لینک پرداخت و دانلود در "پایین مطلب"
فرمت فایل: word (قابل ویرایش و آماده پرینت)
تعداد صفحات:5
فنون بهره برداری از منابع طبیعی
291
آب، باد، خاک و آتش چهار عنصر منابع طبیعی هستند که از دیرباز در تمام مناطق به طرق مختلف بهره برداری می شده اند. یکی از مهم ترین منابع طبیعی که با فن و تکنولوژی بومی بهره برداری می شود «آب» است و آسیاب آبی نمونه ای از این فن و تکنولوژی است که با قدرت جریان آب راه اندازی می شود. منبع عمده ی آب آسیاب های آبی قنات و چشمه است. گفتنی است در کاشان در مسیر آب چشمه ی سلیمانیه از فین علیا به فین سفلی حدود چهل و سه آسیاب دایر بوده که امروزه به شش دستگاه رسیده است. آسیاب علی ملتی، آسیاب حسین ملتی، آسیاب باقری، آسیاب استاد محمود واعظی و آسیاب میراب زاده، از جمله آسیاب های فعال کاشان هستند. همچنین در گذشته اغلب آبادی هایی که قنات و چشمه ی پر آب داشته اند دارای آسیاب آبی بوده اند که امروزه در برخی از مناطق نظیر نیاسر، برزک، ون و ابیانه دایر و فعال هستند. در ابیانه در مسیر آب قنات «داریون» سه دستگاه آسیاب آبی دایر بوده که اکنون به یک دستگاه تقلیل یافته و به آسیاب «داریون» معروف است. این آسیاب توسط استاد ماشاالله وشی اداره می شود که آن را از شورای ده به صورت سالانه اجاره کرده است. او به دو شیوه از مردم مزد آسیابانی می گیرد یکی نقدی که در ازای سه کیلوگرم گندم سه تومان و در صورت غیر نقدی از هر 20 من گندم یک من آرد بر می دارد. به هر شکل آسیاب های آبی تمام مناطق از نوع آسیاب پره ای یا ناودانی هستند که از یک تنوره، چرخ پره، دوسنگ مدور تحتانی و فوقانی و چند قطعه ی دیگر تشکیل شده اند. هما ن طور که گفته شد هر کدام از این آسیاب ها با قدرت جریان آب راه اندازی می شوند که برای این کار آب را در تنوره ای به عمق 7 متر ذخیره می کنند(تصویر1) بدنه ی داخلی تنوره از چند لایه سنگ و آجر، شفته آهک دورچینی شده و روی آن را با سیمان یا آهک پوشانده اند تا از ریزش بدنه جلوگیری شود. در ته تنوره روزنه ای مشرف به فضای زیر آسیاب تعبیه شده که چرخ پره در آن می چرخد. در گلوگاه این سوراخ سنگی سنگین وزن نصب است که وسط این سنگ روزنه ای به قطر 10 سانتیمتر به نام «کومه kume »ایجاد شده است. از این کومه آب با فشار مضاعف به پره های قاشقی چرخ پره برخورد می کند. گفته می شود چرخ پره که استوانه ای چوبی است، پنجاه من سنگ شاه وزن، یک متر طول و نیم متر قطر دارد. در گرداگرد آن 15 تا 18 پره ی چوبی در فواصل معین نشانده شده اند که اندازه ی هر کدام 20*60 سانتیمتر است. تقریباً 10 سانتیمتر از پره ها در چاک های دور محور چرخ فرو رفته و با چند گوه که در اطراف آن کوبیده شده محکم شده اند. در انتهای محور چرخ میل آهنی به نام «بن میلbonmil » نصب است و سر دیگر بن میل روی سنگی سخت و محکم به نام «پاشنهpâšne» که از کوه های قهرود می آورند می چرخد.
مقاله فنون بهربرداری از منابع طبیعی