فایل بصورت ورد (قابل ویرایش) و در 237 صفحه می باشد.
مقدمه:
در قرن 21 توان مهار منابع انرژی یا خطوط انتقال آن تضمین ورود ثروت است و بدون تضمین جریان انرژی، امنیت ملی کشور‌ها تهدید خواهد شد. این موضوع تا آن حد مورد توجه قرار گرفته که اصطلاح «بازی بزرگ جدید» برای آن انتخاب شده است. در این بازی بزرگ هدف اصلی هر بازیگر مهار منابع یا راه‌های انتقال انرژی است.
برای اردوگاه غرب و در رأس آن آمریکا که تامین انرژی کشور را جزو منافع حیاتی اعلام کرده، وضع خاورمیانه و آینده آن بسیار خطرناک است. آمریکا و غرب یا باید شیوه‌ای همانند عراق (البته به شرط موفقیت در آینده) یعنی مهار نفتی را در اختیار بگیرند یا آن که راه مناسبی در همکاری با کشورهای دارای منابع عظیم نفتی پیدا کنند.[1]
بحران خاورمیانه و تحولات درونی کشورهای منطقه در جهتی نیست که غرب را به تامین انرژی خود امیدوار سازد. بنابراین موقعیت مناسبی در اختیار اوپک و بویژه کشورهای تولید کننده نفت در خلیج فارس و خاورمیانه قرار گرفته است تا بتوانند با اتخاذ یک راهبرد مشترک و با راهکارهای دیپلماتیک منافع خود را تضمین کنند. در غیر این صورت آمریکا و کشورهای غربی با روشهای گذشته خود که ریشه در استعمار دارد در پی تضمین منافع خود خواهند بود که عراق نمونه آن است؛ هر چند آینده عراق معلوم نیست تا چه حد به سود آمریکا و غرب تمام می‌شود یا به تقویت اوپک در جایگاه نظام جهانی. به همین جهت، پیامدهای، جنگ آمریکا و عراق و تأثیر آن برآینده اوپک، در این بررسی مورد تاکید قرار گرفته است تا زاویای از این مساله روشن شود.
چکیده
در این تحقیق سعی شده به پیامدهای جنگ آمریکا و عراق و تأثیر آن برآینده اوپک با توجه به سئوال اصلی و سئوالات فرعی پرداخته شود. مساله تحقیق این است که آیا اوپک پس از حمله آمریکا به عراق نیز می‌تواند این وحدت و همگرایی را در بین اعضای خود حفظ نماید و یا اینکه با خروج عراق از اوپک یا عدم رعایت سهمیه عراق و یا دخالت آمریکا در تعیین سهمیه نفت عراق، تضعیف اوپک را شاهد خواهیم بود و آیا با ورود مصرف کنندگان انبوه جدید نفتی، معادلات نفتی به نفع کشورهای عضو اوپک رقم خواهد خورد. این تحقیق شامل هفت فصل می‌باشد:
فصل اول: طراحی پژوهش، فصل دوم: کلیات نظری، فصل سوم: تاریخچه و عملکرد اوپک، فصل چهارم: جایگاه عراق در اوپک و بحرانهای این کشور، فصل پنجم: وضعیت آمریکا در زمان حمله به عراق و دلایل آمریکا از حمله به عراق، فصل ششم: تحلیل و دیدگاه‌های اتحادیه اروپا، اوپک و شاخصهای اقتصادی تولید جهانی نفت، فصل هفتم: جمع‌بندی و نتیجه‌گیری تحقیق.
نتایج تحقیق، مؤید فرضیه جانشین تحقیق است که جنگ آمریکا علیه عراق تأثیری بر روند فعلی اوپک برجای نگذاشته و این جنگ در راستای نظم نوین جهانی است و به همین منظور امنیت انرژی یکی از اهداف اصلی در این زمینه است و مسائل دیگری همچون هژمونی دلار در برابر یورو بدلیل گسترش معاملات نفتی با یورو و افزایش نرخ برابری آن در برابر دلار و همچنین بهبود شاخصهای اقتصادی چین، اروپا و ژاپن در مقایسه با آمریکا، از دیگر اولویتهای جهانی قابل طرح آمریکا در حمله به عراق می‌باشد.
