و کردار آنان می باشد . علامه طباطبایی صاحب تفسیر المیزان می گوید : جمله " لیبلونکم ایکم احسن عملا " بیانگر هدف از خلقت موت و حیات است و کلمه بلاء مصدر لیبلونکم به معنای امتحان است .[3]
سفیان بن عیینه از امام صادق (ع) روایت کرده که در ذیل آیه " لیبلونکم ایکم احسن عملا " فرموده اند : منظور این نیست که معلوم کند کدامیک بیشتر عمل می کنید ، بلکه منظور این است که معلوم کند عمل شما کدامیک صواب تر و درست تر است و درستی عمل به خشیت از خداوند و نیت صادقانه است ، آگاه و هوشیار باشید که ارزش عمل به همان نیت است .[4]
ابو قتاده نقل مکند: من از رسول خدا (ص) از جمله " ایکم احسن عملا " پرسیدم ، فرمود : منظور این است که کدامیک از شما عقل بهتری دارید . آنگاه فرمود : عقل آن کس از شما کاملتر است که خوفش از خدا بیشتر باشد .[5]
در آیه شریفه " الذی خلق الموت و الحیوه لیبلوکم ایکم احسن عملا " [6] به هدف آفرینش مرگ و حیات انسان که از شوؤن مالکیت و حاکمیت خداست اشاره کرده می فرماید : او کسی است که حیات و مرگ را آفریده تا شما را بیازماید که کدامیک بهتر عمل می کنید .
منظور از آزمایش خداوند نوعی پرورش است به این معنی که انسانها را به میدان عمل می کشد تا ورزیده و آزموده و پاک شوند تا لایق قرب خدا شوند . با توجه به اینکه هدف خلقت آزمایش " حسن عمل " بوده نه کثرت عمل به نظر می رسد دلیل بر این است که اسلام به کیفیت اهمیت میدهد نه کمیت.
در حدیثی از امام جعفر صادق (ع) در تفسیر آیه مذکور نقل است که منظور این نسیت کدامیک بیشتر عمل می کنید ، بلکه منظور این است کدامیک صحیح ترعمل می کنید و عمل صحیح آن است که توام با خداپرستی و نیت پاک باشد.[7]
ب- ضرورت ارزشیابی : اما دسته ای از آیات که در باب ضرورت ارزیابی انسانها به ویژه مؤمنین نازل شده است :
1 - احسب الناس ان یترکو ا ان یقولو ء امنا و هم لا یفتنون [8] آیا مردم چنین پنداشتند که به صرف اینکه گفتند ما ایمان آورده ایم رهایشان کنند و هیچ امتحان و آزمایش نمی شوند ؟ استفهام در این آیه ، استفهام انکاری است یعنی هرگز چنین نیست که مردم گمان کنند به صرف اینکه بگویند ایمان آورده ایم متعرضشان نمی شوند بلکه به بلاها و مصیبت ها آزمایش می شوند ، آزمایش که آنچه در نهان دارند از صدق و کذب آشکار شود.
علامه طباطبایی در تفسیر این آیه می نویسد : ابن ابی حاتم از شعبی روایت کرده که این آیه درباره مردمی از مکه نازل شد که اقرار به اسلام آورده بودند و اصحاب رسول خدا (ص) از مدینه به ایشان نامه نوشتند که آیه ای در باب هجرت نازل شده که حکم آن هیچ اقرارو اسلامی از شما پذیرفته نمی شود مگر وقتی که هجرت هم بکنید ، پس آن عده با عهد و اختیار خود به مدینه آمدند ولی مشرکین تعقیبشان کرده و به مکه برگرداندند ، پس این آیه درباره ایشان نازل شد [9].
در اصول کافی حدیثی درباره تفسیر این آیه نقل شده [10] : " یفتنون کما یفتن الذهب ، ثم قال یخلصون کما یخلص الذهب " , یعنی آزمایش می شوند همانگونه که طلا در کوره آزمایش می شود و خالص می شوند ، همانگونه که فشار آتش ناخالصیهای طلا را از بین می برد و آن را خالص می کند.
برخی از مفسرین گفته اند : معنای کلمه یفتنون این است که مردم از جان و مالشان دچار بلا و امتحان می گردند و این معنا از امام صادق (ع) نیز روایت شده است [11]
و لقد فتنا الذین من قبلهم فلیعلمن الله الذین صدقوا و لیعلمن الکاذبین" [12]
ما امتهایی را پیش از اینان به امتحان و آزمایش آوردیم تا خدا دروغگویان و راستگویان را کاملا معلوم کند . بنظر می رسد این آیه دقیقاً در پاسخ به سؤال مطرح شده در آیه قبل است که می پرسد آیا مردم گمان کرده اند به صرف اینکه بگویند ایمان آورده ایم رها می شوند و مورد آزمایش و امتحان قرار نمی گیرند ؟
از مجموع آیاتی که در مبا حث مربوط به فلسفه و ضرورت ارزشیابی مورد بررسی قرار گرفت قطعیت و حتمی بودن آزمایش و امتحان امتها در همه زمانها (گذشته ، حال و آینده) را در برمی گیرد.مفسرین می گویند : " عالم میدان آزمایش بزرگی است برای بشریت ، و هدف این آزمون رسیدن به حسن عمل مفهومش تکامل و معرفت و اخلاص نیت و انجام هر کار خیر است " [13]
حال این سؤال پیش می آید که خداوند متعال این آزمون را چگونه برگزار می کند؟ به عبارت دیگر مصادیق امتحان الهی کدامند ؟
در قرآن کریم آیات متعددی در خصوص چگونگی و کیفیت امتحان و آزمایش انسانها وارد شده است :
1 – " و لنبلونکم بشیء من الخوف و الجوع و نقص من اموال و الانفس و الثمرات و بشر الصابرین " [14] و البته شما را به سختیهامانند ترس و گرسنگی و نقصان در اموال و جانهایتان و آفات زراعت و میوه ها آزمایش می کنیم بشارت باد بر صابران .
