لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*
فرمت فایل:word (قابل ویرایش و آماده پرینت)
تعداد صفحات:39
کتیبه های بیرونی گنبد سلطانیه
کتیبه های نمای خارجی علاوه بر مناره ها ،ساقه گنبد و ایوانهای طبقه دوم (ایوانهای رو به بیرون )شامل چند کتیبه در سه محل به شرح ذیل نیز می باشد .
- سر در شرقی
- سر در ورودی شمالی
- در قوس یک طاقنما چند متر دورتر در سمت راست سردر شمالی
مناره ها
همانطور که قبلا"اشاره شد ،گنبد دارای 8 مناره در گوشه هاست که امروزه از تنها مناره باقی مانده که به شدت آسیب دیده اینگونه بر می آید که در زمان رونق 8 مناره از پایین تا بالا دارای تزئینات کاشی محقلی بوده است . این کاشیها به رنگ فیروزه ای و لاجوردی به شیوه خفته و راسته مزین شده که در میان کاشیهای فیروزه ای ،کاشیهای لاجوردیبا اجرای خطوط و کتیبه های مهقلی اجرا شده است .
به نظر میرسد در تزئینات مناره ها و گنبد مصالح تزئیناتی یکسان و شیوه نگارش واحدی به کار گرفته شده باشد . بقایای یک سری مقرنسهایی که در روی مناره های نیمه جان باز مانده حاکی از تزئینات آن است . کتیبه های مناره ها به دوره اول تزئینات تعلق دارد.
مناره ها نیز با آجرهای لعابدار فیروزه ای از نوع و جنس کاشیهای خود گنبد و با تلفیق و ترکیب آجرهای تزیینی به شیوه خط کوفی بنایی با نامهای مقدس خدا و پیامبر (ص)و علی (ع) مزین گشته است .
روی گلدسته قسمتهایی از این نوشته هنوز باقی است و با طراحی آن مشخص شد که کلا"دو لوزی روی یک گلدسته تکرار شده است که در یک لوزی کلمه (الله )ودر لوزی دوم کلمه (احد ). گلدسته دوم کلمات (الله ،محمد ،علی )تکرار شده است .
در صورت بازسازی کتیبه های کوفی بنایی گلدسته ها ،طرحهای مندرج در صفحات (21 و20 )حاصل خواهد شد .
- معقلی یک کلمه عربی است و از معقل می آید که به معنای قله بند ،دژمحکم ،پناهگاه مطمئن بلند است ،معنای اصطلاحی معقلی در کاشیکاری چنین است :مجموعه طرحها از انواع گلچین ،گره ،خط بنایی و کوفی و غیره را که بتوان در خانه های شطرنجی ،مربع و یا مربع مستطیلی در رنگهای متنوع بوجود آورد .
- منوچهر حمزه لو ،همان ،ص 287 .
ساقه گنبد
در بخش ساقه گنبد در میان حاشیه مدور و داخل ترنجهایی که به شیوه تلفیق آجر و کاشی اجرا شده کتیبه ای دیده میشود که اسماءمقدس (الله و محمد (ص) و علی (ع ) به شکل قرینه انعکاسی به خط کوفی و معقلی چند بار تکرار شده و دور تا دور کاسه گنبد را شامل می شده است ،که اینک تنها در بخش غربی و شمال غربی قسمتهایی از آن باقی مانده است ( شکلهای 16 ،18 ،20 ،21 ) . در همین بخش در میان یکی از ترنجها کلمه (البقا )در بالای قسمت حاشیه کتیبه ها با ترکیب آجر و کاشی در زمینه قاب مثلث متساوی الاضلاع پنج بار تکرار شده است .
این کتیبه ها به ویژه در نگارش لفظ جلاله (الله ) قابل مقایسه با شیوه کتیبه نگاری پایه گنبد سی رکن الدین در یزد است . این کتیبه هامتعلق به دوره اول تزیینات گنبد سلطانیه است .
به گواه مدارک تاریخی تمام پوشش بیرونی و تزیینات گنبد با کاشی نره فیروزه ای رنگ و مستطیل شکل که در ساقه گنبد تزیین است ،پوشیده بوده . بخش میانی آن از کف پاطاق ،تزییناتی از ترکیب آجر و کاشی نمایان است که با کتیبه های معقلی با نامهای مقدس (الله ،محمد (ص )و علی (ع ) نگارش و مزین و گرداگرد تکرار شده است . بقیه سطوح گنبد با کاشی ساده نرم پوشش داده شده است .
تحقیق درباره گنبد سلطانیه