نوع فایل: word
قابل ویرایش 187 صفحه
مقدمه:
علی رغم رشد صادرات محصولات غیر نفتی، نفت هنوز عمده ترین منبع درآمد ارزی و تأمین کنندة بیش از 98 درصد انرژی اولیه مورد نیاز کشور است. با این حال این بخش از نظر امکان تداوم تولید در بلند مدت با مشکلات و محدودیتهایی روبه رو است که لازم است با توجه به رشد جمعیت و نیازهای توسعة اقتصادی کشور طی سالهای آینده، در جهت رفع این محدویتها از هم اکنون اقدامهای جدی در خصوص افزایش توان تولید و بهینه سازی مصرف داخلی، صورت گیرد. این اقدامات با توجه به افزایش تقاضای جهانی نفت وگاز در آینده می تواند جایگاه جمهوری اسلامی ایران را در بین کشورهای عضو اوپک و جهان حفظ نماید. بی تردید با توجه به اهمیت نفت و گاز در اقتصاد ایران ضروری است این منابع به عنوان ثروت ملی تجدید شونده تبدیل و از بکارگیری آن برای تأمین هزینه های مصرفی و یا انجام سرمایه گذاری غیر اقتصادی پرهیز شود.
بر اساس اطلاعات و آمار موجود بعد از مرحلة اول تولید نفت به روش طبیعی (Natural Drive) مقدار زیادی از نفت اولیه در مخزن باقی می ماند. این مقدار از نفت بسیار با ارزش بوده و سرمایه گذاری جهت تولید آن دارای اهمیت بسزایی است.
یک مخزن (بالاخص مخزن نفت سنگین) بعد از تولید مقداری نفت اولیه دچار افت تولید می شود با توجه به اینکه اقتصاد کشورمان در حد زیادی به نفت وابسته است ضرورت استصال بیشتر این ماده و تبدیل آن به محصولات با ارزش افزوده بالا احساس می شود. بنابراین وجود روشهایی که بتوان با آن تولید را افزایش داد و یا مقداری از نفت باقیمانده در مخزن را به صورت اقتصادی تولید نمود حائز اهمیت فراوان است. برای حفظ و افزایش فشار مخزن ممکن است سیالات مختلفی به آن تزریق شود. این کار بازیابی ثانویه نام دارد. معمولاً در این حالت از تزریق آب یا تزریق گاز غیر محلول استفاده می شود.
با تزریق سیال به مخزن، تولید نفت افزایش یافته و با ادامة عملیات نهایتاً خود مادة تزریقی از مخزن خارج می شود. لازم به ذکر است که سیال تزریقی نمی تواند تمام نفت را جابجا کند زیرا مقدار قابل ملاحظه ای از نفت در منافذ سنگ ها به دام می افتد. بازدة کلی عملیات مرحلة دوم به تعداد و محل تزریق کننده ها، مشخصات مخزن، مشخصات نفت و عوامل دیگری بستگی دارد.
درصورتی که ادامة عملیات تولید نفت توسط بازیابی ثانویه توجیه اقتصادی نداشته باشد از روش بازیابی مرحلة سوم استفاده می شود. روشهای بازیابی مرحلة سوم را روش های ازدیاد برداشت نفت می نامند.
ازدیاد برداشت نفت بوسیلة کاهش ویسکوزیته نفت (روشهای گرمایی) یا به وسیلة کاهش نیروهای موئینگی یا تنش سطحی (سیلابهای شیمیایی) صورت می گیرد. متوسط درصد بازیابی نفت از عملیات مرحلة اول تولید طبیعی) حدود 19 درصد، عملیات مرحله دوم 32 درصد (32 درصد نفت باقی مانده از مرحلة اول) و عملیات مرحلة سوم 13 درصد (13 درصد نفت باقی مانده از مرحلة اول و دوم) می باشد
فهرست مطالب:
مقدّمه
فصل اوّل: اطلاعات عمومی در مورد نفت
تشکیل نفت
ترکیب نفت
خواص فیزیکی نفت و نحوة محاسبة آنها
فصل دوّم: کاربرد روش های ازدیاد برداشت در مخازن نفتی کشور
1-2- تزریق گاز و آب به میادین نفتی
2-1-1- تزریق گاز در ایران
2-1-2- تزریق آب
فصل سوّم: تعاریف و مفاهیم اولیه
3-1- انواع سنگ مخزن
3-2- درجة تخلخل
3-3- درجة نفوذ پذیری
3-4- رابطة بین نفوذ پذیری و درجة تخلخل
3-5- ضریب مقاومت الکتریکی مخازن
3-6- ضریب حجمی
3-7- درجة پیچش
3-8- قانون دارسی
3-9- تحرک و نسبت تحرک ها
3-10- درجة سیر شدن
3-11- شرایط مخازن – تغییرات فشار و دما
3-12- تعریف انواع مخازن
3-13- ازدیاد برداشت نفت