2 – " لتبلون فی اموالکم و انفسکم ...." [15] البته شما را به مال و جان آزمایش خواهند کرد 3 – " و نبلوکم بالشر و الخیر فتنه...." [16] ما شما را به بد و نیک مبتلا کرده و می آزمائیم......
4 – " یا ایها الذین آمنوا لیبلونکم الله بشی من الصید .... " [17] ای اهل ایمان خدا شما را به چیزی از صید و شکار می آزماید.
آیا منظور و هدف خداوند متعال از بیان اینکه شما انسانها بواسطه نقص در اموال و جان و ترس و گرسنگی و سایر بلایا اعم از خیر و شر می آزمائیم این بوده که مجهولی را کشف و معلوم کند یقینا چنین نیست چون او علیم به ذات الصدور است و بر همه چیز عالم آگاه و احاطه کامل دارد پس امتحان الهی معنی و مفهوم دیگری هم دارد و آن از قوه به فعل آوردن و تکمیل (به کمال رساندن انسان ) است . " امتحان انسان به بلایا و شداید به معنی این است که بوسیله اینها هر کسی را به کمالی که لایق آن است می رساند . فلسفه شداید و بلایا فقط سنجش وزن و درجه و کمیت نیست بلکه زیاد کردن وزن و بالا بردن درجه و ارتقاء است“[18]
دلیل دیگر امتحان انسانها به شداید و بلایا از باب لطف و رحمت الهی است در احادیث آمده که خداوند شداید و بلایا را متوجه کسانی می کند که مورد لطف و رحمت خاصه او هستند " ان الله اذا احب عبدا غته بالبلاء غتا " [19]
امام علی (ع) در این باره می فرماید : " ولکن الله یختبر عباده, بانواع الشدائد و یتعبد هم بانواع المجاهد و یبتلیهم بضروب المکاره اخراجا للتکبر من قلوبهم و اسکانا للتذلل فی نفوسهم و لیجعل ذلک ابوابا فتحا الی فضله و اسبابا ذللا لعفوه”[20]
خداوند متعال همواره , بندگان خود را به انواع شداید مواجهه می کند و اقسام کوششها و مجاهدتها جلوی پای آنها می گذارذ , تکالیفی گوناگون برخلاف طبع آسایش طلب آنها برآنان مقرر می دارد تا غرور و تکبر از دلشان بیرون رود و نفوسشان عادت کند به عبودیت خدا و این وسیله ای است برای اینکه درهای فضل ورحمت و عنایت پروردگار به سوی آنها گشوده شود .
بنابراین همه امتحانات در نظام ارزشیابی الهی هدفمند بوده و برای رشد و ارتقای معنوی و کمال انسانیت انسان می باشد .
مبحث دوم- ارزشها و ضد ارزشها ی ذاتی انسان از نظر قرآن :
از نظر قرآن انسان موجودی گرامی و از کرامت ذاتی برخوردار است " و لقد کرمنا بنی آدم " [21]، برگزیده خداوند است ." ان الله اصطفی آدم...." [22] و خلیفه و جانشین او در زمین است ." انی جاعل فی الارض خلیفه " [23] دارای اختیار و حق انتخاب است . " انا هدیناه السبیل اما شاکرا و اما کفورا" [24] انسان از نظر مقام و منزلت معنوی حتی بالاتر از فرشتگان قرار گرفته تا آنجایی که خدا به فرشتگانش امر کرد آدم را سجده کنند." واذ قلنا للملائکه اسجدوا الادم فسجدوا..." [25]
اما علیرغم خصوصیات و ویژگیهای ارزشی مذکور که ماهیت انسان را نسبت به سایر مخلوقات و موجودات زنده ممتاز می نماید ، در آیات متعددی صفات و خصیصه های نکوهیده ای نیز از انسان بیان شده که با ماهیت ارزشی او در تضاد است بطوریکه در نظام ارزشیابی الهی سقوط و انحطاط انسان بسیار پایین تر از سطح حیوانات بیان شده است آیه شریفه " اولئک کالانعام بل هم اضل " [26] در همین باب است.