فهرست مطالب
عنوان
صفحه
- مقدمه................... 1
- طرح مسأله 2
2-1- سئوال اصلی................ 3
1-2-1- سئوال فرعی....... 3
3-1- فرضیه اصلی................ 4
1-3-1- فرضیه جانشین..... 4
4-1- متغیرهای دخیل.............. 4
5-1- تعریف عملیاتی مفاهیم....... 4
6-1- پیشینه تحقیق............... 5
7-1- روش تحقیق.................. 9
8-1- هدف تحقیق.................. 10
1-8-1- هدف کلی............. 10
2-8-1- هدف جزیی............ 10
9-1- قلمرو تحقیق................ 10
10-1- انگیزه و ضرورت تحقیق....... 11
عنوان
صفحه
11-1- موانع و تنگناهای تحقیق... 11
12-1- سازماندهی تحقیق.......... 11
فصل دوم: کلیات نظری
- مقدمه نظری................. 14
1-2- همگرایی................. 15
1-1-2 - عوامل همگرایی اوپک 20
2-2- نظام تک قطبی متقارن..... 22
3-2- دکترین بوش، نظم نوین جهانی 26
4-2- نظریه هژمونی و کاربرد آن در منطقه خاورمیانه............................... 28
1-4-2- اهداف هژمونیک آمریکا 29
2-4-2- هژمونی نفتی آمریکا 29
فصل سوم : تاریخچه و عملکرد اوپک
1-3- چگونگی شکل‌گیری اوپک...... 32
2-3- اهداف و برنامه‌های اوپک.... 33
3-3- اعضای اوپک................ 35
4-3- ساختار و ارکان اوپک....... 36
1-4-3- کنفرانس.............. 36
عنوان
صفحه
2-4-3- هیئت عامل........ 38
3-4-3- دبیرخانه......... 38
4-4-3- دبیر کل.......... 39
5-3- تحولات اوپک از زمان تشکیل.. 40
6-3- آژانس بین‌الملل انرژی و نقش آن در کاهش قدرت اوپک............................... 42
7-3- جنگ عراق علیه ایران و تأثیر آن بر اوپک........................................ 45
8-3- جنگ عراق علیه کویت و اوپک. 47
9-3- حمله آمریکا به عراق (2003) 51
10-3- جمع‌بندی تحولات اوپک........ 53
11-3- نوسانات نظام سهمیه بندی اوپک 53
فصل چهارم: تحولات عراق
1-4- پیشینه تاریخی و جغرافیایی عراق 69
2-4- تاریخچه نفت و عراق......... 71
3-4- بحرانهای عراق در حوزه خلیج فارس 74
1-3-4- جنگ عراق علیه ایران و تأثیر آن بر نفت عراق................................ 74
2-3-4- جنگ عراق علیه کویت. 76
3-3-4- جنگ آمریکا علیه عراق 78
عنوان
صفحه
1-5- آمریکا و خلیج فارس.......... 80
2-5- رابطه ایالات متحده در جنگ عراق علیه ایران........................................ 82
3-5- جنگ عراق علیه کویت و نقش ایالات متحده آمریکا.................................. 85
4-5- حمله آمریکا به عراق یک گزینه با چندین هدف........................................ 87
5-5- افزایش وابستگی آمریکا به نفت 90
6-5- دلایل و اهداف آمریکا از جنگ.. 92
1-6-5- شرایط اقتصادی آمریکا در بروز جنگ........................................ 93
2-6-5- اهداف و دلایل داخلی آمریکا 94
3-6-5- اهداف و دلایل منطقه‌ای آمریکا 96
4-6-5- اهداف و دلایل جهانی آمریکا 99
فصل ششم: دیدگاه‌ها و تحلیل‌ها درباره حمله به عراق و آینده اوپک
1-6- اتحادیه اروپا و بحران عراق. 104
1-1-6- موافقان حمله به عراق 105
2-1-6- مخالفان حمله به عراق 106
2-6- قطعنامه 1441 و دیدگاه‌های موافق و مخالف حمله به عراق............................ 109
1-2-6- ادله موافقان حمله آمریکا به عراق........................................ 110
عنوان
صفحه
2-2-6- ادله مخالفان حمله آمریکا به عراق........................................ 111
3-6- آینده اوپک با حضور یا عدم حضور عراق 113
1-3-6- اگر عراق در اوپک بماند 113
2-3-6- اگر عراق از اوپک خارج شود 114
4-6- تحلیل‌های اقتصادی عرضه و تقاضای جهانی نفت........................................ 117
1-4-6 - شاخصهای کمی عرضه و تقاضای جهانی نفت........................................ 117
2-4-6- تحلیل اقتصادی آمارهای 10 ساله نفت جهان.................................... 120
فصل هفتم:
نتیجه‌گیری............................... 126
منابع و مأخذ............................ 132
پیوست‌‌ها و ضمائم......................... 141
1- روزشمار اوپک از 2003 تا پایان 2004 میلادی
2- پیش‌بینی تولید کشورهای غیر اوپک
3- نمودار تحولات قیمت نفت
4- گزارش آماری انرژی جهان در سال 2005
برآیند تقاطعی تولید، مصرف، واردات بر قیمت نفت جهان
[1]- سید رسول موسوی، «قدرت نفت» همشهری- دیپلماتیک، ش24، 18/3/83، ص 2.