فصل چهارم: روش های اولیّة تولید از مخزن
4-1- مکانیزم های طبیعی
4-1-1- مکانیزم رانش آبی
4-1-2- مکانیزم رانش توسط کلاهک گازی
4-1-3- مکانیزم رانش گاز محلول
4-1-4- رانش ثقلی
4-1-5- مکانیزم رانش در اثر فشردگی مخزن
4-1-6- مکانیزم رانش مرکب
4-2- مکانیزم های حفظ فشار مخزن
4-2-1- تزریق آب با هدف حفظ فشار
4-2-2- تزریق گاز با هدف حفظ فشار
فصل پنجم: معادلات دیفرانسیل برای جریان شعاعی در محیط های متخلخل
5-1- معادلات حاکم بر جریان سیالات در حالتهای پایا و گذرا
5-2- ساخت فشار در اثر بسته شدن چاه در حالت پایا
5-3- حل معادلة حرکت سیال در جریان شعاعی برای حالت نیمه پایا
5-4- تأثیر تزریق بخار آب روی شاخص بهره دهی
5-5- جریان شعاعی گازها در حالت پایا
فصل ششم: ازدیاد برداشت نفت با تزریق آب
6-1- موارد مورد توجه در پروژة سیلاب زنی
6-2- مکانیزم رانش نفت بوسیلة آب تزریقی
6-3- فرآیند جابجایی بوکلی- لورت7
6-4- الگوی قرارگیری چاههای تزریقی آب
6-5- راندمان جاروبی
6-6- عملیات روی آب تزریقی
6-7- پمپ های تزریق آب
6-8- الگوی تزریق آب
فصل هفتم: روشهای گرمایی ازدیاد برداشت نفت
7-1- تزریق سیالات گرم
7-1-1- تزریق آب داغ
7-1-1- تزریق آب داغ
7-1-2- تزریق بخار آب
7-2- روشهای احتراقی
7-3- ریزش ثقلی به کمک بخار
7-4- گرم کردن مخزن به روش الکتریکی
7-5- گرم کردن مخزن به روش الکترومغناطیسی
7-6- مقایسة روشهای حرارتی:
7-6-1- مقایسة روشهای تزریق آب داغ و بخار آب
7-6-2- مقایسة عملیات تزریق بخار آب و احتراق درجا
7-7- مقالات ارائه شده در خصوص تزریق بخار آب
فصل هشتم: ازدیاد برداشت نفت با تزریق گاز
8-1- تزریق گاز به روش امتزاجی
8-1-1- تعریف امتزاج
8-1-2- تئوری امتزاج
8-1-3- جابجایی امتزاجی
8-1-4- عوامل مؤثر بر راندمان جابجایی
8-1-5- تزریق نیتروژن و گازهای تولیدی
8-1-6- تزریق گاز هیدروکربنی
8-1-7- تزریق گاز دی اکسید کربن
8-2- تزریق گاز به صورت غیر امتزاجی
8-2-1- فرآیند GAIGI
8-3- عوامل مؤثر در راندمان تزریق گاز
فصل نهم: روشهای دیگر ازدیاد برداشت
9-1- تزریق آب و گاز
9-2- روشهای شیمیایی
9-2-1- تزریق پلیمر
9-2-2- تزریق آکلالین
9-2-3- تزریق فعال کننده های سطحی
فصل دهم: معادلات ریاضی حاکم در ازدیاد برداشت نفت با تزریق آب
10-1- رابطة نفوذپذیری نسبی با میزان سیر شدن
10-2- خاصیت تر شوندگی
10-3- فشار موئینه
10-4- معادلة مقدار جریان جزئی نفت و آب
10-5- محاسبة بازیابی نفت
فصل یازدهم: بهبود بازیابی نفت
11-1- بهبود بازیابی نفت با استفاده از تجهیزات کمکی
11-2- انتخاب روش ازدیاد برداشت نفت
11-3- تأثیر دراز مدّت روش های ازدیاد برداشت نفت در تولید نفت نهایی
نتیجه گیری
مراجع
فهرست علائم
منابع ومأخذ:
دکتر محمدرضا ریاضی، مهندسی مخازن نفت و گاز، چاپ اول، تهران ، مؤسسة انتشارات دانشگاه صنعتی شریف، س 1374.
مهندس سید علیرضا طباطبائی نژاد، خواص سیالات مخازن نفتی، چاپ اول، تبریز، دانشگاه صنعتی سهند، س 1373.
C.Craft and M.F.Hawkins, petroleum reservoir Engineering, Perentice – Hall, 1959
Baviere, Basic concepts in Enhanced oil Recovery Processes, 1991
رضا رضایی، زمین شناسی نفت، 1380.
ماهنامة نفت گاز پتروشیمی، شمارة 15 اسفند 1380.
ماهنامة اقتصاد انرژی، شمارة 29 مهر 1380.
کمال دانشیار، مختصری بر تکنولوژی اردیاد برداشت از مخازن نفتی ایران، شرکت مهندسی و توسعة نفت، نشریة 104، 1380.
عباس خدادای اسکی، مختصری بر تزریق دی اکسید کربن، شرکت مهندسی و توسعة نفت، نشریة 101، 1380.
گزارشات داخلی شرکت ملّی نفت.
پروژه مهندسی شیمی با موضوع کلیاتی در باره نفت. doc