از جمله صفات نکوهیده اینکه : بسیار ستمگر و نادان است ." و حملها الانسان انه کان ظلوما جهولا " [27] ، نسبت به پروردگارش ناسپاس است . " ان الانسان لربه لکنود " [28] ، سرکش و طغیانگر است " کلا ان الانسان لیطفی" [29] عجول است . " وکان الانسان عجولا" [30] ، حریص آفریده شده ." ان الانسان خلق هلوعا" [31] ضعیف آفریده شده . " و خلق الانسان ضعیفا " [32] ، و همواره در زیانکاری و خسران قرار دارد . " ان الانسان لفی خسر" [33]
بنا به تعریفی که قرآن کریم از ماهیت و خلقت انسان ارائه می دهد , انسان موجودی است دو بعدی با سرشتی متضاد (ملکوتی و حیوانی ) و در عین حال دارای عقل و اختیار است , لذا مختار است و می تواند با استفاده از عقل و تدبیر نفس مطمئنه رذایل را کنار زده و با کسب فضایل ارزشی مانند علم , ایمان و عمل صالح , تقوا و عبودیت در صراط مستقیم حرکت کند که یقینا در اینصورت به کمالات و جایگاه حقیقی خویش یعنی خلیفه الله صعود خواهد کرد و یا کفر ورزد , و به وسوسه شیطان و نفس اماره رذایل جهل عصیان و طغیان , حرص و طمع و شهوات حیوانی را اختیار نموده و راه ضلالت طی نماید ناگریز به جایگاهی پست تر از حیوانات " اسفل السافلین " سقوط خواهد کرد .
اما اینکه آیا انسان یک موجود دو سرشتی است یا نه ؟ برخی معتقد ند که " این مدح و ذم از آن جهت نیست که انسان موجود دو سرشتی است نیمی از سرشتش ستودنی و نیمی دیگر نکوهیدنی است بلکه نظر قرآن به این است که انسان همه کمالات را بالقوه دارد و باید آنها را به فعلیت برساند و این خود اوست که باید سازنده و معمار خویشتن باشد و سرنوشت نهایی خویش را تعیین کند " [34] و آیه شریفه " ان الله لا یغیرما بقوم حتی یغیرواما بانفسهم " [35] در تاکید همین نظریه است.
بخش دوم : معیارهای ارزشیابی :
مبحث اول– ایمان توأم با عمل صالح:
ایمان در لغت به معنی " تصدیق کردن و گرویدن " و در اصطلاح فقه به معنی اعتقاد به قلب و اقرار به زبان و عمل به اندامها و اظهار فروتنی و قبول شریعت است .[36]
واژه ایمان 45 بار در قرآن تکرار شده و بیشتر به مفهوم اعتقاد به خدا و رسول خدا و آنچه از سوی خدا نازل شده و اعتقاد و یقین به روز قیامت آمده است. از دیدگاه قرآن ایمان , معیار و ملاک بسیار مهم و با ارزشی است بطوریکه در حدود 60 آیه ایمان توام با عمل صالح ذکر شده و هرجا اجر و پاداشی برای عمل صالح پبش بینی شده ایمان نیز به عنوان شرط لازم و مقدم بر لفظ عمل آمده است.
سیاق آیات مربوط به ایمان و عمل صالح بگونه ای است که می توان گفت خداوند متعال جایگاه ارزشی ایمان را شرط اول قبولی اعمال انسان قرار داده است . به عبارت دیگر هر عمل شایسته و نیکویی که توام با ایمان بوده باشد نزد خدا ارزش دارد و معیار اساسی برای احراز شایستگی و خلوص نیت عملکردها ملاک مهم برخورداری از امتیازات و پاداشهایی است که برای هرعمل صالح از سوی خداوند متعال وعده و تضمین شده است . " وعد الله الذین آمنوا و عملو الصالحات لهم مغفره و اجر عظیم " [37]
علامه طباطبایی در تفسیر آیه 19 سوره توبه می گوید : " وزن و ارزش عمل به زنده بودن آن و داشتن روح ایمان است و اما عمل بی ایمان که لاشه ای بی روح است از نظر دین هیچ وزن و ارزشی ندارد پس مؤمنین نباید صرف ظاهر , اعمال را معتبر شمرده و آن را ملاک فضیلت و قرب خدای تعالی بدانند." [38]
قرآن کریم در تبیین میزان اثر گذاری و نقش ایمان توام با عمل صالح در پذیرش توبه می فرماید : " و انی لغفار لمن تاب و آمن و عمل صالحا ثم اهتدی " [39] و از آنجا خدا توبه کنندگان را دوست دارد . " ان الله یحب التوابین " [40] امتیاز دیگری نیز برای این گروه در نظر گرفته و اعلام می دارد گناهانشان را به حسنات تبدیل خواهد کرد. [41]بلکه فراتر از آن ممکن است بواسطه ایمان و عمل صالح بعد از توبه جزو رستگاران قرار گیرند . " فاما من تاب و آمن و عمل صالحا فعسی ان یکون من المفلحین" [42]
قرآن چگونه معیارهای ایمان را درباره مؤمنین مورد سنجش و ارزیابی قرار می دهد ؟
اصولا معیارها و شاخصه های ارزشیابی باید قابل اندازه گیری باشند و حال اینکه معیاری مثل ایمان که یک مفهوم معنوی است این شائبه را متبادر به ذهن می نماید که ملاک تشخیص ایمان بین افراد مؤمن و غیر مؤمن چیست و چه شیوه ای برای سنجش این معیار در قرآن ارائه شده است؟
15- ماخلقنا السماء و الارض و ما بینهما باطلا(آیه 27 سوره ص ) ماخلقنا السموات و الارض و مابینهما لاعبین (آیه 38 سوره الدخان)
16- هو الذی خلق اسموات و الارض فی سته ایام ...لیبلونکم ایکم احسن عملا(سوره هود آیه 9)
17- موسوی همدانی سیدمحمدباقر. ترجمه تفسیر المیزان – جلد 19 صفحه 585 و 583 – دفترانتشارات اسلامی. تهران1382
18- موسوی همدانی .سید محمدباقر. همان منبع .صفحه 595
19 - همان منبع به نقل از مجمع البیان
20- آیه 2 سوره ملک
21 - جمعی ازاساتید زیرنظرمکارم شیرازی .تفسیر نمونه جلد24 صفحه 316 دارالکتاب.قم1369
22– آیه 2 سوره عنکبوت
23- موسوی همدانی، .سید محمدباقر،.منبع پیشین، جلد 16 ، صفحه 161
24-- جمعی ازاساتید زینظرمکارم شیرازی ، .منبع پیشین، جلد 16 ، صفحه 206
25- موسوی همدانی، .سید محمدباقر، منبع پیشین،ص162
26-آیه 3سوره عنکبوت
27- جمعی ازاساتید زینظرمکارم شیرازی ،ناصر، منبع پیشین، جلد 24، صفه 216.
[14] - آیه 155 سوره بقره
[15] - آیه 186 سوره آل عمران
[16] - آیه 35 سوره انبیاء
[17] - آیه 94 سوره مائده
[18] - مطهری ، مرتضی ، بیست گفتار، صفحه 209 ،انتشارات صدرا ، قم 1369
[19] - کلینی،محمدبن یعقوب ،اصول کافی، جلد 2 ، صفحه 253 ،دارالکتب الاسلامیه، تهران.1365 .
[20] -- آیتی،عبدالحمید ترجمه نهج البلاغه، خطبه 234، ص576 تا579،دفترنشرفرهنگ اسلامی،.تهران 1379
[21] - آیه 70 سوره اسراء
[22] - آیه 33 سوره آل عمران
[23] - آیه 30 سوره بقره
[24] - آیه 3 سوره انسان
[25] - آیه 34 سوره بقره و 11 اعراف
[26] - آیه 179 سوره اعراف
[27] - آیه 72 سوره احزاب
[28] - آیه 6 سوره والعادیات
[29] - آیه 6 سوره علق
[30] - آیه 11 سوره اسراء
[31] - آیه 19 سوره معارج
[32] - آیه 28 سوره نساء
[33] - آیه 2 سوره العصر
[34] - مطهری . مرتضی . کتاب انسان در قرآن. صفحه 14 . انتشارات صدرا قم 1377
[35] - آیه 11 سوره رعد
[36] - طبیبان .سید محمد. فرهنگ لاروس جلد اول ص 406. انتشارات امیر کبیر.تهران 1373
51– آیه 9 سوره مائده
52- موسوی همدانی.سیدمحمدباقر.منبع پیشین. جلد 9 . صفحه 270
[39] - آیه 82 سوره طه
[40] - آیه 222 سوره بقره
[41] - آیه 70 سوره فرقان
[42] - آیه 67 سوره قصص
دانلود مقاله رشته کامپیوتر با عنوان نقش پرداخت الکترونیکی در تحقق نظام اداری الکترونیک - word
اختصاصی از کوشا فایل دانلود مقاله رشته کامپیوتر با عنوان نقش پرداخت الکترونیکی در تحقق نظام اداری الکترونیک - word دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .
قهرست :
پرداخت الکترونیکی چیست ؟
روشهای پرداخت الکترونیکی
استفاده از کارتهای الکترونیکی
پول الکترونیکی
روش پرداخت شخص به شخص
کارت های هوشمند
امنیت کارتهای الکترونیکی
دولت الکترونیک و هوشمندسازی اداری
سیاست‌های کلی نظام اداری
اهم چالش های اساسی
موضوعات استراتژیک
اقدامات اساسی متناسب با موضوعات استراتژیک
راهبری تعامل الکترونیکی بین دستگاهی
آموزش و توانمند سازی کارکنان دولت و مردم در حوزه دولت الکترونیک
پایش، سنجش و ارزیابی توسعه دولت الکترونیکی در کشور
بانکداری الکترونیک گامی به سوی نظام اداری الکترونیک
مطالعه وضعیت کارتهای پرداخت الکترونیکی در ایران
جدول مقایسه رشد تجهیزات پرداخت الکترونیک در کشور
تعداد و ارزش تراکنشهای الکترونیکی در شبکه بانکی کشور
مبادلات الکترونیکی
نتیجه گیری
پیشنهادات
منابع و ماخذ
پایان نامه نقش دولت در توسعه ی آموزش رایگان
اختصاصی از کوشا فایل پایان نامه نقش دولت در توسعه ی آموزش رایگان دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .
تعداد صفحات :180
فهرست مطالب
عنوان .................................................................................... صفحه
مقدمه: ................................................................................................. 1
فصل اول: حق آموزش و تئوری دولت ............................................. 4
بخش اول : مفهوم حق و حوزه ی حق آموزش ................................. 5
مبحث اول: تحلیل هوفلد از مفهوم حق ............................................... 7
بند اول: چهار قلمرو مفهوم حق ......................................................... 8
1- حق - ادعا (مطالبه) (Claim-Right) .............................................. 8
2- حق - آزادی/اختیار (Liberty/Privilage-Right) ............................ 9
3- حق - قدرت (Power-Right) ..................................................... 10
4- حق - مصونیت (Immunity-Right) ............................................ 10
بند دوم: آثار حقوقی مفهوم حق (تحلیل مفهوم وظیفه یا تعهد) ........ 12
- تعهد به وسیله و تعهد به نتیجه .................................................... 13
- ماهیت تعهدات دولت در قبال حق آموزش .................................. 14
مبحث: حق آموزش از دیدگاه اسناد بین المللی حقوق بشر و اسلام 15
بند اول: حق آموزش از نگاه اسناد بین المللی حقوق بشر ............... 15
- اعلامیه ی جهانی حقوق بشر........................................................ 16
- میثاق حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی .................................. 16
- سایر اسناد بین المللی حقوق بشر ................................................ 18
بند دوم: دیدگاه اسلام نسبت به حق آموزش ................................... 18
- قرآن و تعلیم و تربیت .................................................................. 19
- سیره ی معصوم و آموزش ........................................................ 21
بخش دوم: توسعه‌ی آموزش و تئوری دولت .................................. 23
مبحث اول: توسعه‌ی آموزش گامی در جهت توسعه‌ی انسانی ........ 24
بند اول: سرمایه گذاری آموزشی شاخصی از فرایند توسعه .......... 26
بند دوم: ضرورت توسعه‌ی آموزش ............................................... 29
بند سوم: رویکرد دولت‌ها در توسعه‌ی آموزش .............................. 32
بند چهارم: عدم تعادل توسعه‌ی آموزشی در ایران .......................... 36
مبحث دوم: ماهیت دولت و کارکرد آن در تحقق حق آموزش ......... 39
بند اول: دولت محدود یا مشروطه ................................................... 40
الف) ویژگی دولت مشروطه ............................................................. 41
ب) کارکرد دولت مشروطه در توسعه ی حق آموزش .................... 42
بند دوم: دولت رفاه .......................................................................... 44
الف) بررسی ابعاد اقتصادی و اجتماعی دولت رفاه ......................... 45
ب) دولت رفاه و حق آموزش ........................................................... 46
بند سوم: دولت طبقاتی ..................................................................... 47
الف) ویژگی دولت طبقاتی ................................................................. 47
ب) رویکرد دولت طبقاتی و حق آموزش رایگان .............................. 49
بند چهارم: مفاهیم دولت در نظام جمهوری اسلامی ایران .............. 51
الف) مفهوم دولت اسلامی ................................................................ 52
1- تئوری دولت اسلامی .................................................................. 52
2- بینش دولت اسلامی در زمینه‌ی حق آموزش ............................. 53
ب) مفاهیم حقوقی دولت در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و حق
آموزش ............................................................................................. 54
1- دولت در مفهوم حاکمیت ............................................................ 55
2- دولت در مقام تصدی ................................................................. 56
فصل دوم: تحلیل نظام آموزشی جمهوری اسلامی ایران و آموزش رایگان 58
بخش اول: چالش‌های فراروی آموزش رایگان ................................ 59
مبحث اول: فرایند خصوصی‌سازی آموزش .................................... 60
بند اول: اهداف و مزایای خصوصی سازی آموزشی ...................... 61
الف) اهداف خصوصی‌سازی: .......................................................... 61
ب) مزایای خصوصی سازی محور استدلال مدافعان ...................... 65
ج) پاسخ به دلایل موافقان خصوصی سازی .................................... 68
بند دوم: شکل‌های خصوصی سازی ............................................... 73
بند سوم: خصوصی‌سازی آموزشی در ایران ................................. 78
الف) خصوصی سازی در آموزش و پرورش ................................. 78
ب) خصوصی‌سازی در آموزش عالی ............................................. 80
مبحث دوم: تأمین هزینه‌های آموزش .............................................. 85
بند اول: چه کسانی باید هزینه‌های آموزشی را بپردازند؟ ............... 85
بند دوم: تأمین منابع مالی آموزش و پرورش ................................. 91
بند سوم: آموزش عالی و تأمین منابع مالی ................................... 102
الف) وضعیت آموزش عالی از لحاظ کمیت .................................... 103
ب) راه‌های تدارک منابع مالی جدید آموزش عالی ......................... 104
بخش دوم: تحلیل حقوقی نظام آموزش رایگان در جمهوری اسلامی ایران 109
مبحث اول: آموزش رایگان در قانون اساسی ................................ 109
بند اول: بررسی صورت مشروح مذاکرات مجلس بررسی نهایی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران 110
بند دوم: اصول قانون اساسی و آموزش رایگان .......................... 113
مبحث دوم: نظام حقوقی آموزش و پرورش (عمومی) و آموزش رایگان
......................................................................................................... 115
بند اول: آموزش و پرورش دولتی و آموزش رایگان .................... 116
الف) آیا سرانه‌ی دانش‌آموزی کفاف آموزش رایگان را میدهد؟ . 116
ب) آئین نامه‌ها و مصوبات اداره‌ی مدارس دولتی در رابطه با کمک‌های مردمی 118
ج) تحلیل حقوقی آئین نامه‌ها و تصویب نامه‌های مطروحه ............ 120
بند دوم: ماده 88 قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت و
خودگردانی آموزش و پرورش ...................................................... 123
الف) ماده 88 و آئین نامه و تصویبنامه مربوط به آن ................... 123
ب) بررسی حقوقی ماده 88 و آیین‌نامه‌های مربوط به آن ............ 125
بند سوم: مدارس غیردولتی (غیرانتفاعی) ...................................... 129
الف) قوانین، مقررات و دستورالعمل‌های مدارس غیرانتفاعی ........ 131
ب) آموزش رایگان و مدارس غیرانتفاعی ...................................... 134
بند چهارم: آموزش و پرورش خاص (مدارس دولتی با شرایط خاص)
......................................................................................................... 135
الف) آموزشگاههای علمی آزاد ...................................................... 136
ب) مدارس دولتی با شرایط خاص ................................................ 138
مبحث سوم: بررسی حقوقی نظام آموزش عالی در جمهوری اسلامی ایران و آموزش رایگان 140
بند اول: قوانین برنامه پنجساله توسعه و آموزش عالی ................ 141
الف) مواد قانونی برنامه‌های پنج ساله توسعه و توسعه‌ی آموزش رایگان 141
ب) نقد قانون برنامه پنج ساله‌ی توسعه در زمینه‌ی آموزش عالی 145
بند دوم: دوره‌ها و مؤسسات آموزش عالی زیرنظر وزارت علوم، تحقیقات و فناوری 148
الف) دوره‌های نوبت دوم (شبانه) .................................................. 150
ب) دانشگاهها و مؤسسات غیردولتی زیر نظر وزارت علوم تحقیقات و فن‌آوری 154
1- دانشگاه پیام نور ...................................................................... 155
2- موسسات آموزش عالی غیردولتی غیرانتفاعی ......................... 156
بند سوم: دانشگاه آزاد اسلامی ...................................................... 158
نتیجه‌گیری: ..................................................................................... 163
فهرست منابع ................................................................................. 170
مقدمه:
امروزه در میان تمامی جوامع، بهره‌گیری از آموزش و پرورش عمومی و آموزش عالی از اهمیت خاصی برخوردار است. علت اصلی این اهمیت را باید در نقشی که آموزش به عنوان ابزاری برای ایجاد یا حفظ وحدت ملی و ارتقای سطح زندگی مردم ایفا می‌کند، جستجو کرد. در دهه‌های اخیر جهان شاهد گسترش سریع آموزش عمومی و عالی در کشورهای مختلف بوده است.
یکی از پدیده‌های مشخص قرن حاضر گرایش عمومی به آموزش و پرورش رسمی و بهره‌گیری از آموزش عالی برای ارتقای سطح معلومات است. این توجه در مرحله‌ی اول از دگرگونی نظام طبقاتی جامعه ناشی شده است. در دنیای امروز خانواده به این واقعیت پی برده است که همه امکانات رشد، خاص یک طبقه‌ی معین نیست و از طریق مدرسه میتوان آنچه را که در گذشته به طبقات ممتاز جامعه تعلق داشت برای فرزند خویش نیز تأمین کند. در جامعه‌ی امروز مهارت و تخصص از وسایل مؤثر تأمین زندگی بهتر و رفاه بیشتر است و برداشت عمومی، مهارت و تخصص را در تحصیلات رسمی جستجو می‌کند.
امروزه نگرش به آموزش از نگاه حق مدارانه ریشه می‌گیرد و در بحث «حقوق ملت» سخن از انسان است، انسانی که حق دارد از اساسی‌ترین لازمه‌ی زندگی خویش یعنی حق آموزش و پرورش بهره‌مند گردد.
توجه‌ی دولت‌ها به آموزش همگانی و تأکید قانونی جامعه بر وجوب اشتغال به تحصیل گروه واجب التعلیم از دیگر شاخص‌های توسعه‌ی آموزش است. اندیشه‌ی این که دولت باید مسایل آموزش و پرورش را به دست گیرد، از خواست‌های همگان بوده و امر بدیهی است، زیرا عدالت و دموکراسی اجتماعی با گسترش آموزش و پرورش پیوند تنگاتنگ دارد. اگر مفهوم دموکراسی و عدالت اجتماعی دربردارنده‌ی اندیشه‌ی برابری بخت و امکان موفقیت شهروندان در یک جامعه‌ی ملی در همه‌ی زمینه‌هاست، آموزش و پرورش نخستین عامل گسترش برابری و دموکراسی اجتماعی است. چون اگر دولت فرایند توسعه‌ی آموزش را به دست نگیرد و اجرا و انجام این کار فقط تحت کنترل بخش خصوصی قرار گیرد، خواه ناخواه ثروتمندان می‌توانند از آموزش بهره گیرند و مستمندان از آن به دور می‌مانند، دیر یا زود اختلاف و ناهماهنگی‌های اجتماعی در سطح جامعه بروز می‌یابد.
قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، بعنوان مبین نهادهای فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی جامعه ایران براساس اصول و ضوابط اسلامی، در اصول خود بهره‌مندی مردم از آموزش رایگان را در سطوح آموزش عمومی و عالی به صراحت بیان داشته است. اما در جامعه چه در سطح آموزش عمومی و آموزش عالی، به خاطر افزایش رشد جمعیت و محدودیت منابع، امکانات دولتی به اندازه نیازهای جامعه نبوده و این امر موجب بی‌توجهی به حقوق مردم شده است.
بنابراین در جامعه‌ای مبتنی بر اندیشه‌های اسلامی، رفتارهای غیرعادلانه روح و روان هر انسان آزاده‌ای را جریحه‌دار می‌سازد.
آنچه موجب شد تا موضوع «نقش دولت در توسعه‌ی حق آموزش رایگان» بعنوان کار تحقیقی یا پایان‌نامه بدان پرداخته شود، اشتغال در کسوت دبیری آموزش و پرورش و تعامل با اقشار مختلف مردم و ملاحظه‌ی تعارضات موجود در سطح مراکز آموزشی در زمینه‌ی تصریح آموزش رایگان در اصول قانون اساسی و رویه‌ای خلاف قوانین و مقررات در جامعه می‌باشد. یکی دیگر از دغدغه‌های اصلی مردم رشد فزاینده‌ی جوانان متقاضی آموزش عالی و توسعه‌ی مراکز آموزش عالی غیردولتی با اخذ شهریه‌های کلان است که به نوعی نقش دولت را نسبت به گسترش آموزش رایگان تحت شعاع قرار میدهد.
در این کار تحقیقی در پی پاسخ به این پرسش‌ها که؛
دولت در نظام جمهوری اسلامی ایران در جهت توسعه‌ی حق آموزش رایگان چه وظایفی دارد؟
آیا اخذ وجه در سطح مدارس آموزش و پرورش به عناوین مختلف خلاف مقررات است؟ راهکار مقابله با این معضل چیست؟
آیا گسترش موسسات خصوصی آموزشی چه در سطح آموزش عمومی و آموزش عالی خلاف قوانین و مقررات اساسی کشور است؟
آیا دولت بر تکلیف خویش در قبال اصل 30 قانون اساسی عمل کرده است؟
چالش‌های فراروی آموزش رایگان چیست؟ آیا هنوز میتوان از رایگان بودن آموزش و پرورش و آموزش عالی برای همه، سخن گفت؟
بنابراین تحقیق فوق در دو فصل؛ 1) حق آموزش و دولت
2) تحلیل نظام آموزشی ایران و آموزش رایگان، تقسیم شده است.
در فصل اول به مفهوم حق و حوزه‌ی حق آموزش و دیدگاه اسلام و اسناد حقوق بشر در قبال آموزش، همچنین مفهوم کارکردی توسعه‌ی آموزش و ماهیت دولت و کارکرد آن در تحقق حق آموزش پرداخته شده است.
در فصل دوم چالش‌های فراروی آموزش رایگان و تحلیل حقوقی نظام آموزش رایگان در جمهوری اسلامی ایران ارائه گردیده است.
امید است با بیان موارد نقض قوانین و مقررات و ارائه راهکار صحیح، حقوق ملت در چارچوب ضوابط و مقررات حاکم بر جامعه رعایت گردد.
فصل اول:
حق آموزش و تئوری دولت
بخش اول : مفهوم حق و حوزه ی حق آموزش
واژه ی «حق» در فرهنگ ادب فارسی به معنی راست و درست، حقیقت، یقین، عدل، داد، انصاف، نصیب، بهره، مزد، سزاواری، شایستگی، ملک و مال و خدای تعالی آمده است. [1]
اما لفظ حق در گفتمان سیاسی، اجتماعی و حقوقی جامعه بار معنایی سنگین تر و متنوع تری پیدا کرده است. معانی گوناگونی چون اختیار، امتیاز، قدرت و توانایی، منفعت، تصرف و تسلط ومصالحی چون آزادی، سلامت آبرو و دسترسی به مواهب مادی هر یک به نوعی در خدمت فهم حق است.
هر یک از اندیشمندان نیز بنا به مصلحت خویش نظراتی را در فهم ماهیت حق ارائه داده اند. جان استین حقوقدان انگلیسی (1790ـ1859م) می‌گوید: «دارنده‌ی حق کسی است که دیگری به حکم قانون در برابر او ملزم به انجام عملی یا خودداری از عملی باشد.» جان استوارت میل (1806ـ1873م) از تعریف فوق ایراد گرفته و آن را ناقص می‌داند. او می‌گوید: «حق همیشه متضمن منفعتی برای صاحب حق است.» یعنی خوداری از عمل و انجام عمل باید به نفع صاحب حق باشد.[2]
فقیهان حق را از سنخ ملک و درجه ای ضعیف تر از آن می‌دانند و در این تعبیر نشان اصلی حق سلطنت و اختیاری است که به شخص داده می‌شود تا در آن تصرف کند. [3]
«هارت» از شناخته ترین صاحبنظران مکتب پوزیتیوستی سه عنصر اصلی را در مفهوم حق مشخص ساخته است. او می‌گوید: مفهوم حق خبر از سه چیز میدهد.
الف ) وجود یک نظام حقوقی
ب) وجود ضمانت اجرایی
ج) وجود اختیار برای صاحب حق که اگر بخواهد از آن ضمانت اجرایی استفاده کند و در مقام اجبار طرف به انجام تعهد برآید.[4]
بنابراین لفظ حق آنچنان در گفتمان اجتماعی، سیاسی و اخلاقی روزمره ما نفوذ کرده که گویی برای ما غیر قابل تصور است که بپذیریم هر یک از نظریات بطور مطلق صحیح یا مردود است.
بر پایه نقد تعریف های مشهوری که از حق شده است، میتوان این تعریف را از حق ارائه نمود: «امتیاز و نفعی است متعلق به شخص که حقوق هر کشور، در مقام اجرای عدالت از آن حمایت می‌کند و به او توان تصرف در موضوع حق و منع دیگران از تجاوز به آن را میدهد.»[5]
اما با توجه به نظریات اندیشمندان و تعاریف آنها از حق، چارچوب بندی «هوفلد»[6] برای فهم بهتر و شناخت مفهوم حق کارکرد موثرتری را نشان میدهد. بنا به نظر او وقتی از حق سخن می‌گوییم در تمامی موارد یک معنا را مراد نمی‌کنیم، بلکه باید مفهوم حق را در کاربرد این لفظ در موقعیت استعمال آن تعریف نمود. لیکن برای شناخت از مفهوم حق و پی بردن به جایگاه حق آموزش که در کدامیک از تعاریف و مفاهیم حق جای می‌گیرد، بهتر است تحلیل «هوفلد» را که مستلزم تفکیک معنی عام حق از معنی اخص آن است، مورد بررسی قرار دهیم.
[1] ر ک. معین لغت نامه - واژه‌ی حق
[2] به نقل از موحد، محمدعلی، «در هوای حق و عدالت» - تهران - نشر کارنامه - چاپ اول 1381 - ص44 از (wise, B.R. outlines of juris pradence, p.32 (London 1948).
[3] کاتوزیان، ناصر، «مبانی حقوق عمومی» تهران - نشر دادگستر - چاپ اول 1377 - ص373
[4] به نقل از موحد، محمد علی - همان منبع، ص 51 از
Hart, H.L.A, "Definition and Theory in jurisprudence", P.70. law QuarterlyReview, 37 (1954).
[5] کاتوزیان، ناصر - همان منبع - ص 374
[6] هوفلد حقوقدان و متفکر آمریکایی قرن بیستم
پایان نامه روانشناسی بررسی نقش بازی در رشد مهارتهای اجتماعی کودکان
اختصاصی از کوشا فایل پایان نامه روانشناسی بررسی نقش بازی در رشد مهارتهای اجتماعی کودکان دانلود با لینک مستقیم و پرسرعت .
صفحات:140
فرمت:word
چکیدۀ پژوهش:
این پژوهش، تحقیقی تجربی ست که به منظور بررسی تاثیر بازی درمانی، بر تکامل اجتماعی کودکان 6-4 ساله شیرخوارگاه آمنه و 9-7 ساله دبستان فائض بودند که حداقل یکسال از مدت اقامت آنها در شیرخوارگاه گذشته و فاقد هر گونه مشکل وبیماری جسمی وذهنی(تالاسمی ، فلج اندامها، نقص عضو وعقب ماندگی ذهنی) بودند.
ابزار گردآوری اطلاعات، مقیاس بلوغ اجتماعی واینلند بوده است که شامل هشت زمینه مختلف سوالات مرتبط با تکامل اجتماعی کودکان می باشد وبر اساس آن، سن اجتماعی کودکان قابل سنجش واندازه گیری می گردد.
کوکانی که سن اجتماعی آنها – که بر اساس مقیاس بلوغ اجتماعی و اینلند و توسط مربیان مربوطه محاسبه گردید – حداقل به میزان 2/1 سال از سن تقویمی آنها کمتر بود، به عنوان کودکان دجار تاخیر در تکامل اجتماعی شناخته شدند که تعداد آنها کمتر بود، به عنوان کودکان دچار تاخیر در تکامل اجتماعی شناخته شدند که تعداد آنها 26 نفر بود(2 پسر و4 دختر) و این کودکان ، براساس روش نمونه گیری تصادفی ساده و با استفاده از جدول اعداد تصادفی؛ دو گروه آزمون و شاهد تقسیم گردیدند.
کودکان گروه آزمون به مدت پنج هفته و هر هفته در سه جلسه دو ساعته در اتاق بازی بخش و با حضور و نظارت پژوهشگر، با انواع بازیهای خاص گروه سنی 6-4 سال مورد تحقیق قرار گرفتند که حضور پژوهشگر در جلسات، به منظور ساختار بخشیدن به بازیها و هدفدار نمودن آنها در جهت ارتقای سطح تکامل اجتماعی کودکان مذکور بوده است.
پس از پایان مدت زمان تعیین شده ، کودکان هر دو گروه آزمون و شاهد مجددا با استفاده از مقیاس بلوغ اجتماعی و اینلند مورد بررسی قرار گرفتند.نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل آماری اطلاعات که توسط آزمون تی صورت گرفت، نشان داد که اختلاف میانگین سن اجتماعی کودکان گروه شاهد(94/3 با انحراف معیار45/0) با گروه آزمون(7/3 با انحراف معیار41/0) پیش از بازی درمانی معنی دار نبوده است(17/0= p) در صورتیکه این اختلاف میانگین در دو گروه شاهد(01/4 =qو 45/0=SD) و آزمون (58/4=Q و 4/0= SD) بعد از بازی درمانی معنی دار می باشد(003/0>P) یعنی بازی درمانی سبب افزایش سن اجتماعی کودکان گروه آزمون گردیده است.
به منظور بررسی تاثیر بازی درمانی بر سن اجتماعی بعد از بازی درمانی و با در نظر گرفتن متغیرهای دیگری چون جنس و طول دوره اقامت از آنالیزرگرسیون چند متغیره استفاده شد که به روش گام به گام متغیرهای نهایی در مدل مشخص گردیدند.بر این اساس مشخص گردید که جنس کودک و طول مدت اقامت در شیرخوارگاه، تاثیری در وضعیت تکامل اجتماعی کودک نداشته است.